به گزارش خبرگزاری ایمنا از کرمان، مراسم چهارشنبه‌سوری در آخرین شب چهارشنبه سال در بین مردمان استان کرمان مانند دیگر استان‌های کشور با آتش‌افروزی و دور یکدیگر جمع‌شدن همراه بوده است، در گذشته نیاکان ما در هر محله و کوچه کرمان، خار و خاشاک و هیزم را روی‌هم جمع می‌کردند و حدود سه تا هفت پشته هیزم به فاصله دو تا سه متری روی زمین در محله، کوچه و یا حیاط روشن می‌کردند تا از روی آن بپرند.
مردم هنگام پریدن از روی آتش می‌گفتند: «زردی ما از تو، سرخی تو از ما» «مریضی ما از آتش، سلامتی آتش از ما» مردم از زغال‌های آتش برمی‌داشتند و به خانه می‌بردند و پس از آن کندر و اسفند روی آتش می‌ریختند و اطراف خانه دود می‌دادند، همچنین مقداری از آتش را نیز در اجاق و تنور خانه می‌گذاشتند و بر این باور بودند که با این کار، اجاق و تنور خانه همیشه گرم می‌ماند.
در این گزارش به تعدادی از رسوم و آئین‌های چهارشنبه سوری در کرمان نگاهی خواهیم داشت.
پخت «اُماچو»
از جمله مراسمی که امروزه هنوز هم کم‌وبیش انجام می‌شود، پخت «اُماچو» است که به آن «آش ابودردا» یا «آش چهارشنبه‌سوری» نیز می‌گویند، مردم برای پخت آش مقداری نخود برمی‌دارند و سوره توحید می‌خوانند و به نخودها فوت می‌کنند، سپس با حبوبات دیگر (عدس و لوبیا) در آب می‌خیسانند و بعد از آماده کردن آش، آن را بین همسایگان تقسیم می‌کنند.
«کلیدزنی»
از دیگر برنامه‌هایی که در شب چهارشنبه‌سوری و چهارشنبه آخر ماه صفر، زنان برای برآوردن حاجات خود انجام می‌دهند، «کلیدزنی» یا «قاشق‌زنی» است، در این مراسم زنان الک (کمو) و کلید چوبی برمی‌دارند و با پوشیدن چادر روی صورت خود به طور ناشناس به در خانه اهالی محل می‌روند، سپس فرد روی زمین نشسته با کلید چوبی یا قاشق به در خانه یا بر الک می‌زند و صاحب خانه با شنیدن صدا، بیرون آمده و مقداری غذا و خوراکی به آنها می‌دهد.
در گذشته آینه، سرمه‌دان و مقداری قند یا نبات داخل الک می‌گذاشتند که صاحب خانه برای روشنایی به آینه نگاه می‌کرد، از سرمه به چشم می‌کشید و برای شیرین‌کامی از قند یا نبات می‌خورد، سپس مقداری خوراکی که معمولاً حبوبات بود، داخل الک می‌گذاشت، این افراد بعد از اینکه داخل محله گشتند به خانه می‌روند و زنان محله، در صورتی که حبوبات جمع کرده باشند از آن آش رشته می‌پزند و خیرات می‌کنند.
«فال چارشمبو»
«فال دوره‌ای»، «چهل بیتو»، «چارشمبو» یا «مهره دور انداختن» که به «مهره تاسو» معروف است، یکی دیگر از مراسمی است که در چهارشنبه‌سوری انجام می‌شود، دختران جوان و دم بخت، کوزه، کاسه چینی یا الکلی بر می‌دارند و هر کس نیتی می‌کند، سپس مهره، انگشتر، سنجاق وشبیه آن را به عنوان نشانه داخل ظرف قرار می‌دهند.
این ظرف را زیر چارقد (نوعی روسری) دختر نابالغ یا زیر بوته گل، کنار آب روان می‌گذارند، سپس نیت می‌کنند و یک بیت شعر حافظ یا یکی از اشعار محلی را می‌خوانند و یکی از مهره‌ها توسط یک دختر نابالغ، از ظرف برداشته می‌شود، مهره به نام هرکس بود، بر اساس شعر خوانده‌شده، نیت خود را تعبیر می‌کند که این مراسم امروزه با حضور همه اعضای خانواده، انجام می‌شود.
«فال سوزنو»
«فال سوزنو» نیز توسط زنان در شب چهارشنبه‌سوری انجام می‌شود، زنان دور هم می‌نشینند، یک سوزن خیاطی در دست گرفته، روی آن نیت می‌کنند، سپس سوزن را داخل ظرف آب می‌اندازند و معتقد هستند اگر سوزن به صورت صاف (عمودی) در ظرف قرار بگیرد، حاجت فرد برآورده نمی‌شود، اما اگر ته ظرف قرار بگیرد، حاجت شخص برآورده می‌شود.
در شب چهارشنبه‌سوری، فامیل و اعضای خانواده دور هم جمع می‌شوند، عدس‌پلو با کشمش و رشته‌پلو درست می‌کنند، در این شب، خوردن تنقلات از جمله آجیل‌های محلی مانند: «دندلو» (هسته زردآلو)، «تُرشاله» (برگه زردآلو و هلو) و انواع تخمه هندوانه، کدو و آفتاب‌گردان مرسوم است.
در گذشته و کمابیش تاکنون، مراسم شب‌نشینی تا پاسی از شب برگزار می‌شد که معمولاً بزرگان خانواده، قصه و شعر می‌گفتند و کوچک‌ترها به بازی و تفریح می‌پرداختند و هیچ خبری از آتش‌سوزی خانه‌ها، درختان نبود و هیچ کودکی، قطع عضو نمی‌شد.
پس امشب نیز همه با هم در کنار یکدیگر همراه با فرهنگ زیبا و دیرینه مردم متمدن دیار کریمان، چهارشنبه آخر سال را به یک شب امن، زیبا و به یادماندنی در کنار عزیرانمان تبدیل کنیم.
نظر شما