به گزارش خبرگزاری ایمنا، با توجه به اهمیت سرطان و لزوم غربالگری در راستای تشخیص زودهنگام آن، هفته ملی مبارزه با سرطان هشتم تا پانزدهم بهمن ۱۴۰۲، با شعار «من مسئولم، برای پیشگیری از سرطان خودم، خانواده‌ام و جامعه‌ام در نظر گرفته شده است؛ بر اساس برآوردهای آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان که در بیانیه‌ای ارائه شده است، در سال ۲۰۲۲ میلادی، ۲۰ میلیون مورد جدید ابتلاء به سرطان و ۹.۷ میلیون مورد مرگ‌ومیر ناشی این بیماری وجود داشته است؛ داده‌های جهانی نشان داده است که از هر پنج نفر یک نفر در طول زندگی خود به سرطان مبتلا می‌شود و از هر ۹ مرد یک نفر و از هر ۱۲ زن نیز یک نفر از آنها، به دلیل این بیماری جان خود را از دست می‌دهد.
این مطالعه نشان داد که سه نوع سرطان اصلی در سال ۲۰۲۲ میلادی سرطان‌های ریه، سینه و کولورکتال بودند و سرطان ریه با ۲.۵ میلیون مورد جدید ابتلاء، شایع‌ترین سرطان در سراسر جهان است؛ پس از آن هم سرطان سینه زنان با ۲.۳ میلیون مورد و سرطان روده بزرگ با ۱.۹ میلیون مورد ابتلاء قرار دارند و برآوردهای آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان، ۱۸۵ کشور و ۳۶ سرطان را پوشش می‌دهد.
پیش‌بینی ۳۵ میلیون مورد جدید سرطان در سال ۲۰۵۰
تخمین‌های آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان نشان می‌دهد که بیش از ۳۵ میلیون مورد جدید سرطان در سال ۲۰۵۰ پیش‌بینی می‌شود که نشان دهنده افزایش ۷۷ درصدی از ۲۰ میلیون مورد تخمینی در سال ۲۰۲۲ است؛ این سازمان تاکید کرد که بار جهانی سرطان که به سرعت در حال رشد است نیز منعکس کننده «پیری و رشد جمعیت و همچنین تغییرات در قرار گرفتن افراد در معرض عوامل خطر» است.
تشخیص زودهنگام این بیماری می‌تواند زندگی افراد را نجات دهد و در واقع غربالگری‌ها، سلاح‌های قدرتمندی در برابر یک بیماری بالقوه تهدید کننده زندگی هستند و طبق گفته ویلیام داهوت، مدیر ارشد علمی در انجمن سرطان آمریکا، بسیاری از سرطان‌هایی که با روش‌های غربالگری کشف می‌شوند در واقع قابل درمان هستند.
پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان در اولویت کاری مراقبان سلامت
کوروش اعتماد، مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، در همایش علمی کشوری برنامه ملی پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان به مناسبت هفته ملی مبارزه با سرطان، با اشاره به تجربه موفق در برنامه پویش ملی سلامت و غربالگری فشارخون و دیابت و مشارکت حداکثری مردم بر اهمیت پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان اظهار کرد: موضوع پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان جزو اولویت‌های کاری مراقبین سلامت است.
وی با اشاره به اینکه سرطان یکی از مهم‌ترین علل مرگ‌ومیر در کشور است، افزود: پیشگیری از سرطان می‌تواند از طریق ترویج سبک زندگی سالم، غربالگری و آموزش انجام شود، همچنین تشخیص زودهنگام سرطان می‌تواند به افزایش شانس بقا و بهبودی بیماران کمک کند.
مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت با اشاره به برنامه ملی پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان تصریح کرد: این برنامه با هدف کاهش مرگ‌و میر ناشی از سرطان در کشور تدوین شده و شامل اقداماتی مانند غربالگری سرطان سینه و روده بزرگ، آموزش به جامعه و ارتقای کیفیت خدمات تشخیصی و درمانی است.
اعتماد با اشاره به موضوع سالمندی جمعیت کشور گفت: با بالا رفتن سن و سالمندی، احتمال ابتلاء به سرطان نیز افزایش پیدا می‌کند و همین موضوع در سال‌های آتی افزایش سرطان را در بر خواهد داشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی باید در زمینه پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان برنامه‌های مدون و بررسی و رصد لازم را داشته باشند.
تأثیر تشخیص زودهنگام سرطان بر روند درمان / شایع‌ترین نوع سرطان در کشور
لیلا مؤدب شعار، رئیس گروه پیشگیری و کنترل سرطان وزارت بهداشت و درمان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا درباره اهمیت غربالگری و تشخیص به موقع سرطان اظهار کرد: بیماری سرطان بار اقتصادی و روحی بالایی را به خانواده و جامعه تحمیل می‌کند، این بیماری یکی از مهم‌ترین علت‌های مرگ‌ومیر در دنیا و از جمله پرهزینه‌ترین بیماری‌ها است، این بیماری به دلیل اینکه یک بیماری مزمن است، فرد، خانواده و نظام سلامت را بیشتر درگیر می‌کند.
وی با اشاره به اقدامات متعددی که برای مدیریت و کنترل بیماری سرطان از جمله پیشگیری و غربالگری، تشخیص و درمان و مراقبت‌های حمایتی و تسکینی انجام می‌شود، افزود: ارتقای زیرساخت‌های مورد نیاز این فرآیندها مانند آموزش نیروی انسانی و تجهیزات و سامانه‌های مرتبط در تمام سطوح نظام سلامت بسیار اهمیت دارد.
رئیس گروه پیشگیری و کنترل سرطان وزارت بهداشت و درمان گفت: یکی از مهم‌ترین پایه‌های کنترل سرطان پیشگیری و تشخیص زود هنگام است، تشخیص به موقع و غربالگری کمک می‌کند که فرد قبل از پیشرفت بیماری و در مراحل اولیه که درمان آن علاج‌پذیر است، شناسایی شود.
وی تصریح کرد: بر اساس آخرین آمار منتشر شده شایع‌ترین سرطان‌ها در کشور سرطان سینه، روده بزرگ، معده و ریه است، همچنین وزارت بهداشت برنامه تشخیص زود هنگام سرطان سینه، روده بزرگ و دهانه رحم را در دستور کار و اولویت برنامه‌های خود قرار داده است و در این راستا اقدام به برگزاری کارگروه‌های علمی و تخصصی با حضور متخصصان و اساتید این حوزه، برگزاری کارگاه‌های آموزشی علمی در سطح دانشگاه‌های علوم پزشکی و رابطان برنامه، بازنگری علمی و تخصصی تمام دستورالعمل‌های تشخیص زودهنگام سرطان و ارتقای زیر ساخت‌های مورد نیاز کرده است.
مؤدب شعار ادامه داد: در حال حاضر در وزارت بهداشت برای اولین بار کارگروه کنترل عوامل خطر محیطی مرتبط با سرطان با همکاری بخش‌های مختلف در وزارت بهداشت تشکیل شده است و کمک می‌کند تا عوامل مختلف و خطر اختصاصی هر استان که در این بیماری نقش دارد، شناسایی شده و سپس اقدامات لازم در خصوص کنترل آن با مشارکت تمام سازمان‌ها و نهادها انجام شود.
وی اضافه کرد: در زمینه تشخیص و درمان نیز فعالیت و اقدامات زیادی انجام شده است و تلاش شده با به‌روزرسانی تجهیزات مورد نیاز در کشور خدمات استاندارد به بیماران مبتلا به سرطان ارائه شود.
دبیر دبیرخانه کشوری سرطان گفت: اصلاح و توسعه ثبت اطلاعات سرطان حرکت مهمی بوده که در این حیطه مورد توجه قرار گرفته و در حال انجام است، همچنین در تلاش هستیم که با به‌روزرسانی سامانه‌ها، آمار و اطلاعات مؤثر و قابل استناد ارائه شود که به زودی این فرایند نهایی خواهد شد.
یوگا خستگی ناشی از سرطان را بهبود می‌بخشد
یوگا یک تمرین فیزیکی است که ریشه در فرهنگ هند دارد. هزاران سال است که از این ورزش به عنوان یک تمرین فیزیکی، معنوی و ذهنی استفاده می‌شود. یوگا شامل انواع حالت‌های فیزیکی، تمرین‌های تنفسی و مدیتیشن است که برای افراد مبتدی و حرفه‌ای در نظر گرفته شده است. مطالعاتی که تاکنون انجام شده است، نشان می‌دهد که یوگا موجب کاهش فشار خون، کاهش استرس، افسردگی و اضطراب، بهبود تعادل، تسکین درد کمر و مفاصل و خواب بهتر می‌شود.
گروهی از محققان آمریکایی به منظور بررسی تأثیر یوگا بر خستگی ناشی از بیماری سرطان، مطالعه جدیدی انجام دادند. آنها برای رسیدن به این هدف، ۱۷۳ فرد نجات‌یافته از سرطان را با میانگین سنی ۶۷ سال مورد ارزیابی قرار دادند. گروهی از این افراد در هفت جلسه یوگا شرکت کردند. افرادی که در جلسات یوگا شرکت کرده بودند، بهبود قابل‌توجهی در خستگی و کیفیت زندگی خود گزارش کردند.
در پژوهش دیگری محققان تأثیر یوگا بر التهاب بازماندگان سرطان را بررسی کردند. آنها برای رسیدن به این هدف، ۵۰۲ فرد بازمانده از سرطان با میانگین سنی ۵۶ سال را مورد ارزیابی قرار دادند. تعدادی از این افراد دو بار در هفته در جلسات یوگا ۷۵ دقیقه‌ای شرکت می‌کردند. این مطالعه چهار هفته طول کشید. نتایج بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که سطوح نشانگرهای التهابی در میان افرادی که یوگا انجام داده بودند در مقایسه با گروه کنترل، به میزان قابل‌توجهی پایین‌تر بود.
گاهی زمانی که سرطان بهبود پیدا می‌کند، باز هم افراد درگیر مشکلات سلامتی خاص هستند. این مشکلات شامل خستگی، مشکلات شناختی، بیماری‌های قلبی عروقی و اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب می‌شود، همچنین بازماندگان سرطان، التهاب طولانی‌مدت ناشی از سرطان و درمان آن را نیز تجربه می‌کنند. این نوع التهاب ممکن است خطر بروز سرطان مجدد را افزایش دهد. محققان با انجام بررسی‌های لازم متوجه شدند که یوگا می‌تواند خستگی و التهاب ناشی از سرطان و روش‌های درمانی آن را کاهش دهد و به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کند.
درمان سرطان با روش‌های نوین هسته‌ای برای نخستین‌بار در کشور
پروفسور مجید اسدی، رئیس مرکز تحقیقات پزشکی هسته‌ای خلیج‌فارس دانشگاه علوم پزشکی بوشهر اظهار کرد: برای نخستین بار در کشور بیماران با سرطان پیشرفته مقاوم به درمان با به‌کارگیری رادیو داروی آلفازا که از روش‌های درمان نوین و هدفمند درمان رادیو نوکلئید است، در مرکز پزشکی هسته‌ای بوشهر مورد درمان قرار گرفتند.
وی افزود: روش به‌کارگیری شده، آخرین و پیشرفته‌ترین فناوری پزشکی در زمینه درمان و تشخیص توأم (ترانو ستیکس) را جهت بیماران نیازمند در این زمینه فراهم خواهد کرد.
رئیس مرکز تحقیقات پزشکی هسته‌ای خلیج‌فارس دانشگاه علوم پزشکی بوشهر با بیان اینکه دانش فنی و پیاده‌سازی این روش درمانی همه توسط دانشمندان داخلی محقق شد، خاطرنشان کرد: با پیاده‌سازی این روش نوین، کشور ما به جمع کشورهای معدودی پیوست که با به‌کارگیری فناوری‌های نوین در پزشکی و در زمینه این رادیو داروها، خواهند توانست دریچه دیگری در روش‌های درمان سرطان باز کنند.
تأثیر ویتامین D بر مرگ‌ومیر ناشی از سرطان
گروهی از محققان آلمانی به منظور بررسی تأثیر ویتامین D بر میزان مرگ‌ومیر ناشی از سرطان، مطالعه جدیدی انجام دادند. آنها برای نیل بدین هدف، داده‌های مربوط به ۱۴ مطالعه که شامل ۱۰۵ هزار فرد می‌شد را مورد ارزیابی قرار دادند. زمانی که به افراد شرکت‌کننده در مطالعه به صورت متناوب دوزهای بسیار زیادی ویتامین D۳ داده شده بود، هیچ تأثیری بر میزان مرگ‌ومیر ناشی از سرطان نداشته است. با این وجود، زمانی که افراد ویتامین D۳ را به صورت روزانه مصرف کرده بودند، میزان مرگ‌ومیر ناشی از سرطان تا ۱۲ درصد کاهش پیدا کرده بود.
به گفته محققان، با افزایش سن خطر ابتلاء به سرطان نیز بیشتر می‌شود. بنابراین رعایت اقدامات پیشگیرانه در برابر مرگ‌ومیر ناشی از سرطان با افزایش سن، از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود. نتایج مطالعه انجام شده نشان می‌دهد که همه افراد، به ویژه افراد بالای ۵۰ سال، از مزایای مصرف مکمل ویتامین D به منظور پیشگیری از مرگ‌ومیر ناشی از سرطان بهره می‌برند.
ویتامین D یک ویتامین ضروری برای سلامت کلی فرد است که به جذب کلسیم برای داشتن استخوان‌های قوی‌تر کمک می‌کند، باعث بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن می‌شود، التهاب را کاهش می‌دهد و به حفظ سلامت سیستم عصبی نیز کمک می‌کند. افراد می‌توانند این نوع ویتامین را از طریق مصرف غذاهای حاوی ویتامین D، مصرف مکمل یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید دریافت کنند.
غذاهای سرشار از ویتامین D شامل زرده تخم‌مرغ، غذاهای دریایی، جگر گاو، لبنیات و غیره می‌شود. به صورت کلی دو نوع ویتامین D وجود دارد، ویتامین D۱ معمولاً در غذاهای بر پایه گیاهان یافت می‌شود در حالی که ویتامین D۳ از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا مصرف غذاهای گوشتی دریافت می‌شود. در حال حاضر، متوسط مصرف روزانه ویتامین D برای اکثر افراد بین ۱۰ تا ۲۰ میکروگرم است. میزان مصرف روزانه ویتامین D به سن افراد بستگی دارد، به طوری که نوزادان خردسال به ۱۰ میکروگرم و بزرگسالان بالای ۷۱ سال به ۲۰ میکروگرم ویتامین D نیاز دارند. علائم کمبود ویتامین D در بدن شامل خستگی، استخوان درد، ضعف عضلانی، افسردگی و اختلالات خواب می‌شود.
سن ابتلاء به سرطان ریه ۱۰ سال کاهش یافت
علی پولادرگ، فوق تخصص بیماری‌های ریوی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه آب‌وهوا مهم‌ترین عنصر در ابتلاء به بیماری‌های ریوی شناخته شده است، اظهار کرد: در سال‌های اخیر آب‌وهوای اکثر استان‌های کشور ناسالم شده است و ذرات معلق آلوده در هوا ریه را درگیر می‌کند و این امر تأثیر بسزایی در ابتلاء به بیماری‌های ریوی دارد، آلودگی هوا می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلاء به انواع سرطان شود، آلودگی هوا باعث تحریک غشاهای مخاطی چشم، بینی و گلو می‌شود و درنتیجه ایمنی موضعی کاهش پیدا می‌کند و سیستم ایمنی ضعیف قادر به مقاومت در برابر ویروس‌ها و باکتری‌ها نیست و در نتیجه افراد بیشتر به بیماری‌های تنفسی مبتلا می‌شوند.
وی با بیان اینکه در سال‌های اخیر مصرف دخانیات افزایش‌یافته است، افزود: سیگار کشیدن خطرناک‌ترین رفتار و علتی است که شانس ابتلاء به بیماری‌های ریوی را افزایش می‌دهد، دود سیگار و استعمال دخانیات زمینه‌ساز بیماری‌های ریوی، آلرژی ریوی و حتی سرطان ریه می‌شود، در سال‌های اخیر به دلیل افزایش مصرف دخانیات و آب‌وهوای ناسالم سن ابتلاء به سرطان ریه از ۶۰ سال به ۵۰ کاهش‌یافته است.
فوق تخصص بیماری‌های ریوی با بیان اینکه فعالیت در مشاغلی همچون معدن زغال‌سنگ به دلیل بالا بودن سرب و سیلیس ریه افراد را تحریک می‌شود و این امر شانس ابتلاء به بیماری‌های ریوی را افزایش می‌دهد، تصریح کرد: ارتباط مستقیم با مواد شیمیایی موجود در بعضی از کارخانه‌ها و کارگاه‌ها خطر ابتلاء به بیماری‌های ریوی را افزایش می‌دهد و لازم است که کارگران آن به‌صورت مستمر سلامت ریه خود را مورد آزمایش قرار دهند.
وی با تاکید بر اینکه باید تدابیر لازم برای کاهش آلودگی هوا در کلانشهرها اندیشیده شود، گفت: اطلاع‌رسانی پیرامون مضرات استعمال دخانیات امری ضروری است، در حد امکان باید افراد مسن، افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای، قلبی و ریوی کمتر در معرض آلودگی هوا قرار گیرند و در این خصوص لازم است که میزان آلودگی هوا و روزهای ناسالم آب‌وهوایی اطلاع‌رسانی شود.
پولادرگ با بیان اینکه مصرف زیاد مایعات، استفاده از ماسک در روزهای آلوده و داشتن سبک زندگی سالم تا حد زیادی از ابتلاء بیماری‌های ریوی جلوگیری می‌کند، تاکید کرد: وجود سرفه‌های خشک و خلط‌دار، تنگی نفس هنگام فعالیت، درد در قفسه سینه، بدن‌درد، سر درد، درد در ناحیه گلو از علائم هشداردهنده ابتلاء به بیماری‌های ریوی است که لازم است جدی گرفته شود.
توصیه‌هایی برای کاهش خطر ابتلای افراد به سرطان
داشتن یک رژیم غذایی متعادل، فعالیت بدنی منظم و حفظ وزن سالم فواید زیادی برای سلامتی دارد، هر سه عامل می‌توانند خطر سرطان را کاهش دهند و با سلامت کلی بهتر و بهبود کیفیت زندگی و پیش آگهی پس از تشخیص سرطان مرتبط هستند، علاوه بر این باید از مصرف الکل خودداری کرد زیرا یک ماده سرطان‌زا است و مشخص شده که خطر ابتلاء به بسیاری از سرطان‌ها را افزایش می‌دهد.
دخانیات می‌تواند خطر ابتلاء به بسیاری از سرطان‌ها از جمله سرطان‌های ریه، دهان، گلو، دهانه رحم، خون، مثانه، مری، معده، پانکراس و کلیه را افزایش دهد، پرهیز از دخانیات و ترک سیگار از گام‌های اصلی است که می‌توان برای کاهش خطر ابتلاء به سرطان انجام داد.
قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش می‌تواند خطر ابتلاء به سرطان پوست را افزایش دهد و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC) توصیه می‌کند که قرار گرفتن در معرض نور آفتاب در ظهر را به حداقل برسانید، لباس‌های آستین بلند بپوشید و از کرم ضدآفتاب استفاده کنید.
آزمایش‌های غربالگری پیشگیرانه می‌تواند منجر به تشخیص زودهنگام سرطان‌ها شود که در صورت تشخیص زودهنگام، بعضی از آنها با موفقیت درمان می‌شوند، سرطان‌های رایج مانند سرطان روده بزرگ، ریه و سینه در صورت تشخیص زودهنگام با موفقیت درمان می‌شوند.
نظر شما