به گزارش خبرگزاری ایمنا، ضایعات ساختمانی یا به عبارتی نخاله‌های ساختمانی، بخشی از مواد اضافه‌ای است که در اثر عملیات‌های عمرانی، ساخت‌وساز، تخریب، مرمت، بازسازی، حفاری و گودبرداری به‌جا می‌ماند و تحقیقات نشان می‌دهد که مقدار این ضایعات برابر با ۱۰ تا ۱۵ درصد کل مصالحی است که در عملیات ساختمانی به‌کار می‌رود.
علت تولید پسماند ساختمانی مربوط به مواردی از جمله افزایش ساخت‌وسازهای عمرانی و ساختمانی، تخریب و مرمت ساختمان‌ها است و اثرات منفی بسیاری از جمله آلودگی‌های زیست‌محیطی و نازیبایی منظره شهری را به‌همراه دارد، همچنین موجب مرگ‌ومیر افراد و بروز حادثه برای آن‌ها، همچنین تولید گاز سمی سولفید هیدروژن از دفن دیوار خشک مواد سمی همچون سرب و آزبست می‌شود.
هر سال حوادث طبیعی بسیاری از جمله آتش‌سوزی، سیل، طوفان، زلزله و گردباد با تولید مقادیر زیادی نخاله‌های ساختمانی موجب ایجاد مشکلات دفع قابل ملاحظه‌ای برای مسئولان می‌شود، از این‌رو کنترل و مدیریت مواد زائد جامد به‌ویژه نخاله‌های ساختمانی که هنگام بروز حوادث طبیعی به‌طور ناگهانی تولید می‌شود، نیازمند توجه و کنترل خاصی است و باید به‌عنوان یکی از اولویت‌های عملیاتی امدادرسانی تلقی شود.
اصلی‌ترین نخاله‌های ساختمانی شامل شیشه، تکه‌های آجر، بتن، آسفالت، قیر، گونی، سنگ ساختمانی، گچ، چوب، ماسه، پلاستیک و فلزات می‌شود که با توجه به تنوع قابل توجه در بین انواع کارگاه‌های عمرانی، امکان فراوانی برای کاهش مقدار این ضایعات و استفاده مجدد از ضایعات در پروژه‌های دیگر نیز وجود دارد.
امروزه با پیشرفت علوم، تکنولوژی تولید و مدیریت مواد زائد جامد نیز بسیار دگرگون شده است و استفاده نکردن مجدد از نخاله‌های ساختمانی، هدر دادن سرمایه‌های ملی محسوب می‌شود، از این‌رو شهروندان باید برای حمل نخاله‌های ساختمانی حاصل از ساخت‌وساز خود از طریق شرکت‌هایی که در امر جمع‌آوری نخاله‌های ساختمانی فعالیت دارند، اقدام کنند تا نسبت به تخلیه آن‌ها در محل‌های معین اقدام شود.
آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا با غلامرضا ساکتی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان به‌منظور بررسی سرنوشت پسماندهای ساختمانی در اصفهان است.
مدیریت مسئولانه پسماندهای ساختمانی برای توسعه پایدار شهری
ایمنا: مدیریت پسماند ساختمانی چه فوایدی برای شهرها دارد؟
ساکتی: توسعه شهر و به دنبال آن ترویج زندگی شهری و شهرنشینی موجب رشد ساخت‌وساز و ایجاد زیرساخت برای زیست در کلان‌شهرهایی همچون اصفهان و گسترش صنعت ساختمان شده است.
پسماندهای ساختمانی حاصل فعالیت‌های ساختمانی، عملیات‌های خاک‌برداری، تخریب، تعمیرات عمرانی و ساختمانی و عملیات‌های است که منجر به تولید خاک و نخاله ساختمانی می‌شود.
مدیریت مسئولانه پسماندهای ساختمانی یکی از جنبه‌های اساسی در حفظ زیبایی شهر، درآمدزایی و توسعه پایدار شهری است و مدیریت پسماند در مقوله ضایعات ساختمانی به معنای حذف تلفات و ضایعات تا جای ممکن، به حداقل رساندن پسماند و بازیافت و استفاده مجدد از ضایعات بوده که در این دوره مدیریت شهری به‌طور جدی مورد پیگیری قرار گرفته است.
سازمان مدیریت پسماند به‌عنوان دستگاه متولی حوزه مدیریت پسماندهای عادی در شهر اصفهان است و یکی از دسته‌های پسماند عادی، پسماندهای ساختمانی است که در شهر اصفهان تولید می‌شود.
روزانه حدود ۳۵۰۰ تن پسماند ساختمانی وارد سایت گردنه زینل می‌شود
ایمنا: پسماندهای ساختمانی در اصفهان چه سرنوشتی دارد؟
ساکتی: سایت پسماند ساختمانی گردنه زینل تنها سایت مجاز دفع پسماندهای ساختمانی و انتقال پسماند ساختمانی است که روزانه ۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ تن نخاله ساختمانی وارد این سایت می‌شود، از این‌رو تولید پسماند ساختمانی در شهر بیش از این مقدار است، اما بعضی از این نخاله‌ها به روش‌های نادرست دفن می‌شود که پیگیر این موضوع هستیم.
یکی از اتفاقات بسیار بدی که با این موضوع همراه است، تخلیه نخاله‌های ساختمانی در گودهای خاک‌برداری شده برای کوره‌های آجرپزی در حومه شهر اصفهان بوده که این موضوع خارج از اختیارات سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان است و ایمنی و آینده شهر را دچار مشکل می‌کند.
سامانه مدیریت پسماندهای ساختمانی از مبدا تا مقصد را چند سال پیش طراحی کردیم و از سال گذشته اجرایی شد
یکی از موارد حائز اهمیت موضوع مدیریت پسماندهای ساختمانی، رعایت بهداشت و زیبایی ورودی و خروجی شهر است، از این‌رو در سطح شهر اصفهان نظارت می‌شود تا نازیبایی برای منظره شهر توسط پسماند ساختمانی به وجود نیاید.
خارج از محدوده حریم شهری و کنترل نظارت و رفع تخلفات شهری، این عمل نازیبا صورت می‌گیرد و شاهد پسماند ساختمانی در حاشیه بعضی کانال‌های آب هستیم، از این‌رو سامانه مدیریت پسماندهای ساختمانی از مبدا تا مقصد را چند سال پیش طراحی کردیم و از سال گذشته اجرایی شد.
ایمنا: متولیان عملیات‌های عمرانی چه وظیفه‌ای در قبال پسماند ساختمانی دارند؟
ساکتی: متولی ساختمان‌ها که در عملیات‌های آن‌ها پسماند ساختمانی تولید می‌شود، موظف هستند به دفاتر کارگزاری مراجعه و ضمن دریافت حواله انتقال خودروها، حجم خاک‌برداری و نخاله‌برداری را در سایت مشخص کنند تا این حجم به سایت گردنه زینل نیز منتقل شود.
با وجود پیگیری‌ها و برخوردهای متعدد، هنوز برخی متولیان ساختمان‌ها متوجه این امر نیستند، اما مراجعه به این سامانه افزایش چشمگیری داشته است و به کمک این سامانه توانسته‌ایم بررسی خوبی را در سطح شهر داشته باشیم.
بخشی از خاک‌های عملیات‌های خاک‌برداری جزو خاک‌های ارزشمند از نظر بقا است که به سایت دیگری برای مدیریت ویژه‌تر منتقل می‌شود تا مجدد مورد استفاده قرار گیرد.
در حال پیگیری برای ایجاد سایت دیگری در غرب یا شمال غرب اصفهان هستیم تا مناطق آن محدوده را توسط این سایت مدیریت کنیم و بُعد مسافت انتقال پسماند کاهش پیدا کند تا بخشی از نارضایتی مراجعه‌کنندگان به سایت را کاهش دهیم.
مدیریت یکپارچه حوزه پسماند بدون همکاری دستگاه‌های اجرایی و شهروندان امکان‌پذیر نیست
ایمنا: طرح بازیافت پسماندهای ساختمانی به کجا رسید؟
ساکتی: ۳۰۰۰ تن پسماند ساختمانی که به سایت گردنه زینل منتقل می‌شود، باید در یک چرخه فرآوری و بازیافت قرار گیرد که پس از دو سال تلاش بی‌وقفه، سرانجام با همکاری شهرداری اصفهان و سرمایه‌گذاران توانستیم روزانه ۱۸۰۰ تن پسماند ساختمانی را با دو خط تولید، بازیافت کنیم.
در این راستا قراردادی منعقد شده، مراحل تحویل زمین در حال انجام است و سرمایه‌گذار در حال دریافت تسهیلات بانکی است و بی‌شک تا پایان سال جاری فعالیت عمرانی پروژه آغاز خواهد شد؛ تلاش می‌کنیم تا پایان سال جاری بتوانیم این پروژه را به بهره‌برداری برسانیم و شاهد بازیافت پسماند ساختمانی به مقدار ۱۸۰۰ تن روزانه باشیم.
مدیریت یکپارچه حوزه پسماند ساختمانی نکته حائز اهمیتی است که بدون همکاری دستگاه‌های اجرایی و شهروندان امکان‌پذیر نخواهد بود.
اجرای طرح‌های متنوع برای بررسی تبعات زیست‌محیطی بازیافت پسماندهای ساختمانی
ایمنا: برنامه سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان برای مدیریت پسماند ساختمانی چیست؟
ساکتی: سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان در نظر دارد پروژه احداث سیستم بازیافت پسماندهای ساختمانی را اجرا کند؛ هدف از اجرای این پروژه بازیافت پسماندهای ساختمانی انباشته شده و تهیه سنگ‌دانه‌های بازیافتی از این پسماندها است تا بتوان علاوه بر کاهش تخریب زمین و آلودگی خاک، از این سنگ‌دانه‌های بازیافتی به‌عنوان سنگ‌دانه‌های طبیعی استفاده کرد.
در این راستا فراخوانی در سراسر کشور منتشر شد و شش پروپوزال از دانشگاه‌های و شرکت‌های مختلف کشور از جمله دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دانشگاه اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه تهران و شرکت‌های دانش‌بنیان دریافت شد که پس از بررسی‌های اولیه از نگارنده پروپوزال‌های منتخب دعوت شد تا به‌صورت حضوری به ارائه پیشنهاد خود بپردازند که در نهایت یکی از طرح‌های ارائه شده از سوی دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی اصفهان به عنوان طرح برگزیده انتخاب شد و در حال طی مراحل عقد قرارداد است.
در این روش پیامدهای زیست‌محیطی اجرای پروژه با شرایط وضع موجود مقایسه و نتیجه‌گیری می‌شود که کدام روش به‌لحاظ زیست‌محیطی بهتر خواهد بود.
وظیفه داریم برای آیندگان در حوزه محیط‌زیست و پسماندها برنامه‌هایی را داشته باشیم که یکی از برنامه‌های سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان، کاهش دفن پسماندهای عادی است و باید وارد چرخه بازیافت شود.
نظر شما