۲۰۲۳ سال دلارزدایی

به گزارش خبرگزاری ایمنا، رسانه‌های آزاد، روزنامه‌ها و مطبوعات در هر جامعه‌ای از ارکان توسعه و دموکراسی به‌شمار می‌آید، بر این اساس خبرگزاری ایمنا، مرور عناوین مطبوعات کشور را به صورت روزانه در دستور کار خود دارد.

روزنامه ایران در صفحه نخست امروز خود با تیتر «احیای جبهه مقاومت؛ بزرگ‌ترین خدمت شهید سلیمانی» به دیدار رهبر انقلاب با خانواده شهید سلیمانی پرداخت و نوشت: به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار که در آستانه چهارمین سالگرد شهادت شهید سلیمانی برگزار شد، با تأکید بر اینکه مقاومتِ نزدیک به سه ماهه غزه به علت وجود جبهه مقاومت است، گفتند: شهید سلیمانی برای احیای جبهه مقاومت تلاش بسیاری کرد و این کار را با همان اخلاص و با تدبیر و عقل و اخلاق به پیش برد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تمجید و تقدیر از تلاش‌های سردار قاآنی فرمانده نیروی قدس سپاه افزودند: باید خط تقویت جبهه مقاومت همچنان ادامه یابد.

در این دیدار که فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و فرمانده نیروی قدس سپاه نیز حضور داشتند، خانم زینب سلیمانی گزارش کوتاهی از اقدامات فرهنگی و هنری انجام گرفته و همچنین در دست اقدام، برای انتقال روحیات، منش و خصلت‌های شهید سلیمانی به نسل جوان، ارائه کرد.

روزنامه کیهان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «نبرد مستقیم یمنی‌ها با نیروهای آمریکایی و انهدام کشتی تجاری که عازم «اسرائیل» بود» نوشت: تمام شاخه‌های مقاومت از همان آغاز جنگ غزه فعال بوده‌اند؛ از زمان آغاز حملات به غزه و نسل‌کُشی رژیم آپارتاید اسرائیل در غزه، جنبش مقاومت در یمن، «انصارالله»، که غربی‌ها آن‌ها را «حوثی‌ها» می‌خوانند در حمایت از مردم غزه به کشتی‌های اسرائیلی و آن‌هایی که به سمت اراضی اشغالی در حرکت هستند حمله می‌کند. این حملات شرایط را چنان برای اسرائیل سخت کرد که صحبت از ائتلافی به اصطلاح بین‌المللی علیه انصارالله مطرح شد؛ بالاخره خبر آمد که ۱۰ کشور به رهبری آمریکا توافق کرده‌اند که به طور مشترک گشت‌زنی در جنوب دریای سرخ و خلیج عدن انجام دهند تا از کشتی‌های تجاری در برابر حملات انصارالله محافظت کنند که البته خلل از همان ابتدا در ارکان این به اصطلاح ائتلاف بود و بعد هم برخی اعلام کردند که از ائتلاف خارج می‌شوند. به هر حال حالا آمریکا خودش را «پلیس آبی» منطقه کرده است و عملاً وارد رویارویی با مقاومت یمن شده است.

در آخرین رویدادهای دریای سرخ، حساب کاربری عملیات‌های تجاری دریایی انگلیس(UKMTO) از حمله به یک کشتی در آب‌های دریای سرخ در نزدیکی بندر الحدیده در سواحل یمن خبر داد. طبق بیانیه UKMTO، این سازمان گزارشی درباره حمله «سه قایق ناشناس» به یک کشتی در آب‌های دریای سرخ دریافت کرده است. همچنین تبادل آتش نیز بین دو طرف گزارش شده است اما همه خدمه سالم هستند و تلفاتی گزارش نشده است. در این بیانیه آمده است: «نیروهای ائتلاف وارد عمل شدند و قایق‌های مهاجم از کشتی مورد نظر دور شده‌اند.» خبرگزاری دانشجو هم نوشته است که «این کشتی آسیب جدی دیده است.» حتی برخی از منابع از انهدام کشتی نوشته‌اند.

روزنامه جوان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «تشتت در کابینه رژیم صهیونیستی» نوشت: از آغاز عملیات طوفان الاقصی، برخی وزرای بنیامین نتانیاهو نظیر اسموتریچ و بن‌گویر تهدید کرده بودند که در صورت توقف حملات علیه غزه، از ائتلاف حکومتی خارج خواهند شد. این موضوع فقط یکی از عوامل تنش در دولت حاکم بر تل‌آویو محسوب می‌شد. دیروز و بنا بر تأیید رسانه‌های عبری، یسرائیل کاتز به عنوان وزیر امور خارجه جایگزین الی کوهن شد. دفتر نخست‌وزیر تل‌آویو هم این را تأیید کرد که دولت با جابه‌جایی دو وزیر کابینه، در وزارتخانه‌های امور خارجه و انرژی موافقت کرده است. میشل شیمش، تحلیلگر سیاسی شبکه کان درباره ریشه اختلافات در بین مقامات تل‌آویو می‌گوید: «تنش زیادی بین اعضای کابینه جنگ ایجاد شده و موضوع اصلی اختلافات و درگیری، روزهای بعد از جنگ غزه است.» وی با تصریح این نکته که روابط نتانیاهو با وزیر دفاعش از ابتدای جنگ تاکنون، روابط خوبی نبوده، می‌گوید گالانت و گانتس دعوت نخست‌وزیر برای شرکت در نشست مطبوعاتی مشترک را رد کردند تا با نشان دادن صندلی‌های خالی، اختلافی بزرگ را به رخ بکشند.

روزنامه وطن امروز با تیتر «۲۰۲۳ سال دلار زدایی» به جدیدترین گزارش‌های صندوق بین‌المللی پول و بانک جی پی مورگان پرداخت و نوشت: آخرین روز سال ۲۰۲۳ برای اقتصاد آمریکا با یک خبر نگران‌کننده همراه بود. صندوق بین‌المللی پول (آی‌ام‌اف) در جدیدترین گزارش خود از سقوط جایگاه دلار آمریکا در ذخایر جهانی طی ۳ ماه سوم سال پیشین میلادی خبر داد. کاهش سهم دلار به کمتر از ۶۰ درصد - دقیقاً ۵۹.۲ درصد - از ذخایر بانک‌های مرکزی جهانی نشان می‌دهد روند دلار زدایی در سراسر جهان شتاب گرفته است. بر اساس آمار صندوق بین‌المللی پول، این سهم سال ۲۰۰۰ در ابتدای قرن بیست‌ویکم میلادی ۷۰ درصد بود. دلار همچنان به عنوان ارز ذخیره پیشرو در جایگاه نخست جهان قرار دارد، در حالی که سهم یورو نیز که در رتبه دوم ذخایر ارزی جهانی قرار دارد به ۱۹.۶ درصد کاهش یافته است.

نسبت ین ژاپن در این رتبه‌بندی از ۵.۳ درصد در دوره ۳ ماه قبل به ۵.۵ درصد افزایش یافت اما سهم یوآن چین، پوند انگلیس، دلار کانادا و فرانک سوئیس تغییر چندانی نداشته است. در عین حال خبر کاهش سهم دلار در مبادلات نفتی جهانی دیگر خبر نگران‌کننده برای اقتصاد آمریکا طی یک هفته آخر سال ۲۰۲۳ محسوب می‌شود. برای آنکه سال ۲۰۲۳ هرچه بیشتر برای اربابان صندوق ذخیره فدرال ایالات متحده تلخ شود، سهم یوآن چین نیز در ماه‌های آخر این سال در تراکنش‌های بین‌بانکی بین‌المللی افزایش یافته است. با آنکه دلار آمریکا با سهم ۸۸ درصدی در تمام مبادلات در بازارهای ارزی همچنان به‌طور گسترده در تجارت و امور مالی جهان مسلط است، از سال گذشته میلادی (۲۰۲۲)، گرایش جهانی به سمت استفاده از ارزهای ملی در تجارت به جای دلار آمریکا شروع به افزایش کرد. این روند پس از تحریم‌های ضد روسی مرتبط با اوکراین آغاز شد که به قطع دسترسی روسیه از سامانه‌های مالی غرب و مسدود شدن ذخایر خارجی این کشور انجامید.

روزنامه شرق در صفحه نخست امروز خود نگاهی به ضرورت شفافیت مالی نامزدهای انتخاباتی مجلس برای جلوگیری از سو تفاهمات اقتصادی داشته و با تیتر «قانون هست، خوب اجرا نمی‌شود» نوشته است: «شفافیت مالی داوطلبان انتخابات مجلس» و «هزینه‌کرد انتخاباتی و منابع مالی داوطلبان» و همچنین «نحوه هزینه‌کردها» از جمله موضوعات بسیار مهم انتخاباتی هستند که از سال‌های گذشته مطرح است؛ اما نه‌تنها پاسخ شفافی برای آن وجود نداشته است بلکه هیچ‌یک از مجالس گذشته هم برای آن قانونی تصویب نکردند تا منابع مالی نامزدها شفاف شود، یا محدودیت و سقفی برای هزینه‌کردها در نظر گرفته شود. همان مسئله‌ای که وزیر کشور دولت روحانی در برنامه‌ای تلویزیونی، برای اولین بار به‌صورت رسمی، از آن تحت عنوان وجود پول‌های کثیف در انتخابات نام برد. اگرچه این اظهارنظر بعدها انکار شد اما طرح اولیه آن به خودی خود از اهمیت بالایی برخوردار بود؛ چراکه تا پیش از این، برخی کاندیداها مشغول خرید و فروش رأی خود بودند.

حتی برخی بدون اینکه منابع مالی هزینه‌کردشان مشخص باشد، با ارقامی نجومی، تبلیغاتی غیرمتعارف انجام می‌دادند. یعنی پای پول‌های نامعلوم به رقابت انتخاباتی باز می‌شد و افرادی در پس پرده، برای پیشبرد اهداف خود، با پرداخت هزینه‌های عجیب تبلیغاتی کاندیدا، زمینه ورود او را به مجلس فراهم می‌کردند؛ به این امید که طی دوره نمایندگی احیاناً بهره‌برداری از این فرد کند؛ بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، مجلس دهم مسئله نظارت بر تأمین مالی فعالیت انتخاباتی کاندیداها را با اصلاح برخی مواد قانون انتخابات مجلس در ششم بهمن ۱۳۹۸ تصویب کرد و این قانون در ۹ بهمن ۱۳۹۸ توسط شورای نگهبان تأیید و توسط رئیس مجلس وقت به دولت ابلاغ شد. اما به دلیل کمبود وقت کافی، این موضوع برای انتخابات مجلس یازدهم عملیاتی نشد و اکنون قرار است بنا به گفته هادی طحان‌نظیف، سخنگوی شورای نگهبان، قانون فوق برای اولین‌بار در انتخابات اسفند سال جاری اجرا شود. طحان‌نظیف در آخرین نشست خبری خود با اعلام این خبر، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های تأیید صلاحیت کاندیداها را سلامت اقتصادی داوطلبان دانست.

روزنامه دنیای اقتصاد در صفحه نخست امروز خود به این سوال پرداخت که آیا تولید خودرو از نظر ارزی به صرفه است؟ و در پاسخ با تیتر «مونتاژکاری با ارز واردات» نوشت: «واردات خودرو در اولویت ارزی دولت قرار ندارد.» این اظهارنظر معاون سازمان برنامه و بودجه است که تاییدیه رئیس این سازمان را نیز به دنبال دارد. ادعای کمبود ارز واردات خودرو اما با تخصیص ارز کلان به خودروسازان مونتاژی با توجه به آمارهای استخراج‌شده از وزارت صمت و گمرک در تقابل قرار دارد. آمارهای مذکور حکایت از آن دارد که دولت ارز کلانی برای خودرو تخصیص می‌دهد؛ ارزی که بخش عمده آن سهم مونتاژکاران است و واردات سهم اندکی دارد. بنا بر گزارش گمرک، قطعات خودرو در رتبه پنجم اقلام عمده وارداتی است. آن هم به این صورت که ارز تخصیصی برای تولید هر خودروی مونتاژی فاصله زیادی با ارز لازم برای واردات خودرو ندارد. تخصیص ارز واردات به مونتاژکاران اما پیام دومی هم دارد مبنی بر اینکه واردات خودرو در سال آینده نیز روند کنونی خود را طی خواهد کرد؛ ورود قطره‌چکانی.

موضوع تأمین ارز همان مشکلی است که از ابتدا باعث ممنوعیت واردات خودرو در سال ۹۷ شد. شروع تحریم‌های ثانویه با خروج دونالد ترامپ از برجام در سال ۹۷، محدودیت‌های ارزی زیادی برای کشور ایجاد کرد. در ادامه همین روند، دولت تصمیم گرفت ارز موجود در کشور را اولویت‌بندی کند تا بتواند کالاهای اساسی را وارد کشور کند. این تصمیم موجب شد واردات خودرو ممنوع شود؛ ممنوعیتی که تا سال ۱۴۰۱ ادامه داشت. بنابراین «ارز» نقش اول را در دست‌انداز واردات خودرو از سال ۹۷ تاکنون داشته است. اما نگاهی به مصارف ارزی دولت تنها در حوزه خودرو نشان می‌دهد که اختصاص ارز برای واردات کار محالی نیست. برای مثال سالانه ارز زیادی برای واردات قطعات خودرو صرف می‌شود، تا جایی که طبق آمار منتشره توسط گمرک ایران، قطعات منفصله خودرو در جایگاه چهارم لیست گروه‌های کالایی که بیشترین واردات به کشور را در هشت‌ماهه ابتدایی سال داشته‌اند قرار دارد. حتی جایگاه قطعات منفصله خودرو در لیست کالاهای وارداتی در هشت‌ماهه سال جاری یک پله نسبت به هفت‌ماهه صعود هم داشته است.