به گزارش خبرگزاری ایمنا، مجله تحلیلی فارن افرز در مطلب اخیر خود مدعی شده است که از هفتم اکتبر تا به امروز رژیم اسرائیل جان بیش از ۱۸ هزار فلسطینی را گرفته است. ده‌ها هزار نیز مجروح شده‌اند. این جنگ بیش از ۱.۸ میلیون فلسطینی را آواره کرده و سرنوشت بیش از ۱۰۰ زندانی اسرائیلی را نامعلوم گذاشته است. بمباران رژیم صهیونیستی به ۱۵ درصد ساختمان‌های غزه از جمله بیش از ۱۰۰ بنای فرهنگی و بیش از ۴۵ درصد از کل واحدهای مسکونی آسیب رسانده است.
به گفته فارن افرز، بسیاری از تحلیلگران پیش‌تر نیز اعلام کرده‌اند که هزینه‌های سنگین جنگ غزه در سراسر جهان عرب طنین‌انداز شده است که بر برجسته بودن و قدرت مسئله فلسطین در شکل دادن به سیاست‌های منطقه‌ای تأکید می‌کند. با این حال، گفتن دقیق اینکه این حمله تا چه اندازه و چگونه بر نگرش‌های اعراب تأثیر گذاشته دشوار است.
فارن افرز در ادامه به نتایج یک نظرسنجی در کشور تونس توسط شرکت افکارسنجی «عرب بارومتر» اشاره کرده است که بر حسب اتفاق، نصفی از ۲۴۰۶ مصاحبه این پژوهش سه هفته قبل از عملیات طوفان‌الاقصی در هفتم اکتبر و نصف دیگر سه هفته پس از آن انجام شده بودند. مقایسه این نتایج به دقت نشان‌دهنده تأثیر عملیات حماس و حملات رژیم صهیونیستی بر دیدگاه عرب‌ها است.
این مجله درباره یافته‌های قابل‌توجه این تحقیق نوشته است که جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، اخیراً هشدار داد که رژیم اسرائیل در حال از دست دادن حمایت جهانی در غزه است، اما این تنها نوک کوه یخ است. از هفتم اکتبر، هر کشوری که در این نظرسنجی روابط مثبت یا رو به گرمی با رژیم صهیونیستی داشته، شاهد کاهش رتبه محبوبیت خود در میان تونسی‌ها بوده است. آمریکا شدیدترین افت محبوبیت را داشته اما متحدان خاورمیانه‌ای واشنگتن که در چند سال گذشته با رژیم اسرائیل روابط خود را عادی‌سازی کردند نیز شاهد کاهش محبوبیت خود بودند. در همین حال، کشورهایی که بی‌طرف مانده‌اند، تغییر کمی را تجربه کردند.
به گفته فارن افرز، اما مهم‌تر از همه افزایش محبوبیت رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران است. سه هفته پس از این طوفان‌الاقصی، رهبر ایران به‌قدری محبوبیت کسب کرده که با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، ملقب به MBS، و محمد بن زائد، رئیس‌جمهور امارات، ملقب به MBZ، برابر است یا حتی از آن‌ها فراتر رفته است.
این مجله درباره اهمیت این نظرسنجی و تعمیم‌پذیری افکار مردم تونس به دیگر کشورها نوشته است تونس تنها یک کشور در خاورمیانه و شمال آفریقا است و این نظرسنجی به‌طور قطعاً نمی‌تواند همه چیز را در مورد افکار و احساسات مردم در سراسر منطقه به کارشناسان بگوید. اما تونس نزدیک‌ترین کشور به عنوان معیار افکار دیگر کشورها می‌توان در نظر گرفت. در بررسی‌های قبلی وبگاه پژوهشی «عرب بارومتر»، تونسی‌ها دیدگاه‌هایی مشابه آنچه در بیشتر کشورهای عربی دیده می‌شود، داشته‌اند.
این مجله در ادامه مدعی است جامعه تونس به روی غرب باز است، اما با دیگر قدرت‌های جهانی مانند چین و روسیه نیز رابطه دارد. این کشور از نظر جغرافیایی از تأثیرات فوری جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه دور است، اما سابقه تاریخی مشارکت مستقیم نیز دارد. از جمله زمانی که سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) را در کشور خود جای داده بود. تحلیلگران و مقامات می‌توانند با خیال راحت تصور کنند که دیدگاه‌های مردم در سایر مناطق به شیوه‌ای مشابه با تغییرات اخیری که در تونس رخ داده تغییر کرده‌اند.
فارن افرز تاکید کرده است که این تغییرات در افکار مردم تونس جدی بوده است و یک دفعه پس از عملیات طوفان‌الاقصی رخ نداده بلکه آهسته و به مرور زمان در طی ۳ هفته تغییر کرده است. اگر واکنش آن‌ها نسنجیده بود باید بعد از اوج آن شور آن‌ها می‌خوابید و به حالت تعادل قبلی برمی‌گشت. پس تغییر دیدگاه‌ها در واکنش به جنایات رژیم صهیونیستی در نوار غزه بوده و حمایت مردم تونس از مبارزه فلسطینی‌ها برای آزادی را افزایش داده است. در مقایسه با نظرسنجی‌های انجام شده قبل از عملیات هفتم اکتبر، امروزه تعداد بیشتری از تونسی‌ها می‌خواهند مسئله فلسطین از طریق زور به جای حل‌وفصل صلح‌آمیز حل شود.
این مجله در ادامه نوشته است که تغییر دیدگاه‌ها، سیاست را در جهان عرب و همچنین در سراسر جهان تغییر خواهد داد. ایالات متحده و متحدان منطقه‌ای‌اش برای گسترش توافق‌نامه ابراهیم که روابط بین چندین کشور عربی و رژیم صهیونیستی را عادی می‌کند، با مشکلات زیادی مواجه خواهند شد. واشنگتن همچنین ممکن است مزیت خود را در رقابت با چین در حال ظهور و روسیه در حال ظهور از دست بدهد.
در ادامه اینکه، ایالات متحده حتی می‌تواند متوجه شود که بسیاری از متحدان دیرینه مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی نسبت به ایالات متحده کمتر دوستانه رفتار می‌کنند و پذیرای رقبای آن هستند زیرا آن‌ها به دنبال جلوگیری از زوال منطقه‌ای خود هستند. برای مثال، هر دو کشور به‌تازگی از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه برای اولین از شروع جنگ اوکراین استقبال کرده‌اند.
فارن افرز معتقد است استقبال مردم از نبرد مسلحانه برای حل مسئله فلسطین برای رژیم اسرائیل و منطقه خطرناک است و نزاع ممکن است هر لحظه از کنترل خارج شود. برای برقراری ثبات مجدد، آمریکا و متحدان رژیم صهیونیستی باید راهی برای پایان جنگ و گذار به حل مسالمت‌آمیز مسئله فلسطین پیدا کنند.
ته دره
مجله فارن افرز در رابطه با نتایج قبل و بعد از عملیات طوفان‌الاقصی نوشته است که شاهد جابجایی‌های زیادی در دیدگاه‌ها بوده است. با این حال، بزرگترین آن‌ها به برداشت‌های پاسخ‌دهندگان نسبت آمریکا بود. در ۱۱۴۶ مصاحبه انجام شده قبل از هفتم اکتبر، ۴۰ درصد تونسی‌ها دیدگاه مثبت یا تا حدودی مثبتی نسبت به ایالات متحده داشتند، در حالی که ۵۶ درصد نظر منفی داشتند، اما پس از شروع جنگ در غزه، این به سرعت تغییر کرد. در پایان پژوهش میدانی آن‌ها، تنها ۱۰ درصد از مردم تونسی دیدگاه مثبتی نسبت به ایالات متحده داشتند. در مقابل، ۸۷ درصد تصور منفی داشتند.
قبل از هفتم اکتبر، ۵۶ درصد از مردم تونس خواستار روابط اقتصادی نزدیک‌تر با ایالات متحده بودند. سه هفته بعد، این رقم به ۳۴ درصد کاهش یافت. بایدن هرگز در تونس محبوبیت خاصی نداشت و محبوبیتش تا قبل از هفتم اکتبر ۲۹ درصد بود، اما پس از اینکه رژیم اسرائیل حملات خود علیه غزه را آغاز کرد و بایدن اعلام کرد که «هیچ شرطی» برای حمایت آمریکا از رژیم صهیونیستی وجود ندارد، امتیاز محبوبیت او به تنها ۶ امتیاز کاهش یافت.
این مجله در ادامه نوشته است البته همبستگی علیت نیست، اما در این مورد، به‌سختی می‌توان توضیح دیگری را داد، به ویژه با توجه به تغییر مداوم و روزانه در افکار مردم تونس. جنگ تا حد زیادی بزرگترین رویداد خبری بود که در طول این نظرسنجی رخ داد، و پاسخ سایر سوال‌ها به وضوح نشان داد که تونسی‌ها در حالی که ایالات متحده را ارزیابی می‌کنند، به جنگ رژیم صهیونیستی و فلسطین فکر می‌کنند.
فارن افرز خوشحال است که منفی‌تر شدن نظرات در مورد ایالات متحده به طور مستقیم به دستاوردهایی برای چین و روسیه تبدیل نشده است، زیرا هر دو در جنگ بی‌طرف مانده‌اند. قبل از عملیات طوفان‌الاقصی حماس، ۷۰ درصد تونسی‌ها دیدگاه مثبتی نسبت به چین داشتند، تا هفتم اکتبر، این رقم با پنج واحد افزایش یافته بود، همچنین قبل از هفتم اکتبر، ۵۶ درصد از تونسی‌ها دیدگاه مثبتی نسبت به روسیه داشتند در حالی که در پایان تحقیقات آن‌ها این رقم ۵۳ درصد بود. سهم افرادی که خواهان روابط اقتصادی نزدیک‌تر با مسکو و پکن بودند به ترتیب ۷۵ و ۷۸ درصد بوده که برای روسیه سه واحد افزایش یافته و برای چین ۲ واحد کاهش یافته که در حاشیه خطا قرار دارد و می‌توان نادیده گرفت.
این مجله در ادامه نوشته است، زمانی که قبل از هفتم اکتبر پرسیده شد که آیا پکن یا واشنگتن سیاست‌های بهتری در قبال رژیم اسرائیل و فلسطین دارند، یک سوم تونسی‌ها سیاست‌های چین را به ایالات متحده ترجیح دادند. در پایان نظرسنجی، این رقم به ۵۰ درصد رسیده بود و سهم تونسی‌هایی که سیاست ایالات متحده را ترجیح می‌دهند از ۱۳ درصد به ۱۴ درصد رسید.
در پاسخ به این سوال که آیا چین یا ایالات متحده سیاست‌های بهتری برای حفظ امنیت منطقه‌ای دارند، نتایج تابع روند مشابهی بود. تعداد افرادی که سیاست چین را ترجیح می‌دادند از ۳۱ درصد به ۵۰ درصد افزایش یافت. درصد تونسی‌هایی که سیاست ایالات متحده را ترجیح می‌دادند از ۱۹ درصد به ۱۲ درصد کاهش یافت.
گناه همدستان
قدرت‌های بزرگ تنها دولت‌هایی نیستند که تونسی‌ها اکنون به آن‌ها نگاه متفاوتی دارند. نگرش مردم نسبت به تعدادی از قدرت‌های منطقه‌ای نیز پس از هفتم اکتبر تغییر کرد؛ دقیقاً مانند تغییر دیدگاه‌ها نسبت به واشنگتن، تغییرات عمدتاً به نحوه رفتار این کشورها با رژیم اسرائیل بستگی دارد.
به گزارش فارن افرز، مثلاً در خصوص عربستان تا قبل از طوفان‌الاقصی گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر عادی‌سازی روابط ریاض با رژیم اسرائیل وجود داشت. با افزایش خشم نسبت به رژیم اسرائیل در میان تونسی‌ها در هفته‌های پس از هفتم اکتبر، دیدگاه‌های آن‌ها نسبت به عربستان سعودی نیز تیره شد و محبوبیت این کشور از ۷۳ درصد به ۵۹ درصد کاهش یافت. درصد تونسی‌هایی که خواهان روابط اقتصادی نزدیک‌تر با عربستان بودند از میانگین ۷۱ درصد به ۶۱ درصد کاهش یافت و محبوبیت محمد بن سلمان از ۵۵ درصد به ۴۰ درصد کاهش یافته است. این تغییرات به‌ویژه با توجه به اینکه قیس سعید، رئیس‌جمهور تونس، که در داخل از محبوبیت بالایی برخوردار است و روابط بسیار نزدیکی با MBS دارد، قابل توجه است.
این مجله نسبت به کشور امارات متحده عربی سوال مطرح نکرده اما در خصوص سیاست خارجی رهبر این کشور پرسیده و نتایج مطابق عربستان بوده است. قبل از عملیات حماس در هفتم اکتبر، ۴۹ درصد از تونسی‌ها سیاست‌های شیخ محمد بن زائد را مثبت می‌دیدند. در پایان کار تحقیقات آن‌ها، این رقم به یک‌سوم کاهش یافت.
فارن افرز در ادامه نوشته است که دیدگاه‌ها نسبت به ترکیه تا حد زیادی بدون تغییر باقی ماند. آنکارا مدت‌هاست که به دنبال برجسته کردن و همدلی با وضعیت اسفناک فلسطینی‌ها بوده است و ۶۸ درصد تونسی‌ها هم قبل و هم بعد از طوفان‌الاقصی، دیدگاه مثبتی نسبت به ترکیه داشتند. دیدگاه‌ها درباره سیاست خارجی رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، از ۵۴ درصد به ۴۷ درصد کاهش یافت. اما تعداد افرادی که خواهان روابط اقتصادی نزدیک‌تر با این کشور بودند افزایش یافت و از ۵۷ درصد به ۶۴ درصد رسید.
به نظر نمی‌رسد که جنگ غزه ترکیه را در میان مردم تونس محبوب کرده باشد و علت آن ممکن است نبود هم‌خوانی میان گفتمان و عمل باشد. اما مجله فارن افرز معتقد است که اینجا یک کشور سود برده است: ایران. در فراخوانی که در افکار عمومی عرب طنین‌انداز شد، رهبر جمهوری اسلامی ایران در هفدهم اکتبر خواستار پایان دادن به بمباران غزه شد و اقدامات رژیم اسرائیل را «نسل‌کشی» نامید. اگرچه این نظرسنجی دیدگاه‌ها را نسبت به خود ایران در بر نمی‌گرفت، اما در مورد سیاست‌های خارجی رهبر معظم انقلاب سوال می‌کرد و تأیید رویکرد وی به وضوح بالا رفته است. قبل از حمله، تنها ۲۹ درصد از مردم تونس دیدگاه مثبتی نسبت به سیاست‌های خارجی ایران داشتند. در پایان کار، این رقم به ۴۱ درصد رسیده بود و عامل اصلی جهش حمایت‌ها در روزهای پس از بیانیه هفدهم اکتبر رهبر انقلاب شناسایی شده است.
به گفته این مجله حتی قبل از هفتم اکتبر، تونسی‌ها دیدگاه بسیار نامطلوبی نسبت به رژیم صهیونیستی داشتند و فقط پنج درصد مردم تونس آن را مثبت ارزیابی کردند. در نتیجه، کاهش عملاً به صفر درصد این کشور اصلاً افت غیرمنتظره‌ای نبود. اما نظرات در مورد عادی‌سازی تغییر کرد. عادی‌سازی روابط با رژیم اسرائیل هرگز محبوبیتی در تونس نداشت، اما پس از عملیات حماس، حمایت اندکی که وجود داشت کاملاً از بین رفت. در هفتم اکتبر، ۱۲ درصد از مردم از عادی‌سازی حمایت کردند که تا بیست‌وهفتم اکتبر، این رقم تنها به یک درصد رسید.
دیدگاه‌ها در مورد مسئله فلسطین نیز به شکل مهمی تغییر کرد. قبل از هفتم اکتبر، زمانی که از تونسی‌ها در مورد راه‌حل ترجیحی آن‌ها برای حل مناقشه سوال شد، ۶۶ درصد از مردم تونس طرفدار راه حل دو کشوری بر اساس مرزهای ۱۹۶۷ بودند، در حالی که ۱۸ درصد طرفدار راه دیپلماتیک جایگزین، مانند یک کشور واحد با حقوق برابر برای همه بودند. تنها شش درصد از مردم تونس گزینه «دیگر» را انتخاب کردند، که اکثریت قریب به اتفاق آن‌ها پیشنهاد مقاومت مسلحانه در برابر اشغال اسرائیل را دادند که احتمالاً مستلزم از بین بردن رژیم صهیونیستی است. اما در پایان کار میدانی تیم فارن افرز، تنها ۵۰ درصد از مردم تونس از راه حل دو دولتی حمایت کردند. طرفداران راه‌حل یک دولت یا کنفدراسیون در مجموع هفت امتیاز کاهش یافتند. بیشترین رشد مربوط به دسته «دیگر» بود که با ۳۰ واحد افزایش به ۳۶ درصد رسید. بار دیگر، اکثریت قریب به اتفاق این تونسی‌ها خواهان ادامه مقاومت مسلحانه بودند.
معنی این نتایج برای خاورمیانه
به گفته فارن افرز، اگر سایر کشورهای عربی تغییرات مشابهی در نظر داشته باشند، جنگ در مرزهای فلسطین اشغالی می‌تواند شعله‌ورتر شود. و به احتمال زیاد، خشم از رژیم اسرائیل در کشورهای نزدیک یا در کشورهایی مانند اردن و لبنان به درگیری بیشتر منجر خواهد شد. بنابراین، احتمال خشونت بیشتر جدی است و با ادامه بمباران غزه، این خطر بیشتر خواهد شد.
این مجله در ادامه نوشته که حتی پس از پایان جنگ غزه، منطقه ممکن است مخاطره‌آمیزتر باقی بماند. نسل جدید اکنون وحشت‌های اشغال را در تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی دیده است، از جمله تصاویر غم‌انگیزی از اجساد مرده و خانواده‌های رنج‌دیده که بعید است فراموش کنند. درصدی از آن‌ها ممکن است تصمیم بگیرند که به گروه‌های مسلحی که علیه رژیم اسرائیل می‌جنگند، کمک مالی کنند، بپیوندند، یا به شکل دیگری کمک کنند. ممکن است سیاستمداران رژیم صهیونیستی فکر کنند که این جنگ آن‌ها را ایمن تر می‌کند، اما امنیت اسرائیل به دلیل این جنایت افزایش نمی‌یابد.
فارن افرز معتقد است که واقعیت ساده این است که آرمان فلسطین برای جهان عرب حیاتی است و رژیم اسرائیل نمی‌تواند امیدوار باشد که آن را به سادگی با بمب شکست دهد. این موضوع اهمیت خود را برای نسل جدید از دست نداده است. برخلاف آنچه بسیاری از پایتخت‌های غربی و برخی از کشورهای عربی فرض کرده بودند، تا زمانی که فلسطینی‌ها کشوری نداشته باشند، رژیم صهیونیستی نمی‌تواند با همسایگان خود صلح کند. هیچ مسئله دیگری در سراسر جهان عرب وجود ندارد که مردم از نظر فردی و عاطفی با آن تا این حد ارتباط داشته باشند.
نکته قابل‌توجه این از نظر این مجله است است که با توجه به چالش‌های داخلی تونس، مردم همچنان مسئله فلسطین را اولویت خود می‌دانند. اکنون سرانه تولید ناخالص داخلی این کشور کمتر از قبل از سال ۲۰۱۰ است. با این حال تونسی‌ها همچنان خواهان تعامل اقتصادی کمتر با ایالات متحده هستند. بر اساس داده‌های آن‌ها تا بیست‌وهفتم اکتبر، تونسی‌ها تعامل بین‌المللی در مورد فلسطین را بر توسعه اقتصادی ترجیح می‌دادند یا به صورت آماری ۵۹ درصد به ۴ درصد.
این مجله در پایان نتیجه‌گیری کرده است که تنها راه برای آمریکا یافتن راه‌حل دائمی برای مسئله فلسطین به جای راه‌حل‌های میان‌بر در شکل صلح سرد با برخی دولت‌های منطقه است. این تنها راه برای تغییر قلب و اذهان مردم منطقه و پایان دادن به چرخه خشونت است که در قرن گذشته خاورمیانه را گرفتار کرده است.
نظر شما