به گزارش خبرگزاری ایمنا، آلودگی هوا در اصفهان این روزها بیش از گذشته نفس شهر را بریده است، به‌طوری که با تصمیم کارگروه هماهنگی شرایط اضطرار آلودگی هوای استان بیش از یک هفته است مدارس اصفهان و چند شهرستان مجاور تعطیل و آموزش به صورت غیرحضوری بوده است، همچنین میزان آلودگی هوا طوری شدت گرفت که در دو روز گذشته (چهاردهم و پانزدهم آذر) ادارات و بانک‌های استان نیز تعطیل شد.
میانگین شاخص کیفیت هوا یا شاخص آلودگی هوای اصفهان در طول هفته گذشته، یازدهم تا شانزدهم آذر ۱۴۰۲ به عدد ۱۷۲ رسید و در مجموع این کلان‌شهر طی این هفته هیچ روز پاک و سالمی نداشت و تمام روزهای هفته در وضعیت قرمز و بنفش به ثبت رسیده است.
وزش باد مؤثر می‌تواند چتر آلودگی را از سر شهر بردارد اما شرایط جغرافیایی اصفهان به نحوی است که در ۸۰ درصد روزهای سال باد مؤثری در این شهر نمی‌وزد، عبور شاخص آلایندگی از ۲۰۰، در اواخر شب و اوایل صبح نیز ناشی از تراکم لایه آمیخته آلاینده‌هاست و همین موضوع منجر شده است که در ۱۵ روز گذشته، روز سالم در اصفهان نداشته باشیم.
اما مقصر آلودگی هوای این روزهای اصفهان کیست؟
آن‌طور که مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان اعلام کرده است ۷۶ درصد از آلودگی شهر اصفهان مرتبط با خودروها و منابع متحرک است و در شهرهای اطراف این عدد متفاوت است، ۵۴ درصد آلودگی‌ها مربوط به صنایع و باقی‌مانده آن مربوط به خودروها و منابع متحرک است.
نمی‌توان از نقش صنایع در این میان غافل بود
مهدی طغیانی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در این زمینه اظهار می‌کند: متأسفانه چند دهه است که آلودگی مهمان ناخوانده اصفهان شده و مشکلات عدیده‌ای به‌خصوص در ایامی که با سکون هوا مواجه هستیم به وجود آورده است.
وی اضافه می‌کند: بر اساس آمار دانشگاه علوم پزشکی ۱۵.۵ درصد مرگ‌ومیر افراد بالای ۳۰ سال در سال ۱۴۰۰ در اصفهان بر اثر آلودگی بوده (۱۳۹۳ مورد) و متأسفانه سال به سال در حال افزایش است.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این پرسش که آلودگی هوای اصفهان صنعتی است یا بر اثر حمل‌ونقل است؟ می‌گوید: متأسفانه پیرامون اصفهان را صنعت فرا گرفته است و ترانزیت جنوب به شمال ماشین‌های سنگین نیز از اصفهان انجام خواهد شد. بر اساس آخرین مطالعه علمی سهم منابع ثابت در آلودگی هوا ۵۵ درصد و ۴۵ درصد نیز سهم منابع متحرک اعلام شده که بخشی از این ۴۵ درصد تردد خودروهای سنگین به منظور حمل و نقل بار و کارکنان صنایع است.
طغیانی ادامه می‌دهد: سهم صنعت در آلایندگی اصفهان ویژه است، روزهای ناسالم ما از تهران بیشتر و روزهای پاک ما کمتر از پایتخت گزارش شده است، بنابراین باید برای صنایع و حمل‌ونقل صنعتی فکری ویژه کرد.
وی با بیان اینکه پیرامون شهر اصفهان ۳۵ شهرک صنعتی (هر کدام ۳۰۰ تا ۴۰۰ واحد) و کانون آلاینده بسیار بزرگ داریم، اظهار می‌کند: علاوه بر این واحدهای تولیدی بسیار بزرگ مانند پالایشگاه، ذوب‌آهن، فولاد مبارکه، سیمان سپاهان و اصفهان و سایر، همچنین مناطق صنعتی چسبیده به شهر اصفهان مانند منطقه صنعتی دولت‌آباد وجود دارد که ۳۰۰ کوره آجرپزی در این منطقه فعالیت می‌کنند که به شدت آلاینده است.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: ۸۰۰ واحد صنعتی بدون مجوز نیز اطراف اصفهان فعالیت می‌کنند که برخی از این واحدها ریخته‌گری و به‌شدت آلاینده هستند. در کنار صنعت، حمل‌ونقل سنگین صنعتی برای کارگران و مواد اولیه و محصولات نیز وجود دارند.
۸۰ درصد صنعت استان در ۸ درصد مساحت استان متمرکز شده است
طغیانی در پاسخ به این پرسش که چرا این وضعیت به وجود آمده است؟ می‌گوید: چند دهه است که بدون توجه به ملاحظات آمایشی در اصفهان، صنعت اطراف این کلان‌شهر مستقر شده است، متأسفانه ۸۰ درصد صنعت اصفهان در حدود ۸ درصد مساحت استان متمرکز شده که عدد بسیار بالایی است، این عوامل وضعیت آلایندگی اصفهان را اشباع کرده‌اند و برخی صنایع هم سهم بزرگ‌تری دارند.
وی اضافه می‌کند: هفته گذشته در جلسه مجمع نمایندگان در خصوص واحد کک‌سازی ذوب‌آهن به مدیرعامل این شرکت تذکر جدی داده شد، مسئولان محیط زیست لنجان می‌گویند، ۸۵ درصد آلودگی این منطقه به دلیل فعالیت ذوب‌آهن منتشر خواهد شد.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی تصریح می‌کند: مشکل دیگر، منفعت‌طلبی و سودجویی تولیدکنندگان در صنعت است، هیچ شخصی در کشور مخالف تولید و صنعت نیست، اما صنعتی که محیط زیست و مردم اطراف خود را به رسمیت بشناسد و آن‌ها را نابود نکند. متأسفانه نمی‌توان اسم فعالیت کوره آجرپزی که در وضعیت هوای ناسالم در اصفهان به صورت آلاینده به کار ادامه می‌دهد را تولید و خدمت به مردم گذاشت، این عمل نابود کردن زندگی عموم و خیانت به مردم است.
طغیانی می‌گوید: مسئله بعدی رصد نکردن، سنجش نشدن و پایش نشدن آلایندگی است، در اصفهان با وجود ۹ هزار واحد صنعتی، تنها یک واحد سنجش متحرک آلودگی هوا در محیط زیست وجود دارد. آیا این یک دستگاه توانایی نمونه‌برداری از تمام این واحدهای صنعتی برای ارسال به محاکم قضائی و تشکیل پرونده را دارد؟!
وی ادامه می‌دهد: نکته آخر این است که احکام قضائی بازدارنده در خصوص واحدهای آلاینده نیز صادر نشده است. قانون هوای پاک در مواد متعددی تکلیف آلودگی هوا و متخلفان را به‌ویژه در مواد ۱۱ و ۱۲ را مشخص کرده است. طی یک‌ونیم سال سنجش و رصد ذوب‌آهن با بیش از ۴۰ مورد آلایندگی ثبت شده در واحد کک‌سازی و گندلهسازی، تنها ۱۸ اخطار صادر و ۳ پرونده قضائی تشکیل شده است که متهمان یکی از این پرونده‌ها تبرئه شدند، برای پرونده دیگر جریمه ۷ میلیون تومانی تعیین شد و پرونده سوم نیز در دست بررسی است. اگر با این واحدهای آلاینده برخورد بازدارنده نشود، به فعالیت‌های مخرب خود ادامه خواهند داد، بنابراین رصد و پایش واحدهای صنعتی پیش‌زمینه برخورد بازدارنده با واحدهای آلاینده است.
توجیه آلایندگی واحدهای صنعتی با تولید عذر بدتر از گناه است
نماینده مردم اصفهان با بیان اینکه متأسفانه آلودگی و تولید به هم گره خورده است، اظهار می‌کند: برخی از این واحدهای آلاینده به بهانه تولید به فعالیت آلاینده خود ادامه می‌دهند، همه جای دنیا تولید انجام می‌شود و برای همه محترم است، ما هم معتقد هستیم که تولید باید ادامه پیدا کند، اما توجیه آلایندگی واحدهای صنعتی با تولید عذر بدتر از گناه است.
طغیانی می‌گوید: نکته دیگر اولویت نداشتن محیط زیست در توسعه اصفهان است، در این مورد مدیران باید اولویت را به محیط زیست بدهند و به سمت تولیدات با ارزش بالا حرکت کنند. مورد دیگر لزوم استمرار اقدامات است، به عنوان مثال اگر مقطع کنونی آلودگی هوا به پایان رسید، مطالبه‌گران نباید از مطالبه خود عقب‌نشینی کنند و باید به صورت مستمر در طول سال برای آن اقدام شود، به عبارت دیگر نباید تنها در مواقع بحرانی مطالبه شود، بلکه باید در همه زمان‌های سال باشد.
کوتاهی شرکت گاز در قطع گاز کوره‌های آجرپزی / کوره‌های آجرپزی شبانه از خجالت هوای اصفهان درمی‌آیند
وی اضافه می‌کند: عدم انسجام اقدامات و همکاری نکردن دستگاه‌های مرتبط یکی دیگر از مشکلات است. شرکت گاز وظیفه داشت ابتدای آذر گاز کوره‌های آجرپزی را قطع کند، اما بیش از نیمی از این واحدها در حال فعالیت هستند و شبانه از خجالت هوای اصفهان درمی‌آیند!؛ مشکل دیگر منابع مالی است، منابع مالی مناسبی در خصوص آلودگی‌ها دیده نشده است و علی‌رغم دریافت عوارض آلایندگی از واحدهای صنعتی، هنوز یک سامانه رصد و پایش کارآمد در اصفهان نداریم و مشخص نیست این منابع در چه محلی هزینه می‌شود.
سیمان سپاهان مازوت‌سوزی را آغاز کرده است
نماینده مردم اصفهان در پاسخ به اینکه گلوگاه‌های وضعیت کنونی اصفهان چیست؟ می‌گوید: گلوگاه اول کمبود گاز در کشور است، در کشور بدون اینکه منبعی تعریف شود، برای صنایع سهمیه گاز توزیع شده است، صنایع بی‌شماری مانند نیروگاه و کارخانه‌های سیمان در نقاط مختلف اصفهان احداث شده است که در فصل سرما به دلیل محدودیت مصرف گاز، این واحدها به سراغ مصرف مازوت خواهند رفت، البته هنوز خبری از مازوت‌سوزی در نیروگاه شهید منتظری نیست، اما سیمان سپاهان مازوت‌سوزی را آغاز کرده است.
طغیانی ادامه می‌دهد: گلوگاه دیگر انتقال صنایع است که به علت هزینه‌بر بودن آن به سختی انجام خواهد شد، گلوگاه دیگر مستندسازی تخلفات است.
کوره‌های آجرپزی باید منتقل شوند / فعالیت کوره‌های آجرپزی چسبیده به اصفهان هیچ توجیهی ندارد
وی در پاسخ به این پرسش که برای بهبود وضعیت کنونی چه اقداماتی باید انجام شود؟ می‌گوید: انتقال صنایع آلاینده در قانون هوای پاک نیز وجود دارد، طبق این قانون کوره‌های آجرپزی آلاینده و سنتی باید منتقل می‌شدند، اما صنف و اتحادیه‌های مربوطه با این امر مخالفت خواهند کرد. کوره‌های آجرپزی باید منتقل شوند و فعالیت این واحدهای چسبیده به اصفهان هیچ توجیهی ندارد.
نماینده مردم اصفهان اظهار می‌کند: انتقال واحدهای کک‌سازی و گندلهسازی باید به‌طور جدی اتفاق بیفتد، انتقال ریخته‌گری‌ها نیز مورد دیگر است که برای این واحدها در شهرک صنعتی بزرگ در حال جانمایی است، در نهایت جابه‌جایی نیروگاه منتظری و اصفهان است که وزارت نیرو در این خصوص مقاومت می‌کند.
رصد و پایش مستمر، گره آلودگی هوای اصفهان را باز می‌کند
طغیانی ادامه می‌دهد: اقدام جدی دیگر که گره آلودگی هوای اصفهان را باز می‌کند، رصد و پایش مستمر آلودگی هوا است، در این زمینه دانش‌بنیان‌ها در شهرک علمی و تحقیقاتی توانایی رصد و پایش آلودگی با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره‌ای را دارند.
وی اضافه می‌کند: مدیریت آلایندگی در شهرک‌های صنعتی باید توسط شرکت شهرک‌های صنعتی اتفاق بیفتد و این شرکت نباید تنها در فروش زمین به تولیدکنندگان فعال باشند. برخورد جدی سازمان صمت استان با واحدهای بدون مجوز یکی دیگر از اقداماتی است که باید انجام شود. در نهایت توجه به الزامات آمایش سرزمینی باید در دستور کار جدی مدیران قرار گیرد.
پالایشگاه اصفهان بدون مجوز در حال توسعه است / با مدیران پالایشگاه برخورد خواهد شد
نماینده مردم اصفهان با بیان اینکه اگر به الزامات آمایش سرزمینی توجه جدی می‌شد اکنون مشکلات کمتر بود تصریح می‌کند: احداث منطقه ویژه اقتصادی شهرضا در ۳۵ کیلومتری اصفهان چه معنایی دارد؟ در خصوص غیراستاندارد و مخرب بودن احداث این منطقه، ویژه‌نامه‌های متعددی به نهاد ریاست‌جمهوری ارسال شده است. متأسفانه در شمال اصفهان نیز این مشکل وجود دارد و متأسفانه بدون مجوز در پالایشگاه اصفهان توسعه ایجاد می‌کنند که به‌طور قطع این موضوع نیز پیگیری خواهد شد.
متهمان اصلی آلودگی هوای اصفهان چه کسانی هستند؟
زهرا شیخی، دیگر نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص آلودگی هوای اصفهان اظهار می‌کند: این روزها آلودگی هوا اتمسفر شهر گنبدهای فیروزه‌ای را تاریک کرده است، متهمان ردیف اول این وضعیت کارخانه ذوب‌آهن و کوره‌های آجرپزی هستند که متأسفانه بلای جان مردم اصفهان شده‌اند.
وی اضافه می‌کند: ضرورت دارد برای ساماندهی وضعیت آلودگی در کلان‌شهر اصفهان و جلوگیری از به خطر افتادن سلامت مردم این شهر، سازمان حفاظت محیط‌زیست از طریق مراجع نظارتی و قضائی علیه صنایع آلاینده اعلام جرم کند، تمام ادارات استان اصفهان تعطیل شده است، اما صنایع در این کلان‌شهر همواره به کار خود با قوت ادامه می‌دهند.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی تاکید می‌کند: دیگر صنایع اصفهان از جمله فولاد مبارکه، پالایشگاه، نیروگاه‌ها هم آلاینده هستند، اما اقدامات محیط زیستی را در طول سال‌های گذشته انجام داده‌اند، اما کارخانه ذوب‌آهن از انجام آن‌ها سر باز زده است.
وی تاکید می‌کند: این اقدامات هنوز نیز کافی نیست، شاید سودی که این صنایع به جیب پایتخت واریز می‌کنند موجب شده است که حتی در این روزهای بنفش اصفهان نیز فعالیت آن‌ها کاهش پیدا نکند و تعطیل نشوند، این در حالی است که کاهش فعالیت آن‌ها حداقل تا زمانی که هوا راکد است به مدت چند روز، می‌تواند تغییر اساسی در هوای اصفهان ایجاد کند.
شیخی خاطرنشان می‌کند: این روزها رسانه‌ها متهمان اصلی آلودگی اصفهان را فقط خودروهای تک‌سرنشین اعلام می‌کنند، در صورتی که با در نظر گرفتن جمیع آلاینده‌ها از جمله وسایل نقلیه موتوری، آب و هوا و صنعت، در کل، کارخانجات و صنایع عامل اصلی آلودگی هوای اصفهان هستند، اما این اشتباهی است که رسانه‌ها رقم زدند و هنوز در اذهان مردم و برخی مسئولان باقی مانده است.
وی با بیان اینکه ذرات مُعلق مهم‌ترین عوامل آلودگی هوای اصفهان محسوب می‌شود، اظهار می‌کند: بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، اصفهان جزو مناطق بحرانی در زمینه ذرات مُعلق کمتر از ۲.۵ میکرون در هواست، این کلان‌شهر در ۴۲ روز گذشته ۱۵ روز هوای ناسالم برای عموم، ۱۷ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و تنها ۱۰ روز هوای قابل قبول (متوسط) داشته است.
نماینده مردم اصفهان با بیان اینکه قانون هوای پاک در کشور وجود دارد، اما به‌درستی اجرا نمی‌شود، بیان می‌کند: بازنگری در استانداردهای انتشار آلاینده‌های هوا در اصفهان و سایر کلان‌شهرها ضروری است، در همین راستا هفته آینده طی نشستی با رئیس قوه قضائیه نسبت به استنکاف بسیاری از صنایع از قانون هوای پاک و وضعیت زاینده‌رود به بررسی وضعیت خطرناک هوای مردم اصفهان خواهیم پرداخت.
وی ادامه می‌دهد: میزان مرگ‌های ناشی از آلودگی هوا قابل توجه است که باید به آن توجه شود؛ چراکه در بروز سرطان هم اثرگذار است، در این راستا بر اساس گزارش وزارت بهداشت در سال ۱۴۰۰ تحت عنوان «کمی‌سازی اثرات بهداشتی و اقتصادی منتسب به آلاینده ذرات معلق PM ۲.۵ در ۲۷ شهر کشور» مشخص شده است که میانگین تعداد مرگ کل منتسب به مواجهه طولانی‌مدت با ذرات معلق PM۲.۵ در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در ۲۷ شهر کشور، ۲۰ هزار و ۸۳۷ نفر بوده است، بر این اساس مشخص شده است که بروز بیماری‌های مزمن انسداد ریوی (COPD)، سرطان ریه، بیماری‌های ایسکمیک قلبی و سکته مغزی بی‌ارتباط با آلودگی هوا نیست.
شیخی تصریح می‌کند: در این میان، میانگین مرگ در سال ۱۴۰۰ به علت سرطان ریه در بزرگسالان بالاتر از ۳۰ سال در مجموع ۲۷ شهر مورد مطالعه به‌طور میانگین ۵۱۳ نفر بوده است که هزینه‌های مرتبط با مرگ‌ومیر ناشی از سرطان ریه در این سال ۲۰۱ میلیون دلار تخمین زده شده و میزان خسارت اقتصادی مرگ و میرهای ناشی از سرطان ریه منتسب به آلودگی هوا به نحو چشمگیری بیشتر از پنج سال قبل بوده است.
آلودگی هوای اصفهان از معضل فراتر رفته و علاوه بر امیدواری به وزش باد و بارش‌های جوی، نیازمند مدیریت، نظارت جدی و عزم راسخ برای کنترل منابع آلاینده است که امید است در روزها و سال‌های آتی پیش از وقوع شرایط اتفاق افتد.
نظر شما