به گزارش خبرگزاری ایمنا، دریاها و خصوصاً دریاهای آزاد و اقیانوس‌ها از مواهب الهی و ذخایر و منابع سرشاری برای افزایش کار و ثروت، تأمین نیازهای حیاتی و تولید اقتدار و بستر مناسبی برای تمدن‌سازی به شمار می‌روند؛ در این میان ایران نیز با موقعیت ممتاز جغرافیایی و قرار داشتن بین دو دریا و برخورداری از هزاران کیلومتر سواحل و نیز جزایر می‌تواند از این ظرفیت‌ها به خوبی استفاده کند.
البته به گفته کارشناسان لازمه پیشرفت در سیاست‌های کلی دریا محور اجرای طرح آمایش سرزمینی است که از گذشته‌های دور وجود داشته و باید دست خوش یکسری تغییرات اساسی شود. در این راستا اولین، مؤثرترین و اساسی‌ترین محور آمایش سرزمین در مکتب اقتصاد اسلامی بحث احیای آب است، در این خصوص مناطق کم برخوردار باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرند چراکه با اصلاح طرح آمایش ملی و پرداختن به موقع آن و همچنین استفاده و به‌کارگیری منابع طبیعی می‌توانیم از موانع موجود اقتصاد دریا محور جلوگیری کنیم.
سهم دریا از اقتصاد ایران یک بیستم کشورهای دریایی است، در حالی که توجه به اقتصاد دریا محور در این حوزه موضوعی است که در سال‌های اخیر نگاه‌ها را به خود معطوف کرده است. طبق آمارهای رسمی به دست آمده نرخ بیکاری در ۲۵ استان از ۳۱ استان کشور در تابستان امسال یک رقمی شده، این شاخص در سه استان از چهار استان جنوبی سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان کماکان دو رقمی و در یک استان دیگر نیز نزدیک به دو رقمی است.
از توسعه منطقه‌ای که بگذریم، در مجموع سهم اقتصاد دریا از تولید ناخالص داخلی کشور ما با کشورهایی که اصطلاحاً دریایی نامیده می‌شود، فاصله بسیار زیادی دارد. بیشترین فعالیت در عرصه سواحل کشور، مربوط به محدوده‌های شهری و روستایی و تأسیسات بندری و نظامی است که تمامی آن حدود پنج درصد از ظرفیت سواحل کشور را به خود اختصاص داده و حدود ۹۵ درصد از این ظرفیت مورد توجه قرار نگرفته است، پس لازمه آن توجه بیشتر به این حوزه و پیشرفت کشور با استفاده از دانش مهندسان و جوانان کشور برای پیشبرد اهداف خود در سیاست‌های کلی دریا محور هستیم، و در این راستا نظرات کارشناسان در این حوزه را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
اهمیت توجه به ظرفیت‌های بزرگ مقیاس
عبدالمجید شیخی، کارشناس مسائل اقتصادی در این با ره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: برای جلوگیری از پدیده ازدحام جمعیت و جذب با روش فراهم‌سازی شغل و تولید مسکن در سواحل دریای خلیج فارس و عمان مستلزم توجه به تولید آب شیرین و آمایش سرزمینی است.
وی در ارتباط با پیدایش توسعه اقتصادی کشور ادامه می‌دهد: زمانی که می‌خواهیم یک ظرفیت با منحنی حداقل هزینه متوسط در بلند مدت داشته باشیم مستلزم آن است که به ظرفیت‌های بزرگ مقیاس توجه بیشتری داشته و تنها بازارهای داخلی را مورد توجه خود قرار ندهیم، بنابراین استقرار طرح‌های اقتصادی با مقیاس بزرگ مستلزم گشایش و فتح بازارهای جهانی است.
کارشناس مسائل اقتصادی اضافه می‌کند: بهترین راه برای انتقال محصولات صنایع با مقیاس بزرگ به دیگر قاره‌ها دریا است، علاوه بر آنکه گذرگاه‌های هشتگانه ارتباطی با غرب، شرق، جنوب و شمال آسیا و اروپا را باید به‌عنوان یکی از اولویت‌ها مورد توجه قرار بدهیم.
فراهم سازی فضای مناسب در مناطق آزاد جنوبی
شیخی با اشاره به گریز از ازدحام که بزرگترین معضل و مشکل دنیای جدید کشورهای پیشرفته است که حتی بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ هم به وسیله گریز از پدیده ازدحام شروع شد، می‌گوید: این موضوع مستلزم آن است که به استقرار جمعیت‌ها و انتقال آن از محل‌های پر ازدحام فعلی به سواحل دریا توجه کنیم و این کار امکان پذیر نیست مگر با در نظر گرفتن محورهای احیای آب، تولید آب شیرین، ذخیره‌سازی آب و انتقال صنایع آب‌بر به نزدیک سواحل است.
وی اضافه می‌کند: علاوه بر برنامه‌های گفته شده باید فکر ایجاد مسکن در کنار سواحل باشیم تا محله‌های سکونتی و شغلی جدیدی در کنار سواحل ایجاد کنیم و در کنار آنها هم به فکر افزایش مقیاس و بزرگ کردن مقیاس صنایع مختلف خود باشیم.
استفاده از توانایی‌ها و استعدادهای دریایی
کارشناس مسائل اقتصادی با توجه به فراوانی استعداد در زمینه محصولات دریایی ادامه می‌دهد: توانایی‌های بسیاری در زمینه ساخت انواع شناورهای دریایی و صنایع دریایی مرتبط با دریا مانند انواع کشتی‌ها، کشتی جنگی، شناورهای مختلف، نفت‌کش‌ها و همچنین تولید اسکله‌سازی را داریم، که تمامی این محصولات دریایی باید در سواحل پیاده سازی شوند.
شیخی در ادامه با اشاره به اهمیت ارتباط با دنیای بیرون بخصوص کشورهای جنوب خلیج‌فارس و رقابت در جذب سرمایه گذاری‌ها عنوان می‌کند: سرانه ایجاد شغل در سواحل دریا بسیار پایین‌تر از مناطق خشکی است و این برای ما که به دنبال افزایش سطح اشتغال، کاهش بیکاری و افزایش درآمد و رفاه خانوارها هستیم بسیار امر واجب و ضروری است و لازمه آن توجه بیشتر به سواحل کشور، به خصوص سواحل جنوبی است.
وی همچنین ادامه می‌دهد: در صورت خواستار و تشکیل تشکلهای مانند صنعتی، کشاورزی و روستا محور در استان‌های جنوبی برای کشور یک اتفاق بسیار موفقیت‌آمیز رقم خواهد خورد.
حمایت از شرکت‌های دانش بنیان
کارشناس مسائل اقتصادی در خصوص تشکیل، تشکل‌ها در قالب تعاونی‌های تولیدی ادامه می‌دهد: تشکلهای جدید و بزرگ که توانایی ساخت شناورهای سنگین و نفت کش‌های بزرگی مانند کشتی‌های سوپر پاناما کس را دارند بایستی در غالب تعاونی‌ها فراخوان بدهیم.
شیخی با اشاره به اینکه باید از شرکت‌های دانش بنیان در غالب تشکلهای تعاونی حمایت کنیم، می‌گوید: در صورت حمایت شرکت‌های دانش بنیان در تولید کالا، محصول، درآمد، ارزش افزوده بسیار بالایی خواهند داشت که این موضوع باعث رشد اقتصاد ملی و همچنین برخورداری تمامی افراد ساکن مناطق ساحلی از این توزیع درآمد خواهد شد.
وی با اشاره به اهمیت این موضوع ادامه می‌دهد: اگر تنها به تشکلهای خصوصی و انحصاری بها دهیم توزیع درآمد نابرابرتر خواهد شد که این فقط به نفع ثروتمندان و اشخاص حقیقی خواهد بود، در واقع می‌توان گفت یک عده پولدار و اکثریت مردم مانند مناطق آزاد فعلی که ساکنین مناطق آزادی مانند چابهار، قشم و کیش همچنین ساکنین بومی آنها هیچ نوع سودی از مناطق آزاد نمی‌برند و عمدتاً دلالانی به این مناطق آمده و مستقر شده‌اند.
بی‌توجهی به افراد بومی / جولان دلالان
کارشناس مسائل اقتصادی در خصوص مقایسه ضریب‌جینی مناطق آزاد با کل ضریب‌جینی کشور می‌گوید: به خاطر بی‌توجهی به افراد بومی مناطق آزاد جنوب کشور و با فراهم سازی فضا و مناطقی به نام مناطق آزاد برای دلالان که با قاچاق کالا و گرفتن راندهای بزرگ، نابرابری درآمد در مناطق آزاد به شدت بالا است.
شیخی در ادامه اضافه می‌کند: در حقیقت این نتیجه و ثمره استقرار مناطق آزاد به خاطر الگو برداری از راه و روش غربی بوده است.
به نظر می‌رسد که با داشتن دانش، استعداد و همچنین با بهره‌مندی کشور عزیزمان از نعمت خدادی آنطور که باید از این سرمایه درست و راستای راهبرد اهداف خود که توسعه اقتصاد دریا است، استفاده نکرده‌ایم و به جای آن زمینه‌هایی برای دلالان قاچاق کالا فراهم شده است.
پس می‌توانیم با برنامه‌ریزی درست و استفاده از دانش استعدادهای دریایی خود و همچنین طبق فرمایش رهبری توسعه اقتصاد دریا محور را در رأس امور قرار بدهیم و جایگاه خود به عنوان یک کشور دریایی را در حوزه صنعت، تجارت و.... ارتقا دهیم.
نظر شما