روز خیاط ۱۴۰۲ در ایران چه روزی است؟ + تاریخچه تولید چرخ خیاطی و مد در جهان

به گزارش ایمنا، خیاطی حرفه‌ای است که در آن شخص خیاط با استفاده از مهارت و استعداد هنری خود پارچه‌های ساده و دوخته نشده را به لباس‌های کاربردی و زیبا تبدیل می‌کند. خیاطی را می‌توان هنر تبدیل خلاقیت و ایده به پوشاک زیبا و کاربردی در زندگی دانست. خیاطی یک نیاز ضروری و غیر قابل حذف از جامعه است. در خصوص قدمت این حرفه مهم می‌توان گفت خیاطی قدمتی به درازای تاریخ تمدن بشریت دارد. خیاطی یا دوزندگی مانند همه مشاغل علاوه بر دانش و مهارت نیازمند ابزار و وسایل مخصوص به خود است.

• بیشتر بخوانید: تبریک روز خیاط ۱۴۰۲

تاریخ روز ملی خیاط در ایران

• تاریخ روز ملی خیاط در تقویم شمسی برابر با سه شنبه ۲۱ آذر سال ۱۴۰۲‌ است.
• تاریخ روز ملی خیاط در تقویم قمری برابر با ۲۸ جمادی الاول سال ۱۴۴۵ است.
• تاریخ روز ملی خیاط در تقویم میلادی برابر با ۱۲ دسامبر سال ۲۰۲۳ است.

تاریخ روز جهانی خیاط در جهان

روز جهانی خیاط مصادف با ۴ ژوئن ۲۰۲۳ و برابر با ۱۴ خرداد ۱۴۰۲ است.

خیاط کیست و خیاطی چیست؟

خیاط یا دوزنده شخصی است که به وسیله پارچه و چرم به خلق لباس‌های مورد نیاز افراد جامعه می‌پردازد. هنر خیاط ی یا دوزندگی را در قرن سیزدهم درزی می‌نامیدند. در مفهوم مدرن خیاط طراح و سازنده انواع لباس است. اما خیاطی به هنری گفته می‌شود که هم به صورت خانگی و محدود و هم صنعتی و عمده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این حرفه با توجه به کارکرد و کسب مهارت یک ابزار جهت امرار معاش و کسب درآمد محسوب می‌شود.

خیاط به انگلیسی

در زبان انگلیسی خیاط را tailor یا seamstress می‌نامند.

تاریخچه خیاطی

یکی از قدیمی‌ترین هنرهای ساخته دست بشر هنر دوزندگی یا خیاطی است. انسان از ابتدای آفرینش همواره به دنبال پوشاندن بدن خود بوده است اما با توجه به تنوع طلبی و نیاز به زیبایی، هنر خیاطی خلق شد و رواج پیدا کرد. باستان شناسان معتقدند که گذشتگان پیش از اختراع چرخ و پارچه از پوست حیوانات برای پوشاندن خود استفاده می‌کردند. هم چنین جنس سوزن‌های مورد استفاده آنان در تولید لباس، استخوان شاخ گوزن و عاج حیوانات بوده است. می‌توان نمونه‌هایی از ابتدایی‌ترین مراحل خیاطی را در سراسر جهان نام برد مثل بافت برگ گیاهان و تولید سبدهایی کاربردی در آفریقا، نوارهای نازک برگ خرما به عنوان نخ برای دوختن نوارهای پهن‌تر جهت ساختن کلاف در اروپا و استفاده از پشم برای تهیه نخ در آمریکا نام برد.

کدام پیامبر خیاط بود؟

حضرت اخنوخ که با نام ادریس پیامبر شناخته می‌شود نخستین کسی بود که طرز دوختن لباس و خیاطی را به مردم آموخت. تا قبل از حضرت ادریس (ع) مردم برای پوشش خود از پوست حیوانات استفاده می‌کردند، ولی با مبعوث شدن ایشان مردم نیز دوخت و دوز را آموخته و از آن برای پوشش خود استفاده می‌کردند.

تاریخچه تولید چرخ خیاطی در جهان

چرخ خیاطی به عنوان وسیله‌ای با استفاده‌های کاربری متفاوت و متنوع از جمله دوخت لباس در جوامع مختلف شناخته می‌شود. روز جهانی چرخ خیاطی رویدادی است که به گرامیداشت اختراع این وسیله مهم در قرن نوزدهم اختصاص دارد. این روز هر سال در اولین چهارشنبه ماه ژوئن جشن گرفته می‌شود.

• در سال ۱۷۵۰ امتیاز ساخت وسیله‌ای مکانیکی برای دوخت و دوز توسط شخصی به نام چالز – اف – ونستال (Charles.f.weesantal)در لندن ثبت شد.
• در سال ۱۷۹۰ توماس سنت Thomas saint توانست آن وسیله را ارتقا دهد و وسیله‌ای از چوب که برای دوخت و دور کفش و پوتین مناسب بود را ساخت.
• در سال ۱۸۱۴ ژورف مدراسپیرگر Josef medersperger که خیاط بود برای اولین بار توانست وسیله‌ای مهیا کند که درزها و شکاف‌ها را کوک بزند.
• با روند پیشرفت در چرخ خیاطی در سال ۱۸۱۸ توسط روژان – را – روج مونتون Rev.john.a.rodge monkton چرخ خیاطی را ساخت که برگشت دوز را نیز انجام می‌داد.
• در سال ۱۸۳۰ بار تلر نی تی مونیر Barthderny thimmoneir چرخ خیاطی بر اساس استاندارهای جهانی اختراع شد که توانست در حوزه دوخت و دوز رقابت کند.
• و در سال ۱۸۶۴ توسط شخصی به نام الیاس هو Elias dlowe مجدد چرخ خیاطی ساخته شد.
• تلاش‌های ژورف ای گیز درسال ۱۸۵۶ باعث بهره وری از چرخ خیاطی‌های امروزه شد.

تاریخچه خیاطی در ایران

مظفر الدین شاه در یکی از سفرهای خود به فرنگستان اولین چرخ خیاطی را همراه با یک خیاط قفقازی به تهران آورد. هدف او این بود که لباس درباریان شاه به وسیله چرخ خیاطی دوخته شود. در آن زمان، مردم با تصور اینکه چرخ خیاطی، پارچه را می‌جود و دوام آن را کم می‌کند، استقبال چندانی از این اختراع نکردند؛ اما سهولت، سرعت و کیفیت کار خیاطی باعث شد چرخ خیاطی جای خود را در زندگی ایرانی باز کند.

تاریخچه مد در ایران

اولین طراح مد در ایران، زینت جهانشاهی بود. او دختر یکی از سرهنگ‌های وزارت جنگ و تحصیل کرده آلمان بود. او پس از ازدواج، به سوئیس رفت و آموزش‌هایی در زمینه خیاطی و مد دید. سپس او به پاریس سفر کرد و در آنجا، مهارت زیادی در خیاطی به دست آورد. زینت جهانشاهی تحت تعلیم «پیر بالمن» یکی از طراحان معروف آن زمان قرار گرفت و رموز خیاطی مدرن را فرا گرفت. او در سال ۱۳۲۱ به همراه همسرش به ایران بازگشت و یک لباس فروشی و خیاط خانه در خیابان امیریه تهران افتتاح کرد. از آنجایی که زینت جهانشاهی، اولین طراح زن ایرانی بود، خانم‌های آن زمان از خیاط خانه او بسیار استقبال کردند.

جمع بندی

خیاطی میلیون‌ها سال است که در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف یک ضرورت به شمار می‌آید. دوزندگی یا خیاطی در طول زمان شاهد پیشرفت و تحولات عظیمی بوده است. با ابتدایی‌ترین متدها آغاز و اکنون پس از سال‌ها تغییر مد و فشن حرف اول را در جهان زده و علاقه مندان و متخصصان زیادی را جذب خود کرده‌اند.