به گزارش خبرگزاری ایمنا، علی عطریان در آئین رونمایی از کتاب «اشعار فارسی در کتیبه‌های اصفهان» که در موزه گرمابه علیقلی آقا برگزار شد، اظهار کرد: اداره هنری شامل دفاتر تخصصی است که هر یک از این دفاتر به یک‌بخشی از جریان‌های هنری شهر اصفهان همچون موسیقی، ادبیات و تئاتر می‌پردازند. دفتر تخصصی فرهنگ و معماری نیز یکی از این دفاتر است که میان فرهنگ و معماری رابطه برقرار می‌کند.
وی افزود: دفتر تخصصی فرهنگ و معماری ذیل موزه علیقلی آقا در حال فعالیت است درواقع این موزه علاوه بر ساحت موزه‌ای که دارد همواره سعی کرده است در قالب دفتر تخصصی فرهنگ و معماری به فعالیت‌های متعددی در حوزه معماری ویژه شهروندان بپردازد.
رئیس اداره هنری شهرداری اصفهان تصریح کرد: این دفتر به دنبال این است که مفهوم معماری و اهمیت توجه به هویت و فرهنگ گذشتگان که در قالب معماری منعکس‌شده را بیان و به‌نوعی شهروندان را به اهمیت معماری و فضای شهری مناسب پی ببرند درواقع این دفتر عملاً به شناسایی، شبکه‌سازی و ارتباط با ذی‌نفعان حوزه معماری می‌پردازد. هدف از فعالیت این دفتر آشنایی مردم با جریان‌های درست معماری است.
وی گفت: ازاین‌رو این دفتر علاوه بر فعالیت‌های متعددی در حوزه فرهنگ و معماری پرداخته است که یکی از این فعالیت‌ها انتشار کتب متعدد در حوزه فرهنگ و معماری است و در این نشست که به مناسبت هفته کتاب و کتاب‌خوانی و روز جهانی هنر اسلامی برگزارش ده است قرار است از آخرین کتاب تولیدشده این دفتر تحت عنوان «اشعار فارسی در کتیبه‌های اصفهان» رونمایی شود.
فضای باز حاکم بر هنر اسلامی
شهاب شهیدانی، مدرس دانشگاه و تاریخ‌شناس اظهار کرد: دو دیدگاه بیشتر سایر دیدگاه‌ها در هنر اسلامی قالب است، دیدگاه اول معناگرا و یا به اصلاحی سنت گرایان می‌گویند، افرادی که این دیدگاه را قبول دارند، معتقدند که هنر اسلامی برخواسته از قرآن و مضامین اسلامی است. این افراد سعی می‌کنند در پژوهش‌های خود به هر نحوی ماهیت هنر اسلامی را ارتباط به طمع قدسی می‌دهند.
وی افزود: در کنار دیدگاه اول، دیدگاه دیگری وجود دارد که افرادی همچون پژوهشگران معتقد هستند هرچند هنر اسلامی مفاهیمی از قرآن و آموزه‌های اسلام در آن است اما بعضی از گونه‌های هنر کارکرد دنیایی دارند و نمی‌توان همه هنرها کارکرد دینی داشته باشد، بنابراین وقتی حاکمی حمام یا بنایی را می‌سازد، ای‌بسا هدف آن مشروعیت سیاسی خود است در طول تاریخ شاهد هستیم برخی از حکماً و فرمانروایان وقت وقتی دستور ساخت بنایی را می‌دادند نه‌تنها خود بلکه معماران و هنرمندان که در پروژه ساخت بنا فعالیت می‌کردند، انگیزه‌های دیگری به‌غیراز انگیزه‌های دینی داشته‌اند.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: این رقابت و دوگانگی در هنر اسلامی همواره وجود داشته و دارد. «جوئل کرمر» از دانشمندان غربی عصر حاضر در کتاب «احیای فرهنگی در عهد آل‌بویه» می‌گوید: وقتی هنرمندان و اندیشمندان عصر طلایی اسلام همچون ابوریحان فارابی، حکیم ابونصرفارابی و غیره را از بستر تاریخی خود جدا کنیم، یک شعار می‌شوند اما اگر زمینه این افراد را بررسی کنیم درخواهیم یافت آن‌ها در یک بستری که شامل مجموعه‌ای از مجادلات کلامی، جنگ‌های دینی و رقابت‌های فکری بوده، زندگی می‌کردند و همه این تعارضات و تن قضات در چهارچوبی ظرفی به نام تمدن اسلامی اتفاق می‌افتد.
وی ادامه داد: این نظر «جوئل کرمر» باعث می‌شود وقتی صحبت از هنر اسلامی شود با فضای باز فکری و اندیشه‌ای متفاوت روبه‌رو شویم یعنی انواع نحله‌ها و اندیشه‌های فکری آن زمان در هنر اسلامی نمود پیداکرده و حضورداشته است.پس می‌توان گفت هنر اسلامی مجموعه از افراد خوب و بد، باواسطه و بی‌واسطه و حتی بی‌اعتقاد و با اعتقاد در ذیل چتر تمدن اسلامی خلق اثر هنری کردند. به‌عنوان‌مثال در هنر خوشنویسی به اندیشه فرد خوش‌نویس دقت نمی‌شود بلکه زیبایی و هنر خطاطی آن موردتوجه قرار می‌گیرد.
شهیدانی تأکید کرد: بر اساس این تعاریف و مثال‌ها باید همیشه به این نکته توجه داشت که هنر اسلامی را به نحله و یک اندیشه مختص نکرد بلکه هر شخصی با هر اندیشه و نگرشی در این ظرف عظیمی که تمدن اسلامی فراهم کرده، اقدام به آفرینش هنری کرده است و اگر بخواهیم این هنر را به یک اندیشه اختصاص دهیم، حلقه هنر اسلامی را تنگ کرده‌ایم.
وی اضافه کرد: تمدن اسلامی باعث شده که هنرهای کشورهای متعدد ذیل این تمدن همچون نخ تسبیح به یک دیگر وصل شوند و به‌نوعی یگانگی و اشتراکات زیادی هنریک کشور با کشور دیگر از تمدن اسلامی داشته باشد. به‌عنوان‌مثال در پژوهشی کتیبه‌های چند کشور و چند منطقه ایران را کنار هم بررسی قراردادیم و دریافتیم محتوای کتیبه‌ها با یکدیگر فرق چندانی ندارد و اگر پاورقی این کتیبه‌ها را برداشته متوجه نخواهیم شد محتوای این کتیبه مال کدام کشور و یا منطقه ایران است.
این مدرس دانشگاه گفت: متأسفانه نتوانستیم از ظرفیت هنر اسلامی همچون کتیبه‌ها به‌درستی استفاده کرده و از این ظرفیت در دیپلماسی هنر غفلت کرده‌ایم و به نظر من استان اصفهان در این زمینه بسیار ضعیف عمل کرده است. هم‌اکنون وبینار خوشنویسی حداقل دوازده شاخه آن به‌غیراز اصفهان و ایران در کشورهای دیگر همچون امارات در حال برگزاری است در صورتیکه اصفهان باوجوداین ظرفیت‌ها هنری به‌ویژه در حوزه هنر خوشنویسی نتوانسته در حوزه دیپلماسی هنر موفق عمل کند.
سد آهنین نهادها و افراد برای ورود به برخی از بناهای تاریخی اصفهان
اکبر زمانی لنجانی، نویسنده کتاب «اشعار فارسی در کتیبه‌های اصفهان» اظهار کرد: هدف از نگارش این کتاب در وهله اول آشنایی هر چه بیشتر مردم با اشعار در کتیبه‌های بناهای تاریخی اصفهان بوده است زیرا بسیاری از این کتیبه‌ها و اشعار خوانا برای عموم افراد نیست و در وهله بعد به دنبال این بودم مستندنگاری صحیحی از کتیبه‌های بناهای تاریخی این شهر شود.
وی افزود: متأسفانه کتیبه‌های بسیاری از بناهای تاریخی شهر اصفهان در وضعیت خوبی قرار ندارد و هرروز شاهد تخریب و از بین رفتن بسیاری از این کتیبه‌ها در بناهای تاریخی هستیم. این کتیبه‌ها علاوه بر ارزش هنری و تاریخی که دارد بخشی از هویت فرهنگی و هنری شهر اصفهان است که نشان می‌دهد مردم اصفهان تا چه اندازه از ادبیات و اشعار در قالب هنر خط برای تزئین بناها استفاده می‌کرده‌اند.
این نویسنده گفت: برای تحقیق و پژوهش میدانی این کتاب زحمت زیادی کشیدیم و بارها بارها برای گرفتن یک عکس بین نهادها و ادارات مختلف رفت‌وآمد و پیگیری کرده‌ام هرچند برای پژوهش خود نامه از میراث فرهنگی استان اصفهان داشتم اما متأسفانه بناهای تاریخی اصفهان هرکدام دست یک ارگان، نهاد و شخص است که هرکدام برای خود امپراتوری به پا کرده و اجازه ورود یا عکس‌برداری از این بنا را نمی‌دهند.
نظر شما