به گزارش خبرگزاری ایمنا، پارکینگ‌ها به‌عنوان عناصر مهم شهری، از لحاظ کاربری در قالب یک کالبد شهری به شهروندان خدمات‌رسانی می‌کند و از نظر ارتباطی که بین ترافیک و شریان‌های عبوری شهر برقرار می‌کند، به انواع مختلفی از جمله خیابانی یا حاشیه‌ای، هم‌سطح یا روباز، بامی، زیرزمینی، طبقاتی عمومی و مکانیکی دسته‌بندی می‌شود.
قاطعانه می‌توان گفت که پارکینگ‌ها قسمتی از فضاهای شهری هستند که با انواع کاربری‌های دیگر رابطه دارد و تأثیر بسزایی در سفرهای درون‌شهری و مبدأ و مقصد آن‌ها دارد.
برنامه‌ریزان شهری، کارشناسان ترافیک و طراحان شهری باید توجه کاملی به نقش این فضاها در شکل‌گیری حیات شهر داشته باشند، به‌گونه‌ای که مکان‌یابی، وسعت، حوزه عملکرد، نوع معماری و مدیریت آن‌ها بتواند در تسریع فعالیت‌های مشاغل گوناگون و آسایش روزمره شهروندان مؤثر باشد؛ بنابراین در طراحی یک پارکینگ نباید فقط به ساختمان آن توجه داشته باشیم، بلکه ارتباط آن با معابر پیرامونی و سایر فعالیت‌های مجاور، چگونگی ارائه خدمات به خودروها و دسترسی عابران پیاده، تأثیر بر آمد و شد مسیرهای اطراف، نبود تداخل‌های ترافیکی و ده‌ها عامل دیگر که مرتبط با محیط‌های شهری هستند، مورد ملاحظه قرار می‌گیرد.
با توجه به اینکه استفاده از خودرو در سطح شهرهای امروزی به اشکال گوناگون و با اهداف مختلف گسترش پیدا کرده است و طرح‌های توسعه شهرها به‌طور مستمر در حال تغییر یا انطباق با شرایط موجود است، بسته به موقعیت حوزه شهری و مباحث ترافیکی می‌توان انواع گوناگونی از پارکینگ‌ها را در سیمای شهرها مشاهده کرد که طراحی هر یک با توجه به نیاز شهر و منطقه از جایگاه خاصی برخوردار است.
در دنیا اثبات شده که احداث پارکینگ، محرک استفاده از خودروی شخصی است
مهرداد تقی‌زاده، دکترای حمل‌ونقل در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: طبق تفکر بسیاری از افراد، با احداث هرچه بیشتر پارکینگ، شهروندان دنبال جای پارک نمی‌گردند، در نتیجه خودروی خود را سریع‌تر پارک می‌کنند و این اقدام موجب کاهش ترافیک و آلودگی هوا می‌شود، در حالی که عکس این موضوع در دنیا اثبات شده است، زیرا احداث پارکینگ، محرک استفاده از خودروی شخصی است، بنابراین افراد اگر بدانند پارکینگ مناسب به‌صورت رایگان یا قیمت ارزان وجود دارد، به استفاده از خودرو ترغیب می‌شود.
وی اضافه می‌کند: کشورهای پیشرفته به این نتیجه رسیده‌اند که با توجه به اینکه پارکینگ محرک استفاده از خودروی شخصی است، تا حد امکان باید کمتر پارکینگ احداث کنند.
دکترای حمل‌ونقل با بیان اینکه ممکن است احداث پارکینگ در نقطه‌ای اثرگذاری مثبتی داشته باشد، اما در مجموع اتفاقات خوبی نخواهد افتاد، خاطرنشان می‌کند: کشورهای مختلف روی این موضوع که پارکینگ چه تأثیری بر ترافیک معابر دارد، کار کرده‌اند و مطرح می‌شد برای اینکه اثر خودرومحور شدن پارکینگ خنثی شود، پارکینگ باید سه ویژگی داشته باشد.
تقی‌زاده با اشاره به ویژگی‌های سه‌گانه مطرح شده برای خنثی کردن اثر خودرومحوری شهر با احداث پارکینگ ادامه می‌دهد: رایگان نبودن پارکینگ و بازدارندگی هزینه استفاده از آن، نرخ تصاعدی آن برای اینکه پارک خودرو صرفه اقتصادی نداشته باشد و اعمال قانون درست از سوی پلیس راهور سه ویژگی پارکینگ است که باید مد نظر قرار گیرد.
از مواردی که موجب افزایش ترافیک می‌شود، احداث تقاطع‌ها و توسعه ظرفیت معابر است که به آن توجه نمی‌شود
وی اذعان می‌کند: در ایران زمانی که جای پارک وجود نداشته باشد، خودروها در نقاط «پارک ممنوع» و «حمل با جرثقیل» پارک می‌شود و با توجه به اینکه این خودروها اعمال قانون نمی‌شود، این ضوابط نیز اثر خود را از دست خواهد داد.
دکترای حمل‌ونقل تصریح می‌کند: باید توجه داشت که در سایر کشورها حمل‌ونقل عمومی توسعه پیدا می‌کند و مشکلات فعلی حمل‌ونقل عمومی ایران همچون ازدحام رفع می‌شود تا شهروندان را در بن‌بست قرار دهند، بنابراین جای پارک نباید وجود داشته باشد و حمل‌ونقل عمومی مناسب باید در دسترس باشد تا بتوان این سیاست‌ها را اعمال کرد.
تقی‌زاده ادامه می‌دهد: از مواردی که موجب افزایش ترافیک می‌شود، احداث تقاطع‌ها و توسعه ظرفیت معابر است که به آن توجه نمی‌شود.
وی با بیان اینکه برخی افراد فکر می‌کنند که با احداث تونل یا تقاطع غیرهمسطح، ترافیک کاهش پیدا می‌کند، در حالی که با اجرای چنین پروژه‌هایی، در آن نقطه ترافیک روان ایجاد می‌شود، اضافه می‌کند: با ایجاد روانی ترافیک، همچون احداث پارکینگ خودرومحوری رواج پیدا می‌کند و در نتیجه ترافیک افزایش خواهد یافت.
بایدها و نبایدهای احداث پارکینگ در شهر اصفهان
ابوالفضل قربانی، رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حمل‌ونقل شهری شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: احداث پارکینگ‌های عمومی در سطح شهر که از وظایف مدیریت شهری است، طبق برنامه‌ریزی انجام شده اینگونه خواهد بود که پارکینگ‌هایی در نقاطی از شهر ایجاد شود که موجب کاهش ترافیک شود.
وی می‌افزاید: در هسته مرکزی شهر، اگر احداث پارکینگ موجب افزایش ترافیک شود، در اولویت قرار نمی‌گیرد، اما در نقاط دیگری که موجب کاهش ترافیک می‌شود، در حال برنامه‌ریزی است.
رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حمل‌ونقل شهری شورای اسلامی شهر اصفهان خاطرنشان می‌کند: پارکینگ باید در نقطه‌ای ایجاد شود که شهروندان دسترسی مناسبی داشته باشند، به نقاطی که تقاضا در آن وجود دارد، نزدیک باشد و از طرف دیگر جانمایی مناسب آن نیز مورد توجه باشد تا موجب ایجاد نقطه بحران ترافیکی نشود.
قربانی ادامه می‌دهد: در کنار این موضوع، مدیریت شهری عزم راسخ دارد که مجتمع‌ها و فضاهای مربوط به بخش خصوصی به‌ویژه کاربری تجاری، به‌طور حتم پارکینگ مختص خود را علاوه بر خدمات خود، تأمین کنند، بنابراین تخلفات مربوط به پارکینگ در حساب جداگانه‌ای برای توسعه حمل‌ونقل عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پارکینگ‌ها باید کنار ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی ایجاد شود
مریم لطیفی، رئیس گروه مطالعات معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: با توجه به مطالعات انجام شده در ماه‌های اخیر در رابطه با پارکینگ‌ها، کمبود عرضه آن در نقاطی را نشان می‌دهد.
وی می‌افزاید: مطابق مطالعات انجام شده در سال‌های اخیر و با توجه به سیاست‌های توسعه پایدار، دسترسی به پارکینگ‌ها تعدیل شده است، بدین صورت که اگر دسترسی حمل‌ونقل عمومی به نقاطی از شهر که مناسب است، سیاست این خواهد بود که نه‌تنها پارکینگی ایجاد نشود، بلکه با سیاست‌های قیمت‌گذاری پایه، تشویق به پارک خودروی شخصی نداشته باشیم و این موضوع محدود شود.
رئیس گروه مطالعات معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: اگر دسترسی حمل‌ونقل عمومی متوسط است، بخشی از کمبود عرضه پارکینگ جبران و سعی شود دسترسی آن بهبود پیدا کند.
لطیفی ادامه می‌دهد: در نقاطی که تقاضای پارکینگ زیادی داریم و حمل‌ونقل عمومی مناسبی وجود ندارد، سیاست تأمین پارکینگ به‌صورت عمومی خواهد بود و این قیمت‌گذاری برای پارک حاشیه‌ای و تغییر نرخ پارکینگ‌ها در نقاط دسترسی مناسب به حمل‌ونقل عمومی اعمال خواهد شد.
وی در رابطه با اینکه آیا می‌توان انتظار داشت پس از تهیه مطالعات جامع حمل‌ونقل سیاست‌های شهرداری اصفهان در رابطه با احداث پارکینگ تغییر کند، اضافه کرد: سیاست‌های این مطالعات جامع در راستای توسعه پایدار و ترویج استفاده از حمل‌ونقل عمومی خواهد بود، هر چند هنوز به بخش پارکینگ‌ها نرسیده است.
رئیس گروه مطالعات معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان تصریح می‌کند: موضوع احداث پارکینگ‌های جدید را در سطح شهر اصفهان را در دستور کار داریم، اما بر این اساس که حمل‌ونقل عمومی توسعه پیدا کند و در کنار ایستگاه‌های حمل‌ونقل همگانی همچون ایستگاه‌های اصلی مترو و پایانه‌ها، پارکینگی را احداث کنیم که مانند پارک‌سوار عمل کند تا شهروندان برای رسیدن به نخستین ایستگاه با خودروی شخصی بپیمایند و ادامه آن را با سایر گونه‌های حمل‌ونقل عمومی طی کنند.
ترکیب استفاده از حمل‌ونقل عمومی و خودروی شخصی بهتر از این است که شهروند کل سفر خود را با خودروی شخصی بپیماید
لطیفی در رابطه با اینکه آیا احداث پارکینگ می‌تواند موجب کاهش ترافیک و در نتیجه آن کاهش آلودگی هوای شهر اصفهان شود، تاکید می‌کند: توسعه پارکینگ‌ها بدون در نظر گرفتن مطالعات بالادستی نمی‌تواند موجب کاهش آلودگی هوا شود بلکه به‌صورت عکس موجب تشویق شهروندان به استفاده از حمل‌ونقل شخصی شده و تشدید آلودگی هوا را به همراه دارد.
وی تاکید می‌کند: البته اگر طبق مطالعات در نقاطی که کمبود پارکینگ به اندازه‌ای وجود دارد که شهروندان با پارک‌های غیرمجاز، ظرفیت معابر را کاهش می‌دهد، احداث آن می‌تواند کمک کننده باشد.
رئیس گروه مطالعات معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان اضافه می‌کند: همچنین اگر احداث پارکینگ در راستای توسعه حمل‌ونقل عمومی باشد و در ترکیب با سایر سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی عمل کند، به‌نوعی موجب کاهش آلودگی هوا می‌شود.
لطیفی اضافه می‌کند: در واقع اگر بخواهیم حمل‌ونقل ترکیبی داشته باشیم، باید این پارکینگ‌ها را در کنار ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی ایجاد کنیم و شهروندان پس از طی مسیری از مبدا تا ایستگاه، خودروی خود را پارک و با استفاده از انواع حمل‌ونقل عمومی به سفر شهری ادامه دهد.
وی ادامه می‌دهد: ترکیب استفاده از حمل‌ونقل عمومی و خودروی شخصی بهتر از این است که شهروند کل سفر خود را با خودروی شخصی بپیماید؛ احداث پارکینگ در نقاطی همچون مجاورت ایستگاه‌های متروی شهید علیخانی و مفتح برای همین موضوع است.
پارک‌سوارها در کاهش ترافیک و آلودگی هوای شهرها اثر می‌گذارد
جمشید لقایی، مسئول امور کنترل کیفیت هوا در معاونت حمل‌ونقل شهرداری اصفهان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: مقوله پارکینگ‌های شهری به دو دسته تقسیم می‌شود، یکی داخل محدوده شهری که تابع نیازسنجی ترافیکی است و سیاست‌گذاری این پارکینگ‌ها جداگانه است و دیگری پارک‌سوارهای حومه شهر را شامل می‌شود.
وی می‌افزاید: پارک‌سوارها نیاز است در کمربند ورودی شهر ایجاد شود و تجربه‌ای است که در بسیاری از شهرهای دنیا انجام شده است؛ به‌طور معمول در ایستگاه‌های پایانی مترو در حاشیه شهر پارک‌سوار ایجاد می‌شود تا کسانی که از شهرهای حومه‌ای مراجعه می‌کنند، بتوانند خودروی خود را پارک و از مترو یا اتوبوس برای سفر شهری خود استفاده کنند.
مسئول امور کنترل کیفیت هوا در معاونت حمل‌ونقل شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: این نوع پارک‌سوارها می‌تواند در کاهش آلودگی هوای شهرها اثرگذار باشد، زیرا تعداد زیادی از خودروهایی که از حومه شهر بنابر نیاز وارد فضای شهری می‌شوند، این امکان را دارند که در محدوده پارک‌سوار متوقف شوند و سرنشینان از حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند.
به گزارش ایمنا، اجرای هر پروژه حمل‌ونقلی مستلزم انجام مطالعات مختص آن است که احداث پارکینگ نیز همین‌گونه است، بنابراین اگر پارکینگ‌ها درست جانمایی و با سیاست‌گذاری مناسب، احداث نشود، موجب افزایش خودرومحوری خواهد شد؛ خودرومحوری یعنی تردد بیشتر خودروها در شهر و این موضوع یعنی افزایش ترافیک که نتیجه آن افزایش آلودگی هوا از منابع متحرک خواهد بود، در حالی که پارکینگ می‌تواند با قرارگیری درست به‌عنوان پارک‌سوار عمل کند و با کاهش ورود خودروهای شخصی به سمت مرکز شهر، کاهش ترافیک را به‌دنبال داشته باشد.
نظر شما