به گزارش خبرگزاری ایمنا، طومار منسوب به شیخ بهایی جامع‌ترین و تنها سند تقسیم آب زاینده‌رود است که به وضوح حق و حقوق تمام حقابه‌داران در آن حفظ شده است؛ تا چندی پیش با وجود اینکه شهرداری اصفهان یکی از بزرگ‌ترین حقابه‌داران رودخانه زاینده‌رود بوده است، در برنامه توزیع آب، منابع و مصارف زاینده‌رود جایگاهی نداشت و طی هر بار رهاسازی آب در رودخانه حقی برای شهر اصفهان منظور نمی‌شد.
به‌منظور به‌روزرسانی نسخه‌ای از طومار که مورد توافق تمام حقابه داران باشد، مکاتبات متعددی از سوی شهرداری با استانداری و شرکت آب منطقه‌ای صورت گرفت و پس از گذشت ۲۰ سال مواجهه شهر با خشکی، برای اولین بار حقابه مادی‌های شهر اصفهان مورد تأیید و تصویب قرار گرفت و پس از پیگیری‌های مستمر با رهاسازی آب از کانال سد نکوآباد به منظور رهاسازی آب در مادی‌های شهر اصفهان موافقت شد.
سهم تکلیفی حقابه اصفهان بسیار اهمیت دارد و مستندی است که مطالبات در این حوزه را با جدیت از مدیریت استان داشته باشیم تا مشکلات مربوط به محیط زیست و فرونشست رفع شود.
تحقق سهم‌آبه مادی‌ها و انهار شهر اصفهان
علی صالحی، عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه فضای سبزی که هم‌اکنون در شهر وجود دارد، یک‌پنجم فضای سبزی است که در سده اخیر در باغ‌شهر اصفهان وجود داشته است، اظهار می‌کند: با توجه به اینکه اصفهان به‌عنوان آلوده‌ترین شهر کشور شناخته می‌شود یا یکی از سه آلوده‌ترین شهر کشور است، باید از پهنه‌های سبز محافظت کنیم، زیرا تنها ریه‌های شهر اصفهان در برابر منابع متعدد آلاینده‌ها است، همچنین باید تلاش کنیم این میراث باقی‌مانده را حفظ کنیم تا با توجه به معضلات مربوط به آلاینده‌ها، جریان حیات در شهر برقرار و باقی بماند.
وی با بیان اینکه حجم آب مورد نیاز برای حفظ و حراست از این میزان فضای سبز به حدود ۶۰ میلیون متر مکعب در سال رسیده است، می‌افزاید: به‌رغم اینکه شهر اصفهان در سال‌های گذشته طبق اسناد تاریخی و طومار شیخ‌بهایی بیش از ۱۲۰ میلیون متر مکعب حقابه داشته است، حداقل آب مورد نیاز، ۶۰ میلیون متر مکعب برای یک‌پنجم باقی‌مانده از فضای سبز شهر است، از این‌رو با توجه به شرایط حوزه آبریز زاینده‌رود، تلاش همکارانم حفظ فضای سبز با حداقل‌های ممکن است.
عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه به‌رغم اصلاح روش‌های آبیاری و تغییر قابل توجه بخش‌های پرمصرف سرانه آب فضای سبز به ۲۵ میلیون متر مکعب رسیده که حدود یک‌سوم نیاز واقعی است و بخش قابل توجهی از آن نیز از طریق پساب تصفیه‌شده و بهداشتی مورد تأیید تأمین می‌شود، می‌گوید: تمام ظرفیت‌ها را به‌کار گرفته‌ایم تا کمترین برداشت از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی انجام شود، اما ادامه این روند مقدور نیست.
صالحی با بیان اینکه علاوه بر معضلات موجود در زمینه فرونشست، در فضای سبز شهری نیز شاهد از بین رفتن درختان با سابقه بیش از ۵۰ و ۱۰۰ ساله هستیم، ادامه می‌دهد: سطحی‌شدن ریشه‌ها، آفت‌زدگی و سقوط درختان که ناشی از بین رفتن غنا و قوای فیزیکی درختان از جمله آسیب‌های ناشی از محدودیت منابع آبی است، همچنین شرایط استانداردی که باید برای حفظ این درختان کهن رعایت شود، فراهم نشده است؛ در این راستا تلاش کردیم آسیب‌های زیست‌محیطی، مالی و جانی ناشی از سقوط درختان را مدیریت و بخشی از منابع آبی مورد نیاز را تأمین کنیم.
اسناد قانونی، سوابق تاریخی و موضوعات علمی مربوط به بحث توزیع حقابه زاینده‌رود در شهر در بالادست و پایین‌دست پیگیری شده است.
وی با بیان اینکه تاکید و پافشاری بر تحقق حقابه شهر اصفهان از گذشته تاکنون انجام می‌شده است، خاطرنشان می‌کند: در این راستا اسناد مختلفی وجود داشته است، اما در سال‌های اخیر به آن بی‌توجهی شده بود و در اسناد جدید امکان ورود و مداخله وجود نداشت، در این زمینه پیگیری‌های متعددی از سوی اعضای شورای اسلامی شهر و شهرداری اصفهان در بخش‌های مختلف به‌ویژه معاونت خدمات شهری انجام شد.
عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه اسناد قانونی، سوابق تاریخی و موضوعات علمی مربوط به بحث توزیع حقابه زاینده‌رود در شهر در بالادست و پایین‌دست پیگیری شده است، تصریح می‌کند: در سندی که مورد توافق تمام ذی‌نفعان زاینده‌رود است، از کشاورزان تا مدیریت منابع آبی استان، مصوب شد تا سهم‌آبه شهر که به انهار، مادی‌ها، حفظ و نگهداشت جریان حیات و سرزندگی شهر مربوط می‌شود و معطوف به فضای سبز و محیط زیست شهری است، محقق شود.
صالحی با بیان اینکه اولین گام در این زمینه، بازگشایی اخیر رودخانه زاینده‌رود است، می‌افزاید: امیدوارم با استناد قانونی و حقوقی دقیق و صریح شاهد جاری شدن آب در مادی‌ها و انهار اصفهان باشیم.
جریان آب در مادی‌ها به بهبود شرایط فرونشست کمک می‌کند
مهدی بقایی، معاون محیط زیست و خدمات شهری شهردار اصفهان با اشاره به اینکه شهر اصفهان دارای ۱۱ رشته مادی اصلی به طول حدود ۳۲۰ کیلومتر و یکی از بزرگ‌ترین حقابه‌بران زاینده‌رود است، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: حقابه اصفهان از قدیم‌الایام بر اساس طوماری که منسوب به شیخ‌بهایی بوده، تعیین شده است و آبی که در رودخانه زاینده‌رود جاری بوده، بر اساس این طومار تقسیم‌بندی و در مادی‌ها جاری می‌شده است.
وی با اشاره به اینکه به مرور زمان و پس از احداث سد زاینده‌رود و راه‌اندازی شبکه‌های آبیاری، بحث حقابه‌ها کم‌رنگ شد و میان کشاورزان شرق و غرب استان اصفهان، اداره آب منطقه‌ای و شهرداری بر سر حقابه اختلاف به‌وجود آمد، می‌افزاید: حدود پنج سال پیش طبق دستور استاندار وقت، مشخص شدن وضعیت حقابه‌ها در دستور کار قرار گرفت و شرکت آب منطقه‌ای برای این منظور مأمور شد تا به کمک یک شرکت مشاور و بر اساس طومار شیخ‌بهایی و وضعیت فعلی حقابه، سهم حقابه‌بران را مشخص کند؛ این شرکت حدود دو سال به فعالیت خود ادامه داد، اما در جلسات مورد تأیید کشاورزان و شهرداری اصفهان قرار نگرفت.
معاون محیط زیست و خدمات شهری شهردار اصفهان با بیان اینکه بر اساس طومار شیخ‌بهایی شهر اصفهان یکی از بزرگ‌ترین حقابه‌بران زاینده‌رود است، اظهار می‌کند: باز هم جلسات و کارگروه‌ها با حضور نمایندگان کشاورزان شرق و غرب، نماینده شورای اسلامی شهر و شهرداری اصفهان، جهاد کشاورزی، محیط زیست و شرکت آب و فاضلاب تشکیل شد و طی ۱۰۰ جلسه، توافقی انجام شد تا بر اساس میزان سهمی که در طومار شیخ‌بهایی ذکر شده وضعیت فعلی حقابه شهر مشخص شود.
بقایی با اشاره به اینکه نتیجه برگزاری ۱۰۰ جلسه طی دو سال، تدوین یک سند رسمی بود که در آن حقابه کشاورزان منطقه شرق و غرب مشخص و وضعیت حقابه از بلاتکلیفی خارج شد، ادامه می‌دهد: پس از طومار شیخ‌بهایی این اقدام برای نخستین بار رخ داد که توسط تمام نمایندگان حاضر در جلسه به امضا رسید و برای استاندار و سپس وزیر نیرو ارسال شد.
فضای سبز اصفهان در حال حاضر با کمتر از ۵۰ درصد آب مورد نیاز آبیاری می‌شود.
وی با بیان اینکه طی سال‌های گذشته شهر اصفهان هیچ‌گاه در تقسیم آب، در نظر گرفته نمی‌شد و مجبور به استفاده از آب اختصاص داده شده به کشاورزان بود که از سطح شهر نیز عبور می‌کرد، خاطرنشان می‌کند: با این اقدام سهم شهر اصفهان مشخص شد و بهترین نتیجه این بود که در تابستان سال جاری شرکت آب منطقه‌ای دو مرتبه به مادی‌های شهر، «آب» اختصاص داد؛ اتفاقی که تاکنون شاهد آن نبودیم.
معاون محیط زیست و خدمات شهری شهردار اصفهان ادامه می‌دهد: با این اقدامات به نوعی احقاق حق شهر انجام شده است، هرچند هنوز در مرحله ابتدایی است و باید سهم هر مادی به‌صورت جداگانه مشخص شود، بنابراین امیدوارم این اقدام انجام شود تا شاهد بسیاری از درگیری‌ها و مشکلات گذشته نباشیم.
وی با اشاره به تأثیر این حقابه بر فضای سبز شهری اظهار کرد: در شهر اصفهان حدود ۳۲۰ کیلومتر مادی وجود دارد و یکی از دلایلی که این شهر در گذشته مشکلات کم‌آبی نداشته، جاری بودن آب در مادی‌ها بوده است؛ حدود هشت سال هیچ حقابه‌ای برای شهر اصفهان وجود نداشت و مادی‌ها خشک شد، پس از آن شاهد فرونشست و سایر مشکلات هستیم، البته هم‌اکنون نیز این مشکل روی کاغذ رفع شده است و بستگی به شرایط خشک‌سالی دارد.
بقایی با اشاره به اینکه فضای سبز اصفهان در حال حاضر با کمتر از ۵۰ درصد آب مورد نیاز آبیاری می‌شود، می‌گوید: هم‌اکنون فضای سبز این شهر تنها حالت زنده‌بودن دارد و شاداب نیست، به‌تبع اگر داخل مادی‌ها آب جاری باشد، چاه‌های آب خشک شده پر می‌شود.
وی می‌افزاید: در حال حاضر بیش از دوسوم چاه‌های شهر اصفهان خشک است، اما جریان آب در مادی‌ها کمک بسیاری به بهبود وضعیت فرونشست خواهد کرد.
به گزارش ایمنا، تأمین حقابه شهر مطالبه اصلی تمام مردم اصفهان است و باید توجه داشت که وجود مادی‌ها سراسر کالبد شهر را زنده می‌کند؛ از همین‌رو حقابه اصفهان باید به مادی‌ها هدایت و چاه‌ها آب‌گیری شود تا با تغذیه آبخوان از شدت فرونشست زمین کاسته شود؛ هم‌اکنون با تلاش مدیریت استان، این اجازه داده شده است تا بخشی از آب زاینده‌رود به سمت مادی‌های شهر هدایت شود و باید مراقب بود که در آینده این حق قانونی از شهر اصفهان دریغ نشود.
نظر شما