به گزارش خبرنگار ایمنا، بر اساس آنچه که مورخان و کارشناسان حوزه موسیقی گفته‌اند، قدمت موسیقی قوم کُرد به ۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد و کردستان یکی از اصلی‌ترین خاستگاه‌های موسیقی دنیا است.
کُردها، موسیقی منحصربه‌فرد و حتی سازهای خاص منطقه خود را دارند که با شنیدن آن‌ها درخواهید یافت که این موسیقی مختص به منطقه کردستان است، علاوه بر این آن‌ها از هوش موسیقایی بالایی برخوردار هستند و با ساخت ملودی‌های بسیاری از گذشته تاکنون، خدمت بزرگی به حوزه فرهنگ و هنر کشورمان کرده‌اند.
هشتم آبان‌ماه سال ۱۳۹۸ روزی تاریخی در تقویم فرهنگ و هنر استان کردستان رقم خورد، چراکه شهر سنندج از سوی یونسکو به عنوان شهر خلاق حوزه موسیقی انتخاب و اعلام شد.
مخابره شدن این خبر، موجی از خوشحالی را میان هنرمندان، اهالی شهر و مسئولان شهر سنندج پدید آورد، خوشحالی از اینکه پس از سال‌ها آوازه و شهرت موسیقی شهر سنندج از سوی یونسکو دیده شده و زمینه‌ای بود که شاید گرد فراموشی از بعضی ظرفیت‌های مغفول حوزه موسیقایی آن برداشته شود.
شهر سنندج به واسطه ظرفیت‌های بالای خود در حوزه موسیقی همواره یکی از غنی‌ترین نقاط کشور در حوزه موسیقی به شمار آمده است و گواه این مدعا وجود هنرمندان بزرگی همچون خانواده کامکارها، عندلیبی‌ها و یوسف زمانی‌ها است که زادگاه آن‌ها شهر سنندج بوده است و امروز در سطح کشور، منطقه و حتی جهان شناخته شده هستند.
اگر به بحث شبکه شهرهای خلاق یونسکو بازگردیم، می‌بینیم که این شبکه در هفت زمینه ادبیات، صنایع‌دستی و هنر محلی، طراحی، رسانه، فیلم، موسیقی و خوراک‌شناسی شکل گرفته است و تاکنون ۲۹۵ شهر دنیا در این شبکه قرار گرفته‌اند که در کشورمان ایران، پنج شهر سنندج (موسیقی)، اصفهان و بندرعباس (صنایع‌دستی) و رشت و کرمانشاه (خوراک‌شناسی) به این جایگاه دست یافته‌اند.
با توجه به اینکه این روزها در آستانه چهارمین سالگرد الحاق شهر سنندج به شبکه شهرهای خلاق یونسکو قرار داریم، تکاپو برای ابقای این جایگاه در نهادهای ذی‌ربط دیده می‌شود.
توسعه شهری از اهداف شکل‌گیری شهرهای خلاق است
فرزاد حاجی‌میرزایی، مسئول دبیرخانه شهر خلاق موسیقی سنندج در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: شبکه شهرهای خلاق، سال ۲۰۰۴ توسط یونسکو با هدف قرار گرفتن خلاقیت و صنایع‌فرهنگی در خدمت توسعه شهر، تشکیل شد و در واقع هدف این بود که در زمینه خلاقیت و فرهنگ اقداماتی صورت بگیرد تا این دو عنصر با یکدیگر پیوند ایجاد کند و با مشارکت شهروندان و انسان‌های خلاق، شهر خلاق شود تا اقتصاد شهری و گردشگری به سمت پویایی برود.
وی می‌افزاید: شبکه شهرهای خلاق تلاش می‌کند تا شهرهای خلاق دنیا را به صورت مجازی به یکدیگر متصل کند تا بتوانند تجربیات شهر خود را در هفت زمینه ادبیات، صنایع‌دستی و هنر محلی، طراحی، رسانه، فیلم، موسیقی و خوراک‌شناسی با همدیگر به اشتراک بگذارند و برنامه‌های توسعه شهری را به کمک یکدیگر به پیش ببرند و آن‌ها را تحقق بخشند.
مسئول دبیرخانه شهر خلاق موسیقی سنندج اضافه می‌کند: سال ۲۰۱۹ شهر سنندج به دلیل مطالعاتی که یک تیم کاری مجرب انجام داده بود، در زمینه موسیقی نامزد شبکه شهرهای خلاق یونسکو شد که پس از چند ماه، هشتم آبان‌ماه ۱۳۹۸ به عنوان شهر خلاق موسیقی انتخاب شد و به شبکه شهرهای خلاق یونسکو پیوست که همت جمعی از دلسوزان دانشگاهی، حمایت شهرداری و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان در تحقق این مهم، بسیار تأثیرگذار بود.
وی تصریح می‌کند: این عنوان، سرمایه معنوی و نمادین برای شهر سنندج محسوب می‌شود که می‌توان بعدِها این سرمایه را در خدمت توسعه شهر قرار داد، به شرطی که شهروندان ما به شهروندانی خلاق تبدیل شوند، از همان دوران کودکی از طریق آموزش و پرورش آن‌ها را شهروندانی خلاق بار بیاوریم تا بتوانند در محیط شهری خود خلاقیت‌ها را بروز دهند و بر توسعه شهر تأثیرگذار باشند.
حاجی‌میرزایی در مورد اقداماتی که طی چهار سال اخیر در شهر سنندج صورت گرفته است، اظهار می‌کند: ابتدا یک دبیرخانه در شهرداری سنندج برای پیگیری اقدامات این پروژه شکل گرفت که وظیفه آن بیشتر مستندسازی رویدادهای داخل شهر است تا بتوان این برند شهری را برای شهر سنندج حفظ و برگزاری رویدادهای فرهنگی و هنری را به سمت شهر خلاق هدایت کرد.
وی اضافه می‌کند: کارگروه‌هایی در دبیرخانه شهر خلاق موسیقی با مشارکت انسان‌های خلاق ایجاد شده است، ایجاد وب‌سایت، آرشیوسازی و مستندسازی اتفاقات و رویدادهای داخل شهر به عنوان اسناد و مدارک شهر خلاق و بارگذاری آن‌ها روی وب‌سایت کمیسیون ملی یونسکو از اقدامات صورت گرفته بوده است تا فعالیت شهر ملموس باشد و انعکاس پیدا کند.
مسئول دبیرخانه شهر خلاق موسیقی سنندج تاکید می‌کند: تلاش کردیم که ادبیات شهر خلاق را به شیوه‌های مختلف به صورت تولید محتوا، تهیه ویدئو کلیپ، چاپ تقویم موسیقی و بروشور تدوین کنیم و رویدادهای دیگری نیز از سوی شهرداری سنندج با عنوان آئین نوروز، فستیوال‌ها و کارناوال‌های خیابانی، مراسم گرامیداشت روز سنندج، برگزاری وبینارهایی با حضور اساتید حوزه موسیقی، پروژه دهل‌نوازی، فستیوال بین‌المللی ساز نرمه‌نای با حضور پنج کشور خارجی از دیگر اقدامات صورت گرفته بوده است.
وی همکاری در تحقیق و تدوین پایان‌نامه‌های دانشگاهی مرتبط با شهر خلاق، مشارکت در نمایشگاه‌های نقاشی، عکاسی و فرش همکاری و تلفیق موسیقی با آن‌ها، کمک به رونمایی آلبوم‌های موسیقی، حضور در جلسات نقد کتاب‌های حوزه موسیقی، نشست با آموزشگاه‌های موسیقی سنندج، برگزاری مراسم گرامیداشت روز جهانی موسیقی با عنوان یادواره استاد حسن کامکار با همکاری مؤسسه آموزش موسیقی بارین، کمک به تأسیس مدرسه موسیقی خیریه، معرفی هنرمندان خلاق شهر سنندج، کمک به برگزاری فستیوال موسیقی لیلاخ، برگزاری وُرک‌شاپ‌های آموزشی با حضور اساتید حوزه موسیقی کشور و شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی اصفهان و تهران را از دیگر اقدامات صورت گرفته دانست.
ضرورت ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تثبیت شهر خلاق موسیقی
حاجی‌میرزایی می‌گوید: تلاش کردیم برنامه‌های شهر خلاق را به نحوی پیش ببریم که در تثبیت شهر سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی مؤثر باشد، به جز اقدامات دبیرخانه، سایر دستگاه‌ها و سازمان فرهنگی شهرداری نیز فعالیت‌های زیادی را انجام داده‌اند، اما این فعالیت‌ها کافی نیست و باید بتوانیم زیرساخت‌های لازم را برای تثبیت شهر خلاق سنندج ایجاد کنیم.
وی اضافه می‌کند: شبکه داخلی شهرهای خلاق ایران نیز تشکیل شده است و پنج شهر خلاق ایران به هم متصل شده‌اند تا رویدادهای مشترکی را با یکدیگر برگزار کنند و تاکنون در اصفهان و رشت و سنندج، رویدادهای مشترکی را برگزار کرده‌ایم.
مسئول دبیرخانه شهر خلاق موسیقی سنندج، برنامه‌ریزی برای چهار سال آینده شهر سنندج را جزو برنامه‌های اصلی دبیرخانه شهر خلاق موسیقی می‌داند و می‌افزاید: برای ابقای این عنوان یک تیم کاری تشکیل شده است تا بتوانیم فعالیت‌های چهار سال آینده را در سایت یونسکو انعکاس دهیم تا این عنوان برای شهر سنندج ابقاء شود. تیم کنونی همان تیمی است که پروپوزال اولیه شهر سنندج را تهیه کرد.
وی تصریح می‌کند: جشن الحاق را دو سال پیش که به صورت فستیوال نرمه‌نای آبیدر بود برگزار کردیم و امیدواریم بتوانیم امسال نیز فستیوال دوم آبیدر را با مشارکت یکی از شهرهای خلاق دنیا همچون شهر سلیمانیه عراق برگزار کنیم.
حاجی‌میرزایی ادامه می‌دهد: گزارش کار و در واقع پروپوزال تهیه شده در نهایت تا دو ماه آینده به یونسکو ارسال می‌شود و تصمیم‌گیری و بررسی ابقای دوباره شهر سنندج در شبکه شهرهای خلاق، احتمالاً تا شش ماه آینده به طول خواهد انجامید.
وی ابقای شهر سنندج را در برندسازی شهری مهم می‌داند و می‌گوید: شهرهای دیگر سال‌ها است تلاش می‌کنند تا یک عنوان و برند شهری را در یونسکو به نام خود ثبت کنند و از این طریق توسعه شهری را برای خود رقم بزنند، البته دستیابی به این مهم نیازمند همکاری تنگاتنگ مسئولان شهری، دستگاه‌های ذی‌ربط، نهادهای مدنی، بخش خصوصی و مردم است تا برند شهر خلاق یا یادگیرنده محقق شود و به عنوان سرمایه اقتصادی در خدمت توسعه شهر، گردشگری و اشتغال‌زایی قرار گیرد.
مسئول دبیرخانه شهر خلاق موسیقی سنندج خاطرنشان می‌کند: برندسازی شهری یک برنامه درازمدت است، چراکه ارتباط زیادی با پروژه‌های مربوط به زیرساخت شهری دارد و چهار سال مدت زمان کمی برای اجرای آن است، می‌توان به شکل آرام و برنامه‌ریزی شده با همکاری سایر بخش‌ها این مهم را تحقق بخشید.
حاجی‌میرزایی ادامه می‌دهد: برنامه‌های خوبی را برای چهار سال آینده شهر سنندج در دست تدوین داریم تا از طریق آن‌ها همه بخش‌های جامعه منتفع شوند.
اهتمام شهرداری سنندج بر ایجاد فضاهای متناسب با شهر خلاق موسیقی
در همین پیوند سرکوت نجفی، رئیس سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری سنندج به خبرنگار ایمنا می‌گوید: مبنای الحاق اولیه ما به شبکه شهرهای خلاق پروپوزالی بود که سال ۱۳۹۸ نگاشته شد، بخشی از آن مربوط به ظرفیت‌های ما و بخشی دیگر مربوط به تعهدات و اقدامات شهری در چهار سال آینده بود.
وی می‌افزاید: طی چهار سال گذشته توانستیم با برگزاری رویدادهای ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی همچون جشنواره موسیقی آبیدر با مشارکت پنج کشور دنیا، جشنواره موسیقی اقوام ایرانی، مراسم نوروزی، جشن روز جهانی موسیقی با عنوان یادواره استاد حسن کامکار در حوزه ویولن‌نوازی با شرکت حدود ۳۰۰ نفر نوازنده و برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی در شهرهای رشت و تهران، اصفهان با همکاری سایر شهرهای خلاق ایران، اقدامات خوبی را در حوزه رویدادی انجام دهیم.
رئیس سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری سنندج ادامه می‌دهد: در حوزه زیرساختی نیز اهتمام شهرداری سنندج و مدیران مناطق آن به ایجاد فضاهای جدید متناسب با شهر خلاق موسیقی بوده، به نحوی که در تمام پارک‌های سطح شهر، فضای لازم برای اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری در نظر گرفته شده است.
وی اضافه می‌کند: به عنوان مثال در پارک جدیدالاحداث «روجیار» یک جایگاه ویژه روباز با ظرفیت دو هزار نفری برای اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری ایجاد و در پارک‌های «کوچک رش» و «آشتی» نیز سِن اجرای تئاتر و جایگاه برگزاری برنامه‌های هنری و موسیقی در نظر گرفته شده است.
نجفی تصریح می‌کند: تمام تلاش ما بر این بوده است که طراحی محیط شهری سنندج نشانگر شاخص موسیقی باشد، در طراحی مبلمان شهری از المان‌ها و ابزارهای هنری و سازهای موسیقی استفاده کرده‌ایم که نمونه آن در پیاده‌راه فردوسی، سایر میادین و نقاط شهر در معرض دید عموم قرار گرفته است.
وی اضافه می‌کند: کارهای نهایی ایجاد بوستان موسیقی در پارک سپیدار سنندج در حال انجام است و تا یکی دو هفته آینده این بوستان نیز راه‌اندازی خواهد شد.
رئیس سازمان فرهنگی شهرداری سنندج ادامه می‌دهد: موزه موسیقی در خانه تاریخی جواهری ایجاد خواهد شد، مطالعات این کار به تمام رسیده است و چنانچه در کمیته فنی وزارت میراث فرهنگی به تأیید برسد، وارد حوزه اجرایی می‌شود.
وی تاکید می‌کند: کتابخانه تخصصی شهر خلاق در ساختمان شورای اسلامی شهر سنندج ایجاد شده است و از تمام منابع موسیقایی موجود در کشور حداقل یک جلد آن وجود دارد.
نجفی می‌افزاید: مجتمع فرهنگی هنری شهرداری که دارای پلاتو تئاتر، سالن اجرای موسیقی و سایر امکانات ویژه در حوزه صوت و نور و تصویر است، در راستای ایجاد زیرساخت‌های شهر خلاق ساخته شده و آماده افتتاح است.
وی به فعالیت کمیته تدوین چهار سالانه و برگزاری جلسات آن در دبیرخانه شهر خلاق موسیقی سنندج با هدف تهیه پروپوزال و ارسال آن به یونسکو اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: شهر سنندج در قیاس با دیگر شهرهای خلاق کشور، در حوزه رویدادی شرایط بهتری را دارد و ما خوشبین به ابقای آن در شبکه شهرهای خلاق یونسکو هستیم.
ابقای شهر سنندج در شبکه شهرهای خلاق در گرو همکاری دستگاه‌های فرهنگی
سیف‌الله رضایی، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر سنندج نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: باید همه دستگاه‌های فرهنگی پای کار بیایند و شهرداری را در ابقای عنوان شهر خلاق موسیقی یاری کنند، چراکه این مهم به تنهایی برای شهرداری امکان‌پذیر نیست.
وی خاطرنشان می‌کند: فرصت چهار ساله ما در حال اتمام است، در این مدت توانستیم بخشی از تعهداتی را که داده بودیم به سرانجام برسانیم که از جمله آن ایجاد دبیرخانه، کتابخانه شهر خلاق، جشنواره موسیقی اقوام ایرانی، فرهنگسرای شهرداری و بوستان موسیقی بود، المان‌های آن آماده و قرار است به زودی در پارک سپیدار به بهره‌برداری برسد.
رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر سنندج تصریح می‌کند: البته یکی از مشکلاتی که ما در چهار سال گذشته با آن روبرو بودیم شیوع ویروس کرونا بود که باعث شد نتوانیم به بخشی از تعهدات خود عمل کنیم.
وی در مورد تعامل شهرهای خلاق ایران نیز می‌گوید: پنج شهر ایران که عضو شبکه شهرهای خلاق هستند آنگونه که باید تعامل لازم را با یکدیگر نداشته‌اند، ارتباط‌هایی وجود داشته اما کم بوده است در صورتی که هم‌افزایی اقدامات و تبادل تجارب، بیشتر به این شهرها کمک خواهد کرد.
رضایی خاطرنشان می‌کند: هدف دستیابی به عنوان شهر خلاق این است که به توسعه و اشتغال شهر سنندج منجر شود که ما هم تمام تلاش خود را می‌کنیم تا چهار سال آینده نیز در شبکه شهرهای خلاق یونسکو باقی بمانیم.
به گزارش ایمنا، دستیابی به شاخص‌های شهر خلاق نیازمند همکاری تمام بخش‌های فرهنگی یک جامعه شهری و ایجاد زیرساخت‌های لازم و تعامل در اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری، امری اساسی در تحقق این مهم است.
گزارش از ویدا باغبانی، خبرنگار ایمنا
نظر شما