به گزارش خبرنگار ایمنا، به روستای «ناو» می‌رویم، روستایی که به عنوان آخرین روستا در مسیر هورامان، همان منطقه ثبت جهانی یونسکو در کردستان قرار گرفته است. روستایی با مسیر دشوار و صعب‌العبور که انارهای یاقوتی آن زبان‌زد هستند.
اعضای خانواده محمود رستمی در روستای ناو که تا سال ۱۳۶۵ پنج فرزند آن‌ها صحیح و سالم به دنیا آمده‌اند، شاید هیچگاه فکر نمی‌کردند که این بار فرزند ششم خانواده دختری باشد که از نعمت بینایی برخوردار نیست.
فرزند ششم خانواده رستمی، با مشکل نابینای مادرزادی متولد شد، اسمش را «نگین» گذاشتند و او امروز به واسطه نوری که در سینه دارد، همچون نگینی در این خانواده می‌درخشد.
فرزند هفتم این خانواده نیز بدون هیچ‌گونه مشکل یا معلولیتی به دنیا آمد، اما فرزند آخر هم دختری است که همچون نگین، مشکل نابینایی دارد و این دو در ادامه زندگی خود، همراه و همدم یکدیگر شدند.
نگین و سارا، فرزند ته‌تغاری خانواده که هشت سال با یکدیگر تفاوت سنی دارند، شاید در اوایل مواجه با این مشکل، فکر می‌کردند که زندگی تاریکی در انتظار آن‌ها است و ناامید و مستاصل از همه جا بودند، چراکه به واسطه مشکل بینایی از رفتن به مدرسه روستا و یادگیری علم و دانش همچون سایر همسالان، خود محروم شدند.
حفظ کل قرآن کریم به همت پدر خانواده
نگین ۱۳ ساله شده بود و از سواد خواندن و نوشتن بی‌بهره؛ پدر با خود چاره‌ای اندیشید و حفظ قرآن را با او آغاز کرد، او هم با توجه به علاقه‌ای که به حفظ قرآن پیدا کرده بود در سه سال حافظ کل قرآن شد و مورد تحسین خانواده و اقوام و اهالی روستا قرار گرفت.
به تدریج پیچیدن صدای قرآن در داخل خانه «سارا» را نیز مجذوب خودش کرد و این بار خواهر بزرگ‌تر (نگین) استاد خواهر کوچک‌تر (سارا) و به لطف خدا او نیز حافظ کل قرآن شد.
نخستین‌بار این دو خواهر روشندل را در مسابقات استانی اوقاف کردستان دیدم، طنین زیبای تلاوت آن‌ها در فضای سالن مسابقات درهم پیچیده بود و تسلط بر جواب همه سوالات و حفظ کم‌نظیر آن‌ها، تحسین همه حاضران به ویژه داوران مسابقات را برانگیخته بود. هنگامی که قرآن را تلاوت می‌کردند انگار از روی کتاب می‌خواندند، بدون هیچ‌گونه اشکال یا اشتباهی.
بار دوم که برای مراسم تجلیل از برگزیدگان و برترین‌های مسابقات قرآنی اوقاف به سالن مجتمع نور سنندج آمده بودند، دقایقی را با آن‌ها هم‌کلام شدم و با زبان زیبای هورامی که مردم منطقه هورامان با آن صحبت می‌کنند، برایم از خود گفتند و زندگی که این روزها در شهر سنندج دارند.
نگین آرام‌تر و صبورتر، اما سارا که به گفته خودش فرزند آخر خانواده است، کمی پرجنب و جوش‌تر و پرحرف‌تر به نظر می‌رسید. خواهر بزرگ‌تر عینک دودی به چشم داشت، اما خواهر کوچک‌تر نه. هنگامی که نگین عینکش را برای لحظاتی از چشم برداشت، به دلیل شباهت عجیبی که با یکدیگر داشتند انگار دوقلو بودند، این را خودشان هم صحه گذاشتند و گفتند که بارها سایر مردم آن‌ها را دوقلو به شمار آورده‌اند.
نگین با آرامش و طمانینه خاصی که در کلامش وجود دارد، خود را متولد سال ۱۳۶۵ در روستای ناو سروآباد معرفی می‌کند که به لطف خداوند سال ۱۳۸۱ حافظ کل قرآن شده است.
او می‌گوید: پدرم در خانه با من قرآن کار می‌کرد، او می‌خواند و من تکرار می‌کردم و پس از آن با نوار کاست با صدای استاد منشاوی مرور می‌کردم تا اینکه پس از سه سال توانستم کل قرآن را حفظ کنم. ما شش خواهر و دو برادر هستیم و من فرزند ششم هستم. مدرک کارشناسی ارشد ادبیات فارسی و لیسانس علوم قرآنی دارم.
سارا نیز خود را متولد سال ۱۳۷۳ معرفی می‌کند که سال ۱۳۸۴ به لطف خداوند و با کمک خواهرش نگین در مدت ۲.۵ سال توانسته است حافظ کل قرآن کریم شود. او هم دارای مدرک کارشناسی ارشد ادبیات عربی و لیسانس علوم قرآنی است.
دنیای تاریک چشمانم را با نور قرآن روشن کردم
نگین می‌گوید: بسیار دوست داشتم به مدرسه بروم، اما در روستا زندگی می‌کردیم و به من می‌گفتند که تو نمی‌توانی به مدرسه بروی و همین باعث شد به تفاوت‌هایی که با سایر افراد دارم، پی ببرم. از این بابت خیلی ناراحت بودم، اما تصمیم گرفتم که دنیای تاریک چشمانم را با نور قرآن روشن کنم.
اما سارا می‌گوید علاقه‌ای به درس خواندن نداشتم و چون فرزند آخر بودم در این مورد به من اصرار نمی‌کردند و چیزی نمی‌گفتند، مقداری بینایی داشتم و نزد سایر اعضای خانواده می‌گفتم که بینایی‌ام کامل است تا اینکه به سن ۱۲ سالگی رسیدم و متوجه شدم کم‌بینا هستم.
او ادامه می‌دهد: به صورت جهشی در روستا تا مقطع اول و دوم راهنمایی را خواندم، اما سال ۱۳۸۹ به همراه خواهرم به مؤسسه خیریه دارالاحسان شهر سنندج آمدیم، در آنجا شروع به تحصیل کردیم و با خط بریل آشنا شدیم. این مؤسسه یک واحد آموزشی مختص نابینایان دارد.
از نگین در مورد معنی رنگ‌ها در زندگی‌اش می‌پرسم، او می‌گوید: با توجه به اینکه یک مقدار نور را احساس می‌کنم، از کودکی با کمک توضیحات برادر و خواهرهایم بعضی از رنگ‌ها را می‌شناسم و درک می‌کنم.
او اضافه می‌کند: زندگی یک نفر نابینای مطلق دشوار است، چون از زندگی روزمره گرفته تا حضور در اجتماع هر قدم محدودیت‌های خاص خود را دارد، اما این بستگی به خود فرد دارد که چقدر بتواند با مسائل و مشکلات پیرامونش کنار بیاید و البته برخورد دیگران با این مسئله هم بسیار مهم است که متأسفانه فرهنگ‌سازی لازم در این زمینه صورت نگرفته است.
سارا هم همین نظر را دارد و تاکید می‌کند: فرهنگ‌سازی در زمینه برخورد با نابینایان انجام نشده و همین باعث شده است که من در اجتماع بسیار اذیت شوم. برخوردهای ترحم‌آمیز و دلسوزی‌های بی‌مورد با ما اصلاً درست نیست و من را اذیت می‌کند.
و خواب‌هایی که بیشتر به شکل صدا هستند...
از نگین در مورد خواب‌هایش می‌پرسم که شکلی است؟ با لبخندی بر لب جواب می‌دهد: خواب‌هایم بیشتر به صورت صدا و تصوراتی است که دارم، اما سارا می‌گوید: با توجه به اینکه مقدار کمی بینایی دارم در خوابم نیز همان مقدار بینایی را دارم و به همان مقدار خواب اجسام را می‌بینم.
می‌پرسم خواسته و دغدغه اصلی این روزهای شما چیست؟ هر دو مسئله اشتغال را مطرح می‌کنند و می‌گویند که به شدت به شغلی نیازمندیم که برای ما درآمد داشته باشد و در نهایت فرهنگ‌سازی نحوه برخورد با نابینایان در جامعه...
این دو خواهر روشندل در پایان با بیان اینکه بسیاری از افراد نقش بزرگی در زندگی ما داشته‌اند، از پدرشان به عنوان بهترین یاور و همراه خود یاد می‌کنند که اکنون در قید حیات نیست و شاید در سرای باقی او نیز هر روز با مرور دخترانش، قرآن می‌خواند.
خواهران رستمی سال‌ها است که در مسابقات قرآن بدون رقیب همواره نفرات اول و دوم را در رشته حفظ کل به خود اختصاص می‌دهند و جزو نخبگان قرآنی استان کردستان به شمار می‌روند.
چه راه‌هایی برای اشتغال جامعه معلولان وجود دارد؟
با توجه به اینکه دغدغه اصلی این دو خواهر و قطعاً سایر معلولان نابینا اشتغال است، از فرزانه بهرامی، معاون توانبخشی بهزیستی کردستان در مورد نحوه به‌کارگیری معلولان نابینا در پُست‌های مختلف پرسیدم، وی می‌گوید: اشتغال معلولان که نابینایان هم جزئی از آن هستند به صورت آزمون‌های استخدامی است که طبق قانون، سه درصد از اشتغال هر دستگاه باید به معلولان اختصاص پیدا کند.
وی اضافه می‌کند: بیشترین استخدامی نابینایان و کم‌بینایان استان امسال در آزمون‌های استخدامی آموزش و پرورش بود و از ابتدای امسال تاکنون شاید ۲۰ مورد معرفی‌نامه به افراد معلول قبول شده در آزمون‌های استخدامی برای جذب در ادارات مختلف داده شده است.
معاون توانبخشی بهزیستی کردستان ادامه می‌دهد: اگر فردی معلول دارای مدرک دانشگاهی رشته‌های مرتبط با فعالیت سازمان بهزیستی همچون روانشناسی و توانبخشی باشد، می‌تواند در مراکز مشاوره یا توانبخشی روزانه ما مشغول به کار شود.
وی می‌افزاید: کارگاه‌های تولیدی و حرفه‌آموزی برای افراد با تحصیلات پایین معلول داریم که افراد نابینا نیز در این کارگاه‌ها می‌توانند در رشته‌هایی همچون قالی‌بافی، معرق کاری، خیاطی و تابلو فرش آموزش‌های لازم را بینند تا بتوانند در آینده برای خود اشتغال ایجاد کنند.
بهرامی تاکید می‌کند: سازمان بهزیستی برای افراد معلولی که مدرک فنی و حرفه‌ای را در یک حرفه خاص داشته باشند و بخواهند برای خود اشتغال ایجاد کنند، ۱۵۰ میلیون تومان وام با بهره چهار درصد اعطا می‌کند.
وجود ۴۸۱۸ نفر نابینا و کم‌بینا در استان کردستان
وی اظهار می‌کند: چهار هزار و ۸۱۸ نفر در استان کردستان دارای معلولیت نابینایی و کم‌بینایی هستند که از این تعداد یک هزار و ۸۴۶ نفر را زنان و دو هزار و ۹۷۲ نفر را مردان تشکیل می‌دهند.
معاون توانبخشی بهزیستی کردستان می‌افزاید: از کل جمعیت نابینا و کم‌بینای استان به تفکیک یک هزار و ۵۹۸ نفر دارای نابینایی خفیف، یک هزار و ۲۶۷ نفر نابینایی متوسط، یک هزار و ۷۴۱ نفر نابینایی شدید و ۲۱۲ نفر نابینای خیلی شدید هستند.
وی با عنوان اینکه نیمی از جمعیت نابینای استان در روستاها زندگی می‌کنند، اضافه می‌کند: در حال حاضر ۳۳۶ دانش‌آموز و ۵۰ دانشجو نابینا و کم‌بینا مشغول به تحصیل هستند.
بهرامی با بیان اینکه ۴۸ نفر نابینا و کم‌بینای استان در حال حاضر در مشاغل دولتی مشغول به فعالیت هستند، می‌گوید: ۱۷۰ نفر از نابینایان استان نیز در رشته‌های مختلف علمی، فرهنگی، ورزشی و شغلی و تحصیلی موفق به افتخارآفرینی و کسب رتبه‌های برتر شده‌اند.
بهرامی ادامه می‌دهد: امسال طرح پیشگیری از معلولیت‌ها و غربال‌گری نابینایی برای شش هزار نفر در سطح استان اجرا شده و ۷۷۰ فقره وسایل توانبخشی میان نابینایان و کم‌بینایان استان کردستان توزیع شده است.
فعالیت سه انجمن نابینایان در کردستان
وی به فعالیت سه انجمن نابینایان نیز در استان اشاره می‌کند و می‌افزاید: امسال برنامه توانبخشی مبتنی بر جامعه (CBR) در مناطق روستایی، برای ۲ هزار و ۳۰۹ نفر از معلولان جامعه روستایی استان اجرا شده است تا این قشر به خدمات کلیدی به ویژه در زمینه سلامت، آموزش و تأمین معاش دسترسی پیدا کنند.
معاون توانبخشی بهزیستی کردستان می‌گوید: در حال حاضر در مراکز شبانه‌روزی بهزیستی استان ۳۰ نفر نابینا نگهداری می‌شوند و در مراکز روزانه نیز به ۴۰ نفر همزمان دارای معلولیت نابینایی و سایر معلولیت‌ها خدمات ارائه می‌شود.
وی خاطرنشان می‌کند: امسال حدود ۱۳۰ نفر از اعضای خانواده نابینایان استان کردستان (هر خانواده یک نفر) به واسطه فرد نابینا از خدمت سربازی معاف شده‌اند.
لمس زندگی با سرانگشتان شاید برای افرادی که از نعمت بینایی برخوردار هستند، مفهومی ناآشنا باشد، اما همین دنیای یک نابینا را می‌سازد، آن‌ها همچون سایر افراد جامعه حق استفاده از امکانات شهری را دارند و نباید با سخن یا رفتاری دل نازکشان را به رنج بیاوریم.
گزارش از ویدا باغبانی، خبرنگار ایمنا
نظر شما