به گزارش خبرنگار ایمنا، از پایه‌های ابتدایی اصول خبرنویسی که الفبای ورود به دنیای خبر و رسانه محسوب می‌شود، بحث «ارزش‌های خبری» است و این اصطلاح یعنی پایگاه‌های خبررسانی و روزنامه‌ها بهتر است برای انتخاب اخبار خود چه ملاک‌هایی را در نظر داشته باشند؟
مواردی از قبیل در برگیری (این خبر روی چه تعداد فرد اثرگذار است؟)، شهرت (چه شخصیت‌های حقیقی و حقوقی درگیر هستند؟)، استثنا و شگفتی (این اتفاق تا چه امر نادر است؟)، بزرگی و فراوانی (چه تعدادی درگیر این اتفاق هستند؟)، مجاورت (فاصله وقوع رویداد تا محل مخاطب چقدر است؟)، برخورد و تازگی از جمله مهم‌ترین ارزش‌هایی هستند که خبرنگاران برای گزینش اخبار منتخب و تمرکز بر روی آنها در نظر می‌گیرند و طبیعتاً هرچه موضوعی ملاک‌های بیشتری را دارا باشد، ارزش بالاتری هم دارد.
اما امروز برخلاف اصول فوق، گاهی پایگاه‌های خبری و رسانه‌های بزرگ به عمد و به دلیل سیاست‌های خاص، این موارد را در پوشش اخبار مختلف نادیده می‌گیرند و رویدادی را که به قول اهل رسانه، ارزش خبری بسیار ناچیزی دارد تبدیل به تیتر یک اخبار خود کرده و از کاه کوه می‌سازند؛ البته گاهی هم دقیقاً اتفاق معکوسی رخ می‌دهد و یک رویداد عظیم، توسط همین پایگاه‌های خبری «بایکوت» می‌شود.
برای مثال شاهدیم که گاه مطابق سیاست‌های خاص یک پایگاه رسانه‌ای، خوردن تعداد زیادی مرغ توسط یک مرد استرالیایی و یا مرگ یک خواننده ازبکستانی، برای مخاطب مسلمان ایرانی با ارزش تلقی می‌شود اما در مقابل حضور جمعیتی بیش از ۲۰ میلیون نفر از ملل مختلف و با زبان‌های متفاوت در کنار یکدیگر در آستانه اربعین، هیچ‌گونه ارزش خبری پیدا نمی‌کند. درحالیکه وقوع چنین رویداد عظیمی در سطح جهان بی سابقه و بی همتاست و اینجاست که در ذهن مخاطب هوشیار این پرسش مطرح می‌شود که علت سکوت عامدانه رسانه‌های بزرگ چیست؟
اربعین اگر سیاسی نبود، بایکوت نمی‌شد
حسن رحیم پور ازغدی، یکی از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌گوید: «پیاده‌روی اربعین، سیاسی‌ترین حرکت دنیا است چرا که اگر سیاسی نبود بایکوت نمی‌شد. یک جمع ۲۰ میلیونی به هر دلیلی حتی ۲۰ کیلومتر راه بیفتد، همه جای دنیا تمام رسانه‌ها ۲۴ ساعته آن را پوشش می‌دهند اما چرا این جریان ۲۰ میلیونی را هیچ کجای دنیا نشان نمی‌دهند و تمام رسانه‌ها آن را بایکوت می‌کنند؟»
برای پاسخ به این پرسش باید بررسی کرد که در اربعین چه مفاهیم و مضامینی وجود دارد که رسانه‌های بزرگ صحبت از آنها را در راستای منافع خود نمی‌دانند و حتی نشر آن را مضر تلقی می‌کنند؟
علی اصغر عالمیان، رئیس دانشکده حکمرانی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: «دستگاه امام حسین (ع) از نظر سیاسی امروزه قدرتمندترین دستگاه سیاسی موجود در جهان اسلام است و هیچ جاذبه و عامل قدرتمندی به قدرت دستگاه حسین (ع) در جهان اسلام وجود ندارد؛ حتی کعبه به عنوان قبله‌گاه مسلمانان جهان و کلام‌الله مجید که عامل وحدت مسلمانان است، به اندازه دستگاه امام حسین (ع) نمی‌توانند اتحاد سیاسی و اتحاد ملت‌های مسلمان را محقق کنند.»
وی با اشاره به قدرت بالای اثرگذاری رویداد اربعین ادامه می‌دهد: «از معضلات امروز جامعه جهانی بحث ظلم به بشریت و کشورهای ضعیف‌تر است و به همین دلیل کشورهایی مانند کشورهای آفریقایی به محض آشنایی با مکتب حسین (ع) فوج و فوج شیعه می‌شوند. به‌طور مثال اینکه شیخ زکزاکی توانست بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد جمعیت نیجریه را شیعه کند، نشان‌دهنده این است که به محض انتقال پیام حسین (ع)، آزادگان جهان آن را درمی‌یابند. حتی ماهاتما گاندی، رهبر استقلال هند نیز در بیانات خود گفته است من با اتکا به مکتب امام حسین (ع) شیعیان قیام کردم و بعد از گذشت چند سده از استعمار بریتانیا، هند به پیروزی رسید.»
عالمیان تاکید می‌کند «بنابراین رساندن پیام قیام امام حسین (ع) با اتکا به رویداد عظیم و چشمگیر اربعین حسینی، تسهیل و تسریع می‌شود و دنیا را متوجه پیام سیاسی اباعبدالله (ع) می‌کند.»
با توجه به مطالب فوق، به نظر می‌رسد این پیام سیاسی و مفاهیم ظلم ستیزانه متکی بر یک رویداد دینی، یکی از دلایلی است که رسانه‌های معلوم الحال را به سکوت و یا نشر اخبار کذب و منفی درباره رویداد اربعین واداشته است.
توطئه سکوت
رهبر معظم انقلاب نیز در همین رابطه می‌فرمایند: «پدیده اربعین یک پدیده‌ی غیر قابل توصیفی است، یک رزمایش عظیم و شگفتی‌ساز است این حرکت فوق‌العاده، و همین‌طور که مکرّر در این روزها گفته شد، در دنیا دیگر نظیری ندارد. غربی‌ها هم نمی‌توانند درک کنند این حرکت را که یعنی چه، چطور می‌شود؟ لذا شما می‌بینید دستگاه‌های تبلیغاتی‌شان اوّلاً چند سال که سکوت می‌کنند، «توطئه‌ی سکوت»؛ [در حالی که] کمترین حرکتی را در هر جای دنیا این‌ها منعکس می‌کنند، چند سال این‌ها اصلاً اسم این حرکت عظیم مردمی را نیاوردند، اشاره‌ای به آن نکردند، تصویری از آن منتشر نکردند، و امسال هم که یک مقداری [به آن] پرداختند، تحلیل‌های خصمانه، تحلیل‌های غلط کردند که از نظر مؤمنان به این راه، تحلیل‌های بلاهت‌آمیزی است...
این نشان‌دهنده‌ی این است که فورانِ این سرچشمه‌ی فیّاض، بشدّت آنها را دستپاچه کرده، نمی‌توانند تحلیلش کنند. گاهی گفتند این را دست‌های دولتی به راه انداختند! کدام دولتی می‌تواند ۱۰ میلیون، ۱۵ میلیون انسان را -مرد، زن، پیر، جوان، قشرهای مختلف- راه بیندازد، حدّاقل ۸۰ کیلومتر پیاده این‌ها را از یک شهر به یک شهر دیگر بکِشاند؟ کدام دولتی می‌تواند این کار را بکند؟ حالا اگر فرض کنیم به فرض محال، دولت جمهوری اسلامی و دولت عراق هم توانسته‌اند این کار را بکنند، خودش یک معجزه‌ی دولتی است؛ خب شما هم بکنید اگر می‌توانید! اگر بلدید، شما هم این کار را راه بیندازید؛ نه، جز عشق، جز ایمان، جز جوشندگیِ خونِ شهیدانِ والامقام، هیچ عاملی قادر نیست این حرکت را انجام بدهد.»
در این جنگ روایت چه باید بکنیم؟
زمانی که بپذیریم که در حماسه بزرگ اربعین مضامینی هست که رساندن آن به گوش جهانیان اسباب خیر و تحول در نظم جهان خواهد بود اما از سوی دیگر سیاست‌های خبیثانه رسانه‌های بزرگ در برخورد با این رویداد عظیم را درک کنیم، درصدد برمی‌آییم تا به دنبال راه چاره‌ای برای تغییر وضع موجود در زمینه روایت اربعین بگردیم.
حجت الاسلام محمدامین نخعی، پژوهشگر حوزه دین در اینباره می‌گوید: «ما امیدی به رسانه‌های بزرگ و بنگاه‌های بزرگ خبرپراکنی در عالم نداریم. آنها اگر در صدد تحریف اربعین نباشند که هستند، انتظار نداریم بخواهند در اینباره تولید محتوا کنند و روایت بسازند، زیرا ما در یک جنگ نامتقارن روایت قرار گرفته‌ایم. بنگاه‌های بزرگ خبرپراکنی در مقابل ما هستند که مدام از هر چیز خرد روایت‌های جذاب تصویری و صوتی می‌سازند و در جان و دل مخاطب قرار می‌دهند. حُب و بغض‌های انسان را روایت‌های رقیب ما تشکیل داده است. حال سوال اینجاست که ما در این جنگ روایت چه باید بکنیم؟»
وی ادامه می‌دهد: «اگر منتظریم یک ابررسانه در برابر رسانه‌های آنها بسازیم به نظر من آب در هاون کوبیدن است. ما همچنان که در جنگ نظامی به سمت جنگ پارتیزانی و نبردهای نامتقارن رفتیم، در جنگ فرهنگی نیز باید دقیقاً همین کار را انجام دهیم. یعنی به جای علم کردن رسانه‌های بزرگ در مقابل رسانه‌های بزرگ رقیب، خرده رسانه‌های متعدد از مؤمنان تشکیل دهیم. هرکدام از من و شما در ایام اربعین و در مواجهه با جاذبه مغناطیس اباعبدالله، باید از تجربه خود یک روایت در فرم عکس، نوشته، کلیپ و هرچه که در توانمان است در هر فضایی که در اختیار داریم، منتشر کنیم و این کار نوعی مبارزه و قدمی توسط یک فعال فرهنگی در یک جنگ نامتقارن است.»
نخعی معتقد است کسی نباید خود را در این نبرد بی تأثیر بداند چون همه ما خالق روایت هستیم، و اضافه می‌کند: «بیان تجربیات ما از این سفر برای مخاطبی که نیامده و ندیده می‌تواند جوانه و رویشی در قلب او رقم بزند. ما بر اساس آمارهای رسمی کمتر از ۵ میلیون نفر جمعیت ایرانی در ایام اربعین داریم و این یعنی حجم عظیمی از ایرانی‌ها این حلاوت و شیرینی زیارت اربعین را نچشیده‌اند و روایت آن در ایران و همچنین برای مخاطب غیرفارسی زبان می‌تواند بسیار تأثیرگذار و جذاب باشد. ما راهی جز انبوه سازی روایت‌ها در این جنگ پارتیزانی علیه رقیب نداریم.»
نظر شما