به گزارش ایمنا، امروز _دوشنبه سیزدهم شهریورماه_ هم‌زمان با سالروز تولد و درگذشت برخی بزرگان ایران‌زمین است.
سیزدهم شهریور روز تعاون
تعاون و همکاری در رشد و شکوفایی جامعه نقش بسزایی دارد. بدیهی است با گسترش فرهنگ تعاون، وحدت و همدلی در جامعه حاکم و ابتکارها و نوآوری‌ها شکوفا می‌شود و دین اسلام نیز کمک به همنوعان و همکاری در کارهای نیک را به‌مردم سفارش می‌کند. در جهان امروز برای کسب توفیق و سرافرازی در امور اقتصادی، فرهنگی و سیاسی، به همکاری نیازمندیم. بر این اساس، انسان‌ها برای رسیدن به اهداف بلند و عالی خویش همواره باید آیه شریفه «تعاوَنوُا عَلَی‌البِرِّ وَالتَّقْوی» را الگوی رفتار خویش قرار دهند. بی‌گمان، ارزش‌های معنوی و نتایج مفید اقتصادی تعاون، از دلایل مهم راهیابی آن به‌متن قانون اساسی جمهوری اسلامی بوده است. روز تعاون، روز احیای ارزش‌های مبتنی بر همبستگی و مشارکت، اتحاد، اصول اخلاقی، صداقت و مسئولیت پذیری اجتماعی است.
تعاونی چیست؟
تعاونی‌ها، واحدهای کوچک اقتصادی ویژه‌ای هستند که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم، در تولید ملی، کارآفرینی و جذب نیروی کار، با افراد جامعه مشارکت می‌کنند و غالباً مالکیت مستقلی دارند. در واقع، تعاونی‌ها، سازمان‌هایی مردمی هستند که از سوی خود اعضا و با اختیار کامل آنها تشکیل و منطبق با اصول بین‌المللی تعاون اداره می‌شوند. از آن‌جا که تعاونی‌ها در فرآیند رشد و تعالی اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جامعه تأثیر بسزایی دارند، در قانون اساسی به صورت گسترده به آن پرداخته شده است. اصل ۴۴، مهم‌ترین اصلی است که در قانون اساسی در مورد تعاونی‌ها آمده است که در آن به‌طور مشخص، تعاون را یکی از بخش‌های سه‌گانه نظام اقتصادی ایران معرفی می‌کند. بر اساس این ماده، نظام اقتصاد ایران بر سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی با برنامه‌ریزی منظم و درست استوار است. به‌طور خلاصه، تعاونی‌ها از بُعد اقتصادی به‌عدالت، از نظر سیاسی به آزادی و از دیدگاه فرهنگی به ارزش‌های اخلاقی و دینی توجه دارند و بهترین جلوه‌گاه پیوند مناسب میان اقتصاد، فرهنگ و سیاست شمرده می‌شوند.
زادروز ابوریحان بیرونی
ابوریحان بیرونی (زاده سیزدهم شهریور ۳۵۲، سپتامبر ۹۳۷ خوارزم - درگذشته بیست‌ودوم آذر ۴۲۷، سیزدهم دسامبر ۱۰۴۸ غزنه) ریاضیدان و ستاره‌شناس
وی که زادگاهش روستای کوچک بیرون بود و «بیرونی» نامیده می‌شد، در ریاضیات، هیئت علوم فضایی فیزیک، زمین شناسی و جغرافیا سرآمد دانشمندان دوران خود بود. دایرةالمعارف علوم چاپ مسکو ابوریحان را دانشمند همه قرون و اعصار خوانده است. در بسیاری از کشورها نام وی را بر دانشگاه‌ها، دانشکده‌ها و تالار کتابخانه‌ها نهاده و به ایشان لقب «استاد جاوید» داده‌اند.
ابوریحان، گردش خورشید، گردش محوری زمین و جهات شمال و جنوب را دقیقاً محاسبه و تعریف کرده است. خورشید گرفتگی هشتم آوریل سال ۱۰۱۹ میلادی را در کوه‌های لغمان افغانستان کنونی رصد و بررسی کرد و ماه‌گرفتگی سپتامبر همین سال را در غزنه به زیر مطالعه برد.
در زمان وی، سامانیان که پایتختشان شهر بخارا بود، بر شمال شرقی ایران، شامل خراسان بزرگ‌تر و منطقه خوارزم، زیاریان بر گرگان و مازندران و مناطق اطراف آنها، بازماندگان صفاریان بر سیستان بزرگ‌تر، غزنویان بر جنوب ایران خاوری مناطق مرکزی و جنوبی افغانستان امروز و بوئیان بر سایر مناطق ایران تا بغداد حکومت می‌کردند و همه آنان مشوّق دانش و ادبیات فارسی بودند و سامانیان بیش از دیگران در این راه اهتمام داشتند. بیرونی که در جرجانیه خوارزم نزد ابونصر منصور تحصیل علم کرده بود، مدتی نیز در گرگان در حمایت مادی و معنوی زیاریان که مرداویز سردودمان آنان بود، به تحقیق پرداخت و پس از آن تا پایان عمر در ایران خاوری آن زمان به پژوهش‌های علمی‌اش ادامه داد. با اینکه محمود غزنوی میانه خوبی با بیرونی نداشت و وسایل کافی برای تحقیق در اختیارش نبود، این دانشمند لحظه‌ای از تلاش برای تکمیل تحقیقات علمی خود دست نکشید.
وی که به زبان‌های یونانی، هندی و عربی هم تسلط داشت، کتب و رسالات متعددی که شمار آنها را بیش از ۱۴۶ گفته‌اند، نوشت که جمع سطورشان بالغ بر ۱۳ هزار است. مهم‌ترین آثارش عبارت است از: «التفهیم» در ریاضیات و نجوم، «آثار الباقیه» در تاریخ و جغرافیا، «قانون مسعودی» که نوعی دایرةالمعارف است و کتاب «هند» درباره اوضاع این سرزمین از تاریخ و جغرافیا تا عادات و رسوم و طبقات اجتماعی آن.
وی دایرةالمعارف خود را به نام سلطان مسعود غزنوی حاکم وقت کرد، اما هدیه‌اش را که سه بار شتر سکه نقره بود نپذیرفت و به او نوشت که کتاب را به خاطر خدمت به دانش و گسترش آن نوشته است، نه پول.
بیرونی معاصر بوعلی‌سینا بود که در اصفهان می‌نشست و با هم مکاتبه و تبادل نظر فکری داشتند. وی در جریان لشکرکشی‌های محمود غزنوی به هند غربی که پاکستان امروز قسمتی از آن است، امکان یافت که به آن سرزمین برود، زبان هندی فراگیرد و درباره اوضاع هند تحقیق کند که محصول این تحقیق، کتاب «هند» است.
سالروز درگذشت محسن هشترودی
محسن هشترودی (زاده بیست‌ودوم دی ۱۲۸۶ تبریز - درگذشته سیزدهم شهریور ۱۳۵۵ تهران) اندیشمند، شاعر و ریاضیدان
وی فرزند اسماعیل مجتهد، از مشاوران شیخ محمدخیابانی، از فعالان نهضت مشروطه بود. تحصیلات دبستانی را در زادگاهش گذراند و برای ادامه تحصیل به دارالفنون رفت. چند سالی در تهران به تحصیل پزشکی گذراند، تا در سال ۱۳۰۴ به‌عنوان دانشجوی بورسیه دولتی برای تحصیل در رشته ریاضیات به‌فرانسه اعزام شد.
هشترودی، در سال ۱۳۱۴ با درجه کارشناسی در رشته ریاضیات از دانشگاه سوربن فارغ‌التحصیل شد. سپس با سرپرستی پروفسور الی‌کارتان در همان دانشگاه، به پژوهش در زمینه هندسه دیفرانسیل پرداخت و در سال ۱۳۲۶ دکترا در رشته ریاضیات گرفت.
وی پس از بازگشت به ایران به‌عنوان استادیار در دانشکده علوم دانشسرای عالی به‌کار مشغول شد و در سال ۱۳۲۰ کرسی استادی دانشسرای عالی را دریافت کرد. در سال ۱۳۳۰ به‌مقام ریاست دانشگاه تبریز رسید و در سال ۱۳۳۶ به‌عنوان رئیس دانشکده علوم دانشگاه تهران انتخاب شد.
هشترودی در طول زندگی حرفه‌ای‌اش ارتباط با مجامع علمی بین‌المللی را حفظ کرد و در سال ۱۳۲۹ به‌عنوان نماینده دانشگاه تهران در کنگره بین‌المللی ریاضی‌دانان هاروارد شرکت کرد و در مؤسسه مطالعات پیشرفته دانشگاه پرینستون و به درخواست ریاست مؤسسه، پروفسور اوپنهایمر به عضویت پذیرفته شد و یک ترم پاییزی را نیز به تدریس در دانشگاه هاروارد پرداخت.
وی از طرفداران سرسخت علوم پایه و علاقه‌مند به‌شعر و موسیقی و فلسفه بود و توانایی بیان مطالب علمی به‌زبان ساده داشت. وی به‌عنوان یک متفکر منتقد پیشرو و ریاضیدان نامدار ایرانی، دارای اهمیت نمادین و شخصیتی اثرگذار در جامعه علمی معاصر ایران بود.
دکتر ماکان در کتاب نگرش‌های ایرانی می‌نویسد: روزی که آرمسترانگ به‌عنوان نخستین انسان پای بر کره ماه گذاشت، پروفسور هشترودی در گفت‌وگویی رادیویی اظهار کرد که بشر می‌توانست یک قرن زودتر به‌ماه دست پیدا کند، اگر کتابخانه فارس و تیسفون را به آتش نمی‌کشیدند یا به‌دجله نمی‌ریختند.
پروفسور هشترودی در ۶۸ سالگی درگذشت و در گورستان بقاییه تبریز به‌خاک سپرده شد.
زادروز احمد مهدوی دامغانی
مهدوی دامغانی، (زاده سیزدهم شهریور ۱۳۰۵ مشهد - درگذشته بیست‌وهفتم خرداد ۱۴۰۱) نویسنده و متخصص در ادبیات فارسی و عرب
وی در سال ۱۳۲۷ در رشته معقول و منقول و سال ۱۳۳۳ در رشته ادبیات فارسی لیسانس گرفت و سال ۱۳۴۲ دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران دریافت کرد. موضوع رساله دکتری وی تصحیح کتاب «کشف‌الحقایق» عزیزالدین نسفی به راهنمایی محمدتقی مدرس رضوی بود.
مهدوی در تهران تحصیل دروس حوزوی را ادامه داد و در درس خارج محمدتقی آملی، محمدعلی مدرس خیابانی و مهدی آشتیانی شرکت کرد و تصدیق علمی گرفت، همچنین به عنوان استاد دانشگاه تهران به تدریس در دانشکده‌های ادبیات و الهیات دانشگاه تهران و دانشگاه تربیت مدرس پرداخت و سال ۱۳۵۳ به مدت یک‌سال در دانشگاه مادرید به تدریس ادبیات عرب و فارسی و فقه اسلامی اشتغال داشت.
وی چندین سال سردفتر اسناد رسمی در تهران و از سال ۱۳۵۴ رئیس کانون سردفتران اسناد رسمی ایران بود. از سال ۱۳۶۶ در دانشگاه هاروارد و دانشگاه پنسیلوانیا در مقطع دکترا تدریس کرد. رشته‌های تدریس وی شامل: ادبیات عرب، ادبیات فارسی، کلام، فقه و برخی علوم اسلامی بود.
آثار:
وی قلمی شیوا داشت و از همین رو مجلات علمی و اجتماعی درصدد چاپ مقاله‌های او بودند. مانند مجله‌های: یغما، کلک، گلچرخ، ایران‌نامه، ایران‌شناسی، ره‌آورد و گلستان از مشهورترین مقاله‌های او مآخذ ابیات عربی کلیله و دمنه و مآخذ ابیات عربی مرزبان‌نامه است.
تالیفات:
۱. از علی آموز اخلاص عمل (تهران، تیر ۱۳۷۹).
۲. رساله درباره خضر (تهران، کتاب مرجع ۱۳۸۹).
۳. شاهدخت والاتبار شهربانو (تهران، دعا ۱۳۸۹).
۴. در باغ روشنایی (تهران، سخن، ۱۳۸۲).
۵. گزیده‌ای از شعر سعدی به زبان عربی و برگردان به نثر فارسی (کویت، منشورات البابطین ۲۰۰۰ م).
کتاب‌های تحقیقی:
۱. کشف الحقائق نَسَفی _ تحقیق و تحشیه (تهران، علمی فرهنگی ۱۳۵۹).
۲. المَجدی فی‌أنساب الطالبیّین _ تحقیق (قم، مکتبة آیةاللّٰه مرعشی نجفی ۱۳۶۸).
۳. نَسمةالسَّحر بذکر من تشیَّع و شعر _ تصحیح، تحقیق (تهران، وزارت خارجه ۱۳۸۴).
۴. دیوان خازن (عبداللّٰه بن احمد خازن) تصحیح و تحقیق (تهران. میراث مکتوب ۱۳۹۴).
۵. الوحشیات (ابوتمام) تصحیح (تهران، میراث مکتوب ۱۳۹۰).
نظر شما