وجود بیش از ۱۲۰ نوع بدخیمی خونی/ بسیاری از بیماری‌های خونی نیاز به شیمی درمانی ندارد

علی درخشنده در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در پاسخ به این سوال که آیا سرطان خون با سرطان مغز استخوان تفاوت دارد؟ اظهار کرد: در واقع این دو بیماری یکی هستند، کل خون‌سازی انسان و تولید گلبول قرمز، گلبول سفید و پلاکت در مغز استخوان انجام می‌شود و آنچه در خون است تولیداتی بوده که در مغز استخوان تولید و در نهایت وارد خون محیطی می‌شود که در واقع هر دو اصطلاح یک بیماری هستند.

وی با اشاره به شیوه‌های درمان سرطان خون یا مغز استخوان افزود: درمان سرطان خون بستگی به نوع سرطان و سنی که سرطان در آن ایجاد شده است، دارد. بسیاری از سرطان‌های خون بر اساس آنچه تصور می‌شود درمان خوراکی دارد، یعنی نیاز به بستری در بیمارستان یا مراجعه مکرر و طولانی مدت نیست.

فوق تخصص خون و سرطان بزرگسالان تصریح کرد: بیش از حدود ۱۲۰ نوع بدخیمی خونی وجود دارد که درمان آنها به صورت مصرف خوراکی بوده، این در حالی است که بسیاری از بیماری‌های خونی پرتودرمانی و شیمی درمانی ندارد، اما برخی دیگر احتیاج به پرتودرمانی و شیمی درمانی پیدا می‌کنند.

وی با بیان اینکه آنچه تصور می‌شود سرطان خونی است که به صورت حاد ایجاد شده و نیازمند بستری در بیمارستان و شیمی درمانی است، ادامه داد: شایع‌ترین بدخیمی در اطفال سرطان خون و یکی از قابل علاج‌ترین بیماری‌های اطفال سرطان خون است که به صورت تقریبی میزان علاج بالای ۸۰ تا ۹۰ درصد دارد.

درخشنده گفت: درمان اولیه سرطان خون یا مغز استخوان در اطفال و بالغان، شیمی درمانی است که درمان آن بستگی به ریسک عود سرطان دارد که آیا این بیماری در آینده عود می‌کند یا اینکه یک نوع سرطان و بیماری بوده که یکبار درمان شده و بعد از مدتی عود کرده است و نیاز به پیوند مغز استخوان یا سلول‌های بنیادی پیدا می‌کند.

وی اضافه کرد: پیوند سلول‌های بنیادی بر اساس سلول بنیادی که به فرد تزریق می‌شود و اینکه منبع آن از کجا باشد، تقسیم‌بندی می‌شود، در حالتی سلول‌های بنیادی فرد را به خود فرد تزریق می‌کنند که به عنوان پیوند مغز استخوان اتولوگ شناخته می‌شود، در این مورد فرد در بیمارستان بستری می‌شود و قبل از اینکه مورد شیمی درمانی سنگین قرار گیرد، سلول‌های بنیادی فرد گرفته می‌شود، بعد از شیمی درمانی به فاصله نوع بیماری به خود فرد تزریق می‌شود.

مزیت راه‌اندازی بانک ژنی چیست؟

فوق تخصص خون و سرطان بزرگسالان اظهار کرد: نوع دیگری وجود دارد که منبع سلول‌های بنیادی از یک فرد دهنده است که فرد دهنده به لحاظ ژنتیکی به صورت کامل با فرد سازگار است، بیشترین احتمالی که یک فرد، دهنده سازگار داشته باشد این است که خواهر و برادر داشته باشد، زیرا نقشه ژنی که به فرد به ارث می‌رسد ۵۰ درصد از پدر و ۵۰ درصد از مادر بوده که به طور معمول بیش از ۵۰ درصد سازگار نیست، مگر اینکه پدر و مادر با یکدیگر فامیل باشند؛ به عنوان مثال دخترعمو و پسر عمو باشند تا نقشه ژنی فرزند با پدر و مادر یکی باشد.

وی افزود: در حال حاضر تعداد خواهر و برادرها کمتر شده، این در حالی بوده که ممکن است بسیاری از بیماران نیازمند پیوند مغز استخوان باشند و دهنده سازگار نداشته باشند که شایع‌ترین این مشکلات نداشتن برادر و خواهر است، همچنین پدر و مادر یا دخترعمو و پسرعمو به ویژه اگر ازدواج فامیلی صورت گرفته باشد، احتمال داشتن شرایط لازم برای دهنده بودن جهت پیوند مغز استخوان بیشتر می‌شود.

درخشنده ادامه داد: اقدامی که می‌توان برای بیماران سرطان خونی انجام داد این است که از پدر و مادر و برادر و خواهری مغز استخوان را دریافت کنند که صددرصد سازگار نیست، این در حالی است که تا حدودی عوارض بعد از پیوند بالا می‌رود، همچنین اگر دهنده دیگری وجود دارد، اما آن فرد غریبه است، می‌توان مغز استخوان را از آن فرد دریافت کرد.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر بانک ژنی در دنیا و یک مورد نیز در کشور راه‌اندازی شده است که افراد، نمونه خون خود را اهدا و نقشه ژنی آن‌ها مورد بررسی و در بانک ژنی قرار داده می‌شود؛ در این صورت اگر بیماری مراجعه کرد و نقشه ژنی آن مشابه با خون‌های اهدایی در بانک ژنی بود با رضایت فرد، سلول‌های بنیادی را به بیمار تزریق می‌کنند.