به گزارش خبرنگار ایمنا، واژه آرامستان، قبرستان یا هر نام دیگری که بر آن بگذاریم، تفاوتی بر کارکرد آن ندارد و در هر صورت، همان مکان دقیقه نودی است که لاجرم گذر انسان به آن می‌خورد؛ همان محوطه کوچکی که سرانجام گذر پیر و جوان، ثروتمند و فقیر به آن ختم می‌شود.
با این حال قبرستان و ابعاد مختلف آن موضوعی است که بازماندگان متوفی و عامه مردم با آن در ارتباط هستند و نمی‌توان با عنوان مکانی برای دفن اموات، نسبت به آن بی‌توجهی کرده و به وادی فراموشی بسپاریم.
اصفهان نیز همچون دیگر نقاط، از شهرهایی است که آرامستانی در آن جای گرفته و متوفیان شهر در آن آرام می‌گیرند، با این حال این شهر تاریخی در کارنامه خود قبرستان تاریخی و مذهبی تخت فولاد را با قدمتی بیش از ۲ هزار و ۴۰۰ سال دارد، قبرستانی که اعتباری مهم برای این شهر به شمار رفته و به‌عنوان گنجینه‌ای تاریخی و معنوی در اصفهان جای گرفته است.
با این وجود در ۴۰ سال اخیر با در نظر گرفتن برخی از محدودیت‌هایی که در این زمینه ایجاد شده، قبرستان جدید شهر با عنوان «باغ رضوان» شکل‌گرفته است که در حال حاضر با مدیریت سازمان آرامستان‌های شهرداری اصفهان اداره می‌شود؛ در گفت‌وگو با علی حاجیان، مدیرعامل سازمان آرامستان‌های شهرداری اصفهان به بررسی ابعاد فرهنگی در آرامستان به ویژه وضعیت قطعه نام‌آوران پرداخته شده است.
مصاحبه قبلی را اینجا بخوانید
دفن در قطعه نام‌آوران طبق آئین‌نامه مصوب
ایمنا: آقای حاجیان از اینجا شروع کنیم که بنای قطعه نام‌آوران چه زمانی گذاشته شد؟
حاجیان: در اکثر شهرهای کشور چنین قطعه‌ای برای فرهیختگان، هنرمندان و افرادی که به‌نوعی ثروت‌های معنوی شهر محسوب می‌شوند، وجود دارد و بر همین اساس در باغ رضوان اصفهان نیز قطعه‌ای در بلوار زوج روبروی قطعه ۱۲ نیز قرار دارد. این قطعه در شهریور سال ۱۳۸۷ بنا شده است.
در قطعه نام‌آوران، متوفیان با تائید ارگان‌های مربوطه مانند اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، ورزرش و جوانان، دانشگاه اصفهان، میراث فرهنگی و… دفن می‌شوند؛ برای مثال در بوستان مفاخر علما، دانشمندان دفن می‌شوند.
برای دفن در این قطعه صرف معرفی‌نامه از سوی ارگان‌ها کافی نیست چراکه آئین‌نامه مصوب مورد استناد قرار گرفته و دفن اموات بر اساس آن صورت می‌گیرد؛ و مستندات مربوط به نام آور باید به آرامستان ارائه گردد. ضرورت این کار برای سلیقه‌ای نشدن دفن در این قطعه است.
ایمنا: روال تأیید چه مدت طول می‌کشد؟
حاجیان: به‌محض درگذشت شخص، در فاصله کوتاهی هماهنگی لازم با بخش‌های مختلف صورت می‌گیرد و اگر مشکلی در این زمینه وجود داشته باشد، هماهنگی‌های لازم برای برطرف شدن آن انجام می‌شود.
ایمنا: قطعه نام‌آوران نسبت به دیگر قطعه‌ها چه خدمات و ویژگی‌های متمایزی دارد؟
حاجیان: ویژگی اصلی این قطعه فضای فرهنگی و معنوی آن است، البته از نظر قیمت نیز نسبت به قطعات اطراف بسیار کمتر است؛ البته این قبور در ابتدا یک طبقه بود اما با در نظر گرفتن اهمیت خانواده متوفیان تصمیم بر این شد که قبور این قطعه به دوطبقه تبدیل و برای همسران ایشان ثبت گردد، البته این مسئله اختیاری است.
ایمنا: یکی از مواردی که بعضاً باعث مشکلاتی می‌شود، اصرار خانواده متوفی برای دفن در قطعات خاص است، با چه مشکلاتی برای این قطعات به ویژه قطعه نام‌آوران روبرو هستید؟
حاجیان: بله، یکی از مشکلات اصراری است که برخی از خانواده‌ها برای نام‌آور بودن متوفی‌شان دارند؛ شاید ازنظر آن‌ها این‌طور است اما باید این هماهنگی با آئین‌نامه هم وجود داشته باشد؛ البته ذکر چند نکته در این میان اهمیت دارد.
ازنظر من با توجه به مکان پیش بینی شده برای دفن این عزیزان که از مسیر اصلی تردد مردم دور است نمی‌توان قطعه نام‌آوران را به‌عنوان قطعه‌ای مورد اقبال در نظر گرفت و معمولاً تنها خانواده ایشان به آنجا می‌روند نه عامه مردم. از دیگر نکات قابل اهمیت این است که اگر علما و بزرگان دینی به‌جای دفن
در امامزاده‌ها در باغ رضوان به خاک سپرده شوند، در آینده نیز خانواده‌شان امکان دفن در همین مکان را خواهند داشت؛ برای مثال پرسشی مطرح می‌گردد: عالمی که در یک امامزاده یا گلستان شهدا دفن می‌شود، آیا امکان اینکه خانواده‌اش نیز در آنجا دفن شوند وجود دارد؟ الگوی تاریخی ما در تخت فولاد
در ایجاد تکایا به نحوی دیگر بوده است. درست است که با تشکیل قطعه نام‌آوران به‌نوعی در جهت تکریم آن عزیزان گام برمی‌داریم، اما حاضریم این تکریم را برای سایر قطعات نیز داشته باشیم.
سازمان آرامستان‌ها برحسب وظیفه و آئین‌نامه افراد را در قطعه نام‌آوران دفن می‌کند، اما بااین‌حال اگر نام‌آوری خواستار دفن در قطعات عادی باشد، از همین‌الان خدمات ویژه‌ای را برای او فراهم می‌کنیم؛ به‌طور مثال حاج مرشد پنجه پور، از پیر غلامان و پیشکسوتان مداحی شهر اصفهان بود که طبق وصیتش
نزد مادرشان در قطعه پنج به خاک سپرده شد و در حال حاضر ایشان بیشتر از قطعه نام‌آوران زائر دارند و به محلی برای زیارت تبدیل شده است.
قرار است دفن علمای شاخص و مورد تائید در هر نقطه‌ای که خانواده‌شان بخواهند، رایگان باشد
ایمنا: راه‌حل چیست؟
حاجیان: در آئین‌نامه امسال این مسئله بررسی شده و قرار بر این است که از این به بعد دفن علمای شاخص و مورد تائید در هر نقطه‌ای که خانواده‌شان بخواهند، رایگان باشد و شرایط ویژه‌ای در نظر گرفته شود.
همچنین قرار بر این است که دفن فرهیختگان و بزرگانی همچون اساتید و هنرمندان نیز به‌شرط تائید نهادهای مربوطه، در قطعات ۵۰ تا ۸۹ با ۵۰ درصد تخفیف همراه باشد و از طرفی در صورت هماهنگی خانواده این متوفیان، امکان به‌کارگیری نمادهای مخصوصی طبق نظر سازمان برای شناسایی این عزیزان فراهم شود.
ایمنا: برنامه شما برای معرفی نام‌آوران و چهره‌های شاخص مدفون در باغ رضوان چیست؟
حاجیان: تغییر مسیر خیابان‌های باغ رضوان ممکن نیست اما برای حل بخشی از مشکلات، تابلوهای راهنمایی برای شناسایی این عزیزان تعبیه‌شده است، همچنین کلیپ زندگی‌نامه متوفیان شاخص این قطعه جهت معرفی ایشان در حال آماده‌سازی است.
فعالیت دیگری که در این زمینه صورت گرفته، تألیف کتاب است؛ به‌طور مثال گروهی از نام‌آوران این حوزه چهار شارح نهج‌البلاغه هستند که در آرامستان باغ رضوان به خاک سپرده‌شده‌اند و برای آشنایی مردم با این شارحان کتابی تألیف شده که به معرفی زندگی‌نامه آن‌ها و نگاه امیرالمومنین (ع) در نهج البلاغه به مساله معاد می‌باشد.
ایمنا: برای فضاسازی قطعات خاص اقدامی صورت گرفته است؟
حاجیان: هرچند نباید تفاوت قابل‌توجهی میان قطعات باشد اما با این حال ضوابط سنگ قبور در این قطعه با دیگر قطعات متفاوت است؛ همچنین فضاسازی‌هایی که خانواده مشاهیر برای عزیزانشان انجام می‌دهند، معمولاً مورد قبول سازمان قرار می‌گیرد اما نمی‌توان این مسئله را به همه افراد عمومیت داد
چراکه تعداد افراد زیاد است و اگر قرار است اقدامی صورت گیرد، باید برای همه متوفیان اجرا شود.در قبرستان نباید تبعیض، تفاخر و تمایز وجود داشته باشد و مکان دفن اصلاً مهم نیست.
ایمنا: این سوال در حوزه مسؤولیت شما نیست اما از نگاه آقای حاجیان که امروز متولی آرامستان باغ رضوان است چه اتفاقی افتاد که تخت فولاد به شکل امروزی درآمده است؟ برای باغ رضوان برنامه‌ای دارید؟
حاجیان: در تخت فولاد در هر قسمتی یک عالم و یا فردی منحصر به فرد دفن است و همگی در یک نقطه نیستند یعنی نام‌آوران میان مردم هستند و همان نقطه به دلیل دفن این افراد به یک تکیه‌ای همچون تکیه بابا رکن‌الدین و تکیه خوانساری تبدیل‌شده است.
اما درمجموع به نظر من آنچه در تخت فولاد رقم خورده با تشکیل این قطعه در باغ رضوان رقم نخورده است و امیدوارم مسئولان، بزرگان و فرهیختگان به این حوزه توجه کرده و با وصیت خودشان در این جهت گام بردارند.
ایمنا: و حرف آخر؟
حاجیان: بنده معتقد هستم در قبرستان نباید تبعیض، تفاخر و تمایز وجود داشته باشد و مکان دفن اصلاً مهم نیست بلکه داشته‌های فرد در طول زندگی، خود به خود افراد را بین مردم متمایز می‌کند، قطعاً ما برای شناساندن نام‌آوران وظایفی داریم اما آثار و خود فرد تعیین کننده این مسئله است.
اگر فردی دارای ثروت معنوی و ویژگی‌های خاص باشد و در وسط بیابان به خاک سپرده شود قطعاً آن بیابان را تبدیل به گلستان می‌کند. تلاش می‌کنیم با کمک علما و صاحب نظران بتوانیم این مکان مقدس که محل دفن مؤمنین و مومنات است را به مکانی جهت تنبه و تذکر و زیارتگاهی خاص تبدیل کنیم. به امید روزی که کل باغ رضوان قطعه نام آوران شود.
نظر شما