به گزارش خبرنگار ایمنا، زیبایی، هندسه، قدرت عاطفی و محتوای پیچیده و هوشمندانه دنیای اطراف ما، هدیه هنر معماری است. نمادهای فرهنگی ماندگاری که بعدها و یا حتی همین امروز جاذبه‌ای برای گردشگران می‌شود، نوازش چشمان جست و جوگر ما در عادی‌ترین فعالیت‌های روزمره و حتی استفاده صحیح از عناصر طبیعت در ساختمان محل زندگی خود را مدیون علم و هنر معماری هستیم. از این رو پرداختن و آموزش این هنر به ویژه به کودکان از ضروریات است.
اولین ترم دوره آموزش معماری‌بان، تابستان امسال به ابتکار دفتر تخصصی فرهنگ و معماری موزه گرمابه علیقلی‌آقا که ذیل اداره هنری سازمان فرهنگی، اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان فعالیت می‌کند، ویژه کودکان هفت تا ۹ سال برگزار شد. این رویداد آموزش مفاهیم معماری به کودکان است که به نوعی گسترش تجربه کودکان از محیط پیرامون و تقویت حواس پنجگانه آنان را در پی دارد. نتیجه برگزاری این دوره برای کودکان، والدین و حتی مربیان رضایت‌بخش بود.
خبرگزاری ایمنا در آستانه برگزاری دومین ترم از این دوره، با علی عطریان، رئیس اداره هنری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان و رئیس شورای تخصصی فرهنگ و هنر موزه گرمابه موزه علی قلی آقا در خصوص رویکرد و چگونگی برگزاری این دوره گفت و گو کرد که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
ایمنا: دوره جدید معماری‌بان با چه رویکرد و هدفی برگزار شد؟
عطریان: این دوره ویژه کودکان هفت تا ۹ ساله است که نسبت به محیط پیرامون خود، از ساختمان‌ها، معابر، طبیعت، خانه و هر آنچه در شهر می‌بینیم حساس باشند و این حساسیت موضوع اصلی و پایه معماری ایران و جهان است و کسی که قصد دارد وارد علم معماری شود، باید این نگاه را تقویت کند.
هدف دوره معماری‌بان این است که به کودکان بگوید که از اتاق تا شهر محل زندگی‌شان دارای ارزش و مفاهیمی است که باید به آن حساس باشند تا در آینده بتوانند در مورد مناسب بودن یا نبودن خانه یا شهر خود تصمیم بگیرند.
ایمنا: این دوره با برخی از دوره‌های معماری که در باقی شهرها، به ویژه پایتخت برگزار می‌شود از لحاظ محتوا و سرفصل چه تفاوتی دارد؟
عطریان: دوره‌ای مشابه با معماری‌بان در کشور وجود ندارد یا دست‌کم گروه معماری‌بان تا کنون پیدا نکرده است. در برخی محافل که در حوزه معماری و کودک کار می‌کنند، بعضی از تمرین‌ها و سرفصل‌های ابتدایی ارائه می‌شود اما دوره‌ای که به صورت تخصصی بر روی کودکان به ویژه هفت تا ۹ سال در موضوع معماری تمرکز کند، وجود ندارد؛ پس ذات این دوره با باقی دوره‌های کودک یا معماری متفاوت است.
معماری علم بزرگسالان است و در دانشگاه پا می‌گیرد و افرادی آموختن آن را در دانشگاه آغاز می‌کنند که تجربه زیستی خود را گدرانده‌اند و مفاهیم آن را به صورت آموزشی درک می‌کنند. این مفاهیم و مساله فکری، برای کودکان نیز به صورت کاربردی و با زبان کودکانه قابلیت آموزش دارد. برای مثال، مفهومی دربه نام مقیاس، در زندگی روزمره همواره استفاده می‌شود. کودکی که این مفهوم پایه‌ای را درک کند، در آینده می‌تواند مقیاس خود با محیط اطرافش را بهتر تعریف کند.
ایمنا: چه شد که دفتر تخصصی فرهنگ و معماری به این نتیجه رسید که حوزه به کودکان بپردازد؟
عطریان: یکی از راهبردهای دفتر تخصصی فرهنگ و معماری این است که عموم مردم را به سمت تشخیص معماری و شهرسازی درست سوق بدهد. بخش مهمی از مردم، خانواده‌ها هستند. از طرفی کودکان بر خانواده‌ها تأثیر دارند و اگر با مفاهیمی آشنا شوند، انعکاس این مفاهیم در خانوده، لایه‌های دیگری از ارتباط را به خوبی برقرار می‌کند.
کودکان با اطرافیانشان در مورد به آنچه آموخته‌اند صحبت می‌کنند. بنابراین رفتن به سراغ کودک به معنای رفتن به سراغ خانواده است و کودکان می‌توانند خانواده خود را به سمت مفاهیمی که یاد می‌گیرند سوق بدهند.
دلیلی بعدی پرداختن به کودکان، ارتباط بین فرهنگی جاری مردم و علم معماری است. معماری یک موضوع فرهنگی است زیرا معماران در جریان کاری خود با علوم متنوعی، از علم ساختمان سازی و علوم هنری مانند موسیقی و تجسمی و فلسفه هنر تا علم تاریخ سر و کار دارند؛ جامع بودن علم معماری ما را به این سمت می‌برد که ارتباط خوبی با فرهنگ و هر چه که در زندگی خانواده‌ها جاری است برقرار کنیم.
ایمنا: شرکت در دوره معماری بان چه مزایا و اهمیتی عمده کلاس‌های آموزشی و اوقات فراعت و خلاقیتی که برگزار می‌شود دارد؟
عطریان: کودکان با شرکت در این دوره، نسبت به محیط اطراف خود حساس می‌شوند. یعنی معماری بان فقط یک دوره تفریحی نیست بلکه در کنار تفریح، تمرین و آموزش نیز دارد و باعث می‌شود کودک به اطراف خود عکس العمل ویژه نشان می‌دهد و می‌تواند برداشت‌های خود را به زبان تصویری یا گفتاری بیان کند.
در حساس شدن کودکان، مفاهیم زیادی نهفته است. در واقع هویت فرهنگی و انتظارات کودک از خانه تغییر می‌کند و از خود می‌پرسد چرا ساختمان‌ها با هم تفاوت دارند، چرا بافت قدیمی هر شهر با شهرهای دیگر تفاوت دارد، چرا بناهای با معماری قدیمی اصفهان این ویژگی‌ها را دارند و فلسفه ابتدایی پشت آن چیست؟ کارکردهای مختلف ساختمان در ظاهر آن چه تأثیری دارد؟ این پرسش‌ها، مبانی کارکردی علم معماری است.
ایمنا: دستاورد افزایش حساسیت کودک به محیط اطراف چیست؟
عطریان: ارتباط فیزیولوژیک بهتری بین ذهن و زبان و دست کودک حساس ایجاد می‌شود و می‌تواند آنچه را که می‌بیند، بیان و یا نقاشی کند.
همچنین وقتی کودکی به محیط پیرامون خود حساس می‌شود، به سمت اصلاح ایرادات محیط می‌رود. برای مثال، تمیزی شهر و تفاوت بین فضاهای مختلف خانه را درک می‌کند و در آینده هنگام خرید خانه، ساختمان غیراصولی را انتخاب نمی‌کند و بهترین انتخاب را خواهد داشت. این جزو نیازهای اولیه است و طی این دوره، کودک می‌تواند کمک کند که با اتخاب بهتر، در فیض مالی، حفاظت از محیط زیست و کمتر کردن هزینه خانواده تأثیر داشته باشد.
ایمنا: برخی از والدین نگران هستند که دوره معماری‌بان و مباحث آموزشی آن برای کودکان سنگین باشد. آیا سرفصل‌های این دوره مناسب کودکان هست و دیدگاه کارشناسان علوم تربیتی پرسیده شده است؟
عطریان: در گذشته برای اینکه بچه‌ها بهتر خواندن و نوشتن را یاد بگیرند، کتاب‌های درسی از گلستان سعدی آغاز می‌کردند اما اکنون که این مباحث حذف شده است، حتی برخی از افراد دارای دکترای ادبیات در خواندن و نوشتن گلستان سعدی مشکل دارند.
بنابراین بستگی دارد که کودک را چگونه تصور کنیم. اگر او را ضعیف و با قدرت یادگیری کم فرض کنیم، به طور قطع کمکی به پیشرفت او نکرده‌ایم.
مخاطب دوره معماری‌بان، کودکان هفت تا ۹ سال هستند که مدرسه را درک کرده‌اند، توانمندی‌های اولیه خود را ظاهر کرده‌اند، قلم به دست گرفتن و نوشتن و خواندن ابتدایی را فرا گرفته و با همسالان خود ارتباط برقرار کرده‌اند. این دوره بر اساس توانمندی جسمی و ذهنی کودک برگزار می‌شود و تجربه دوره گذشته این موضوع را ثابت کرد که نمی‌توان کودکان را به ویژه در توانمندی‌های ذهنی دست کم گرفت.
ویژگی اصلی این دوره، آمیختگی آن با بازی است و با بازی مفاهیم عمیق را یاد می‌گیرند. معماری‌بان، سه روز در هفته و در روزهای فرد برگزار می‌شود. کلاس‌های پنجشنبه فضای متفاوتی دارد و کودکان را با لایه‌های دیگری از شهر و معماری آشنا می‌کند. کودکان در این روز با استفاده از ریتم موسیقی یا تماشای انیمیشن و تئاتر یا کتیبه‌هایی در شهر، ارتباط بین فرم و متن را بهتر تشخیص می‌دهند و آموزه‌های یکشنبه و سه شنبه خود را تکمیل می‌کنند.
ایمنا: دوره معماری بان چند ترم است؟
عطریان: پنج ترم برای معماری‌بان پیشبینی و طراحی شده است اما به استقبال و همراهی خانواده‌ها بستگی دارد که این دوره در به همین ترتیب ادامه یابد یا تغییر کند.
ایمنا: آیا کودکانی که در کلاس‌های ترم اول حضور نداشتند، می‌توانند در ترم دوم ثبت نام کنند؟ در درک مفاهیم مشکلی نخواهند داشت؟
عطریان: در روزهای آتی، دو دوره کلاس به صورت همزمان برگزار خواهد شد؛ یعنی یک دوره برای ترم اولی‌ها و یک دوره برای ترم دومی‌ها برگزار می‌شود. و کسانی که ترم قبل حضور نداشتند، می‌توانند در کلاس‌های ترم اول شرکت کنند.
ایمنا: در ترم دوم چه مباحث جدیدی آموزش داده می‌شود؟
عطریان: این ترم ۱۰ جلسه آموزشی دارد، و به مباحث مختلفی مانند سازه‌های مختلف و مفاهیم مربوط به آن و درک کردن مقیاس پرداخته می‌شود.
ایمنا: برای آموزش به والدین هم برنامه‌ای دارید؟
عطریان: والدین می‌توانند در روزهای پنجشنبه همراه کودک خود باشند و آموزش مفرحی را در کنار آنان تجربه کنند؛ آموزش‌ها در روز پنجشنبه در آشنایی با شهر و ریتم و تئاتر ادامه پیدا می‌کند. همچنین انتقال تجارب کودکان از کلاس به خانه هم تأثیر زیادی در آموزش والدین دارد.
ایمنا: مکان، زمان و مبلغ شهریه این معماری‌بان را بیان کنید؟
عطریان: مکان برگزاری کلاس‌ها درخانه ولایت که یک اثر تاریخی است، به نشانی میدان شهدا، چهارباغ پایین، خیابان جامی می‌باشد.
کلاس‌ها در روزهای فرد، از ساعت هشت و ۳۰ دقیقه تا ۱۲ و ۳۰ دقیقه برگزار می‌شود. این دوره رایگان است و شهریه‌ای ندارد البته محدودیت ظرفیت وجود دارد. تجهیزات کمی هم باید تهیه شود که هزینه چندانی ندارد.
علاقه‌مندان می‌توانند از طریق وب‌سایت ثبت نام به نشانی https://evnd.co/9S2Bv در این دوره شرکت کنند. در تبلیغات دوره نیز بارکد ثبت نام اضافه شده است و پدران و مادران می‌توانند از این طریق به آسانی و با درج مشخصلات ابتدایی، فرزند خود را ثبت نام کنند.
ایمنا: نحوه گزینش اساتید و انتخاب سرفصل‌ها به چه صورت بوده است؟
عطریان: حساسیت دفتر تخصصی فرهنگ و معماری شهرداری اصفهان در انتخاب اساتید، اگر از خانواده‌ها کمتر نیست و حتی بیشتر است. برای انتخاب اساتید، چندین نفر پیش ثبت نام شدند، از آنان آزمون‌های عملی گرفته شد و تجاربشان دریافت شد و در نهایت تعدادی انتخاب شدند که هم بسیار دقیق هستند و هم تجربه خوبی در آموزش به کودکان دارند و قطعاً دوره درخشانی برگزار خواهد شد.
ادامه دادن مسیر معماری‌بان به حضور خانواده‌ها و استقبالشان وابسته است. هدف این است که این دوره نه تنها در یک نقطه از شهر، بلکه در نقاط مختلف شهر، به ویژه در مناطق کم برخوردار به صورت همزمان برای همه مردم برگزار شود.
ایمنا: اگر استقبال خوب باشد، چه تدبیری می‌اندیشید که معماری‌بان به عنوان دوره آموزشی ثابت در شهر اصفهان برگزار شود؟
در برگزاری این دوره با آموزش و پرورش ارتباط داریم. دوره «کلاس شهر» با همکاری آموزش و پرورش و سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان در تمام مدارس برگزار می‌شود. اگر استقبال از معماری‌بان خوب باشد، می‌توان آن را به دوره کلاس شهر اضافه کرد و در تمام مدارس ابتدایی برگزار شود.
نظر شما