به گزارش خبرنگار ایمنا، بر اساس داده‌های سازمان هواشناسی در پی فعالیت سامانه بارشی در کشور طی هفت روز گذشته منتهی به چهاردهم مردادماه به‌طور میانگین ۰.۵ میلیمتر بارندگی ثبت شد، این در حالی است که این میزان در بلندمدت ۰.۷ میلیمتر بود. میانگین بارش‌های ماه جاری ۱.۴ میلیمتر بارندگی ثبت شده، اما میانگین بارندگی‌های بلندمدت ۱.۵ میلیمتر و از ابتدای سال آبی جاری (از ابتدای مهرماه تاکنون) نیز به‌طور میانگین ۱۸۳.۸ میلیمتر بارندگی ثبت شده و بارندگی‌های بلندمدت ۲۳۰.۴ میلیمتر است.
میزان بارندگی در کلانشهرها چگونه بوده است؟
کلانشهر اصفهان طی هفت روز گذشته هیچ بارندگی ثبت نشده است که نسبت به بارش ۰.۲ میلی‌متری بلندمدت کاهش داشته است. این کلانشهر از ابتدای تابستان تاکنون نیز به‌طور کلی هیچ بارندگی دریافت نکرده که نسبت به بارش ۱.۱ میلی‌متری بلندمدت کاهش داشته است. اصفهان از ابتدای سال آبی جاری ۱۴۱.۷ میلیمتر بارندگی دریافت کرده این در حالی است که میانگین بارندگی‌های این استان در بلندمدت ۱۵۰.۸ میلیمتر بوده و این آمار نشان‌دهنده کاهش ۹.۱ میلی‌متری بارش‌ها نسبت به بلندمدت است. با توجه به میانگین بارندگی‌های سال گذشته این شهر که ۱۱۳.۸ میلیمتر بود، میانگین بارندگی در سال آبی جاری نسبت به سال گذشته ۲۷.۹ میلیمتر افزایش داشته است.
شیراز نیز طی هفت روز گذشته حدود هیچ بارندگی دریافت نکرده است و نسبت به میانگین بلندمدت که ۰.۶ میلیمتر است ۰.۶ میلیمتر بارش‌ها کاهش را نشان می‌دهد. در این کلانشهر از ابتدای فصل جاری تاکنون نیز هیچ بارندگی ثبت نشده است و نسبت به بارندگی ۱.۱ میلی‌متری بلندمدت ۱.۱ میلیمتر کاهش دارد. میانگین بارندگی‌های شیراز از ابتدای سال آبی جاری تاکنون ۴۳۸.۴ میلیمتر بوده و میزان آن نسبت به بارش‌های ۵۰۱.۹ میلی‌متری بلندمدت، ۶۳.۵ میلیمتر کاهش داشته است. بارش‌های سال جاری این کلانشهر نسبت به بارندگی ۳۰۷.۲ میلی‌متری سال گذشته ۱۳۱.۲ میلیمتر بیشتر شده است.
اهواز طی هفت روز گذشته بارندگی دریافت نکرده است. این شهر در بلندمدت تنها ۰.۱ میلیمتر بارندگی در این بازه زمانی داشته بنابراین بارش‌ها طی هفت روز گذشته ۰.۱ کاهش یافته است. بارش‌های ۱۹۷.۳ میلی‌متری اهواز از ابتدای سال آبی جاری تاکنون نسبت به میانگین ۲۰۴.۳ میلی‌متری بلندمدت ۷ میلیمتر کاهش داشته است البته به‌طور کلی این بارش‌ها نسبت به میانگین بارش‌های ۸۳ میلی‌متری سال گذشته ۱۱۴.۳ میلیمتر افزایش را نشان می‌دهد.
کرج نیز جزو کلانشهرهایی است که با ۰.۱ میلیمتر بارندگی طی هفت روز گذشته نسبت به میانگین بلندمدت به میزان ۱.۱ میلیمتر یک میلیمتر کاهش بارندگی داشته است. این کلانشهر از ابتدای فصل جاری نیز ۱.۴ میلیمتر بارندگی دریافت کرده است و بارش‌های آن نسبت به بارش‌های ۱۳.۹ میلی‌متری بلندمدت ۱۲.۵ میلیمتر کاهش یافته است. این کلانشهر با دریافت بارش‌های ۳۳۹.۹ میلی‌متری از ابتدای سال آبی جاری نسبت به بارش‌های بلندمدت - که ۴۵۴.۹ میلیمتر است - ۱۱۵ میلیمتر کاهش بارندگی داشته است. با وجود این کم‌بارشی‌ها حتی نسبت به سال گذشته که این شهرستان ۳۱۰.۶ میلیمتر بارندگی دریافت کرد، ۲۹.۳ میلیمتر افزایش بارش داشته است.
کلانشهر تهران طی هفت روز گذشته هیچ بارشی دریافت نکرده است. میزان بارندگی‌های این استان در بلندمدت ۱.۲ میلیمتر است و درواقع بارش‌های این بازه زمانی نسبت به بلندمدت ۱.۲ میلیمتر کاهش داشته است. کلانشهر تهران از ابتدای فصل جاری با بارش ۰.۹ میلی‌متری نسبت به بارش‌های ۱۰.۸ میلی‌متری بلندمدت ۹.۹ میلیمتر کاهش بارندگی داشته است. پایتخت از ابتدای سال آبی جاری تاکنون ۱۵۹.۲ میلیمتر بارندگی دریافت کرده است. میانگین بارندگی‌های آن در بلندمدت ۲۷۱.۲ میلیمتر است بنابراین بارش‌ها در سال آبی جاری نسبت به بلندمدت ۱۱۲ میلیمتر کاهش داشته این در حالی است که سال گذشته در همین بازه زمانی تهران ۱۷۱.۶ میلیمتر بارندگی داشت بنابراین در سال آبی جاری ۱۲.۴ میلیمتر کاهش یافته است.
تبریز طی هفت روز گذشته تنها ۵.۴ میلیمتر بارندگی دریافت کرد که در مقایسه با بارش ۱.۸ میلی‌متری بلندمدت ۳.۵ میلیمتر افزایش داشته است. از ابتدای فصل جاری تا کنون نیز ۶.۱ میلیمتر بارندگی در این کلانشهر ثبت شده است که در مقایسه با بارش ۱۴.۵ میلی‌متری بلندمدت ۸.۴ میلیمتر کاهش داشته است. این کلانشهر از ابتدای سال آبی جاری تاکنون ۱۶۹.۶ میلیمتر بارندگی دریافت کرده است. میانگین بارندگی‌های آن در بلندمدت ۲۵۹.۸ میلیمتر است بنابراین بارش‌ها در فصل آبی جاری نسبت به بلندمدت ۹۰.۲ میلیمتر کاهش داشته این در حالیست که سال گذشته در همین بازه زمانی تبریز ۱۹۵.۴ میلیمتر بارندگی داشت بنابراین بارش در سال آبی جاری ۲۵.۸ میلیمتر کاهش یافته است.
مشهد نیز طی هفت روز گذشته هیچ بارشی دریافت نکرده است که در مقایسه با بارش ۰.۳ میلی‌متری بلندمدت ۰.۳ میلیمتر کاهش داشته است. این کلانشهر از ابتدای فصل جاری نیز ۰.۱ میلیمتر بارندگی دریافت کرده این در حالی است که در بلند مدت ۱.۹ میلیمتر بارندگی دریافت کرده بنابراین میزان بارندگی‌ها در این بازه زمانی نسبت به بلندمدت ۱.۸ میلیمتر کاهش داشته است. از ابتدای سال آبی جاری تاکنون ۹۶.۴ میلیمتر بارندگی در مشهد ثبت شده است. میانگین بارندگی در بلندمدت نیز ۲۰۶.۳ میلیمتر است و این آمار نشان‌دهنده کاهش ۱۰۹.۹ میلی‌متری بارندگی در سال آبی جاری است. این کلانشهر حتی در مقایسه با بارش‌های ۱۴۳.۱ میلی‌متری سال گذشته نیز ۴۶.۷ میلیمتر کاهش بارندگی داشته است.
پربارش‌ترین استان در دل خشکسالی کدام است؟
کهگیلویه و بویراحمد از ابتدای سال آبی جاری تاکنون ۷۵۰.۳ میلیمتر بارندگی دریافت کرده است. میانگین بارندگی‌های آن در بلندمدت ۷۰۱.۹ میلیمتر است بنابراین بارش‌ها در سال آبی جاری نسبت به بلندمدت ۴۸.۴ میلیمتر معادل با ۶.۹ درصد افزایش داشته این در حالی است که سال گذشته در همین بازه زمانی این استان ۶۳۲.۳ میلیمتر بارندگی داشت بنابراین در سال آبی جاری ۱۱۸ میلیمتر معادل با ۱۸.۷ درصد بارش افزایش یافته است.
سیستان و بلوچستان کم‌بارش‌ترین استان از ابتدای سال آبی جاری
سیستان و بلوچستان از ابتدای سال آبی جاری تاکنون ۵۶.۷ میلیمتر بارندگی دریافت کرده است. میانگین بارندگی‌های آن در بلندمدت ۹۷.۲ میلیمتر است بنابراین بارش‌ها در سال آبی جاری نسبت به بلندمدت ۴۰.۵ میلیمتر معادل با ۴۱.۶ درصد کاهش داشته این در حالی است که سال گذشته در همین بازه زمانی این استان ۸۴.۱ میلیمتر بارندگی داشت بنابراین در سال آبی جاری ۲۷.۴ میلیمتر معادل با ۳۲.۵ درصد افزایش پیدا کرده است.
وضعیت بارش‌ها در کلانشهرها
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه مجموع داده‌های وزارت نیرو و هواشناسی نشان می‌دهد که روند بارش‌ها طی ۵۰ سال اخیر در کشور نزولی بوده است، اظهار کرد: این موضوع غیر از بارندگی‌های سینوسی است که یکسال بارندگی مطلوب و سالی دیگر نامناسب بوده، زیرا مبنای آنها بدون ثبات با نوساناتی مواجه است، اما روند کلی این بارش‌ها به صورت کاهشی بوده و به صورت تقریبی این بارندگی‌ها بین ۰.۸ تا ۰.۹ میلیمتر در سال کم شده است.
وی گفت: اگر به پنج دهه گذشته بازگردیم، بارندگی متوسط در کشور حدود ۲۵۰ تا ۲۶۰ میلیمتر بوده است، اما در دهه اخیر نزدیک به ۲۰۰ تا ۲۱۰ میلیمتر می‌رسد و بیانگر این است که ۴۰ تا ۵۰ میلیمتر طی ۵۰ سال از کاهش متوسط بارندگی‌های کشور کاسته شده است که از شرایط ناخوشایند محسوب می‌شود، زیرا میزان بارندگی متوسط در ایران حدود یک‌سوم تا یک‌چهارم دنیا است.
رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی ادامه داد: از سوی دیگر شدت تبخیر و تعرق در ایران نسبت به متوسط جهانی بالاتر است، این دو موضوع نشان می‌دهد که همین مقدار کاهش بارش تا چه میزانی منابع آبی کشور را از دسترس خارج می‌کند، همچنین این عوامل و دخالت‌های انسانی و به نوعی سوءاستفاده و مدیریت نه چندان مناسب آب‌های سطحی منجر شده که تعداد قابل توجهی از رودخانه‌ها کم آب شوند، به طوری‌که برخی رودخانه‌های دائمی تبدیل به رودهای فصلی شدند و بعضی از رودخانه‌های فصلی نیز طول حیات آنها بسیار کوتاه و با خشکی مواجه شدند.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه کدام مناطق ایران با کمبود بارش مواجه هستند؟ افزود: به‌طور حتم در سه سال گذشته با کم‌بارشی بسیار شدید در کشور مواجه بودیم و طی سال‌جاری تنها مناطق غرب، جنوب غربی بارش‌های طبیعی و برخی نقاط تا حدودی بارندگی بیش از حد نرمال داشته‌اند و سایر نواحی به مراتب بارش‌های کمتر از حد طبیعی داشتند.
وظیفه ادامه داد: به‌طوری که در خراسان رضوی حدود ۵۳ درصد بارندگی کمتر از میانگین بلندمدت و بسیار کم‌بارشی شدیدی حاکم شد. در تهران نیز با ۴۱ درصد کم‌بارشی مواجه شدیم، البته بارندگی‌های دریافتی پایتخت از ابتدای سال جاری تاکنون تنها ۵۹ درصد بوده است.
وی با بیان اینکه وضعیت بارندگی‌های کلانشهر اصفهان نیز امسال نزدیک به نرمال بود، به ویژه بارندگی در حوضه زاینده‌رود بسیار مناسب ثبت شد، اظهار کرد: با توجه به کم‌بارشی‌هایی که از گذشته برجا مانده است، شرایط مطلوبی را شاهد نیستیم به نحوی که حتی با فرونشست دشت‌های شهر اصفهان و مناطق جنوبی خارج از شهر به خصوص شرق اصفهان روبه‌رو هستیم و این موقعیت فرونشست زمین در برخی نواحی ایران از جمله استان‌های کرمان، همدان، مناطق مرکزی، جنوب تهران، اصفهان، خراسان رضوی وجود دارد و نگرانی عمده‌ای را در سطح کشور رقم زده است.
رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی گفت: کاهش بارندگی، حاصل تغییر دمایی است که در جهان رخ داده و تنها مختص کشور ایران نیست، افزایش دما در بسیاری از نقاط دنیا سبب تغییر رژیم و الگوهای بارش شده و به تناسب خشکسالی‌ها و فراوانی خشکی‌ها را در برخی از مناطق مانند جنوب اروپا و منطقه خاورمیانه افزایش داده است.
وی اضافه کرد: بنابراین به فراخور رشد دما، سال‌های خشک بیشتری را در کشور ایران و خاورمیانه شاهد هستیم، همچنین در کشورهای جنوب اروپا مانند اسپانیا، پرتغال و یونان که امسال با خشکسالی‌های شدید و گسترده مواجه شدند و از سوی دیگر آتش‌سوزی‌های جنگل در این مناطق و همچنین آمریکای شمالی در کانادا گزارش شد.
وظیفه افزود: از این رو بخش عمده کاهش بارندگی‌ها تغییر اقلیم و بخشی نیز نتایج تغییرات انسان در طبیعت از جمله شهرک‌سازی، جاده‌سازی یا چرای بی‌رویه دام در مراتع است که منجر به دگرگونی بافت و کاهش نفوذپذیری خاک خواهد شد و با وجود بارندگی در آن مناطق، فرصت بسیار اندکی برای نفوذ در زمین دارد یا به عبارتی آن طور که باید تغذیه‌ای انجام نمی‌شود.
وی ادامه داد: میزان بارش‌ها در ایران روند کاهش داشته است، البته مقایسه بارندگی‌ها با نوسانات روبه‌رو است، برای نمونه طی سال ۹۸ بارش متوسط کشور بیش از ۳۰۰ میلیمتر بوده، اما در سال آبی ۱۴۰۱_۱۴۰۰ میزان بارش‌ها متوسط سالم ایران به ۱۱۵ میلیمتر رسید که تناسب این بارندگی‌ها بیش از دو برابر است.
رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی اظهار کرد: این نوسانات بارش در کشور همواره وجود دارد، اما از سوی دیگر روند کلی میزان بارش‌ها کاهشی بوده است، به طوری که طی سه سال اخیر، تراز بارندگی‌ها در ایران کمتر از ۲۰۰ میلیمتر بوده که میزان آن به اندازه متوسط بارش‌ها در ۱۰ سال گذشته است.
وی خاطرنشان کرد: چنین کمبودهایی در طبیعت فراموش نمی‌شوند، چراکه هنگام کاهش بارندگی طی یکسال، فعالیت‌های روزمره، فصلی و سالانه ما همچنان ماندگار است، یعنی از سفره‌های زیرزمینی برای مسائل کشاورزی، صنعت و شرب برداشت می‌کنیم، اما منابع آبی که باید از طریق بارندگی‌ها تأمین و تجدید شود تا به‌طور طبیعی سفره‌ها را تغذیه کند به هیچ‌وجه انجام نخواهد شد، زیرا از طرفی برداشت‌های بسیار بیشتر از تجدیدپذیری طبیعت است و به‌تدریج سفره‌های زیرزمینی کشور کمتر و کمتر می‌شود و این موضوع حیاتی منجر به نگرانی عظیمی برای تأمین آب در آینده، حتی مصارف شهری و آب شرب خواهد بود.
نظر شما