به گزارش خبرنگار ایمنا، ریسباف، به‌عنوان تنها کارخانه بازمانده از ۱۲ کارخانه ریسندگی اصفهان، در آستانه تبدیل‌شدن به موزه‌ای متفاوت و بزرگ و جاذبه‌ای وزین قرارگرفته است. مالکیت این بنا به‌تازگی با مصوبه هیئت دولت، از بانک ملی به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی منتقل شد که گام بلندی در راستای حفظ این بنا از تخریب و ارتقا بیش‌ازپیش سطح گردشگری شهر اصفهان باشد.
اکنون نکته دارای اهمیت، تعیین کاربری و چگونگی تبدیل‌شدن ریسباف به موزه است. بدیهی است که موزه به معنای سنتی آن، چیزی نیست که درخور بافت فاخری مانند ریسباف باشد. و این بنا، نیازمند دیدگاه‌های نو و نگاهی جدید است. ازاین‌رو خبرگزاری ایمنا با برگزاری میزگرد تخصصی با عنوان «نسبت اصفهان و ریسباف» که با حضور مهدی طغیانی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی، علی عطریان، رئیس اداره هنری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان و محمدعلی ایزدخواستی، مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان به بررسی این موضوع پرداخت که مشروح مباحث مطرح‌شده را در ادامه می‌خوانید.
مسیر تبدیل‌شدن ریسباف به موزه از گذشته تاکنون
مهدی طغیانی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: در سفر ریاست جمهوری دوره دهم به استان اصفهان، انتقال مالکیت کارخانه ریسباف از بانک ملی به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برای تبدیل‌شدن به موزه، مصوب شد اما بانک ملی با پیگیری، مصوبه دولت را باطل کرد.
وی افزود: در دولت یازدهم، سال ۱۳۹۵ تدبیر دیگری اندیشیده شد که کارخانه ریسباف به شرکت بازآفرینی شهری وزارت راه و شهرسازی منتقل شود و هزینه آن نیز قسمتی به‌صورت نقد و قسمتی با انتقال زمین، پرداخت شود. وزارت راه و شهرسازی، مبلغی را پرداخت کرد اما زمین‌هایی که باید منتقل می‌شد، زمین زراعی بود.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی گفت: مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی گرفته شد که چون این زمین‌ها درازای کاربری خدماتی برای شهر واگذار می‌شود، حتی به زمین‌های آن محدوده کاربری خدماتی هم داده نشود؛ بدین ترتیب ظرفیتی ایجاد شد که زمین‌های بیشتری برای انتقال به بانک ملی آزاد شد.
وی اضافه کرد: بانک ملی هم در ظاهر از این توافق راضی بود زیرا شهرداری به او وعده پروانه ساخت سه‌طبقه بر روی این زمین‌ها داد اما با شکایت ستاد کل نیروهای مسلح، مبنی بر اینکه که ساختمان سه‌طبقه در این مکان مشرف‌به فرودگاه قدیم خواهد بود، پروانه ساخت را صادر نشد و معامله متوقف شد.
طغیانی افزود: در سال، ۱۴۰۰، من به‌عنوان نماینده مردم اصفهان شکایتی به کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی فرستادم که ساختمان کارخانه ریسباف به‌عنوان بیت‌المال در حال از بین رفتن است و اوضاع خوبی ندارد. کمیسیون اصل ۹۰ نیز از شرکت بازآفرینی شهری ایران، بانک ملی، معاون شهردار و استاندار اصفهان دعوت و تأکید کرد که این معامله باید انجام شود.
وی گفت: شهرداری اصفهان قول داد که مشکل صدور پروانه ساخت سه‌طبقه را حل می‌کند و استاندار اصفهان هم تأکید کرد که به این کار به‌سرعت و طی یک ماه انجام شود. منتها وزارت راه و شهرسازی، بر ادامه تصمیم قبل مصمم نبود. تصمیم این وزارتخانه این بود که به این توافق ادامه ندهد.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی گفت: هم‌زمان با کمیسیون اصل ۹۰، به معاونت حقوقی رئیس‌جمهور هم نامه‌ای با این مضمون نوشتم که اختلاف دو دستگاه دولتی باعث شده که یکی از اموال عمومی پنج سال معطل بماند و در حال تخریب است. اما معاونت حقوقی رئیس‌جمهور، به‌جای حل اختلاف، معامله را ابطال و اعلام کرد که معامله دولت با دولت بر اساس قوانین محاسبات عمومی ایراد دارد.
وی ادامه داد: در حقیقت بانک ملی نظریه حقوقی داد و معاونت حقوقی هم بر این نظریه صحه گذاشت و درنهایت معامله باطل شد. بدین ترتیب ادامه مسیر مبهم شد. شرکت بازآفرینی شهری هم که در مدیریت جدید مایل به این قرارداد نبود، سند و بهانه‌ای به دست آورد که به‌طور رسمی منصرف شود.
طغیانی افزود: در این زمان به‌ناچار مسیردیگری در پیش‌گرفته شد؛ بدین ترتیب که مصوبه هیئت دولت قبل در خصوص انتقال ریسباف به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی احیا شود. معاونت حقوقی رئیس‌جمهور هم حامی این دیدگاه بود و اعتقاد داشت تصمیم دولت قبل در این زمینه درست و قانونی بوده است.
وی گفت: پیگیری‌ها به اینجا رسید که درخواست استانداری به وزیر کنونی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و درخواست وزیر میراث فرهنگی به معاونت اول ریاست جمهوری، مبنی بر انجام این معامله فرستاده شد و درنهایت کمیسیون فرهنگی هیئت دولت در تاریخ ۲۴ تیر ۱۴۰۲ مصوب کرد که این واگذاری انجام شود.
فرصت سه‌ساله به میراث فرهنگی برای تبدیل‌شدن ریسباف به موزه
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: در متن تصویب‌نامه کمیسیون فرهنگی هیئت دولت خطاب به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، وزارت امور اقتصاد و دارایی و بانک ملی آمده است که: «بنا بر مصوبه هیئت دولت قبل، کارخانه ریسباف اصفهان به‌منظور تأسیس موزه منطقه‌ای اصفهان از بانک ملی به وزارت میراث واگذار می‌شود و معادل قیمت دفتری آن از سرمایه بانک ملی کسر می‌گردد. وزارت یادشده (وزارت میراث فرهنگی) مکلف است ظرف مدت حداکثر سه سال از تاریخ ابلاغ این تصویب‌نامه، نسبت به تعمیر و بازسازی این بنا و بهره‌برداری از آن اقدام کند در غیر این صورت موضوع واگذاری مجدد موردبازنگری قرار می‌گیرد. سازمان ثبت نیز مکلف می‌شود نسبت به اصلاح و صدور سند مالکیت پلاک‌های ثبتی یادشده به نام دولت با نمایندگی وزارت میراث با درج عبارت «هرگونه تغییر بهره‌برداری و واگذاری بعدی منوط به تصویب هیئت‌وزیران خواهد بود»، اقدام نموده و سند یادشده را جهت نگهداری در خزانه اسناد مالکیت به وزارت دارایی و امور اقتصادی ارسال نماید.»
وی افزود: این تصمیم که اگر وزارت میراث فرهنگی بعد از سه سال نتواند این بنا را مرمت و بازسازی کند موضوع مجدد بررسی می‌شود، تصمیم منطقی و درستی است زیرا نمی‌شود میراث این بنا را تحویل بگیرد و بعدازآن دیگر پیگیر سرنوشت این بنا نشود زیرا هدف از این انتقال، احیای بنا و تبدیل به موزه بوده است.
تکلیف ریسباف به‌سرعت تعیین شود
طغیانی گفت: همچنین موافق هستم که باید تکلیف این بنا به‌سرعت تعیین شود و مدیریت استان به‌عنوان بالاترین مقام اجرایی در استان اصفهان این تصویب‌نامه را هرچه سریع‌تر اجرا کند، زیرا درگذشته این اتفاق افتاده که توافقی انجام و سپس ابطال‌شده است. هنوز دو سال از عمر دولت باقی‌مانده و فرصت خوبی است که این طرح در همین دولت به نتایج نسبی برسد.
وی اضافه کرد: برخی از سازه‌ها که در این بنا وجود دارد، حتی هم‌اکنون قابل‌استفاده است و برخی سازه‌های قدیمی‌تر ریزش کرده و نیازمند هزینه و مرمت است اما درمجموع می‌توان باسرعت طرح را عملی و فاز به فاز این موزه راه‌اندازی کرد.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی افزود: استاندار و شهردار اصفهان نسبت به اجرای این طرح در حرف جدی هستند و امید است در عمل هم این جدیت را داشته باشند که هرچه سریع‌تر این کار انجام شود حتی سال گذشته شهردار اصفهان گفت درصورت توافق با اداره میراث فرهنگی، شهرداری می‌تواند سرمایه‌گذاری این طرح را بر عهده بگیرد و حتی بودجه موردنیاز هم در نظرگرفته شده است.
زیرساخت‌های قانونی مرمت و بهره‌برداری از ریسباف آماده است
وی با اشاره به اینکه اکنون زیرساخت‌های قانونی مرمت و بهره‌برداری از ریسباف آماده است گفت: هرچه که از اسناد قانونی لازم بود را به دست آوردیم و اکنون باید کار را جدی شروع کنیم. ریسباف هم ازنظر سازه دیدنی است و هم بازمانده ۱۳ کارخانه نساجی اصفهان است و بخشی از آن می‌تواند تبدیل به موزه نساجی اصفهان شود.
طغیانی گفت: هم وزارت میراث فرهنگی و هم بانک ملی، زیرمجموعه دولت هستند و این بنا هم جزو دارایی دولت است، بنابراین حتی نیاز به تصمیم‌گیری دستگاه قضا نیست و باید استاندار اصفهان این تصویب‌نامه را پیگیری کند. اگر اصرار به‌سرعت در کاردارم، به این دلیل است که طرح دچار آفت نشود و مانع جدید بر سر راه قرار نگیرد.
وی بابیان اینکه می‌توان این طرح را مشارکتی پیش برد و از بودجه ملی هم در آن استفاده کرد افزود: اگر فرایند تملک ملی (ماده ۲۳ قانون تنظیم) به‌موقع طی شود، می‌توان در بودجه ملی سال ۱۴۰۳ برای این طرح منابعی درنظر گرفت اما به این بستگی دارد که در مدت باقی‌مانده تا پایان سال و پیش از تعیین بودجه، اسناد موردنیاز آماده شود.
سازمانی شدن مهم‌ترین آسیب پیش روی موزه ریسباف
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی گفت: مهم‌ترین آسیبی که ممکن است در آینده متوجه این موزه شود، این است که سازمانی شود و در آن عملیات سازمانی انجام شود. یعنی فعالیت آن بستگی به حضور کارمند داشته باشد. برای پیشگیری از سازمانی شدن، باید چرخه اتفاقات شبانه‌روزی در این مکان تعریف شود. البته میل مدیران به این سمت است که یک ساختار کلاسیک برای موزه تعریف کنند درحالی‌که در مورد ریسباف باید این ساختارها شکسته شود.
وی اضافه کرد: ممکن است تصور ما از موزه، که منطبق با سبک سنتی موزه‌داری باشد و یا ایده پردازی‌های جدید به نحوی اتفاق بیفتد که هم مجموعه موزه ایجاد شود و هم فضای شهری مناسب در اختیار شهروندان قرار بگیرد. لزوماً نمی‌خواهیم ریسباف تبدیل به فضایی شود که مردم بلیت بخرند و وارد ارگ بزرگ ریسباف بشوند بلکه می‌خواهیم آن را به‌عنوان فضای اجتماعی و فرهنگی شهری در نظر بگیریم.
طغیانی گفت: میدان بزرگی در سمت راست ریسباف وجود دارد که می‌تواند محل فعالیت‌های هنری مانند تئاتر خیابانی باشد. این روش شاید با تصورات عموم از موزه سنتی یکسان نباشد بلکه یک دیدگاه متفاوت در آن وجود دارد و باید صاحب‌نظران در مورد تجمیع این دیدگاه‌ها به هم‌نظری برسند.
وی افزود: اکنون عرصه موردنیاز برای ایده پردازی در اختیار است و فضای ایده‌پردازی می‌تواند پس از توافق بهره‌برداری و سرمایه‌گذاری آغاز شود. حتی می‌توان مسابقه ایده‌پردازی بین جوانان و هنرمندان برگزار شود و تصمیم‌گیری را محدود به این جلسات نکنیم. به‌طورقطع نباید به این فضا نگاه سنتی داشته باشیم زیرا نگاه سنتی بخش بزرگی از ظرفیت ریسباف را نادیده می‌گیرد.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی گفت: اصفهان، امروز به بلوغ فکری فرهنگی لازم رسیده است و در پیشبرد موضوعات این‌چنینی، تغییرات مدیریت شهری و دولت تغییری ایجاد نمی‌کند. مطالبه مردم این است که باید اثر ماندگاری برای اصفهان ایجاد شود و بخش زیادی از مطالبات این است که چرا تاکنون این اتفاق نیفتاده است.
وی افزود: پیگیری ریسباف در دولت قبل و دولت کنونی یکسان بود. اما در حوزه مدیریت شهری، رویکرد شهرداری جدید فرهنگی‌تر است و به مسائل فرهنگی اهمیت بیشتری می‌دهد.
می‌توان اصفهان را به شهر موزه‌ها تبدیل کرد
طغیانی بابیان اینکه ریسباف، می‌تواند قدم اول تبدیل اصفهان به یک شهر دیدنی فرهنگی باشد گفت: می‌توان اصفهان را به شهر موزه‌ها تبدیل کرد. هریک از خانه‌های ستاره‌دار در اصفهان، ظرفیت این را دارد که به یک موزه تخصصی تبدیل شود. برای مثال موزه آب یزد، یک‌خانه تاریخی است که تبدیل به موزه تخصصی تاریخی از ابزار و ادوات آب‌شده است و به‌طورقطع برای نسل‌های آینده بسیار جذاب است.
وی گفت: در اصفهان نیز موضوعات تخصصی گوناگون مانند صنایع‌دستی، نفت یا فولاد وجود دارد که می‌تواند موزه تخصصی داشته باشد. منظور از موزه تخصصی، فقط یک موزه ایستا شیء محور نیست بلکه پویایی و آشنایی افراد با تاریخچه این موضوعات مدنظر است.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: موزه ریسباف، حتی می‌تواند قسمتی از یادگیری و نظام آموزشی محسوب شود. بدین ترتیب هم مسئولیت اجتماعی در حوزه آموزش انجام می‌شود و هم بنای تاریخی و فرهنگی حفظ‌شده است. درنهایت این مسیر، اصفهان تبدیل به شهری می‌شود که گردشگران می‌دانند در چند روز نمی‌توانند از تمام قسمت‌های آن بازدید کنند و باید حداقل ۶ ماه در این شهر وقت بگذارند.
وی افزود: ایجاد حلقه ارتباطی برای همفکری درمورد این موزه، بعدازاینکه سرمایه‌گذار و بهره‌بردار آن مشخص شد، با مدیریت اجرایی استان است.
بازگشایی مهم‌ترین گام در حفظ و نگهداری ریسباف
علی عطریان، رئیس اداره هنری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان اظهار کرد: بعد از مصوبه هیئت دولت، مهم‌ترین گام در حفظ و نگهداری ریسباف، بازگشایی آن است. که این روند، سه مرتبه دارد.
وی افزود: در ابتدا باید بخش‌هایی به‌عنوان فضای باز شهری مطرح شود. چون چهارباغ بالا به‌عنوان قسمتی از فضای باز شهری و محل تردد شهروندان مطرح است که این تردد، جنبه فرهنگی دارد و می‌تواند پاتوق فرهنگی در این منطقه شکل بگیرد. بدین ترتیب عرصه شهری در دست چهارباغ بالا قرار می‌گیرد و می‌تواند فضای باز شهری خود را به این هفت هکتار گسترش دهد.
رئیس اداره هنری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان گفت: در فاز دوم، باید بخش‌هایی از بنای ریسباف که در معرض آسیب جدی است به‌صورت اورژانسی مرمت، و استحکام‌بخشی فوری انجام شود. در مرحله سوم نیز بخشی از خدمات برای سازه‌های که مستحکم و قابل‌استفاده که نیاز به مرمت فوری ندارد، تعریف شود.
لزوم رویداد محور شدن موزه ریسباف
وی تصریح کرد: این موزه می‌تواند به‌صورت رویداد محور، شیء محور، خدمات عمومی شهروندان و یا هر نظر و دیدگاهی که وجود دارد، کارش را شروع کند. مردم باید با پشت این دیوارها آشتی کنند. زیرا نسل امروز خاطره‌ای از پشت این دیوارها ندارد و سالیان سال تنها ازکنار این دیوارها گذشته و حتی اسم ریسباف هم از ذهن بسیاری از مردم پاک‌شده است.
عطریان گفت: احیای ذهنی مردم نسبت به داشته‌های فرهنگی خود، بسیار مهم است و مردم به‌عنوان حافظان اصلی منابعی که نفع عمومی در آن هست، متوجه می‌شوند که این قسمت از شهر متعلق به خودشان است و آن را مانند نقش‌جهان یا مساجد تاریخی معروف شهر بشناسند و از آن استفاده و محافظت کنند.
تفکر موزه فرانسه در مورد ریسباف اشتباه است
وی بابیان اینکه با تفکر موزه لوور فرانسه گونه در مورد ریسباف مخالف است گفت: موزه لور متولد امروز نیست و حدود ۴۰۰ سال پیش ایجاد شد. در آن زمان موزه فقط محل نگهداری اشیای ارزشمند بود اما امروز انبار اشیای تاریخی فقط تعریف موزه به خود نمی‌گیرد و باید از موزه‌های اشیا محور عبور کنیم. امروز باید مردم ارتباط قوی با موضوعات فرهنگی خود را در قالب موزه ببینند و موزه باید بتواند داشته‌های فرهنگی مردم منطقه را به آنان منعکس کند.
رئیس اداره هنری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان اظهار کرد: اگر بنا به ایجاد یک موزه‌اشی محور باشد، تمام اشیای تاریخی این منطقه را می‌توان در یک یا دوتا از سالن‌های ریسباف به نمایش گذاشت و باقی قسمت‌های این بافت بزرگ، بلااستفاده می‌ماند.
وی ادامه داد: باعث خوشحالی است که بافتی به این وسعت در اختیار شهر قرار می‌گیرد زیرا یکی از بخش‌های ویژه پدافند غیرعامل، داشتن زمین‌های باز شهری است و در صورت بروز اتفاقات ناگوار، بافت‌های کنونی اصفهان پاسخگوی دفع خطر آن نیست اما ریسباف، فارق از تاریخ و قدمت و فرهنگش، در نقطه‌ای با دسترسی خوب قرار دارد و مردم می‌توانند به‌راحتی از آن استفاده کنند.
گستردگی فضای ریسباف، نیازمند برنامه مدون فرهنگی است
عطریان افزود: این گستردگی فضا، نیازمند برنامه مدون فرهنگی است زیرا در فضای باز میدان امام علی (ع) به دلیل نداشتن برنامه مدون فرهنگی شکست خوردیم و اکنون این مکان باوجوداینکه فضای باز شهری بزرگ در مکان تاریخی اصفهان قرار دارد، فقط یک میدان بزرگ است و هیچ کاربرد فرهنگی ندارد. برعکس میدان امام (ره) که به‌تنهایی محلی برای حضور مردم و تعاملات فرهنگی است؛ بنابراین باید با طرح برنامه مدون، مردم را به سمت حضور در عرصه‌ای مثل ریسباف سوق دهیم.
وی گفت: رویدادهای هنری در نقاط مختلف شهر بهانه‌ای است که مردم نسبت به این مکان‌ها علاقه بیشتری پیدا کنند و با هویت فرهنگی خود ارتباط بگیرند زیرا زبان هنر، زبانی است که باهمه مردم، از کودکان تا افراد مسن ارتباط برقرار می‌کند و چه‌بهتر از اینکه زبان هنر عرصه‌های شهری را به مردم معرفی کند.
رئیس اداره هنری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان گفت: باید سعی کنیم هنر را از اختصاص به قشر خاص خارج کنیم و به بین همه مردم گسترش دهیم. وقتی مردم امکان حضور در برنامه‌های هنری را پیدا کنند، یعنی موفقیت بسیار بزرگی حاصل‌شده است.
وی افزود: اجرای مرمت و بازگشایی این بافت هفت هکتاری، می‌تواند محلی برای تربیت نیروی انسانی متخصص در شهر اصفهان به‌عنوان پایگاه مرمت کشور و دانشگاه تربیت نیروی متخصص مرمت شهری باشد.
بررسی ریسباف از جنبه‌های فرهنگی
عطریان اظهار کرد: ریسباف را فارق از تاریخ و قدمتش، می‌توان از جنبه فرهنگی بررسی کرد زیرا این بنا باهمین شرایط کنونی یک اثر فرهنگی است و می‌توان آن را با یک اثر فرهنگی دیگر مانند فیلم سینمایی مقایسه کرد.
وی افزود: هزینه فیلم محمد رسول‌الله، به‌عنوان یک اثر فرهنگی، به گفته رسانه‌ها ۳۰ میلیون دلار در آن زمان برآورد شد و پنج سال پیش‌تولید آن طول کشید. بااین‌همه، این اثر فرهنگی مذهبی مؤثر که بسیار هم موردنقد بود، موردحمایت و پشتیبانی مسئولان کلان کشور بود، اما کارخانه ریسباف با هفت هکتار مساحت که حدود دو برابر هزینه این فیلم ارزش دارد، حتی ۱۰ درصد فیلم یادشده حامی ندارد و دوستداران و دغدغه‌مندان این بنادر این شهر تنها هستند.
رئیس اداره هنری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان تصریح کرد: طرح ریسباف اکنون در مرحله پیش‌تولید است و تعریف کاربری برای آن نیازمند بررسی است. اشیای تاریخی که در موزه ایران باستان رهاشده و در حال پوسیدن است، بسیار اهمیت دارد. از طرفی، ازنظرسنجی انجام‌شده به این نتیجه می‌رسیم که جامعه امروز، جامعه زنده‌ای است که آن‌هم مانند اشیای تاریخی موزه ایران باستان در حال پوسیدن است و تا زمانی که این اتفاق نیفتاده، باید آن را نجات داد.
لزوم بلندنگری در مورد ریسباف
وی گفت: تبدیل این بنا به موزه دیدگاه خوبی است اما تصمیم درباره چگونه پرداختن به آن، و اینکه چه موزه‌ای باشد، نباید به معماران واگذار شود بلکه باید موزه‌پردازان در این بازه تصمیم بگیرند. معمار بعد از تصمیم‌گیری نهایی باید برای اجرای تصمیم وارد شود.
عطریان تأکید کرد: توصیه می‌کنم در مورد ریسباف بلندنگر باشید اما آرام‌آرام حرکت کنید. موضوع مهم در دوره کنونی مدیری شهری، تثبیت سرنوشت ریسباف است و فراهم شدن شرایطی که چشم واسطه‌گران سودجو از این بنا برداشته شود. چنین اتفاقی، یک انقلاب و خدمت بزرگ در موضوع ریسباف است.
وی اضافه کرد: یکی از تعاریف بخش خصوصی، بنگاه اقتصادی است و برای منافع خود تا جایی که بتواند چپاول می‌کند. مانند همان بلایی که بر سر سفره‌های آب زیرزمینی آمده است. بنگاه‌های اختصاصی ابتدا زیبا عمل می‌کنند اما بعد از مدتی شروع به آسیب زدن و نابود کردن بنا می‌کنند. بنابراین ریسباف جای خطر کردن و سپردن به بخش خصوصی نیست زیرا بنگاه اقتصادی فقط به منافع خود فکر می‌کند.
رئیس اداره هنری سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان تصریح کرد: سند رسمی این ملک باید با پیگیری‌های جدی هرچه زودتر به دست اداره میراث فرهنگ، گردشگری و صنایع‌دستی برسد که با فراق خاطر پیش برویم و دیگر مانند ماجرای ساختمان مرکزی بانک ملی، مشکلی پیش نیاید و بعدها مدعی جدید پیدا نشود زیرا طمع‌کاران زیادی در کمین ریسباف نشسته‌اند.
وی ادامه داد: با توجه به محدودیت ردیف بودجه‌های اداره میراث فرهنگی، می‌توان از ظرفیت اقتصادی شهرداری اصفهان برای تشکیل اتاق فکر استفاده کرد و اتاق فکری از افراد متخصص مختلف تشکیل شود که اگر این افراد ثابت باشند، تحت تأثیر اتفاقات و تنش‌های مختلف اجتماعی یا سیاسی کنار گذاشته نشوند و بتوانند در بلندمدت همفکری کنند، اتفاقات خوبی رقم می‌خورد.
لزوم مرمت ریسباف پیش از پایان دوره مدیریت شهری و دولت
محمدعلی ایزدخواستی، مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان اظهار کرد: انتقال ریسباف به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، اتفاق بزرگی بود و همچنان کارهای بزرگی ازاین‌دست وجود دارد که باید به سرانجام برسد.
وی افزود: به نظر من حتی باید تلاش شود که مرمت ریسباف، به‌جای سه سال در دو سال انجام شود و پیش از پایان دوره مدیریت شهری و دولت به نتیجه برسد و یا دست‌کم بذرهای آن کاشته شده باشد.
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان گفت: دلسوزان میراث فرهنگی اصفهان، از ۱۵ سال پیش با بانک ملی مذاکره می‌کردند که با آزادسازی چند درصد از زمین ریسباف موافقت می‌کند و چه تعداد از سالن‌ها را در اختیار موزه می‌گذارد. یعنی قرار بود بخشی از سالن‌ها تخریب شود و بخشی از آن در اختیار موزه قرار بگیرد و این موضوع بسیار دردناک بود. اما امروز که تمام این بنا واگذار شد، بسیار باعث خوشحالی است.
مرمت ریسباف باید در دو حوزه کالبدی و معنایی اتفاق بیفتد
وی بابیان اینکه مرمت ریسباف باید در دو حوزه کالبدی و معنایی اتفاق بیفتد، گفت: در اینکه تعیین کاربری ریسباف به‌اندازه آزادسازی آن مهم است، شکی وجود ندارد ولی از همه این‌ها مهم‌تر، تعیین نقش ریسباف در اصفهانیت اصفهان است. این بنا نه به خاطر معماری یا قدمتش، بلکه به دلیل نقشی که می‌تواند در تعیین مسیر آینده داشته باشد، دارای اهمیت است و می‌تواند همان جایگاه چهل‌ستون یا نقش‌جهان را در اصفهان داشته باشد ولی اگر به‌درستی عمل کنیم، این نقش به حداقل می‌رسد.
ایزدخواستی افزود: دلیل اهمیت نقش ریسباف در هویت فرهنگی اصفهان، داشتن زمین بزرگ در بهترین نقطه تاریخی شهر یعنی میانه چهارباغ عباسی است و به همین دلیل باید روی آن حساس باشیم.
وی گفت: اتفاقات ۲۰ سال گذشته در مورد ریسباف، تقابل جدی نگاه مالی با نگاه فرهنگی بود. اینکه نگاه فرهنگی، در منطقه‌ای با گران‌ترین زمین‌ها پیروز شد، بسیار مهم است.
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان بابیان اینکه ریسباف تنها کارخانه باقی‌مانده از ۱۲ کارخانه تلف‌شده اصفهان است گفت: مرمت این بنا، معطوف به تعیین کاربری آن است که تبدیل به موزه دربسته شود و یا آن را به‌عنوان یک فضای شهری دارای مجموعه موزه‌ها و یک کهکشان فرهنگی در نظر بگیریم؟ لازم است همان‌طور که نظام قانونی در مورد بودجه تصمیم‌گیری می‌شود، در خصوص این بایدها و نبایدها و مباحث فکری فلسفی این طرح نیز در اولین فرصت تصمیم‌گیری شود زیرا عقلانیت شهری در این است و مرمت باید بعد از تعیین این موارد آغاز شود.
پرهیز از اضافه شدن هر سازه‌ای به مجموعه ریسباف
وی گفت: به نظر من یکی از مسائل مهم در حوزه کالبدی طرح این است که نباید هیچ سازه‌ای به آن اضافه شود زیرا هریک از کنشگران می‌خواهند سازه‌ای بنا کنند و درنهایت زمین سریع پر می‌شود.
ایزدخواستی اظهار کرد: بعد از تعیین کاربری، قسمتی از این بنا می‌تواند موزه صنایع‌دستی، موزه اشیا، بازگویی صنایع و اصفهان نوین، بیان روایی تاریخ اصفهان و یا محل رویدادهای فرهنگی باشد ولی همه این‌ها باید در یک تفکر واحد اتفاق بیفتد و مجزا و جزیره‌ای نباشد.
وی افزود: اینکه همواره اشیای تاریخی در معرض نابودی است به این دلیل است که مکانی برای نمایش آن وجود ندارد؛ نمایش اشیا آن را وارد حافظه تاریخی مردم می‌کند و بعدازآن برای همیشه حفظ خواهد شد.
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان بابیان اینکه در موضوع ریسباف، نماینده اقشار مختلف باید اجماع نظر داشته باشند گفت: تجربه می‌گوید، اگر موضوعی به مدیریت‌های ارشد سپرده شود، اجماع نظر صورت نمی‌گیرد این اتفاق باید به دست نقاط مردمی مانند نماینده مجلس شورای اسلامی و یا شورای شهر رقم بخورد
وی اظهار کرد: به نظر من در کاربری موزه ریسباف، باید همه موارد در کنار هم برهمنشینی پیدا کند. زیرا هر قشری در حوزه خود برای ریسباف کاربری در نظر دارد و به‌طورقطع می‌توان همه این کاربری را باهم برهمنشینی درست اما با یک ادبیات واحد انجام داد.
ایزدخواستی افزود: در مرمت این بنا، برخی جاها نیاز به ورود سریع دارد و لازم است پیش از تعیین تکلیف قطعی، یک تعیین تکلیف غیرقطعی برای قسمت‌هایی که در وضعیت خطرناک قرار دارد، انجام شود زیرا اگر بارندگی شدید مانند سال گذشته اتفاق بیفتد، آسیب‌های جدی‌تری به بنا وارد می‌شود. در موضوع مرمت، گاهی اقدامات حداقلی از تخریب حداکثری پیشگیری می‌کند.
وی بابیان اینکه مرمت باید قدم‌به‌قدم بررسی شود گفت: به‌محض اینکه به اولین دسترسی پایدار برسیم، این مکان می‌تواند گشوده شود زیرا مرمت ۱۰۰ درصدی این بنا، ممکن است چهار سال طول بکشد اما بدین ترتیب از شش ماه آینده که اولین مرمت‌ها انجام شد، می‌تواند در اختیار مردم قرار بگیرد.
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان گفت: جریان مرمتی کارخانه ریسباف، فقط شهرداری و میراث است و سطح عملکردها قابل‌شناسایی است. میزان اهمیت بخشی به یک طرح ازنظر تزریق مالی، در سرعت پیشروی آن مؤثر است.
وی بابیان اینکه این طرح به‌اندازه موزه هنرهای معاصر اصفهان طولانی نخواهد بود، افزود: ساختار و ماهیت نظام مرمتی ریسباف با موزه هنرهای معاصر قابل قیاس نیست؛ سازه اصلی موزه هنرهای معاصر از چوب بود و با موریانه آسیب‌دیده بود اما سازه ریسباف فولادی است و بسیاری از مرمت‌های سنگین موزه هنرهای معاصر در این بنا نیاز نیست.
ریسباف می‌تواند پدیده‌ای به نام موزه را در ادبیات گردشگری اصفهان وارد کند
ایزدخواستی با تأکید بر اینکه بهترین استفاده را از تجارب فرهنگی کشور می‌توان از اشتباهات پیشگیری کرد، گفت: ریسباف می‌تواند پدیده‌ای به نام موزه را در ادبیات گردشگری اصفهان وارد کند و موزه‌گردی را در سبد فرهنگی خانواده‌های اصفهان ایجاد کند. گام بعدی می‌تواند ورود خانه‌های گردشگری به موزه باشد و به‌طورقطع این کار نتیجه خواهد داد.
وی افزود: نگاه منفعل و قدیمی داشتن به موزه، مانع از رونق گرفتن آن است. نگاه جدید می‌تواند آغاز نهضت جدید و جاذبه جدید برای اصفهان باشد که گردشگران را جذب کند. ازطرفی کالبد درموضوعات فرهنگی بسیار اهمیت دارد به شرطی که ایده پردازی‌های نوآورانه انجام شود.
گزارش میزگرد: کورش دیباج دبیر سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری ایمنا
نظر شما