به گزارش خبرنگار ایمنا، ورود به بازارهای بین‌المللی برای بسیاری از شرکت‌ها یک تصمیم مهم است. انگیزه بین‌المللی شدن ممکن است ناشی از اهداف استراتژیک شرکت یا پاسخ به تغییراتی باشد که در کسب و کار شرکت رخ می‌دهد. افزایش جمعیت کشور و پایان‌پذیر بودن منابع نفتی، مدت‌ها است که سیاست‌گذاران کشور را به این باور رسانده‌اند که توسعه صادرات غیرنفتی و رهایی از اقتصاد تک‌محصولی نفت، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
اکنون الگوی تجارت بین‌المللی به‌طور فزاینده‌ای پیچیده شده است و تولید فناوری پیشرفته به یکی از مهمترین صنایع جهان تبدیل شده است. در شرایط فعلی، تضمین رشد پایدار اقتصادی کشور و بهبود در رقابت‌پذیری اقتصاد ملی در بازارهای جهانی مستلزم افزایش سهم صنایع فناوری بالا (هایتک) در ساختار تولید ناخالص داخلی است. میزان صادرات محصولات با فناوری بالا یکی از شاخص‌های مهم میزان تحقق اقتصاد دانش‌بنیان است و به عنوان یکی از زیر شاخه‌های GII مطرح است. در سیاست‌ها و قوانین جمهوری اسلامی ایران نیز بر تولید و صادرات محصولات با فناوری بالا تاکید شده است.
در روزهای گذشته مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن در گزارشی با موضوع «بررسی جایگاه ایران در شاخص‌های تولید و صادرات محصولات با فناوری‌های متوسط و پیشرفته بر اساس داده‌های یونیدو (۱۳۹۹-۱۳۶۹)» به تحلیل جایگاه ایران در شاخص‌های تولید و صادرات محصولات با فناوری‌های متوسط و پیشرفته طی سال‌های ۱۳۶۹ الی ۱۳۹۹ پرداخته و تلاش کرده روند توسعه فناوری تولید و صادرات محصولات کشور طی سال‌های مذکور را مورد بررسی قرار دهد.
این گزارش با ارزیابی محتوایی وضعیت ایران در شاخص‌های تولید اعلام کرده که ساختار تولید ایران به لحاظ ارتقای فناوری یا به عبارتی سهم ارزش‌افزوده تولیدات با فناوری متوسط و پیشرفته ایران از ارزش‌افزوده تولیدات صنعتی در دوره (۲۰۰۰-۱۹۹۰)، از حدود ۲۸ درصد در سال ۱۳۶۹ به حدود ۴۱ درصد در سال ۱۳۷۹ افزایش یافته است.
سپس، در دوره بعدی (۲۰۱۰-۲۰۰۰) از حدود ۴۱ درصد در سال ۱۳۷۹ به حدود ۴۵ درصد در سال ۱۳۸۹ افزایش پیدا کرده، اما دوره (۲۰۲۰-۲۰۱۰)، تا سال ۱۳۹۹ این شاخص در همان حدود ۴۵ درصد باقی مانده است. بر این اساس می‌توان گفت ساختار تولید ایران در دوره ۱۳۶۹ الی ۱۳۷۹ از منظر فناوری ارتقای قابل‌قبولی داشته است، اما بر اساس این شاخص، در دوره ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۹ بهبود قابل‌توجهی در فناوری تولید مشاهده نمی‌شود.
گزارش حاضر تصریح کرده با وجود اینکه که در سال ۱۳۹۹ (۲۰۲۰) ایران در زمینه شاخص سهم ارزش‌افزوده تولیدات صنعتی با فناوری متوسط و پیشرفته از کل ارزش‌افزوده صنعتی (MHVAsh) در رتبه بیست‌وچهارم (۲۴) از میان ۱۵۴ کشور قرار دارد و از کشورهایی مانند ترکیه (۴۳) و هندوستان (۲۵) در جایگاه بهتری قرار دارد، اما این امر ناشی از پایین بودن مخرج کسر (ارزش‌افزوده تولیدات صنعتی) ایران نسبت به کشورهای ترکیه و هندوستان است، زیرا ارزش‌افزوده تولیدات با فناوری متوسط و پیشرفته هر دو کشور مذکور از ایران به‌طور مطلق بیشتر است.
همچنین ایران از نظر شاخص شدت صنعتی شدن (INDint) نیز در رتبه سی‌وپنجم از میان ۱۵۴ کشور قرار دارد و کشورهایی مانند ترکیه (۳۴) و هندوستان (۲۲)، قطر (۲۱) و اندونزی (۲۵) در جایگاهی بهتر و کشورهایی مانند عمان (۳۶)، عربستان سعودی (۴۵)، مصر (۶۱) و ازبکستان (۶۶) در جایگاه پایین‌تر قرار دارند.
از نظر شاخص ارزش‌افزوده تولیدات با فناوری متوسط و پیشرفته سرانه (MHVApc) ایران در رتبه پنجاه‌ونهم از میان ۱۵۴ کشور قرار دارد و کشورهایی مانند ترکیه (۴۳)، کویت (۴۸)، قطر (۲۱) و عمان (۴۱) در جایگاهی بهتر و کشورهایی مانند اندونزی (۶۲)، هندوستان (۷۸)، ازبکستان (۸۵) و آذربایجان (۱۰۰) در جایگاه پایین‌تر قرار دارند.
ارزیابی محتوایی وضعیت ایران در شاخص‌های صادرات مورد بررسی نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۹ بیش از ۵۴ درصد از کل صادرات صنعتی ایران را محصولات منبع‌محور تشکیل می‌دهند و تنها حدود ۰.۵ درصد از صادرات صنعتی ایران را صادرات محصولات با فناوری پیشرفته تشکیل می‌دهد. همچنین حدود ۳۲.۵ درصد از صادرات صنعتی ایران متعلق به محصولات با فناوری متوسط است.
بر این اساس می‌توان گفت حدود ۳۳ درصد از صادرات صنعتی ایران را صادرات محصولات با فناوری متوسط و پیشرفته تشکیل می‌دهند. مابقی صادرات صنعتی ایران (حدود ۱۳ درصد) نیز مربوط به صادرات محصولات با فناوری پایین است. بر این اساس می‌توان گفت مهمترین ایراد در ساختار صادرات صنعتی ایران وابستگی کشور به صادرات محصولات مواد خام و نیمه‌خام است.
بررسی‌های آماری این گزارش حاکی از آن است که ایران در سال ۱۳۹۹ (۲۰۲۰) در زمینه شاخص سهم صادرات تولیدات صنعتی با فناوری متوسط و پیشرفته از کل صادرات صنعتی(MHXsh) در رتبه هفتادوسوم از میان ۱۵۴ کشور قرار دارد و کشورهایی مانند ترکیه (۵۵)، هندوستان (۶۱)، قزاقستان (۶۳) و آذربایجان (۷۰) در جایگاهی بهتر و کشورهایی مانند اندونزی (۷۸)، ازبکستان (۸۴)، بحرین (۱۰۰) و کویت (۱۱۳)، در جایگاه پایین‌تر قرار دارند.
همچنین در سال ۱۳۹۹ (۲۰۲۰) ایران در شاخص کیفیت صادرات صنعتی (MXQual)در رتبه نودودوم از میان ۱۵۴ کشور قرار دارد و کشورهایی مانند ترکیه (۴۲)، هندوستان (۴۷)، قطر (۷۴) و پاکستان (۸۵) در جایگاهی بهتر و کشورهایی مانند روسیه (۹۳)، عمان (۱۱۰) و آذربایجان (۱۳۴)، در جایگاه پایین‌تر قرار دارند.
در بررسی شاخص صادرات محصولات با فناوری متوسط و پیشرفته سرانه (MHX pc) نیز ایران در رتبه هفتادوهفتم از میان ۱۵۴ کشور قرار دارد و کشورهایی مانند کویت (۶۴)، ترکیه (۵۱) و عمان (۵۳) در جایگاهی بهتر و کشورهایی مانند اندونزی (۸۰)، هندوستان (۹۵)، آذربایجان (۱۰۵) و ازبکستان (۱۱۰) و در جایگاه پایین‌تر قرار دارند.
گزارش مرکز پژوهش‌ها جایگاه ایران از نظر شاخص‌های تعمیق و ارتقای فناوری به‌عنوان جزئی از شاخص عملکرد رقابت‌پذیری صنعتی (CIP) مناسب نمی‌داند و اهتمام جدی سیاست‌گذاران به‌منظور تنوع‌بخشی به تولیدات کشور و ارتقای صادرات فناوری‌های پیشرفته برای نقش‌آفرینی جدی این دسته از تولیدات و صادرات غیرنفتی در اقتصاد کشور را امری ضروری می‌داند. متن کامل گزارش
چرا دشمنان ایران اسلامی از کشف معدن لیتیوم همدان واهمه دارند؟
مدتی پیش کشف معدن لیتیوم در همدان خبرساز شد، اهمیت این اکتشاف زمانی مشخص می‌شود که رسانه اسرائیلی در توصیف آن می‌نویسد «کشف معدن لیتیوم تغییر توازن قدرت را به همراه دارد». اما اینکه چرا رسانه اسرائیلی از کشف این معدن ابراز نگرانی می‌کند، به جایی بازمی‌گردد که لیتیوم بسیار سبک با مقاومت گرمایی بالا است پس در صنعت فضایی هایتک، هواپیمایی و کاشی و سرامیک مورد استفاده قرار می‌گیرد و همین موضوع باعث نگرانی دشمنان ایران اسلامی نسبت به تلاش جوانان ایرانی برای دستیابی به توان استحصال این ماده معدنی شده است.
علی‌خان نصراصفهانی، دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: زمانی که ما منابع یک فلز را در اختیار داریم ولی تکنولوژی استحصال آن به‌طور عمده در دست کشورهای پیشرفته است کم‌کم مجبور می‌شویم به سمت مطالعات تحقیق و توسعه در این زمینه حرکت کنیم و طی مدت کوتاهی می‌توانیم به تکنولوژی استحصال این فلز نیز دست پیدا کنیم، اما تا این لحظه این امکان فراهم نشده است. البته تکنولوژی وجود ندارد که قابلیت دستیابی نداشته باشد؛ نباید فراموش کنیم که جوانان ایرانی به تکنولوژی‌های خیلی هایتک‌تر نیز دست پیدا کرده‌اند.
وی با تاکید بر اینکه هنوز تکنولوژی کافی در مورد استحصال لیتیوم را در اختیار نداریم، می‌افزاید: در صورتی که بتوانیم سرمایه‌گذاری مناسبی در زمینه لیتیوم داشته باشیم، می‌توانیم این نوید را بدهیم که صنایع بالادستی بسیار هایتک مثل تولید باتری‌های بسیار قوی و قابل شارژ و سبک ایجاد شود و دامنه وسیعی از صنایع کوچک‌تر را به حرکت درآورد.
نظر شما