به گزارش خبرنگار ایمنا، به طور کلی نیمی از جمعیت کشور با طوفان‌های گردوغباری مواجه هستند که بر سلامت افراد اثرگذار است؛ در طوفان‌های گردوغباری، استان‌های شرقی و جنوب شرقی کشور به ویژه سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و کرمان در معرض خطر هستند. در نیمه غربی و جنوب غربی نیز کرمانشاه، ایلام، خوزستان و بوشهر این مشکل را دارند؛ اما با تداوم این شرایط، مناطق مرکزی‌تر همچون قم، فارس و اراک هم در معرض خطر قرار می‌گیرند.
بر اساس دستورالعمل مدیریت شرایط اضطرار گردوغبار که در چند ماه گذشته توسط سازمان حفاظت از محیط زیست ابلاغ شد این سازمان باید ۴۸ ساعت قبل از شروع طوفان‌های گردوغباری نسبت به بروز آنها هشدار داده و شرایط را اعلام کند و در صورتی که غلظت ذرات معلق بالا باشد و برای سلامت مردم خطرناک باشد، باید اقدامات لازم توسط استاندار انجام شود و حتی در برخی موارد نیاز است که شهر تعطیل شود تا سلامت مردم به خطر نیفتد.
۳۸ میلیون ایرانی تحت تأثیر پدیده گردوغبار
جعفر جندقی، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با بیان اینکه بیش از ۳۸ میلیون از جمعیت کشور تحت تأثیر پیامدهای ناشی از پدیده گردوغبار در خاورمیانه قرار گرفته‌اند، اظهار کرد: این آمار حاکی از رشد فزاینده مراجعات مردم به مراکز بهداشتی و درمانی به دلیل طوفان‌های گردوغباری است.
وی درباره آلودگی هوای ناشی از گردوغبار و اثرات بهداشتی آن افزود: طوفان‌های گردوغبار بیش از ۱۵۰ کشور در جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، ۴۵ کشور به عنوان تولیدکننده گردوغبار هستند و حدود دو میلیارد تن گردوغبار در سال در اتمسفر منتشر می‌شود که آسیب‌های بسیاری به انسان وارد می‌کند.
رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت تصریح کرد: طوفان‌های گردوغبار می‌تواند موجب آلودگی هوا شود و همچنین در بهداشت خانواده، باغداری و کیفیت محصولات کشاورزی بسیار تأثیرگذار است و بنابراین کاهش آن می‌تواند در بهبود استفاده از زمین و آب و خاک و کاهش مشکلات اقتصادی و کاهش بیماری‌ها کمک کند.
وی ادامه داد: گردوغبار می‌تواند موجب افزایش بیماری‌های قلبی و عروقی، کاهش دید و تصادفات جاده‌ای، اختلال فعالیت‌های اجتماعی، افزایش مراجعات بیمارستانی و حملات آسم، مرگ و افزایش سال‌های از دست رفته عمر شود؛ همانطور که تاکنون تعطیلی مدارس، ادارات و مراجعات بیمارستانی بسیاری را به همراه داشته است.
جندقی گفت: بیماری‌های پوستی، مننژیت، آسیب به سلول‌های پوست و آسیب به DNA نیز از جمله دیگر آسیب‌های گردوغبار است. در میانگین سالانه، این آلاینده باعث افزایش یک درصدی از کل آمار مرگ‌ومیر به‌ویژه در گروه‌های حساس می‌شود.
وی اضافه کرد: بیش از ۳۸ میلیون از جمعیت کشور تحت تأثیر پیامدهای ناشی از پدیده گردوغبار در خاورمیانه قرار گرفته‌اند و این آمار حاکی از رشد فزاینده مراجعات مردم به مراکز بهداشتی و درمانی است.
رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت اظهار کرد: در مطالعات موردی شهر اهواز نشان‌دهنده افزایش میانگین ۵.۵ درصدی مراجعات مردم به مراکز درمانی طی روزهای گذشته است. در شهر اهواز در سال ۱۴۰۰ تعداد کل بیمارانی که به مراکز درمانی مراجعه کردند و دچار آسیب ناشی از گردوغبار و آلودگی هوا شده بودند، در رده سنی ۱۶ تا ۶۵ سال و در بازه زمانی تابستان و در زمان وقوع گردوغبار بوده است.
وی با بیان اینکه طی یک روز گذشته در مناطقی مانند زابل نیز تعداد مراجعات بسیار افزایش داشته است که باید به آن توجه شود و همچنین مراقبت در خصوص پایش مواد غذایی، سلامت آب و هوا و افزایش مراکز درمانی بسیار نیاز است، خاطرنشان کرد: حدود ۸.۱۷ میلیارد دلار از تأثیرات اقتصادی گردوغبار در حوزه سلامت و حدود ۲۰ هزار و ۸۳۷ مرگ در سال ۱۴۰۰ مرگ منتسب به مواجهه طولانی‌مدت با ذرات معلق رخ داده است.
طوفان‌های گردوغباری بر سیستم بینایی اثرگذار است
عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت درباره تفاوت آلودگی هوای ناشی از ذرات معلق و گردوغبار اظهار کرد: دو نوع ذرات معلق در هوا وجود دارند که گروه اول کوچک‌تر از ۱۰ میکرون هستند و با نام PM۱۰ شناخته می‌شوند و گروه دوم ذراتی کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون هستند که با نام PM ۲.۵ شناخته می‌شوند و ذرات موجود در هوای کلان‌شهرها که در فصل سرد سال تشدید می‌شوند به‌طور معمول PM ۲.۵ هستند.
وی با اشاره به اینکه بخش عمده ذرات موجود در طوفان‌های گردوغباری PM۱۰ هستند، افزود: تفاوت این دو در این است که PM۱۰ بخش فوقانی سیستم تنفسی را درگیر می‌کند، اما PM ۲.۵ امکان نفوذ به بخش تحتانی سیستم تنفسی را دارد؛ البته بخشی از هر دوی این ذرات از طریق بلع وارد سیستم گوارش نیز می‌شوند.
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت با بیان اینکه در طوفان‌های گردوغبار و آلودگی هوای شهرها نسبت ذرات PM ۲.۵ و PM۱۰ متفاوت است، تصریح کرد: عمده ذرات معلق موجود در گردوغبار را ذرات معلق PM۱۰ تشکیل می‌دهد، هرچند که ذرات PM ۲.۵ هم در آنها موجود است؛ به عنوان مثال زمانی که غلظت ذرات PM۱۰ در طوفان گردوغباری هزار میکروگرم بر متر مکعب باشد، قاعدتاً بین ۳۰ تا ۴۰ درصد غلظت ذرات PM ۲.۵ بوده است که بسیار بالاتر از استاندارد بوده و برای سلامتی خطرناک است.
وی با اشاره به اینکه تفاوت دیگر در جنس ذرات است، گفت: جنس ذرات موجود در طوفان گردوغباری از ترکیبات معدنی مانند سیلیس، آهن و آلومینیوم است، اما در هوای شهرها بخش آلی این ذرات و فلزات سنگین در هوا وجود دارد. به‌طور کلی، هم طوفان‌های گردوغباری و هم آلودگی هوای کلان‌شهرها برای سلامت انسان خطرناک است.
شاهسونی خاطرنشان کرد: مطالعات متعددی در دنیا و در کشور ما انجام شده است که نشان می‌دهد طوفان‌های گردوغباری سبب افزایش مراجعه به بیمارستان‌ها می‌شود و حتی تعداد بستری، موارد بیماری قلبی، تنفسی نیز افزایش پیدا می‌کند و از طرفی بر سیستم بینایی نیز اثرگذار است.
نظر شما