به گزارش خبرنگار ایمنا، بانک جهانی در آماری که پاییز سال گذشته یعنی سه ماهه چهارم ۲۰۲۲ منتشر کرده است رشد اقتصادی ایران را ۴.۷ اعلام کرد و کشور را در رده ۱۵ ام بین ۷۲ کشور قرار داد. در این فصل رشد بخش کشاورزی ۱.۵ درصد، نفت ۱۲ درصد، صنعت ۱۳.۵ درصد، معدن ۰.۸ درصد، ساختمان ۲.۸ درصد و خدمات ۲.۹ درصد بوده است. این درحالی است که در سه ماهه ابتدایی ۲۰۲۲ یعنی زمستان سال ۱۴۰۰ رشد خوب پنج درصدی و در بهار ۱۴۰۱ رشد ۲.۵ درصدی داشته‌ایم، اما در تابستان به ۳.۴ درصد رسید و نهایتاً پاییز با ۴.۷ درصد رشد مواجه بودیم.
این آمار در حالی است که متوسط رشد اقتصادی در کشورهای پیشرفته ۱.۲ درصد بوده و آمریکا نیز رشد ۰.۹ درصدی را تجربه کرد. در همان سال صندوق بین‌المللی پول نیز ایران را بیست‌ودومین اقتصاد بزرگ دنیا قلمداد کرد. در برنامه توسعه هفتم نیز رشد اقتصادی هشت درصدی پیش‌بینی شده است.
در دو سال گذشته، وضعیت رشد اقتصادی مثبت و قابل قبول بوده که آمارها نشان می‌دهد این مهم از مسیر خالص صادرات محقق شده است. تولید ناخالص داخلی در سال گذشته نسبت به قیمت‌های ثابت سال پایه ۱۳۹۰، به ۸۱۱ هزار و ۹۳۲ میلیارد تومان رسید، همچنین براساس اطلاعاتی که مرکز ملی آمار منتشر کرده است حجم هزینه مصرف خصوصی در اقتصاد ایران ۵۲ درصد از کل کیک اقتصادی و برابر ۴۲۳ هزار و ۹۸۴ میلیارد تومان بوده است. این بخش از اقتصاد ایران سال گذشته ۶.۷ درصد رشد داشته است. بنابراین هزینه مصرف خصوصی سهم بالایی از کیک اقتصادی ایران دارد.
تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در اقتصاد ایران برابر با ۹۳ هزار و ۶۹۰ میلیارد تومان نسبت به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۰ بوده که با رشد ۲.۱۲ درصدی کمترین رشد را در سال گذشته داشته است. خالص صادرات در سال قبل حدوداً ۳۰ درصد افزایش یافته و بیشترین رشد در بین بخش‌های اقتصادی را داشته است. بیشترین رشد خالص صادرات ایران پس از سال ۱۳۹۵ و ۱۹۰ درصد بوده است.
براین اساس می‌توان نتیجه گرفته هزینه مصرف خصوصی و خالص صادرات بیشترین سهم را در بالا برد رشد اقتصادی کشور داشته است.
در دهه گذشته، روند منفی رشد اقتصادی به قدری شدید بوده که رفاه مردم را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. شروع روند مثبت رشد اقتصادی در دو سال اخیر نیز با شیب کندی همراه بوده و آنچنان در زندگی مردم احساس نشده است. اما با وجود این پیشرفت در آمار و ارقام، وضعیت معیشت مردم به گونه‌ای است که آن را را احساس نمی‌کنند و برخی نیز عکس آن را می‌بینند و سطح رفاه در جامعه ظاهراً تغییری نکرده است.
شهرام معینی، اقتصاددان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در پاسخ به این سوال که چرا مردم رشد اقتصادی را احساس نمی‌کنند، اظهار می‌کند: تحریم و کرونا اتفاقاتی بودند که رشدهای اقتصادی منفی شدیدی را رقم زدند، اما در حال حاضر شدت تحریم تا حدی کمتر شده و تولید نفت بیشتر شده، هم‌زمان کرونا نیز به اتمام رسیده و فعالیت‌های اقتصادی تولیدمحور بیشتر شده‌اند.
وی اضافه می‌کند: همانطور که آمار نشان می‌دهد رشدهای اقتصادی سه الی چهار درصدی به وجود آمده‌اند و این موضوع در خانوار هم اثرگذار است به صورتی‌که ممکن است دستمزد یک نفر سه یا چهار درصد افزایش یابد، اما درنهایت رفاه زیادی را ایجاد نخواهد کرد.
این کارشناس اقتصادی تصریح می‌کند: وقتی رشد اقتصادی در طولانی‌مدت و با ارقام قابل توجه وجود داشته باشد می‌تواند اثر ماندگار هم بگذارد. به‌طور مثال وقتی در عرض پنج الی شش سال رشد اقتصادی هفت یا هشت درصدی و یا حتی بالای ده درصد رقم بخورد، باعث می‌شود مردم احساس کنند که سطح رفاه چند برابری دارند. اما رشدهای اقتصادی کم که پس از رشدهای منفی شدید نیز بوده‌اند تأثیر چندانی در زندگی مردم ندارند.
هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصادی نیز در پاسخ به همین سوال اظهار می‌کند: شاید بتوان از هنر و موسیقی برای پاسخ به این سوال استفاده کرد. زمانی فرد در کنسرت شرکت می‌کند که موسیقی به‌صورت زنده در آن پخش می‌شود؛ طبیعی است افرادی که این موسیقی را می‌شنوند، احساسی متفاوت دارند، اما زمانی که نوار ضبط شده‌ای بشنوند، احساس پیشین را ندارند.
وی اضافه می‌کند: رشد اقتصادی نیز شباهت بسیاری به مثالی که زده شد دارد. اگر رشد اقتصادی، ناشی از کسب و کار مردم باشد، تأثیر بیشتری میان مردم دارد. یعنی به عنوان مثال اگر در یک کلان‌شهر، هزار بنگاه اقتصادی کسب و کار پررونقی داشته باشند و اقدام به تولید کالا و خدمت کنند، یک اثر روی زندگی مردم دارد و اگر به جای هزار بنگاه، یک بنگاه کالا و خدمات تولید کند، اثر دیگری بر احساس و زندگی مردم دارد.
این کارشناس اقتصادی می‌گوید: رشد اقتصادی که اکنون اتفاق افتاده، در بین بخش‌های کشاورزی چندان قابل توجه نبوده است. اگر بخش کشاورزی رشد کند، بیش از ۳۰ درصد جمعیت کشور را با رشد تولید درگیر خواهد کرد، زیرا رشد اقتصادی به معنای افزایش تولید خواهد بود. بنابراین جزئیات رشد اقتصادی و وقوع آن در بخش‌های مختلف اهمیت بسیاری دارد.
حق‌شناس اضافه می‌کند: طی سال‌های اخیر شیوع کرونا از یک سو و تحریم‌ها از سوی دیگر، منجر شد که هزاران واحد تولیدی بین بیش از هزار شهرک و ناحیه صنعتی کشور، تعطیل شود یا کمتر از نیمی از ظرفیت آن فعال باشد. با راه‌اندازی مجدد این واحدها، اشتغال جدید ایجاد نمی‌شود. تغییر ظرفیت بنگاه‌های اقتصادی منجر به افزایش تولید می‌شود و در رشد اقتصادی اثرگذار است، اما نیروی جدیدی جذب نشده است تا مردم احساس کنند نرخ بیکاری کم شده است.
وی ادامه می‌دهد: رشد اقتصادی سال گذشته حدود چهار درصد بوده و امسال نیز پیش‌بینی می‌شود که همین حدود رشد اقتصادی را داشته باشیم. این میزان نسبت به دهه ۹۰ دو برابر شده است، اما مقایسه رشد اقتصادی در بلندمدت نشان می‌دهد که ظرفیت اقتصاد ایران بیش از این مقدار است. رشد اقتصادی در برنامه‌های توسعه نیز ۸ درصدی پیش‌بینی می‌شد، اما در سال گذشته و امسال فقط ۵۰ درصد این رشد تحقق پیدا کرد.
نظر شما