به گزارش خبرنگار ایمنا، هوا بیش از اندازه گرم است، کولر داخل سالن توان خنک کردن فضا را ندارد و همین امر باعث شده است که تحمل ماندن در این فضا سخت باشد، اما انگار فقط من از گرمای هوا شکایت دارم و سایرین در عین اینکه صورت آن‌ها در اثر گرما سرخ و عرق کرده‌اند، بی‌صبرانه منتظر هستند که اسم آن‌ها خوانده و وارد سالن شوند.
یکی به ساعتش نگاه می‌کند و دیگری به دوستش می‌گوید "نگران نباش، یادت نیست استاد گفت خلاقیت در تولید صنایع‌دستی بالا است؟ " در حال عبور از سالن انتظار به این فکر می‌کنم از میان این جمعیت انبوه چه افرادی به‌عنوان منتخبان اولین جشنواره صنایع‌دستی خلاق اصفهان معرفی می‌شوند؟
جشنواره‌ای که با هدف کشف استعدادها و خلاقیت مربیان و هنرآموزان صنایع‌دستی اصفهان از سال قبل آغاز به‌کار کرد، امروز قرار است در مرحله نهاییخود، افراد منتخب که توانسته‌اند در حوزه صنایع‌دستی خلاقیت لازم را داشته باشند، انتخاب و معرفی کند. وارد سالن می‌شوم هرچند مکان داوری از لحاظ چیدمان و زیبایی استاندارهای لازم را ندارد، اما صنایع‌دستی قرار گرفته در آن به فضای بی‌روح سالن جانی دیگر بخشیده است. در گوشه سالن ماحصل تلاش مربیان و هنرآموزان در حوزه‌های مختلف صنایع‌دستی برای ارزیابی داوران به نمایش گذاشته شده است و با خواندن نام هر فرد، آن فرد باید در حضور داوران درباره خلاقیتی که در صنایع‌دستی تولیدی خود به‌کار برده است، توضیح دهد و داوران نظر نهایی خود را در برگه‌های داوری اعلام کنند. درحالی‌که محو تماشای زیبایی صنایع‌دستی موجود در سالن هستم با خود فکر می‌کنم برگزاری این‌گونه جشنواره‌ها می‌تواند کارکرد مناسبی برای ارتقای خلاقیت در حوزه صنایع‌دستی داشته باشد؟
نقش مثبت جشنواره‌های صنایع‌دستی در ارتقای خلاقیت
فاطمه شهبازقلندر، هنرآموز طراحی دوخت با بیان اینکه این هنر سنتی در گذشته رواج بیشتری داشته است، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در حال حاضر دوخت‌های سنتی در صنعت مد و لباس امروزی تا حدودی کاربرد دارد و ما هنرمندان این رشته بر آن شدیم تا از این هنر زیبا به شکلی در صنعت مد و لباس استفاده کنیم که هم حالت سنتی بودن خود را حفظ کند و هم کاربردی باشد.
وی می‌افزاید: بحث خلاقیت می‌تواند هم ذاتی و هم اکتسابی باشد و هرچه از سوی هنرجو و هنرآموز در زمینه‌های مختلف تحقیق و مطالعه بیشتری انجام شود، درنتیجه خلاقیت او نیز افزایش پیدا خواهد کرد. اگرچه برگزاری چنین جشنواره‌هایی می‌تواند در شناخته شدن هنرجویان کمک کند.
این هنرآموز تصریح می‌کند: هنرجویان و هنرآموزان می‌توانند با ایجاد خلاقیت در دوخت‌های سنتی شیوه‌هایی را به‌کار گیرند تا این دوخت‌ها با تغییرات جزئی به دوخت‌های مدرن تبدیل شوند و در عین حال، نماد سنتی بودن خود را حفظ کنند.
ایجاد خلاقیت در رشته میناکاری نسبت به رشته‌های دیگر کمی سخت است
افشین میرلوحی، داور بخش میناکاری جشنواره صنایع‌دستی خلاق به خبرنگار ایمنا می‌گوید: آثار ارائه‌شده رشته میناکاری توسط هنرمندان شرکت‌کننده در جشنواره خلاقیت در حد متوسط رو به بالا است.
وی می‌افزاید: ایجاد خلاقیت در رشته میناکاری نسبت به رشته‌های دیگر کمی سخت است، چراکه محصولات مینا توسط چند هنرمند و در مراحل مختلف ساخته می‌شود.
داور بخش میناکاری جشنواره صنایع‌دستی خلاق تصریح می‌کند: اگر بخواهیم محصول میناکاری بدون نقصی را تولید کنیم، باید طراحی، زیرسازی و لعاب‌کاری بهتری داشته باشیم، این در حالی است که به‌صورت فنی صفر تا صد ایجاد یک اثر به دست یک هنرمند نیست.
وی با بیان اینکه اگر بخواهیم زمینه‌های خلاقیت را فراهم کنیم باید آموزش‌های لازم به افراد داده شود، تصریح می‌کند: برخی رشته‌ها این قابلیت را دارند که جنبه‌های کاربردی پیدا کنند، به‌طوری‌که بسیاری از لوازم جدیدی که در زندگی و دکوراسیون داخلی منازل مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند شرایط خوبی را برای بروز خلاقیت هنرمندان فراهم کند.
نقش تحریم‌ها در کاهش خلاقیت در حوزه صنایع‌دستی
ساعد عصاچی، داور بخش فرش جشنواره صنایع‌دستی خلاق به خبرنگار ایمنا می‌گوید: آثاری که در این رشته شاهد هستیم پیش‌تر از سوی داوران، داوری شده است و شاهد چکیده‌ای از بهترین آثار هنرمندان هستیم.
وی می‌افزاید: انتظار ما این بود که در این جشنواره شاهد خلاقیت‌های بیشتری باشیم، اگرچه باید گفت اعمال تحریم‌ها و نبود بازار صادرات حوزه فرش یکی از دلایل اصلی بی‌انگیزه شدن طراحان و تولیدکنندگان فرش است.
داور بخش فرش جشنواره خلاق صنایع‌دستی تصریح می‌کند: به‌طور حتم اگر بازار صادرات فرش رونق بیشتری پیدا کند، هنرمندان انگیزه پیدا خواهند کرد تا کارهای جدیدتری را ارائه کنند و در بازارهای جهانی با رقبای خود به رقابت بپردازند.
وی ادامه می‌دهد: بهره‌گیری از اساتید خلاق و باتجربه در مراکز دانشگاهی و هنرستان‌ها می‌تواند در پرورش نسل جوان و خلاق تأثیرگذار باشد.
تقویت جشنواره‌های صنایع‌دستی در حوزه خلاقیت
شهره پورصنایی، داور رشته نگارگری و فرش جشنواره صنایع‌دستی خلاق به خبرنگار ایمنا می‌گوید: این رویدادها می‌توانند رقابت سالم و تأثیرگذاری را بین شرکت‌کنندگان، هنرجویان و هنرآموزان ایجاد کند.
وی می‌افزاید: از آنجا که اصفهان به‌عنوان شهر خلاق و مطرح حوزه صنایع‌دستی معرفی‌شده است، امیدواریم سال آینده با بهره‌گیری از تجربیات این جشنواره شاهد ارائه آثاری بهتر باشیم.
داور رشته نگارگری و فرش جشنواره صنایع‌دستی خلاق تصریح می‌کند: در این جشنواره که به نام خلاقیت مزین شده بود، شاهد ارائه خلاقیت در طراحی به‌طور چشمگیر نبودیم و فقط در بخش رنگ خلاقیت شرکت‌کنندگان را شاهد بودیم.
وی ادامه می‌دهد: برگزاری این‌گونه جشنواره‌ها و رویدادها می‌تواند برای آشنایی دانش‌آموزانی که در مرحله انتخاب رشته قرار دارند، اهمیت داشته باشد.
پورصنایی با بیان اینکه خلاقیت مقوله پیچیده‌ای است، اظهار می‌کند: هنرجو و هنرآموز می‌تواند با مشق گرفتن از کار اساتید باتجربه و بهره‌گیری از آموخته‌ها، مطالعات، شعر، ادبیات و پیشینه تاریخی کشور، آثار جدیدی را با تکنیک‌های جدید خلق کند.
رضا عابدی، داور قلم‌زنی جشنواره صنایع‌دستی خلاق به خبرنگار ایمنا می‌گوید: تأثیر این جشنواره‌ها می‌تواند برافزایش خلاقیت هنرجویان و هنرآموزان چشمگیر باشد، چراکه موجبات ایجاد انگیزه برای هنرجویان را فراهم می‌کند و اگر این جشنواره‌ها انعکاس بیشتری داشته باشند، شرکت‌کنندگان تشویق می‌شوند با کارهای جدیدتر و اثرات بهتری در دوره‌های بعدی شرکت کنند.
وی می‌افزاید: در این دوره آثار خوبی ارائه‌شده است و خلاقیت‌ها در ارائه آثار به چشم می‌خورد. ما باید ضمن حفظ اصالت آثار به سمت خلاقیت و کاربردی کردن کارهای تولیدی پیش برویم تا این آثار را به خانه‌های شهروندان وارد کنیم، چراکه اگر آثار کاربردی شوند، مورد استقبال بیشتری قرار می‌گیرند و انگیزه هنرمندان برای خلق اثر متنوع و خلاق بیشتر می‌شود.
تقویت خلاقیت در مدارس باید صورت گیرد
مژگان همایی‌نژاد، داور بخش چاپ باتیک جشنواره صنایع‌دستی خلاق به خبرنگار ایمنا می‌گوید: آثار ارائه‌شده هنرجویان، هنرآموزان و هنرآموختگان در این جشنواره در حدی که آموزش دیده‌اند و انتظاری که ما داشتیم، نیست.
وی می‌افزاید: به دلیل اینکه اولین بار است این جشنواره برگزار می‌شود، بدون شک برای اولین بار مشکلات و نقاط ضعف‌هایی را شاهد هستیم که امیدوارم برای جشنواره سال آینده، این نقاط ضعف‌ها برطرف و نقاط قوت، تقویت شود تا شرایط بهتری را در آینده شاهد باشیم.
داور بخش چاپ باتیک جشنواره صنایع‌دستی خلاق نقش جشنواره‌ها را در ایجاد انگیزه و افزایش خلاقیت جوانان و هنرمندان را خوب ارزیابی می‌کند و تصریح می‌کند: برخی هنرجویان اطلاعات کافی ندارند که چگونه و در کجا آثار خود را ارائه کنند و نمی‌دانندآثارشان چه ویژگی‌ها و پارامترهایی باید داشته باشند؟ این در حالی است که با برگزاری این نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها، اطلاع‌رسانی‌های موردنیاز انجام می‌شود و تأثیرگذاری خوبی را نیز بر آثار ارائه‌شده هنرمندان خواهد داشت.
وی اضافه می‌کند: در حوزه آموزش‌وپرورش با ضعف‌های آموزشی مواجه هستیم و اگر بتوانیم سطح آموزش را افزایش دهیم و هنرجویان و هنرآموزان را با نحوه فروش و بازاریابی محصولات صنایع‌دستی آشنا کنیم، موفق خواهیم بود، چراکه نسل جدید به دنبال آن هستند که در زمان کمتری به درآمدزایی برسند.
نقش اطلاع‌رسانی دقیق جشنواره‌ها در کشف استعداد و خلاقیت دانش‌آموزان و هنرجویان صنایع‌دستی
ملیکا یزدانی، داور بخش سفال و لعاب جشنواره صنایع‌دستی خلاق به خبرنگار ایمنا می‌گوید: اگرچه تعداد آثار ارائه‌شده در رشته سفال و لعاب زیاد نیست اما همین تعداد ارائه‌شده از خلاقیت‌هایی زیادی برخوردار است.
وی می‌افزاید: به دلیل لطافتی که گِل دارد و هنرمند می‌تواند در لحظه، به اثر خود فرم جدیدی دهد و در آن تغییر و تحول ایجاد کند، همیشه در این رشته شاهد خلاقیت‌های زیادی هستیم، اگرچه آموزش و به‌روز بودن هنرمند می‌تواند در این راستا نقش مهمی را ایفا کند.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه هنر اصفهان تصریح می‌کند: اطلاع‌رسانی دقیق و آموزش لازم و به‌موقع می‌تواند در کشف استعداد و خلاقیت دانش‌آموزان و هنرجویان مفید باشد، چراکه هنرمندانی داریم که خلاقیت‌های فراوان و استعدادهای نهفته‌ای دارند که باید با همراهی کردن و آموزش دادن به آن‌ها در کشف و پرورش خلاقیتشان سهیم شد.
دلیل برگزاری اولین جشنواره صنایع‌دستی خلاق
محمد افشاری، مسئول اجرایی جشنواره صنایع‌دستی خلاق به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در راستای کیفیت‌بخشی به فعالیت‌های هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای استان اصفهان اولین دوره جشنواره صنایع‌دستی با همکاری اداره خلاقیت و نوآوری شهرداری اصفهان در دستور کار قرار گرفت.
وی می‌افزاید: از ابتدای بهمن‌ماه ۱۴۰۱، شیوه‌نامه اصلی این جشنواره به هنرستان‌ها ارسال شد و هم‌اکنون جشنواره در سه سطح هنرجوی، هنرآموزی و هنر آموختگی در حال اجرا است. در مرحله اول دو هزار اثر در دو سطح هنرستان و استانی به جشنواره راه پیدا کرد.
مسئول اجرایی جشنواره صنایع‌دستی خلاق ادامه می‌دهد: قلم‌زنی، میناکاری، تذهیب، دوخت‌های تزئینی، نگارگری و سفال و لعاب، رشته‌هایی هستند که هنرجویان، هنرآموزان و هنرآموختگان آثار خود را در این زمینه‌های به جشنواره ارسال کرده‌اند. در مرحله نهایی جشنواره، ۱۸۰ اثر حائز رتبه شدند که این آثار داوری و در هر زمینه نفرات اول تا سوم انتخاب می‌شوند و در نهایت نتایج داوری طی مراسمی مهرماه اعلام می‌شود.
وی می‌گوید: پس از این جشنواره، نمایشگاهی برگزار خواهیم کرد تا در آن، آثار برای بازدید عموم علاقه‌مندان به نمایش گذاشته شود و در مراسم اختتامیه از این افراد تقدیر و تجلیل به عمل خواهد آمد، همچنین تمهیداتی نیز اندیشیده شده است تا زمینه ادامه فعالیت تولیدکنندگان آثاری که قابلیت بازاریابی و به تولید رساندن انبوه را دارند، فراهم شود.
سیاست آموزش‌وپرورش در حوزه صنایع‌دستی خلاق
سیداحمدرضا بنی لوحی، معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: مهم‌ترین هدف ما از برگزاری این‌گونه جشنواره‌ها، افزایش سطح خلاقیت دانش‌آموزان است که در این دوره برای سه طیف هنرجو، هنرآموز و دانش‌آموختگان فارغ‌التحصیل هنرستان‌ها برنامه‌ریزی‌شده است.
وی می‌افزاید: باید بررسی شود که آموزش‌های ما چه تأثیراتی را بر دانش‌آموزان داشته است. در حال حاضر خلاقیت شرکت‌کنندگان در بیشتر آثار ارائه‌شده در جشنواره، کاملاً محسوس و قابل لمس است.
معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان با بیان اینکه دو هزار اثر به‌صورت مجازی به جشنواره ارسال شد که در این خصوص نیز راستی‌آزمایی انجام شد، می‌گوید: به نظر می‌رسد در طول سال‌های اخیر به سمتی پیش رفته‌ایم که دانش‌آموزان ما به کسب هنر و خلاقیت سوق پیدا کرده‌اند و این هنر همکاران ما و هنرآموزان است تا موضوع خلاقیت و نوآوری را در سرفصل‌های مختلف به دانش‌آموزان و هنرجویان آموزش دهند.
وی ادامه می‌دهد: پیش‌بینی شده است که در تابستان سال جاری ۵۰۰ نفر از هنرآموزان در حوزه آموزش و ترویج خلاقیت و نوآوری، آموزش‌های لازم را فراگیرند.
خلاقیت برای همه رشته‌ها در هنرستان الزامی است
پیمان شاهپوری، رئیس اداره آموزش فنی و حرفه‌ای و کار و دانش اداره کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: شهر اصفهان نه‌فقط در حوزه صنایع‌دستی بلکه خود به‌عنوان شهر هنر شناخته می‌شود و انتظاراتی که از این استان به‌ویژه شهر اصفهان می‌رود از شهرهای دیگر نمی‌رود.
وی می‌افزاید: بر این اساس برنامه‌ریزی‌های انجام داده‌ایم تا در مرحله اول رشته‌های زمینه‌ای هنر را در شهر اصفهان توسعه دهیم و به دنبال آن گروه صنایع‌دستی که زیرمجموعه هنر است را در هنرستان‌ها آموزش دهیم.
رئیس اداره آموزش فنی و حرفه‌ای و کار و دانش اداره کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان با تأکید بر اینکه اصفهان به‌عنوان شهر خلاق صنایع‌دستی نام‌گرفته، ادامه می‌دهد: دانش‌آموزان و هنرجویان را باید در این زمینه آموزش دهیم. برگزاری رویدادها و آموزش‌های روتین موجب می‌شود دانش‌آموزان و هنرجویان ما از خلاقیت بهره‌مند شوند، چراکه ایجاد فضای رقابتی در بین آن‌ها موجب پیشرفت و افزایش خلاقیت خواهد شد.
وی با بیان اینکه خلاقیت برای همه رشته‌ها در هنرستان از الزامات است، می‌افزاید: هر دانش‌آموز و هنرآموزی که به هنرستان می‌آید باید اصول کار را فراگیرد و محصول جدیدی را ابداع کند تا با ایجاد خلاقیت خود سبک‌های جدیدی ایجاد کند و خلاقیت نیازمند فراهم شدن زمینه مناسب، برای هنرجویان است.
شاهپوری ادامه می‌دهد: برگزاری این‌گونه جشنواره‌ها می‌تواند زمینه ایجاد خلاقیت را برای آن‌ها شرکت‌کنندگان و علاقه‌مندان به هنر صنایع‌دستی فراهم کند.
سیاست شهرداری اصفهان در ارتقای خلاقیت هنرجویان صنایع‌دستی
مرتضی نصوحی، مدیر پژوهش و فناوری‌های نوین شهرداری اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: شهر اصفهان از سال ۱۳۹۴ عضو شبکه شهرهای خلاق یونسکو است که این شبکه به موضوعاتی می‌پردازد که به توسعه پایدار شهری می‌تواند کمک کند.
وی می‌افزاید: رشته‌های صنایع‌دستی، طراحی، معماری، موسیقی، مدیا و رسانه و غذا مواردی هستند که وقتی جمعیت شهر به آن را انجام می‌دهند، نیازمند استفاده از منابع انرژی زیادی نخواهند بود و انجام این رشته‌ها تبعات آلودگی زیست‌محیطی ندارد.
مدیر پژوهش و فناوری‌های نوین شهرداری اصفهان با اشاره به اینکه ۶۰۰ بسته صنایع‌دستی در دنیا شناخته شده است، تصریح می‌کند: ۲۰۰ رشته صنایع‌دستی در شهر اصفهان فعالیت دارد، این در حالی است که برخی صنایع دیگر در حال انقراض هستند.
وی می‌گوید: اصفهان به‌واسطه رسته صنایع‌دستی عضو شبکه خلاق یونسکو شده است، این در حالی است که در دنیا ۳۰ شهر عضو این رسته هستند و ۵ شهر خلاق نیز در کشور ما فعالیت می‌کنند.
نصوحی با بیان اینکه برندها می‌توانند در جذب گردشگران بیرونی و یا هنرمندان داخلی مؤثر باشند، تأکید می‌کند: مجموعه‌ای از رویدادها و اتفاقات مختلف اعم از برگزاری نمایشگاه‌ها، کارگاه‌های آموزشی و جلسات هم‌افزایی باید در دستور کار قرار گیرند تا برندهای شهر اصفهان حفظ شوند.
وی ادامه می‌دهد: شیوع بیماری کرونا در کشور موجب شد آسیب‌های زیادی به حوزه گردشگری، هنر و صنایع‌دستی کشور وارد شود، این در حالی است که جمعیت حوزه صنایع‌دستی ما در حال پیر شدن است و جمعیت جوان‌ها نیز به این حوزه علاقه‌مندی زیادی نشان نمی‌دهند.
مدیر پژوهش و فناوری‌های نوین شهرداری اصفهان تأکید می‌کند: برای اینکه بتوانیم سن جمعیت شاغل در حوزه صنایع‌دستی را پایین بیاوریم باید با کمک و همکاری آموزش‌وپرورش رویدادهای مشترکی برگزار کنیم.
وی اضافه می‌کند: برگزاری مسابقه در حوزه صنایع‌دستی می‌تواند یکی از رویدادهای مشترک با آموزش‌وپرورش باشد تا به‌صورت خاص در بخش هنرآموزان هنرستان‌ها متمرکز شود. امروز ۴۰۰ اثر دیگر داوری می‌شوند و به اثرات برتر و منتخب جوایزی اهدا می‌شود.
نصوحی بابیان اینکه استفاده از ظرفیت خانواده‌های هنرجویان و هنرآموزان و گسترش این امر در بین خانواده‌ها یکی از اهداف این جشنواره است گفت: برای کیفی‌تر شدن امور نیازمند آموزش‌های بیشتر و دقیق‌تر هستیم تا جوانان علاقه‌مندی بیشتری را به هنر صنایع‌دستی نشان دهند.
وی می‌گوید: برخی رویدادها در تاریخ ملی ما ثبت شده‌اند که این نام‌گذاری‌ها ما را به سمت و سویی سوق می‌دهد تا برای این ایام و مناسبت‌ها برنامه‌ریزی‌های مشخصی داشته باشیم، در این راستا مقرر شد با کمک و حمایت شورای اسلامی شهر اصفهان در محل پارک هشت‌بهشت گذر صنایع‌دستی افتتاح شود و پیش‌بینی‌شده است برای رونق این گذر، امکانات مختلفی همچون نیمکت و فضای المانی دوردرختی در نظر گرفته شود و در راستای معرفی انواع صنایع‌دستی، سایبان‌هایی نیز از بسته محصولات صنایع‌دستی ایجاد شود.
مدیر پژوهش و فناوری‌های نوین شهرداری اصفهان ادامه می‌دهد: برنامه‌ریزی‌هایی برای جذب شهروندان و گردشگران شده است تا با کمک صنف، اتحادیه و هنرجویان در این گذر، رویدادهای مختلفی به‌صورت هفتگی برگزار شود.
وی ادامه می‌دهد: پیش‌بینی شده است که این گذر نمایشگاهی برای ارائه اطلاعات به دوستداران صنایع‌دستی باشد، به‌طوری‌که بازدیدکنندگان بتوانند بعضی فعالیت‌ها را از نزدیک ببینند و حتی آن‌ها را با کمک اساتیدی که در آنجا حضور دارند، انجام دهند.
نظر شما