به گزارش خبرنگار ایمنا، پس از اعلام توافق ایران و عربستان در اسفندماه گذشته، قیمت انرژی در بازارهای دنیا روند کاهشی به خود گرفت که به نظر می‌رسید از این توافق و پایان یافتن اختلاف هفت‌ساله ایران و عربستان بی‌تأثیر نباشد.
در همان زمان، بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران معتقد بودند که احیای روابط دیپلماتیک ایران و عربستان تأثیر چندانی بر قیمت انرژی نداشته و بیشتر ناشی از نگرانی‌ها نسبت به ورشکستگی سیلیکون ولی و ایجاد بحران مالی جدید در جهان بوده است. تنها موضوعی که به نظر می‌رسد در توافق ایران و عربستان بر قیمت نفت تأثیر بگذارد، ملایم‌تر شدن نرخ پریمیوم ژئوپلیتیکی است که به دلیل تنش‌های میان ایران و عربستان، گاهی در بازار ایجاد می‌شد.
رکوردشکنی صادرات نفت ایران
سال گذشته ایران در صادرات نفت رکوردشکنی کرد و میزان صادرات نفت ۱۵ درصد نسبت به سال ۱۴۰۰ افزایش یافت. البته مهم‌ترین موضوع در پایداری روند افزایش صادرات نفت و درآمدهای حاصل از آن، رفع تحریم‌ها است.
البته در کنار احتمال کاهش فشار تحریم‌ها، همکاری‌های مشترک اقتصادی بین ایران و عربستان می‌تواند منجر به افزایش همکاری‌های اقتصادی با سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز شده و از این جهت فشار موجود بر صنعت نفت را کاهش دهد. ایران دارای ۲۲۸ میدان مشترک نفت و گاز با کشورهای همسایه به‌ویژه کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس است که از جمله بزرگترین آن می‌توان به میدان گازی پارس جنوبی در شراکت با قطر اشاره کرد. در بیشتر میادین مشترک، سهم ایران از برداشت کمتر از کشورهای همسایه است، چراکه به دلیل نبوده منابع برای سرمایه‌گذاری بسیاری از این میادین یا به حال خود رها شده‌اند یا توسعه در آنها انجام نشده است.
سرمایه گذاری در میادین مشترک؛ زمینه ساز رشد صنعت نفت
در پنج میدان نفتی فروزان، آرش، فرزاد A فارس ۱ و فرزاد B فارس ۲ و اسفندیار که مرز مشترک آبی با عربستان دارد، توسعه به کندی انجام می‌شود و این در حالی است که سرعت برداشت از این میادین مشترک، در عربستان بسیار بالاست. بنابراین انتظار همکاری در توسعه میادین مشترک با عربستان می‌تواند یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این توافق برای صنعت نفت کشور باشد.
با توجه به کسب ۱۶۰ میلیارد دلار سود از فروش نفت عربستان در سال گذشته، ایران می‌تواند فرصتی برای سرمایه گذاری این درآمدها باشد. همچنین سرمایه گذاری در میادین مشترک همچون آرش که ایران، عربستان و کویت همزمان در آن حضور دارند به نفع سه کشور خواهد بود و به نوعی یک بازی برد برد است.
در شرایط کنونی و با توجه به میزان تولید نفت، ایران رقیب سرسختی برای عربستان نیست اما در هر صورت عربستان رقیب ما در بازارهای نفت دنیاست. بنابراین انتظار اینکه عربستان برای افزایش تولید نفت در ایران سرمایه گذاری کند منطقی نیست چراکه در بلندمدت رقابت ایران در بازار جهانی نفت به نفع عربستان نیست.
برخی از تحلیلگران معتقد بودند که آشتی ایران و عربستان منجر به افزایش عرضه نفت ایران و در نتیجه کاهش قیمت‌ها می‌شود اما این توافق حتی در کوتاه مدت نیز چنین اثری بر بازار نفت نداشت چراکه متغیرهایی همچون نرخ بهره آمریکا و رشد اقتصادی چین تأثیرات چشمگیرتری بر بازار نفت دارد.
توافق با عربستان تأثیر چندانی بر بازار نفت نداشت
علاوه بر این موارد باید توجه داشت که عربستان و روسیه بیشترین تأثیر را بر تصمیم گیری‌های بازار نفت در ائتلاف اوپک پلاس دارند و با وجود تحریم‌های آمریکا، نقش و اثرگذاری ایران در اوپک پلاس چندان پررنگ نیست. بزرگترین مانع پیش روی نفت ایران تحریم‌هاست و توافق با عربستان نتوانسته این مانع را بردارد، بنابراین اینکه توافق با عربستان تأثیر چندانی بر بازار نفت نداشته، دور از انتظار نیست.
علاوه بر این، در صورت برداشته شدن تحریم‌ها و بازگشت ایران به بازارهای جهانی، اوپک پلاس ناچار خواهد بود سقف تولید سایر کشورها را کاهش دهد تا برای ایران جا باز کند که پذیرش این موضوع نیز برای سایر کشورها مشکل است.
در این توافق، چینی‌ها نقش ویژه‌ای ایفا کردند چراکه با شروع جنگ روسیه و اوکراین، این کشور با خرید نفت روسیه تلاش کرده تا بازارهای نفت خاورمیانه را برای خود حفظ کند. وساطت بین ایران و عربستان نیز تلاشی برای حفظ منابع نفتی روسیه و عربستان بوده است.
اخبار مثبت رشد اقتصاد چین و به دنبال آن توافق ایران و عربستان می‌توانست منجر به جان گرفتن بازار نفت شود اما اتفاقات بزرگی همچون ورشکستگی بانک سیلیکون ولی از این موضوع جلوگیری کرد.
موانع افزایش قیمت نفت در ۲۰۲۳
در آخرین گزارشی که خبرگزاری رویترز در روز جمعه نهم تیرماه منتشر کرده آمده است که قیمت نفت امسال برای افزایش موانع بسیاری را پیش رو دارد که از جمله آن می‌توان به وضعیت اقتصاد جهانی اشاره کرد. البته از طرفی امکان اجای شرایط اقتصادی چین پس از لغو محدودیت‌های مهار شیوع ویروس کرونا و برنامه کاهش عرضه اوپک و اوپک پلاس، شرایط برای تقویت قیمت‌ها وجود دارد.
نظرسنجی رویترز از ۳۷ اقتصاددان و تحلیلگر نشان می‌دهد میانگین قیمت نفت خام برنت در سال ۲۰۲۳ میلادی به ۸۳ دلار و ۳ سنت برای هر بشکه می‌رسد، در حالی که این رقم در ماه مه ۸۴ دلار و ۷۳ سنت برای هر بشکه برآورد شده بود.
پیش‌بینی‌ها حکایت از این دارد شاخص نفت خام برنت دریای شمال که پس از کاهش حدود ۱۳ درصدی تاکنون در سال ۲۰۲۳ میلادی حدود ۷۵ دلار به ازای هر بشکه معامله می‌شود، در سه ماه سوم به میانگین ۸۳ دلار و ۲۸ سنت و در سه ماه چهارم به بالای ۸۶ دلار برای هر بشکه برسد.
پیش‌بینی‌ها برای نفت خام شاخص دبلیوتی‌آی آمریکا نیز از ۷۹ دلار و ۲۰ سنت در ماه گذشته میلادی، به ۷۸ دلار و ۳۸ سنت به ازای هر بشکه در سال ۲۰۲۳ رسید.
۳ ماه سوم ۲۰۲۳، بازه‌ای سرنوشت‌ساز برای بازار نفت
اوله هانسن، رئیس راهبرد کالایی بانک ساکسو در این باره گفت: از آنجا که برآوردها درباره رشد تقاضای بالای اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی برای جلوگیری از فشار کاهشی بیشتر بر قیمت‌های جهانی نفت خام باید به نتیجه برسد، سه ماه سوم بازه زمانی سرنوشت‌سازی خواهد بود.
گلدمن ساکس این هفته اعلام کرد افزایش نرخ بهره همچنان به‌عنوان عاملی کاهنده برای بازارهای جهانی نفت خام باقی خواهد ماند.
این در حالی است که افزایش پایه نرخ تورم و تضعیف رشد اقتصادی چین بر بازارهای نفت تأثیر گذاشته است، برخی تحلیلگران مشاهده کردند قیمت‌ها به‌دلیل اقدام‌های محرک و کاهش عرضه اوپک‌پلاس به رهبری عربستان کاهش یافته است.
آژانس بین‌المللی انرژی اوایل ماه جاری اعلام کرد توافق اوپک‌پلاس سبب تقویت چشم‌انداز افزایش قیمت‌ها می‌شود، در حالی که شرکت دولتی نفت سعودی آرامکو عربستان پیش‌بینی کرد تقاضای نفت از سوی چین و هند خطر رکود را در کشورهای توسعه‌یافته جبران می‌کند.
ایان مور، کارشناس ارشد تحقیقات در مؤسسه آلمانی برنشتاین گفت: نشانه اندکی از ضعف در تقاضای نفت چین وجود دارد، حتی اگر شرایط پس از لغو محدودیت‌های ناشی از کرونا در چین برخی سرمایه‌گذاران را ناامید کرده باشد، تولید پالایشگران چینی در پنج ماه نخست امسال به سطوح بی‌سابقه‌ای رسیده است.
وی ادامه داد: رشد بیشتر باید با ادامه گسترش فعالیت‌های اقتصادی، البته با سرعت کمتر، به‌دست آید.
بر اساس نظرسنجی رویترز، تقاضای جهانی نفت یک تا ۲ میلیون بشکه در روز افزایش می‌یابد.
پنج پاسخ‌دهنده نیز کمبود عرضه نفت در نیمه دوم سال ۲۰۲۳ را پیش‌بینی کردند.
داده‌های مؤسسه ریفینیتیو ایکون نشان می‌دهد حتی در شرایطی که محموله‌های دریایی صادرات نفت روسیه در ماه مه به رکورد ۴ ساله رسیده است، کمبود عرضه تشدید می‌شود، زیرا مسکو به تقاضای هند، چین و ترکیه پاسخ می‌دهد.
جووانی استانوو، تحلیلگر مؤسسه یوبی‌اس در این باره گفت: زمانی که این کمبودها در ذخیره‌سازهای خشکی قابل مشاهده باشد، انتظار می‌رود قیمت‌ها روندی افزایشی داشته باشند.
پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی رویترز همچنین تا حد زیادی موافق بودند که اوپک‌پلاس اقدام‌هایی را برای حفظ کف قیمت نفت در سطوح ۸۰ دلار برای هر بشکه اتخاذ خواهد کرد.
نظر شما