به گزارش خبرنگار ایمنا، گسترش بی‌رویه شهرها، یکی از مشکلات شهر و شهرنشینی جهان سوم در دوران معاصر است؛ به نحوی که طی فرایندی مداوم محدوده‌های فیزیکی و فضاهای کالبدی شهر در جهات عمودی و افقی به لحاظ کمی و کیفی رشد می‌کند و اگر این روند سریع و بی‌برنامه باشد، به ترکیبی نامتناسب از فضاهای شهری همراه با مشکل می‌انجامد.
از حاصل این ترکیب نامتناسب، با عنوان «حاشیه‌نشینی» یاد می‌شود؛ پدیده‌ای که سه دهه است اصلی‌ترین گره افتاده بر پیشانی کلان‌شهرهای ایران است، گره‌ای که عده‌ای از آن با عنوان زخم کهنه یاد می‌کنند که هر روز وخامت اوضاع و احوال نازیبای حاشیه‌های شهر زیادتر می‌شود.
در کنار این معضلات فرهنگی، ساخت‌وسازهای غیرقانونی و نامتوازن، همچنین توانایی مالی بسیار کم ساکنان برای مشارکت، مجموعه‌ای از مشکلات درهم تنیده‌ای را برای مدیران مدیریت شهری در کلان‌شهرها ایجاد می‌کند.
منطقه ۱۴ شهرداری اصفهان که مجموعه‌ای از «ترین‌ها» به لحاظ منفی و مثبت است، از یک‌سو بیشترین میزان بافت فرسوده و پایین‌ترین میزان فضای سبز تفرجگاهی را دارد و از سوی دیگر مجموعه‌ای از اقوام و ملیت‌ها در آن زندگی می‌کنند، ذیل یک کلان‌مؤلفه اصلی به نام حاشیه‌نشینی تعریف شده و این کلان‌مؤلفه، بر فضای منطقه سایه انداخته است و ریزمؤلفه‌هایی در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست‌محیطی دارد؛ به همین جهت یکی از بزرگترین مسائل ساکنان این منطقه «امنیت» است؛ کلیدواژه‌ای که اگر نباشد، سایر اقدامات نیز اثر زیادی ندارد.
آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا با محمدمهدی کریمی، مدیر منطقه ۱۴ شهرداری اصفهان برای آگاهی از ظرفیت‌ها، اقدامات و چالش‌های پیش روی این منطقه همچنین اقدامات انجام شده در راستای عمران، توسعه و آبادانی آن است.
ایمنا: از شرایط جغرافیایی و ویژگی‌های منطقه ۱۴ شهرداری اصفهان بگویید.
کریمی: منطقه ۱۴ شهرداری اصفهان، به وسعت دو هزار هکتار در شمال شهر اصفهان واقع شده است که از یک‌سو به بزرگراه بعثت و خیابان گلستان و آل‌بویه، از طرف دیگر امتداد نهر ارزنان و از سوی دیگر به اتوبان شهید اردستانی منتهی می‌شود؛ نزدیک به ۴۸ درصد این منطقه در محدوده شهر و ۵۲ درصد در حریم شهر قرار دارد.
این منطقه جزو پرجمعیت‌ترین مناطق شهر اصفهان بوده و طبق آخرین سرشماری در سال ۹۵ بیش از ۱۶۰ هزار نفر جمعیت ساکن در آن تخمین زده شده است اما این جمعیت در حال حاضر با وجود افرادی با ملیت‌های مختلف، بیش از این تعداد است.
متوسط تراکم جمعیت منطقه ۱۷۵ نفر در هکتار است و شامل ۱۲ محله شهرک امام خمینی، شهرک امام حسین (ع)، دارک، منتظر المهدی (عج)، عمان سامانی، جلوان، ارزنان، شاه‌پسند، سودان و دو طفلان، حصه و الهیه است که سابقه بعضی از این محلات به زمان‌های قدیم بازگشته و دارای دیرینه کهن بوده است.
منطقه ۱۴ به لحاظ تراکم جمعیت، تعدد اقوام ایرانی و ملیت‌های مختلف، قابل توجه بوده است؛ این منطقه مجموعه‌ای از «ترین‌ها» هم به لحاظ موارد مثبت و هم منفی است؛ به‌عنوان مثال بیشترین میزان بافت فرسوده شهر اصفهان با وسعت ۳۳۴ هکتار (یک سوم محدوده منطقه ۱۴)، کمترین میزان فضای سبز تفرجگاهی در شهر اصفهان، جوان‌ترین منطقه شهر اصفهان از لحاظ رده سنی جمعیتی، بیشترین میزان نیروی کار و بیشترین تعداد فعالان فرهنگی، هیئت‌ها و مساجد که حاکی از ظرفیت‌های بی‌بدیل انسانی و موقعیتی منطقه ۱۴ است.
افزایش ۶۰ درصدی بودجه ۱۴۰۲ منطقه ۱۴
ایمنا: آیا متناسب با ظرفیت‌های خاص منطقه، اقدامات و توجه‌های اعتباری صورت گرفته است؟
کریمی: در این دوره مدیریت شهری نگاه ویژه‌ای به مناطق کمتربرخوردار شده است؛ همواره در طول ادوار گذشته مدیریت شهری دو نوع نگاه به مناطق حاشیه‌ای شهر بوده است که نخستین نگاه بیان می‌کند اگر به مناطق حاشیه‌ای شهر از لحاظ امکانات رفاهی و تفریحی پرداخته شود، موجب جذابیت مهاجرت می‌شود و نشانه این نگاه کشیده شدن ترمز خدمات و فعالیت است اما نوع دوم نگاه اذعان می‌کند که مناطق حاشیه شهر نیز به اندازه دیگر مناطق شهری باید از امکانات رفاهی و تفریحی منتفع شوند.
بر این اساس، نوع نگاه مدیریت شهری در دوره ششم، نزدیک به نگاه نوع دوم است؛ یکی از شاخص‌های تأیید این ادعا، مباحث اعتباری و بودجه‌ای منطقه است، چراکه بودجه منطقه ۱۴ در سال ۱۴۰۰، ۲۰۰ میلیارد تومان، در سال گذشته ۲۵۰ میلیارد تومان و در سال جاری با افزایش ۶۰ درصدی ۴۰۰ میلیارد تومان شده است که این افزایش اعتبار نوید پروژه‌های بیشتر را می‌دهد.
در این منطقه فقط ناظر به فضای بودجه منطقه‌ای، پروژه‌های عمرانی را تعریف نکرده‌ایم، چراکه بودجه عمرانی منطقه در سال گذشته ۱۲۰ میلیارد تومان بوده است اما بیش از ۴۰۰ میلیارد تومان پروژه عمرانی اجرا شده است و برای توسعه و آبادانی منطقه، اکتفا به بودجه‌های منطقه‌ای نکردیم و از بودجه‌های مدیریت شهری و حتی استانی و ملی نیز کمک گرفته‌ایم.
باز شدن گره ۳۰ ساله جاده مرگ در دوره ششم مدیریت شهری
ایمنا: اهم پروژه‌های اجرا شده یا در دست اجرای این منطقه کدامند؟
کریمی: در شمال شهر اصفهان، گره‌های ترافیکی وجود داشت که غیر از فضای ترافیکی، معضلات خاصی را برای مردم منطقه ایجاد کرده بود؛ بر این اساس دو پروژه بزرگ عمرانی تعریف شد، نخست تقاطع غیرهمسطح شهید کاظمی آشتیانی با اعتبار ۱۲۰ میلیارد تومان که به‌زودی افتتاح خواهد شد و تقاطع غیرهمسطح شهدای ورزشکار با اعتبار ۱۱۲ میلیارد تومان که به بهره‌برداری رسیده است.
جاده عاشق اصفهانی شرقی معروف به «جاده مرگ» که مشکل ۳۰ ساله منطقه بود و شهروندان بین نهادهای مختلف در تردد بی‌حاصل برای بازشدن این گره بودند اما به دلیل آن‌که در حریم شهر واقع شده بود، شهرداری اصفهان اجازه ورود و هزینه‌کرد برای آن را نداشت، با همت جمعی، مجوزهای لازم برای ساماندهی جاده از استانداری دریافت و اقدامات لازم انجام شد.
انجام بیش از ۴۶ هزار متر آسفالت معابر، احداث بازیکده حصه با ۸۵۰۰ مترمربع وسعت، راه‌اندازی زمین اسکیت، پارک ترافیکی، بازی‌های هیجانی و خلاق با اعتباری بالغ بر ۱۹۰ میلیارد ریال، زیباسازی محله حصه با بیش از ۲۳ هزار متر پلاسترزنی و اجرای ۱۱ هزار و ۵۰۰ متر دیوارنگاره که دومین دیوارنگاره بزرگ کشور بعد از پل یادگار امام در پایتخت است، از دیگر پروژه‌های بزرگ انجام شده در این منطقه است که تا چند روز دیگر افتتاح خواهد شد.
ایمنا: در گفت‌وگوی بی‌واسطه اخیر شهردار اصفهان با شهروندان منطقه ۱۴ چه گذشت؟
کریمی: یکی از ویژه‌برنامه‌های مدیریت شهری در راستای گفت‌وگوی صمیمی و بی‌واسطه با مردم تحت عنوان «مردم سلام» طراحی شده است که هر دو هفته یک بار، شهردار اصفهان در یکی از مساجد مناطق حضور پیدا می‌کند و از نزدیک پاسخگوی دغدغه‌ها و مسائل شهروندان کل منطقه است.
سومین جلسه از «مردم سلام» به میزبانی منطقه ۱۴ در مسجد المهدی (عج) محله باتان زینبیه شمالی برگزار شد و بانوان، روحانیون، معتمدان و شهروندان در این جلسه چهارساعته حضور داشتند و سوالات و ابهامات خود را در رابطه با ۱۲ محله منطقه پرسیدند.
در این جلسه، بسیاری از نظرات مطرح شده ناظر به نگاه جمعی، شهری و محله‌ای بود و موضوعات در راستای ارتقای سطح کیفی محلات بیان می‌شد که برای من این نگاه جمعی، محله‌ای و بعضاً منطقه‌ای و بسیار کم شخصی بسیار خوشایند بود.
اختصاص اعتبار ۲۰ میلیارد تومانی برای آزادسازی خیابان محور اصفهانی
ایمنا: از آخرین وضعیت ساماندهی خیابان محوراصفهانی که مشکلات آن سابقه دیرینه دارد، بگویید.
کریمی: اقداماتی جدی در راستای ساماندهی خیابان محوراصفهانی از سوی شهرداری منطقه طی یک ماه گذشته صورت گرفته است و مردم محله رضایت نسبی از این اقدامات داشته‌اند.
بر این اساس اصلاح ترافیکی ورودی خیابان محوری انجام شد و در این راستا چند کوچه از این خیابان با دریافت مجوزهای لازم، اصلاح هندسی شد و ساماندهی مناسبی از لحاظ ترافیکی صورت گرفت.
آزادسازی سه گلوگاه در محله با انجام توافقات آن اجرا شده است، البته این خیابان به طول ۵۰۰ متر بیشتر دارای املاک تجاری است، لذا آزادسازی و ساماندهی آن نیازمند اعتبارات ویژه است.
طبق آخرین تصمیم، آزادسازی گلوگاه‌های خیابان محور اصفهانی با محوریت ملک‌های باقی‌مانده که امکان ارائه امتیازات برای آن‌ها وجود دارد، همراه با اختصاص یک بودجه ۲۰ میلیارد تومانی در دستور کار است.
ایمنا: آخرین وضعیت «کوی شاکری» و تکلیف ساخت‌وسازها در آن چگونه است و چه ارگانی متولی آن است؟
کریمی: محله شاکری در حریم شهر قرار دارد؛ برای محله‌ای که در حریم شهر باشد، شهرداری نسبت به ساخت‌وساز و ارائه خدمات به لحاظ قانونی نمی‌تواند اقدامی انجام دهد اما به‌لحاظ حس مسئولیت، خدماتی همچون جمع‌آوری زباله آن محله انجام می‌شود.
تا زمانی که الحاق محله به محدوده شهری از سوی استانداری به شهرداری منطقه ابلاغ نشود، شهرداری نمی‌تواند هیچ‌گونه مجوزی برای ساخت‌وساز به شهروندان ارائه دهد، اگر ساخت‌وسازهایی هم در این محله انجام شده، به‌صورت خلاف و غیرقانونی بوده است اما در حال پیگیری الحاق این محله به منطقه شهری از طریق کمیسیون ماده ۵ استانداری هستیم.
ایمنا: بزرگترین مشکل و چالش منطقه چیست؟
کریمی: بزرگترین مشکلات منطقه ۱۴ ذیل یک کلان‌مؤلفه با نام حاشیه‌نشینی قرار دارد، این حاشیه‌نشینی، زیرمولفه‌هایی همچون کارتن‌خوابی، اعتیاد، جمع‌آوری ضایعات و آسیب‌های اجتماعی است.
امروز محلاتی همچون حصه و ارزنان، محلی برای ته‌نشین شدن تمام نازیبایی‌های شهر است؛ البته این نازیبایی متعلق به منطقه ۱۴ نیست، بلکه چرخه حاشیه‌نشینی کل شهر در این محله تکمیل شده و نازیبایی‌ها از همه شهر یا استان، در این محلات ته‌نشین شده است.
بسیاری از آسیب‌های اجتماعی، ناهنجاری‌ها، فضاهای بی‌دفاع شهری، کمبودها و محرومیت‌های منطقه ۱۴ ذیل کلان مؤلفه حاشیه‌نشینی تعریف می‌شود و این منطقه به‌رغم تلاش‌های نیروی انتظامی، به حیات خلوت برخی افراد مجرم و خلافکار تبدیل شده است.
بزرگترین مسئله منطقه ۱۴ آن است که آن را همواره حاشیه‌ای دیده‌اند، به همین جهت اینجا حجم درد بزرگ‌تر از درمان است.
ایمنا: آیا ساکن منطقه محل خدمت خودتان هستید و محرومیت آن را درک کرده‌اید؟
کریمی: در این منطقه زندگی نمی‌کنم، اما در انتخاب منطقه شهری در عرصه مدیریت شهری، مختار بودم و با افتخار از شهردار اصفهان، درخواست خدمتگزاری در منطقه ۱۴ را کردم، چراکه در طول عمر خود محرومیت‌های فراوانی را از نزدیک در قالب گروه‌ها و حرکت‌های جهادی از درون‌استانی تا برون‌استانی و کشوری، درک و لمس کرده‌ام، بنابراین متأثر از این درک واقعی، در تلاش برای رفع این محرومیت هستیم.
در بعضی مکاتبات خود با دیگر ارگان‌ها برای رفع مشکلات منطقه ۱۴، متوجه شده‌ایم که برخی مسئولان هرگز گذری به محلاتی مانند حصه و ارزنان اصفهان نداشته‌اند.
ورود «ون یا میدل‌باس‌ها» برای تردد در بعضی محلات منطقه ۱۴
ایمنا: برخی شهروندان این منطقه از سرفاصله زمانی تردد اتوبوس‌های محله ارزنان گلایه دارند، آیا برنامه‌ای برای ساماندهی این موضوع وجود دارد؟
کریمی: بعضی حوزه‌ها مانند حوزه حمل‌ونقل به‌صورت متمرکز برنامه‌ریزی می‌شود، از این بابت برنامه‌ریزی ساعات تردد اتوبوس در محلات توسط شرکت واحد اتوبوسرانی اصفهان و حومه برنامه‌ریزی می‌شود اما باید درخواست‌های شهروندان به مدیریت شهری منتقل شود تا به‌رغم کمبود اتوبوس، در شورای عالی ترافیک برای این مهم تدبیر لازم صورت گیرد.
از دیگر مشکلات حمل‌ونقلی این است که در بعضی محلات منطقه ۱۴، امکان ورود اتوبوس وجود ندارد، لذا تدبیری از جمله خرید «ون یا میدل‌باس» برای تردد شهروندان در این محلات از سوی معاونت حمل‌ونقل شهرداری اصفهان در حال بررسی و اجرا است.
ایمنا: به‌دنبال انجام چه کاری در منطقه هستید تا پس از پایان خدمت به یادگار بماند؟
کریمی: آنچه برای خود ترسیم کرده‌ام، این است که در پایان دوران خدمتم، چنان عمل کرده باشم که مردم منطقه با شنیدن اسم شهرداری منطقه ۱۴، تبسمی بر لب آورده و اذعان کنند که «مدیر منطقه تمام سهم خود را برای رفع مشکلات به میدان آورد.»
رفتن به سراغ کارهای نشدنی، محور برنامه‌های من در منطقه ۱۴ است، همچنین تملک پهنه ۴.۵ هکتاری پهناور سودان، ساماندهی محور عاشق اصفهانی از آن جمله بوده است که پس از گذشت سال‌ها ساماندهی نشده بود.
گفت‌وگو از: سیدامیرحسین ابطحی
نظر شما