به گزارش خبرنگار ایمنا، موزه ملی هنرهای اصفهان به مناسبت روز موزه‌ها در قالب یک نشست میزبان اهالی فرهنگ و هنر اصفهان بود، برنامه‌ای که در آن دو رویداد میراثی، هنری و هویتی اجرا شد، رویداد اول «نشست بناهای موزه‌ای و حفظ محیط پیرامون» و رویداد دوم «نشست استمرار خاندان هنری» بود که با حضور خانواده‌های هنرمندان به نام و جریان ساز اصفهان (استاد علاقه‌مندان، مصورالملکی، امامی و ختایی) اجرا شد.
آنچه در «نشست بناهای موزه‌ای و حفظ محیط پیرامون» گذشت
احسان بختیاری، مدیر موزه ملی هنرهای اصفهان با اشاره به سیاست‌های کلان این موزه اظهار کرد: طی مدتی که از فعالیت‌های این موزه می‌گذرد، سعی شده پویایی این موزه با برگزاری برنامه‌ها و رویدادهای مختلف حفظ شود. در کنار این سیاست‌گذاری برنامه‌های مختلفی در موزه ملی هنرهای اصفهان اجرا شده است، تا این مکان به موزه فعال و پویا در اصفهان و کشور تبدیل شود.
وی با اشاره به برگزاری رویدادهای مختلف فرهنگی و هنری در موزه ملی هنرهای اصفهان، افزود: هم‌نشینی با هنرمندان در عرصه‌های مختلف به عنوان یک اصل مهم در موزه ملی هنرهای اصفهان دنبال می‌شود، در واقع سعی شده این ارتباط و هم نشینی با هنرمندان و اهالی فرهنگ به عنوان یک رویکرد مهم تقویت و حفظ شود.
مدیر موزه ملی هنرهای اصفهان تصریح کرد: این موزه برنامه‌های مختلفی را با همکاری و مشارکت نهادهایی همچون شهرداری، حوزه هنری و میراث فرهنگی اجرا کرده است و سعی شده بخشی از بار مسئولیت فرهنگی شهر را، موزه ملی هنر اصفهان بر عهده بگیرید.
وی بابیان اینکه مخاطب همیشه برای ما قابل‌احترام است، تاکید کرد: همواره فضای استانداری در اختیار بازدیدکنندگان موزه قرار دادیم، تا مخاطب در کوتاه‌ترین زمان ممکن اطلاعات جامع در مورد اشیای نگهداری شده کسب کند.
موزه‌ها مکانی برای یک اثر نیست
بختیاری ضمن تشریح وظایف موزه‌ها، اظهار کرد: موزه‌ها به‌عنوان پایگاهی تأثیرگذار برای تعاملات اجتماعی، علمی، تحقیقاتی، پژوهشی به‌شمار می‌روند، لذا باید بسترسازی مناسب در این خصوص انجام شود تا مخاطب فقط جذب موزه نشود بلکه خود مبلغی باشد تا هویت فرهنگی تاریخی و میراثی فراموش شده را از این طریق به اذهان عمومی برگرداند.
وی گفت: موزه‌ها علاوه بر رسالت خود می‌توانند به عرصه‌های دیگری در جوامع بشری ورود پیدا کنند.
مدیر موزه ملی هنرهای اصفهان با اشاره به اینکه شورای بین‌المللی موزه‌ها شعار امسال را "موزه، پایداری و به زیستی" نام‌گذاری کرده است، گفت: در سال جاری با این تفکر که جایگاه موزه‌ها می‌تواند تأثیر بسزایی در کیفیت زندگی مردم داشته باشند و همچنین اهمیتی که محیط پیرامون موزه‌ها دارد، سعی شده به میراث فرهنگی اجتماعی شهر اصفهان توجه بیشتری شود.
وی با بیان اینکه باید به محیط زیست توجه ویژه‌ای شود، گفت: در حال حاضر نگاه ملی و بین‌المللی به زاینده‌رود از سوی فعالان محیط‌زیست وجود دارد، لذا نباید نسبت به آنچه وظیفه همه ما است، بی‌توجه باشیم. بدون شک تأثیر زیست بوم در بهتر زندگی کردن غیرقابل انکار است. اگر قرار باشد اقدام مفید و مؤثری انجام دهیم، باید از خود شروع کرد.
بختیاری گفت: یکی از پروتکل‌های ما برای بازدید از موزه استفاده از کاورهای پلاستیکی برای کفش‌های بازدید کنندگان بود که برای حفاظت بیشتر از محیط‌زیست، این کاورها را از چرخه بازدید موزه حذف کرده‌ایم.
اصفهان یک شهر موزه است
در ادامه این نشست مریم قاسمی سیچانی، دکترای تخصصی معماری و عضو هیئت‌علمی گروه معماری اظهار کرد: بی‌شک یکی از دوران شکوه اصفهان مربوط به دوران صفویه است و شهر موزه مربوط به این دوران است.
وی با اشاره به ویژگی شهر موزه‌ها گفت: است، شهر موزه‌ها بیان کننده طبیعت و فرهنگ مردمان سرزمین است و باید به پویایی این نوع شهرها توجه شود.
این دکترای تخصصی معماری و عضو هیئت‌علمی گروه معماری اضافه کرد: وقتی به بهترین نوع زیست که ارتقای کیفیت زندگی انسان است، توجه شود، متوجه خواهیم شد که گذشتگان تا چه اندازه بر موضوع معماری و به ویژه معماری خانه‌ها اهمیت قائل بوده‌اند.
وی تصریح کرد: برای نخستین بار فردی به نام «عباس بهشتیان»، موضوع حفاظت خانه‌های تاریخی را مطرح می‌کند و نخستین خانه‌های ثبت ملی ایران در اصفهان مربوط به این فرد است.
پایه گذاری درست تمام عناصر فرهنگی در شهر اصفهان
قاسمی گفت: مولفه‌ای که در «مسجد جامع» به‌عنوان قلب تپنده شهر اصفهان و در میدان امام (ره) وجود دارد، این است که تقابل بین معماری خانه‌ها و مساجد وجود دارد. شهر اصفهان مثل یک فرش زیبا بوده است که تمام بخش‌ها در تقابل با یکدیگر قرار داشته و بر اساس فرهنگ و طبیعت پایه‌گذاری شده بود.
وی بر لزوم توجه به پایداری محیطی همچنین برآوردن نیازهای روانی و جسمانی تاکید کرد و گفت: وسعت فضای سبز در شهر اصفهان مشهود است. ضمن اینکه تعداد خانه‌های تاریخی در اصفهان کم نیست حتی می‌توان گفت این شهر از قرن دوم هجری؛ اصفهان شد.
این دکترای تخصصی معماری و عضو هیئت‌علمی گروه معماری گفت: قدیمی‌ترین نمونه‌های ثبتی خانه‌ها در دوران صفویه، قاجار و پهلوی شامل می‌شود البته در دوران معاصر و حال حاضر خانه‌های بسیاری زیبایی در اصفهان وجود دارد.
تدوین منشور مختلفی برای خانه‌های تاریخی در جهان
وی گفت: در دنیا منشورهای مختلفی برای خانه‌های تاریخی آمده و تبیین شده است. یکی از این منشورها سال ۲۰۰۷ در خانه موزه‌های وین مطرح شد مبنی بر اینکه خانه موزه‌ها فقط خانه موزه‌های درجه‌یک هنری نیستند. بر اساس این منشور خانه سیاست‌مداران، هنرمندان، پزشکان، بزرگانی که سرمایه‌های یک شهر بودند را جز "خانه شخصیت‌ها" معرفی کردند و این‌ها جز خانه موزه‌ها قرار گرفتند.
قاسمی بابیان اینکه می‌توان بعضی از خانه‌ها را برای موزه‌ها حفظ کرد، اظهار کرد: علاوه بر خانه قصرهای صفویه اصفهان که دارای ارزش‌های هنری در دوره‌های مختلف است، خانه‌های بسیار ارزشمندی نیز در محدوده جلفا وجود دارد.
وی ادامه داد: در همین خانه‌ها ویژگی‌هایی همچون فضای سبز بسیار بزرگ، ارتباط تنگاتنگ با طبیعت و احترام گذاشتن به تک‌تک موجودات باعث شده که به معماری این خانه‌ها به پایداری برسند. در بحث‌هایی که امروزه در دنیا مطرح می‌شود، معماری ایرانی یک معماری بسیار غنی و به‌عنوان یکی از شاخصه‌های معماری پایدار مطرح می‌شود.
این مدرس دانشگاه بابیان اینکه خانه‌ها می‌توانند فرهنگ مردمان و اعتقادات آن‌ها را منتقل کنند، اظهار کرد: خانه‌ها مثل موجود زنده هستند و باید به آن توجه شود تا زنده بمانند. این خانه‌ها داستان زندگی مردمان را در گذشته بیان می‌کند.
ویژگی خانه‌های تاریخی اصفهان
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: اولین مبلمان ایرانی مربوط به خانه‌های ایرانی است. در خانه‌های اصفهان تلاش می‌شود تا زیبایی خلق شود و زمانی که این زیبایی به وجود آمد اتفاقات نیکی هم رخ داد.
قاسمی ادامه داد: فضای امن و آسایش دهنده و بحث زندگی بهتر و بهزیستی در خانه‌های تاریخی اصفهان قابل‌مشاهده است. «خانه کتابی» در نزدیکی چهارباغ از نمونه‌های ارزشمند دوره گذشته است.
وی ادامه داد: «خانه سپنتا» یکی از خانه‌های ارزشمند شهر اصفهان است که قابلیت تبدیل به خانه سینما دارد، ایجاد خانه سینما و خانه فیلم در این شهر که به‌نوعی پرچم‌دار فرهنگ و تمدن اسلامی است، اهمیت دارد.
این مدرس دانشگاه با بیان حمایت‌های قانونی برای خانه‌های معاصر کمتر وجود دارد، گفت: برخی خانه‌ها در یک‌قدمی مرگ و تخریب وجود دارد.
وی با اشاره به‌ضرورت توجه به روند تحول کاربری «خانه اسقف»، گفت: فعالیت‌های آموزشی که با پلان این مجموعه همراه بود، می‌تواند به‌عنوان یک مجموعه‌ی کامل هنری باشد و باعث خرسندی است که این خانه مرمت و احیاشده و انشاالله برای مابقی خانه‌های تاریخی فکری شود.
آنچه «در «نشست استمرار خاندان هنری» گذشت
پس از پایان «نشست بناهای موزه‌ای و حفظ محیط پیرامون»، «نشست استمرار خاندان هنری» برگزار شد که در آن خاندان علاقه‌مندان، مصورالملکی، امامی و ختایی هر کدام به بیان خاطرات از این هنرمندان پرداختند.
در ابتدا زینت‌السادات امامی، دختر مرحوم میرزا آقا امامی از اساتید معرق و سوخت چرم اصفهان گفت: «به گفته پدرم، هنر مینیاتور و قالی‌بافی در اصفهان از بین رفته بود و من هنرهای اصیل اصفهانی را از زیر گچ‌های عالی‌قاپو زنده کردم.»
وی ادامه داد: «استاد ایشان، رضا عباسی بود و این فرد به اندازه‌ای ابتکار داشت که مسجد شیخ لطف‌الله را ابتکار این فرد می‌دانند.»
دختر مرحوم میرزا آقا امامی تصریح کرد: «پدرم کارگاه قالی‌بافی و چند شاگرد قالی‌بافی داشت و همواره شاگردان خود را در هر حیطه‌ای که استعداد و علاقه داشتند تقویت می‌کرد. به‌عنوان‌مثال حسین اسلامیان به مینیاتور و تذهیب علاقه داشت و این حرفه را از پدرم آموخت.»
وی ادامه داد: «در حال حاضر تعدادی از آثار پدرم در مکان‌هایی ازجمله کاخ سعدآباد فرش امامی در موزه لوور وجود دارد.»
این هنرمند به بیان خاطرات و ویژگی‌های اخلاقی و معرفی آثار مرحوم میرزا آقا امامی پرداخت و در ادامه گفت: «مجموعه آثار استاد امامی درواقع کلکسیونی از آثار ایرانی است و در تمام موزه‌های ایران و خارج از کشور وجود دارد. سبک قاجار صفویه ایرانی سازی و چینی‌سازی در تمام آثار پدرم مشهود است.»
کشف استعدادهای قلم زنی توسط حسین علاقه‌مندان
در ادامه مسعود علاقه‌مندان فرزند از اساتید قلم‌زنی اصفهان اظهار کرد: «احیای نام جایگاه در آثار بزرگان سبب ذکر جمیل است. این یادکرد بزرگان در عرصه هنریکی از مهم‌ترین شیوه‌های ترغیب علاقه‌مندان به آن‌هایی است که در این رشته فعالیت می‌کنند و یا قصد دارند به این رشته وارد شوند. درواقع آن‌هایی که از دنیا رفتند از این جلسات بهره‌ای ندارند اما ذکر خیر آن‌ها برای حفظ این هنرها صورت می‌گیرد.»
وی اظهار کرد: «پدرم در سن ۱۵ سالگی نزد دایی خود به نام جواد تراب ثور که در آنجا قلم‌زنی انجام می‌داد، فرستاده شد تا از او قلم زنی فرا گیرد.»
فرزند حسین علاقه‌مندان ادامه داد: «پدرم طی ۷۰ سال فرازوفرود زیاد و افراد زیادی مشاهده کرد. افراد اهل‌فن می‌دانند آثاری که از پدر من طی ده‌ها سال ساخته شد چه بر روی مس، برنج، نقره و حتی طلا آینه تمام نمای آثار و طرح‌های مرحوم حاج مصورالملکی و استاد فرشچیان بود اما درعین‌حال هم در ساخت اجسام و هم در طرح‌ها نوآوری خود را به نمایش می‌گذاشت.»
وی ادامه داد: «نوآوری به خاطر اینکه متأسفانه در عرصه هنر پیروی از یک مکتب با تقلید اشتباه صورت گرفت چون به‌هرحال یکی از عوامل ظهور سبک‌های مختلف در همه‌ی رشته‌های هنری خلاقیت هنرمند است که کار آن با دیگران به شکلی متفاوت باشد چراکه سکون، بی‌حرکتی و نبود نوآوری در یک‌رشته؛ خلاقیت را از آن هنر ساقط می‌کند.»
فرزند حسین علاقه‌مندان گفت: «در سال‌های آخر عمر استاد عبدالرحمن شهیدی که پدر من خیلی به این صدا ارادت داشت از ایشان سوال کردند که وضعیت موسیقی ردیفی و سنتی به‌خصوص در آواز را چگونه مشاهده می‌کنید؟ مرحوم شهیدی پاسخ داد: که استعدادهای خوبی هست اما تقلید راه آن‌ها را بسته و این تقلید نوآوری را از بین می‌برد.»
وی اضافه کرد: «افرادی که با پدر من انس و الفت داشته‌اند بسیار خوب می‌دانند که پدر بنده از پیشکسوتان هنر چه در قلم‌زنی و چه در رشته‌های دیگر با احترام یاد می‌کرد. یک ویژگی پدرم این بود که شاگردان قلم‌زن جوان را تشویق می‌کردند و خود این قلم‌زنان جوان اذعان دارند که پدر بنده روی نقطه قوت تأکید و تعریف می‌کرد و به‌نوعی آنان را تشویق می‌کرد.»
فرزند حسین علاقه‌مندان افزود: «پدرم با موسیقی ایرانی آشنایی داشت و ردیف را بسیار خوب می‌دانست. زمان قلم‌زنی ایشان در تهران دو سال شاگرد ردیف‌های آوازی مرحوم ابولحسن صبا که چهره برجسته‌ای است حضور داشت و از این استاد به‌عنوان یک انسان یاد می‌کرد.»
وی بابیان اینکه سنجش انسان‌ها معیاری خاص و مدنظر پدرم بود، گفت: «ایشان انس و الفت خاصی با کتبی مثل حافظ و سعدی داشت همچنین آیه نور در سوره‌ی نور و صلوات کبیر بر روی خیلی از جام‌ها همچنین بسیاری از اشعار ایرانی توسط پدرم قلم‌زنی شده است.»
به گزارش ایمنا در ادامه این مراسم نوه استاد مصور الملکی نگارگر اصفهانی و نوه دختری استاد ختاییان از اساتید معرق و سوخت چرم اصفهان از ویژگی‌های اخلاقی و آثار این دو هنرمند صجبت کردند و در پایان از خانواده این چهار هنرمند تجلیل شد.
نظر شما