به گزارش خبرنگار ایمنا، روسیه کشوری پرجمعیت با بازاری بزرگ برای محصولات ایرانی به‌شمار می‌آید، از کالاهای حوزه پزشکی تا کشاورزی، کیف و کفش، مصالح ساختمانی و دیگر خدماتی که در شرایط فعلی و باوجود از دست دادن کالاهای کشورهای اروپایی، روس‌ها طالب ورود آنها هستند.
البته جدا از اتفاقات پیش‌آمده و تحریم‌هایی که علیه روسیه وضع شده، وجود منابع انرژی مانند نفت و گاز، دریای خزر و امکان حمل‌ونقل در طول کریدور شمال و جنوب، همواره دلایلی عمده برای گسترش ارتباطات این ایران و روسیه محسوب می‌شده است. بر این اساس، در نشست‌ها، مذاکرات و همایش‌های مختلف به ویژه در چند ماهه اخیر، فعالان و مسئولان ایران و روسیه بر ارتقای همکاری و افزایش سطح مبادلات تجاری تأکید داشته‌اند.
حال‌آنکه این موضوع از گذشته هم وجود داشته است اما اکنون باوجود تغییراتی در رویکردها و شرایط بین‌المللی، ارتباط ایران و روسیه با نگاهی جدی‌تر دنبال می‌شود و البته به عنوان غنیمتی برای هردو شناخته می‌شود، این‌چنین که از گنجایش ده میلیارد دلاری بازار روسیه برای واردات از ایران سخن گفته می‌شود زیرا اروپاییان بازار این کشور را ترک کرده‌اند، البته طبق پیش‌بینی‌های انجام گرفته، انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۵ صادرات ایران به روسیه به ده میلیارد دلار برسد.
موانع تجاری در مسیر ایران و روسیه
با توجه به دیدگاه جدی‌تر دولت سیزدهم نسبت به کشورهای شرقی چون روسیه، زمینه‌های همکاری بین این دو قطب محکم‌تر شده، به‌ویژه آنکه روسیه هم با محدودیت‌های بین‌المللی روبه‌رو شده است و مانند ایران مورد تحریم قرارگرفته، بنابراین ناچار است که به همسایه جنوبی خود توجه داشته باشد، به همین علت فرصتی بی‌نظیر، برای کالاها و در مجموع تولیدات ایران فراهم شده که بهره‌برداری از این شرایط یک ضرورت است.
اما باوجود منافع و مزایایی که تعاملات این دو کشور به دنبال دارد، موانع و محدودیت‌های بی‌شماری هم بر سر راه این ارتباط وجود دارد که نمی‌توان نادیده گرفت. موانعی چون قوانین و مقررات، آئین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های صادراتی، نوسانات ارزی، و فقدان زیرساخت‌های لجستیک به‌عنوان عمده‌ترین مشکلات ارتباطی بین ایران و روسیه مطرح است.
بنا به گفته هادی تیزهوش تابان، رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه، نخستین و اصلی‌ترین مشکل در خصوص توسعه روابط با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، با محوریت روسیه کمبود و لزوم تکمیل زیرساخت‌های متناسب با نیازهای جدید است با توجه به وجود سه بندر انزلی، کاسپین و آستارا، و توانمندی‌های گسترده این بندرها، باید مبنای تجارت خود را دریا محور قرار دهیم.
وی تصریح می‌کند: همچنین نوسانات نرخ ارز در فرآیند قیمت‌گذاری محصولات، امکان رقابت‌پذیری کالاهای ایرانی را با رقبای منطقه‌ای محدود می‌کند، قیمت بالا و کیفیت برخی محصولات تولیدی و همچنین نداشتن اطلاع کافی تجار و بازرگانان از الزامات و استانداردهای بازار روسیه و به دنبال آن عدم رضایت مشتریان مانع مهم دیگر در مسیر توسعه تجارت با این کشور است.
نگاه جزیره‌ای دستگاه‌ها و نهادهای دولتی به بازرگانی خارجی، طولانی شدن فرآیند اخذ مجوزهای موردنیاز تجارت خارجی، توجه نکردن به تولید صادرات محور، نبود حمایت لازم از صادرکنندگان و مشکلات مالی و بانکی از دیگر موانعی است که بر سر راه تجارت ایران و روسیه قرار دارد و نسبت به رفع آنها تأکید فراوانی می‌شود.
بهترین شرایط برای توسعه روابط تجاری ایران با روسیه
دراین‌باره عبدالمجید شیخی، کارشناس اقتصادی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: روسیه کشوری پرجمعیت و وسیع است که استعداد بالایی برای ورود و خروج کالا و سرمایه دارد، به خصوص از زمان جنگ کریمه به بعد که توسط جبهه غرب، تحریم بوده و اکنون خود روسیه اشتیاق زیادی برای گسترش روابط با ایران را دارد.
وی تصریح می‌کند: این کشور طالب واردات انواع محصولات از ایران است و البته کشورهای همراه روسیه مانند ارمنستان، قزاقستان و سایر کشورها هم‌ظرفیت تبدیل به مقصد مبادلاتی برای کالای ایرانی رادارند.
این کارشناس اقتصادی اضافه می‌کند: بنابراین با افزایش ظرفیت تولید داخل در ایران می‌توان به غیر از تأمین نیاز کشور، این بازارهای هدف را هم مورد توجه قرارداد.
شیخی تصریح می‌کند: به عبارتی فقط تولید برای رفع نیاز داخل نباشد، بلکه سهمی از محصولات برای صادرات باشد، به طوری که ظرفیت موجود در منطقه را با انحصارشکنی در تولید تأمین کنیم.
وی در ارتباط با موانع مبادلات تجاری ایران با روسیه اظهار می‌کند: موانع موجود برای تجارت با روسیه زیاد است که مهم‌ترین آن قطع بودن دالان مبادلاتی جنوب - شمال، جنوب غرب – شمال غرب و شمال شرق کشور تا شمال غرب کشور است و در این میان خط آهن که باصرفه‌ترین راه انتقالی برای مبادله بین شرق و غرب آسیا و آسیا با اروپا است ضرورت توجه بیشتری دارد.
این کارشناس اقتصادی می‌گوید: مانع دوم ضعف در زیرساخت‌های سامانه مبادلاتی است، بسیاری از کالاها در مسیر صادرات به روسیه پشت گمرکات معطل‌مانده و فاسد می‌شود. همچنین قطع بودن و ضعف زیرساخت انتقال کالا از طریق دریا، مشکل دیگر است.
شیخی تاکید می‌کند: این معضلات در حالی وجود دارد که توافقات اوراسیا به امضا رسیده و ضروری است دالان‌های آبی و خاکی ایجاد شود اما نفوذ رژیم صهیونیستی در خاک آذربایجان نیز، مشکل دیگر است، این‌چنین که مسیر ترانزیتی ایران در ارمنستان مختل می‌شود.
وی اظهار می‌کند: مانع دیگر آنکه وزارتخانه‌های داخل در تشویق، هماهنگی و حمایت از تولید و تولیدکنندگانی که توانایی صادرات دارند و حمایت از تشکل‌های موجود و ایجاد تشکل‌های جدید برای افزایش تولید، عملکرد چندان مثبتی از خود نشان نمی‌دهند.
این استاد اقتصاد اضافه می‌کند: درصورتی‌که ظرفیت صادراتی بالایی را در اختیارداریم و می‌توان بااتصال دالان‌های مبادلاتی آبی و خاکی و تشویق سرمایه‌گذاران مشترک، حجم مبادلات را افزایش زیادی دهیم.
شیخی در پاسخ به این پرسش که کدام‌یک از محصولات ایران مورد نیاز و تقاضای روس‌ها است، می‌گوید: روسیه خود اعلام کرده است در بخش کشاورزی طالب همه محصولات ایران است. در زمینه‌ی کالاهای صنعتی هم با توجه به پایه دانش‌بنیانی کالاها در ایران، امکان صادرات خوبی وجود دارد، همچنین با فراهم بودن زمین‌های مستعد در کشورهای شمالی ایران، امکان کشت فرا سرزمینی برای تولید و عرضه غلات وجود دارد.
وی در ارتباط با چشم‌انداز مبادلات صادراتی با توجه به موانع موجود اضافه می‌کند: گویا فعلاً اتصال راه‌آهن رشت به آستارا در اولویت قرار دارد، اتصال راه‌آهن ایران به بصره هم می‌تواند دالان شرق و غرب کشور را تکمیل کند، اگر مسیر چابهار تا زاهدان نیز تکمیل شود حجم مبادلات ایران با روسیه و آسیای میانه و آسیای قفقاز و چین به‌شدت افزایش می‌یابد.
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان می‌کند: با توجه به اینکه فعلاً باصرفه‌ترین مسیر برای حمل‌ونقل، خط آهن است از طرفی هم زمینه‌های لازم تجاری فراهم‌شده است بنابراین بهترین فرصت برای ایران در جلب و جذب کشورهای منطقه به وجود آمده که نباید از آن غافل بود.
نظر شما