به گزارش خبرنگار ایمنا، از سال‌های گذشته فوتبال به عنوان یک رشته ورزشی پرطرفدار جایگاه ویژه‌ای در جامعه جهانی پیدا کرده است و شاهد پیشرفت روزافزون این رشته ورزشی در کشورهای اروپایی و حتی عربی هستیم. نمونه بارز رشد فوتبال جهان را می‌توان در استفاده از تکنولوژی روز جهان در جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر مشاهده کرد.
با این حال در میان پیشرفت چشمگیر فوتبال جهان متأسفانه مدیران ورزشی ایران هنوز موفق به استفاده از ابتدایی‌ترین تجهیزات این رشته همچون سیستم کمک‌داور ویدئویی نشده‌اند. در هر حال نبود VAR در لیگ برتر ایران که هر هفته اشتباهات داوری بسیار زیادی را به خود می‌بیند، یک بحران بزرگ برای فوتبال‌دوستان به‌شمار می‌رود و به‌رغم حرکت رو به جلوی بیشتر کشورهای جهان، همچنان مشکل نبود کمک‌داور ویدئویی در استادیوم‌های ایران احساس می‌شود.
در خصوص تأثیرگذاری VAR و دلایل مختلف وارد نشدن این سیستم به کشورمان و همینطور چالش‌های روز داوری فوتبال ایران میزگردی با نوذر رودنیل کارشناس داوری، مهدی اخوان کارشناس فوتبال و رسول نظری عضو هیئت علمی دانشگاه خوراسگان داشتیم که بخش دوم آن را در ادامه می‌خوانید:
باید مدیون اشتباهات خود باشیم
نوذر رودنیل، کارشناس داوری و فوتبال درباره اشتباهات داوری در ایران اظهار کرد: اشتباه جزو ارکان اصلی مغز انسان است و باید مدیون آن باشیم، چراکه باعث کسب تجربه می‌شود. اما اگر داور یک اشتباه را تکرار کند، بی‌فایده است و کسی هم که پشت VAR می‌نشیند یک انسان است و صددرصد دچار خطا و اشتباه می‌شود. درواقع داور باید آنقدر مسلح به قوانین باشد که راحت کار کند. داوران ما باید مسلح به دانش باشند.
داوران روحیه انتقادپذیری ندارند
وی با اشاره به فاکتورهای مهم داوری تصریح کرد: دو فاکتور مهم داوری آمادگی بدنی و دانش است اما متأسفانه داوران ما انتقادپذیر نیستند و اگر با آنها صحبت شود اشتباه خود را قبول نمی‌کنند. کمیته استعدادیابی باید برای داوران تشکیل شود زیرا افراد شایسته‌ای در سطح کشور و استان اصفهان داریم، در سوی مقابل نیز داوران باید انتقادپذیر شوند. در شروع هر فصل با توجه به تغییرات قوانین باید یک مدرس کلاس توجیهی برگزار کند تا آگاهی داوران افزایش یابد.
برای قضاوت نیاز به دکتر و مهندس نداریم
رودنیل در تشریح اهمیت دانش داوری خاطرنشان کرد: ما باید دانش را پیدا کنیم نه اینکه چشم به راه بمانیم تا دانش سراغ ما بیاید، همچنین باید از استعدادهای داوری خود استفاده کنیم. تا زمانی‌که ما داوران خود را به دانش و آمادگی بدنی مجهز نکنیم، همین شیوه قضاوت در کشور ما ماندگار خواهد بود. در کرج بیژن حیدری بازی راه‌آهن و سایپا را قضاوت کرد و باهم که هم‌صحبت شدیم به او گفتم ما در زمین دکتر یا مهندس نمی‌خواهیم و به داور نیاز داریم.
درآمد حرفه‌ای مشکلات را کاهش می‌دهد
وی در ارتباط با اهمیت تخصص در قضاوت تصریح کرد: کسی که می‌خواهد داور باشد باید این حرفه را به صورت تخصصی پیش ببرد و اگر در کشور ما داوران به صورت حرفه‌ای درآمد داشته باشند، بدون تردید مشکلات کمتر خواهد شد. بازیکن ۱۲ میلیارد پول و داور وسط یک میلیون می‌گیرد و این در صورتی است که هزینه‌های داور برای رفتن به زمین بیشتر خواهد بود و جالب‌تر اینکه به طور کامل هم پول آنها پرداخت نمی‌شود.
این کارشناس داوری افزود: ما نباید اشتباهاتمان را پله کنیم و باید برای داوران کلاس دانش‌افزایی برگزار شود؛ یکی از شهرهای ما مدام کلاس برگزار می‌کند اما خروجی ندارد، به همین دلیل اگر می‌خواهیم از فوتبال خوب و پویا بهره‌مند شویم باید داوران پویا داشته باشیم، اگر هم داور خوب می‌خواهیم باید از مدرسان و ناظران قوی استفاده کنیم.
انتخابات هیئت‌های فوتبال برای این حوزه یک معضل است!
رودنیل درباره کیفیت آموزش در زمینه داوری خاطرنشان کرد: چرا داور وقتی قرار است در سطوح بالا قضاوت کند، نباید آموزش درستی داشته باشد؟. در بحث فوتبال، کمیته‌های داوران، انضباطی و اجرایی بسیار مهم هستند و اهمیت فراوانی دارند. برای یک فوتبال پویا باید مدرسان خوبی داشته باشیم. یکی از اشکالات عمده ما انتخابات در هیئت‌های فوتبال است، چراکه برخی رؤسا اصلاً فوتبالیست نیستند، هیئت‌ها نیز اجازه نمی‌دهند داورها با توانایی خود بالا بروند و می‌خواهند با واسطه رشد کنند زیرا رأی آنها تأثیرگذار است، بنابراین یکی از معضلات هیئت‌ها انتخابات آن است.
داوران باید بدون ترس قضاوت کنند!
مهدی اخوان درباره عملکرد داور در حضور کمک‌داور ویدئویی اظهار کرد: علت قرار دادن ناظر توسط فدراسیون و هیئت‌ها چیست؟ اگر قرار است که داور از ناظر بترسد باید از VAR هم ترس داشته باشد. داور باید با تسلط به تمام فاکتورهای داوری وارد زمین شود، همچنین وی باید در حضور ناظر عملکرد بهتری داشته باشد و این موضوع برای VAR هم صدق می‌کند.
وی ادامه داد: در واقع داور باید دانش و آمادگی جسمانی خود را ارتقا دهد و در زمینه‌های مختلف با تسلط کامل همراه با VAR قضاوت کند. چه بسا گاهی کمک‌داور ویدئویی وی را صدا می‌زند اما داور تأیید نمی‌کند. هدف از حضور ناظر و VAR بهتر شدن عملکرد داوران است.
در ایران آکادمی داوری وجود ندارد
کارشناس داوری کشورمان با اشاره به اهمیت آموزش در عملکرد مطلوب داوران تصریح کرد: داور نباید توجهی به ناظر داشته باشد و اگر این چنین باشد، میزان خطای وی افزایش پیدا می‌کند. اگر VAR وارد ایران شود باید آکادمی‌ها را تقویت کنیم، در صوتی که در ایران اصلاً آکادمی برای داوران وجود ندارد و این اشتباه است. ما باید برای داوران فرهنگ‌سازی و آکادمی ایجاد کنیم تا آموزش ببینند اما متأسفانه آموزش در کشور ما سطح پایینی دارد و عده‌ای یا آموزش را قبول ندارند و عده‌ای هم نمی‌توانند این کار را انجام دهند.
آموزش را باید از رده‌های پایه آغاز کنیم
وی در تشریح تقویت زیر ساخت‌های داوری خاطرنشان کرد: اگر می‌خواهیم در آینده از VAR استفاده کنیم باید از همین امروز در رده‌های پایه آموزش را شروع کنیم، همچنین هیئت‌های ورزشی و فدراسیون بپذیرند که باید روزی از کمک‌داور ویدئویی استفاده شود. آیا آموزش‌دهندگان ما تسلط کافی دارند که می‌خواهند این کار را انجام دهند؟. تا زمانی‌که مسئولان هیئت‌ها خودشان تجربه این کار را نداشته باشند، نمی‌توانند مؤثر واقع شوند. وقتی به افراد باتجربه اعتماد نشود، داوران خوبی پرورش پیدا نمی‌کنند.
ابتدا استان‌ها باید به داوران مستعد اعتماد کنند
داور اسبق کشورمان در ارتباط با نقش مؤثر هیئت‌های ورزشی اظهار کرد: در زمان من ۲۲ داور در لیگ قضاوت می‌کردند و امروز متأسفانه داور بازی سپاهان و زنیت را از جای دیگر می‌آورند و وقتی هیئت استان به داور خود اهمیت نمی‌دهد، چرا فدراسیون باید این حرکت را انجام دهد. وقتی احمد محمدی و حقیقی را در اختیار داریم که داوران خوبی هستند را در لیست‌ها قرار نمی‌دهیم تا دیده شوند، فدراسیون هم به آنها بی‌توجه است. آموزش در ایران فریز است و به همین دلیل پیشرفت در کشور ما وجود ندارد.
VAR خشم آشکاری هواداران و بازیکنان را کنترل می‌کند
رسول نظری، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد خوراسگان اصفهان در خصوص تأثیر دراز مدت VAR در ایران اظهار کرد: فوتبال به لحاظ اجتماعی در بلندمدت خشم آشکار جامعه ایرانی را به خشم قاطع تبدیل می‌کند. VAR باعث می‌شود هرجا بیرون‌زدگی در این مسیر اتفاق بیفتد با سطح کمتری باشد و یعنی اگر کمک‌داور ویدئویی نباشد، ذی‌نفعان روز بازی و پس از آن دچار خشم آشکار هستند. خشم آشکار پرخاش بازیکن و زد و خوردهای متعدد است، در فوتبال اروپا مربی اجازه خروج از محوطه فنی خود را ندارد اما در ایران این اتفاق بسیار زیاد می‌افتد. VAR این موضوع را تعدیل می‌کند و باعث می‌شود خشم آشکاری که در بین هواداران و بازیکنان وجود دارد، کنترل شود.
با کمک‌داور ویدئویی خشم منفعل کنترل می‌شود!
این مدرس دانشگاه در بیان انواع خشم تصریح کرد: خشم منفعل خشمی است که معمولاً در بین مدیران و سیاست‌ورزان وجود دارد و این یعنی با ورود VAR خشم منفعل جامعه فوتبال کنترل می‌شود، این نوع خشم خود را در ظاهر نشان نمی‌دهد اما به لحاظ اینکه نتیجه نهایی مسابقه منافع باشگاه را تأمین نکرده است ، جای دیگر بروز پیدا می‌کند. خشمی که ما قصد داریم با VAR به آن دست پیدا کنیم خشم قاطعانه است که باعث رشد ما می‌شود، چراکه به تعداد آدم‌های فعال در یک پدیده منفعت وجود دارد و هرکس به دنبال منفعت فردی خود است. خشم قاطعانه سبب می‌شود منفعت خود را در مسیر منفعت جامعه قرار دهیم.
نظری در بیان تأثیر کمک‌داور ویدئویی بر جامعه خاطرنشان کرد: VAR کمک می‌کند تعهد اخلاقی ما در کسب نتیجه ارتقا پیدا کند و شایسته‌سالاری رایج شود، قبول دارم که خطای انسانی وجود دارد اما در نهایت نتیجه به نفع افراد شایسته است. در متولوژی، منحنی نرمال نشان می‌دهد که ۹۵ درصد زیر منحنی نرمال قرار دارند، ۲.۵ درصد سمت راست مثبت و ۲.۵ درصد سمت چپ هستند و ممکن است مثبت‌ها از VAR نفع ببرند و امکان دارد برخی هم ضرر کنند اما نگاه ما باید به ۹۵ درصد باشد.
نیازمند آموزش و توانمندسازی هستیم!
عضو هیئت علمی دانشگاه خوراسگان در تشریح اهمیت دانش گفت: دانش قدرت را به همراه دارد و برای رسیدن به قدرت نیازمند آموزش و توانمندی هستیم. حضور VAR باعث می‌شود سکوهای ما آرام باشد زیرا سکوها تأثیرگذار است. در فوتبال اروپا و لیگ برتر انگلیس حضور یا نبود کمک‌داور ویدئویی چندان تفاوتی ندارد و در آن‌جا بیشتر کارکرد اقتصادی دارد، اگر جای تیم‌های برنده و بازنده عوض شود، آورده مالی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. هواداران انگلیسی قبل از شروع فصل تمام بلیت‌ها را خریداری کرده‌اند و می‌دانند برای هشت بازی باید در جایگاه مشخص خود بنشینند. هر انگلیسی هنگام خروج از خانه و بازگشت به آن ۲۲ بار چک می‌شود و به طور متوسط هر ورزشگاه ۲۰ زون تصویری دارد، اگر هواداری حرکت ناشایستی انجام دهد محروم و جریمه شامل حال وی می‌شود.
در ایران VAR کارکرد اجتماعی دارد
نظری در ادامه صحبت‌های خود در زمینه کارکرد VAR تصریح کرد: برای هواداری که در لیگ انگلیس است VAR کمتر جنبه اجتماعی دارد و بیشتر اقتصادی است، در صورتی که فوتبال ما وابسته به بودجه‌های نفتی، آهنی، فولادی و معدنی است و این واقعیت را باید بپذیریم. هنگامی‌که این مسئله وجود دارد، کارکرد اقتصادی از بین می‌رود و کارکردهای فرهنگی و اجتماعی پررنگ می‌شود، به‌خصوص که در نظام جامعه ما باشگاه‌ها از واژه فرهنگی ورزشی استفاده می‌کنند.
مدیران ورزشی ما به دنبال محبوبیت اجتماعی هستند!
این استاد دانشگاه در بیان عملکرد مدیران ورزشی اظهار کرد: رویکرد ماکیاولسیتی یعنی شما فقط به دنبال نتیجه هستید و این هدف یا از طریق VAR که یک راه صحیح است محقق می‌شود یا از راه آب معدنی‌های مسموم و سکه لای گز تأمین می‌شود. مدیران ورزشی ما به دنبال محبوبیت اجتماعی هستند و به این دلیل کارکرد فرهنگی اجتماعی VAR در ایران از کارکرد اقتصادی آن مهم‌تر است ، به همین دلیل وجود این سیستم بسیار مهم خواهد بود. عدد ۵۰ میلیارد در کشوری که برخی باشگاه‌های آن سالانه بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیارد هزینه دارند، ناچیز است و بنابراین ما تمکن مالی لازم برای استفاده از کمک‌داور ویدئویی را داریم.
قضاوت در زمین مسابقه منوط به چهار شرط است
وی در تشریح چهار شرط اصلی داوری خاطرنشان کرد: اگر ما به ورزش به چشم یک پدیده برای اقتدار ملی نگاه کنیم و دیدگاه سرگرم‌کننده سیاسی آن را از بین ببریم، می‌توانیم بسیار مؤثر شویم. من اعتقاد دارم هوش ایرانی ظرفیت مدیرت داوری را دارد به شرط اینکه چهار نکته را رعایت کنیم. یکی از این شروط تلاش است و به این معنی که داوران به قوانین روز دنیا مسلط و تلاش مبتنی بر دانش آکادمیک داشته باشند. دومین مورد این است که هیچ دانش عملیاتی تا در میدان تبدیل به تجربه نشود، نتیجه نمی‌دهد و دانش‌های عملیاتی ما باید تبدیل به تجربه شود.
داوران نمی‌توانند ۲۲ بازیکن را مدیریت کنند!
عضو هیئت علمی دانشگاه خوراسگان در بیان سایر شرایط داوری گفت: شرط دیگر تمرکز است، شما نمی‌توانید همزمان استاد دانشگاه و یک داور با عملکرد خوب باشید. آخرین مورد تعهد است؛ یعنی اگر یک سیستم سال‌ها برای رشد من زحمت کشیده است و اگر فلان پست به من پیشنهاد شد، نباید داوری را کنار بگذارم؛ البته در صورتی که درگیر معاش نباشم. داوری که برای هر بازی بین دو یا سه میلیون تومان می‌گیرد، نمی‌تواند ۲۲ بازیکن را که به‌عنوان مثال در مجموع ۵۰۰ میلیارد می‌گیرند را مدیریت کند. داور، مدیرعامل و رئیس فدراسیون نباید درگیر معاش باشند، چراکه اگر روی این موضوع متمرکز شوند، تعهد آنها تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
داور نباید دغدغه معاش داشته باشد!
نظری با اشاره به تأثیر دستمزد داوران بر عملکرد آنها خاطرنشان کرد: داور هنگام قضاوت درگیر ۱۴ جز ارتباطی است که یکی از آنها محیط تجربی گیرنده است، به طور کلی تعهد از معاش می‌آید. شعار فیفا در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر باید برای داوران ایرانی استفاده شود؛ در این تورنمنت فیفا داوران را یار اول فدراسیون معرفی کرد. اگر ما سه ضلع اصلی یک رویداد را دارا باشیم، بدون تردید چهار داور یار اول فدراسیون هستند و برای این کار باید الگوسازی شود و هیچ الگویی بهتر از فیفا نیست و این سازمان در جام جهانی ۲۰۲۲ از شعار یار اول فدراسیون برای داور استفاده می‌کند و احترام زیادی برای آنها قائل است.
وی ادامه داد: باید این دیدگاه را در استان‌ها ایجاد و در نهایت به سازمان لیگ منتقل کنیم تا داوران ما درگیر معاش نشوند و با سرمایه‌سوزی مواجه نشویم. برای این امر چهار راهکار وجود دارد و برای کسانی که در عرصه داوری وارد می‌شوند یکی از آنها تعهد اخلاقی است. نکته دوم شایسته‌سالاری به‌شمار می‌رود که مبتنی بر فکت‌های میدانی است و در یک مکانیسیم شایسته‌سالار برای داوران باید شایسته‌یابی شود و پس از این شایسته‌گزینی اتفاق بیفتد و در مرحله بعد شایسته‌پروری رخ دهد و پس از آن شایسته‌گماری و در نهایت به شایسته‌داری برسیم.
باید الگوسازی داشته باشیم!
این مدرس دانشگاه در خصوص نقش مؤثر داوران اظهار کرد: اگر شایسته‌داری نشود، سیستم به سمت فساد می‌رود. استراتژی بعدی، قانون‌مندی است و ما باید بپذیریم که داوران به عنوان قاعده اصلی یک مسابقه وظیفه اجرای قانون به صورت تأمین منفعت اجتماعی را دارند؛ این کار هرکسی نیست و تلاش آکادمیک، تجربه، تمرکز و تعهد می‌خواهد.
وی افزود: در نهایت معتقد به الگوسازی هستم. شما باید یک بنچ‌مارک را در نظر بگیرید و الگوی فرایند کشف و پرورش استعداد داوری را داشته باشید که مبتنی بر بحث حرفه‌ای‌سازی است. داوری که برای هر بازی یک میلیون تومان می‌گیرد، چطور می‌تواند بازیکنانی را مدیریت کند که چندین برابر او دستمزد دارند؟ تاکید می‌کنم که داور نباید درگیر معاش باشد و تفکر حرفه‌ای داوری ما را به سمت حرفه‌ای شدن سوق می‌دهد. همچنین VAR می‌تواند در ارائه کارکرد مطلوب فوتبال بسیار مؤثر باشد.
نظر شما