به گزارش خبرنگار ایمنا، Daylight Saving Time یا صرفه‌جویی در زمان نور روز یا ساعت تابستانی، فرآیندی است که به صورت قراردادی در بعضی از کشورهای دنیا اجرا می‌شود. در واقع هدف آن صرفه‌جویی در مصرف انرژی برای نیمه نخست سال است که خورشید زمان بیشتری در آسمان حضور دارد.
در سال ۱۴۰۲ طرح ساعت تابستانی دیگر در ایران اجرا نشد و این مسئله مورد انتقاد کارشناسان حوزه انرژی قرار گرفت، با این وجود برخی از کارشناسان این حوزه معتقدند که لغو این طرح مزایای بیشتری نسبت به وجود ساعت تابستانی دارد. برای شناخت بیشتر طرح ساعت تابستانی و بررسی تأثیر لغو آن در مصرف انرژی با ساسان صفریان، دکترای مدیریت و آینده‌پژوهی انرژی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
طرح ساعت تابستانی از چه زمانی شکل گرفت؟
طی سال‌های گذشته و در کشورهای اروپایی و آمریکایی طرحی برای مدیریت انرژی ارائه شد. درواقع کشورهای اروپایی و آمریکایی برای اینکه بتوانند میزان مصرف انرژی خود را کنترل کنند، ساعت رسمی خود را به نحوی تغییر می‌دانند که فعالیت سازمان‌های دولتی در ساعت‌های غیر از پیک مصرف قرار گیرد. در این طرح دولت مجبور نبود که برای یک الی دو ساعت فعالیت در ساعت پیک مصرف سرمایه‌گذاری بسیاری برای تولید انرژی انجام دهد.
آیا همچنان طرح ساعت تابستانی در کشورهای جهان وجود دارد؟
خیر، به طور کلی در زمانی که طرح ساعت تابستانی مورد توجه قرار گرفت، خیلی طرح مطلوب و حائز اهمیتی محسوب نمی‌شد و زمانی که این طرح در کشورهای اروپایی و آمریکایی اجرا شد نتایج مثبت و منفی بسیاری داشت. در حال حاضر طرح ساعت تابستانی حدود ۱۰ سال است که در کشورهای آمریکایی و اروپایی لغو شده است، اما همچنان در برخی از کشورهای دنیا مانند ترکیه اجرا می‌شود.
طرح ساعت تابستانی چطور به ایران وارد شد؟
متأسفانه در زمانی که طرح ساعت تابستانی در دنیا مورد توجه قرار گرفت، کارشناسان ایران نیز بدون توجه به مسائل مختلف و ساختارهای فرهنگی جامعه، این طرح را در کشور به مرحله عملیاتی رساندند. درواقع پیش از اینکه طرحی در کشور اجرا شود باید مسائل بسیاری از جمله رویکردهای فرهنگی جامعه نسبت به آن بررسی شود.
طرح ساعت تابستانی در مصرف انرژی تأثیر مطلوبی داشته است؟
به طور کلی اگر بخواهیم ویژگی‌ها و مزایای طرح ساعت تابستانی را بررسی کنیم، نخستین مسئله‌ای که مورد توجه قرار می‌گیرد، تأثیرات این طرح بر مصرف انرژی و مسائل اقتصادی است. زمانی که طبق طرح ساعت تابستانی، ساعت کاری سازمان‌ها، ارگان‌ها و شرکت‌های دولتی را از مقطع زمانی گرم به ساعت خنک تغییر می‌دهیم، به طور خودکار میزان مشخصی انرژی ذخیره می‌شود.
در ایران پیک مصرف انرژی از ساعت ۱۲ الی ۱۷ محاسبه شده است و طبق طرح ساعت تابستانی برای اینکه انرژی مصرفی در ساعات پیک مصرف را مدیریت کنیم، باید ساعت کاری سازمان‌های دولتی را به ۶ صبح انتقال دهیم تا این مراکز در ساعات پیک، مصرف انرژی نداشته‌باشند. طبق محاسبات انجام شده استفاده از طرح ساعت تابستانی می‌تواند حدود ۳۰ درصد در مصرف انرژی تأثیر داشته باشد.
با توجه به تأثیر ساعت تابستانی در مصرف انرژی، آیا تداوم این برنامه در سال جاری بهتر نبود؟
خیر، اگر از منظر مصرف انرژی و براساس محاسبات ریاضی به این مسئله نگاه کنیم، تصور می‌شود که طرح ساعت تابستانی بسیار مفید است و عملاً با این طرح می‌توان تنها با استفاده از تغییر ساعت اداری، انرژی را در ساعات پیک مصرف ذخیره کنیم. با توجه به این مسئله می‌توان گفت که پایداری ساعت تابستانی می‌توانست مفید باشد و متأسفانه دیدگاه جامعه به این طرح نیز همین شکل است.
درواقع اگر از نگاه کارشناسی و استراتژیک طرح ساعت تابستانی را مورد بررسی قرار دهیم، متوجه می‌شویم که این طرح مشکلات بسیاری به همراه دارد و هر طرحی را باید براساس مزایا و معایبی که دارد به مرحله اجرایی‌سازی برسانیم.
طرح ساعت تابستانی چه معایبی دارد؟
طرح ساعت تابستانی مشکلات بسیاری در حوزه مصرف انرژی، روانشناسی و روانکاوی به وجود می‌آورد. اگر طرح ساعت تابستانی را از نظر مصرف انرژی بررسی کنیم در این طرح ساعت کار شرکت‌ها و مراکز دولتی را از هفت به ۶ صبح انتقال می‌دهیم، اما موضوعی که در این شرایط حائز اهمیت است، میزان مراجعه مردم در ساعات ۶ الی هشت صبح است.
درواقع در ساعات ۶ الی هشت صبح کمتر از پنج درصد مردم به مراکز اداری مراجعه می‌کنند و عملاً براساس طرح ساعت تابستانی در زمانی از پتانسیل خود استفاده می‌کنیم که نیاز کمی به آن‌ها داریم و بخش بسیاری از مردم نیز در آن زمان به مراکز مراجعه نمی‌کنند، بنابراین طرح ساعت تابستانی ممکن است به ظاهر با توجه به اینکه میزان فعالیت مراکز اداری را به ساعات خنک انتقال می‌دهد، مناسب به نظر برسد، اما از نظر مسائل اقتصادی نقش ویژه‌ای در هدر رفت انرژی دارد.
سخن آخر...
خوشبختانه در سال ۱۴۰۲ طرح تغییر ساعت رسمی که تحت عنوان ساعت تابستانی شناخته می‌شد، برداشته شده و این تصمیم‌گیری بسیار حائز اهمیت است، همچنین در این سال طرح دیگری مبنی بر تغییر ساعات اداری مطرح شده که این طرح نیز مناسب بوده، اما همچنان مشکلاتی به همراه دارد.
نظر شما