به گزارش خبرنگار ایمنا، سیزدهم فروردین‌ماه در آئین ایرانیان، روز انس با طبیعت نام‌گذاری شده است، روزی که خانواده‌ها به خارج از شهر می‌روند تا این روز را در کنار چشمه‌ها، رودخانه‌ها، سبزه‌زار و طبیعت بگذرانند، اما دغدغه اصلی این است که نباید روز توجه به طبیعت را به روز نابودی طبیعت تبدیل کنیم، چرا که حفاظت از محیط زیست به عنوان بخشی که بر ابعاد مختلف حیات بشری سایه افکنده، میراث نسل‌های آینده بوده و همه می‌دانیم که منابع طبیعی، محدود است، بنابراین تلاش برای جلوگیری از نابودی این منابع برای حفظ حیات انسان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
طبق برآوردها هر سال ۱۳ فروردین، هزاران مقاله، گزارش و توصیه در سایت و رسانه‌های مختلف در زمینه اثرات منفی تخریب زیست‌محیطی، منابع طبیعی، پوشش گیاهی و رها کردن زباله در طبیعت منتشر می‌شود، اما هنوز این مسئله واضح که همه می‌دانند نباید طبیعت و محیط زیست را با همه تنوع زیستی که برای انسان‌ها ارمغان زندگی و حیات است را ناآگاهانه به نابودی نکشانند، حل نشده است و روزبه‌روز شاهد گسترش فعالیت‌های مخرب انسانی که اکنون به عنوان تهدید بزرگ قرن است، مواجه هستیم.
به گفته کارشناسان زیست‌محیطی، سال‌ها است که مقابله با تخریب محیط‌زیست در روز طبیعت یکی از دغدغه‌های فعالان و دوستداران محیط‌زیست درباره این روز شده است به نحوی که روز طبیعت در بعضی مناطق با تصاویری از انبوه زباله‌های رها شده، درختان شکسته و مراتع سوخته پایان می‌پذیرد، این درحالی است که طبیعت تنها سرمایه همگانی است و باید برای حفظ آن تلاش کنیم تا برای گذری چندساعته طبیعت و محیط‌زیست به تباهی کشانده نشود، آنها معتقد هستند در روز طبیعت تا حد امکان از غذاهای آماده که نیاز به پخت ندارند استفاده کنیم و از روشن کردن آتش در کنار درختان صرف‌نظر شود و تنها در صورت نیاز به آتش، حتی‌المقدور از زغال آماده به جای شکستن سرشاخه درختان و درختچه‌ها استفاده شود و در انتها، خاکستر را با آب و خاک بپوشانیم تا به طور کامل آتش خاموش شود، همچنین در صورت مواجه شدن با هرگونه آتش‌سوزی در جنگل و بوستان‌ها، نسبت به خاموشی آن اقدام کنیم و در صورت لزوم به مراکز آتش‌نشانی یا منابع طبیعی اطلاع دهیم.
نکته قابل توجه دیگر اینکه وارد فصل بهار و فصل گلدهی گیاهان می‌شویم و بهتر است در روز طبیعت محل اسکانی را انتخاب کنیم که از پوشش گیاهی کمتری برخوردار باشد تا خطر آتش‌سوزی و آسیب پوشش گیاهی کاهش یابد، البته باید از محیط زندگی گونه‌های جانوری نیز فاصله داشته باشیم و مخل آسایش حیوانات نشویم، لذا هرگونه رفتار ناسالم در طبیعت با ماهیت این روز مغایرت دارد.
همچنین عامل حیاتی و مهمی که رعایت آن ضروری است، جمع‌آوری و تفکیک زباله‌ها است، چراکه زباله‌هایی همچون شیشه و بطری آب معدنی در طبیعت سبب انعکاس نور خورشید و آتش‌سوزی می‌شود و علاوه‌بر آن که موجب آلودگی محیط‌زیست می‌شود و جمع‌آوری یا تجزیه آنها با دشواری همراه است، در بسیاری از موارد نیز آتش‌سوزی‌های گسترده‌ای را در بر می‌گیرد، بنابراین داشتن کیسه زباله برای جمع‌آوری زباله‌ها الزامی است.
به نظر کارشناسان، راه‌حل مناسبی که برای کاهش میزان سبزه‌های کاشته وجود دارد، جایگزین کردن کاشت نهال به جای سبزه است و می‌توانیم به جای کاشت سبزه، کاشت نهال را به فرهنگی پسندیده تبدیل کنیم، چراکه کاشت نهال نیز نشان نوروز و بهار دارد، همچنین کاشت سبزه علاوه بر هدررفت غله مورد نظر به محیط زیست آسیب می‌رساند، چرا که بر اساس فرهنگ مرسوم در روز سیزدهم فروردین ماه این سبزه‌ها در طبیعت و رودخانه‌ها رها می‌شود و تمام این موارد آسیب به طبیعت و در نهایت ضربه زدن به نسل آینده است. کاشت نهال علاوه بر حفاظت از آب و تثبیت خاک موجب تولید اکسیژن می‌شود و به حفظ طبیعت کمک می‌کند.
افراد روز طبیعت را بیشتر در کنار رودخانه‌ها و سبزه‌زار می‌گذرانند، مادری که خود را فعال محیط زیست معرفی می‌کند و با دو فرزند کوچک خود در حاشیه چمن‌زارهای سی‌وسه‌پل نشسته است از حس و حال روز طبیعت به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: در این روزها که خانواده‌ها برای تفریح و گردش به دامان طبیعت می‌روند، باید در حفظ آن هم کوشا باشند و هیچ زباله‌ای را در طبیعت رها نکنند. در روز سیزده‌بدر یکی از عادت‌های غلط روشن کردن آتش و شکستن شاخه و برگ درختان است که صدمه جدی به محیط زیست می‌زند، در حالی که روز سیزدهم فروردین، روز حفظ طبیعت است.
وی با بیان اینکه باید فرهنگ جمع‌آوری زباله را برای حفظ محیطی پاک به کودکان آموزش دهیم، اظهار می‌کند: سیزده به در روزی است که به دامان طبیعت پناه می‌بریم تا اهمیت حفظ طبیعت از گزند آسیب‌های کوچک و بزرگ را در خاطر نگه داریم، چرا که اگر اقدامات ما باعث آسیب به محیط‌زیست و تخریب آن شود، همان داشته‌های طبیعی و سرمایه‌های محیط‌زیستی برجای مانده نیز از بین خواهد رفت و روز توجه به طبیعت به روز نابودی آن تبدیل می‌شود.
یکی از جوانانی که به همراه دوستانش در کنار زاینده‌رود حضور دارد، به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: ایرانیان باستان به طبیعت احترام زیادی می‌گذاشتند؛ هیچ‌گاه آب‌ها را آلوده نمی‌کردند، شاخه‌های نهال‌های نورسیده را برای تفریح و آتش زدن نمی‌شکستند. امروزه آسیبی که سهل‌انگاری و بی‌توجهی افراد به طبیعت وارد می‌کند، جبران‌ناپذیر است و این رفتارهای غلط آیندگان را از دیدن جلوه‌های بی‌همتای طبیعت محروم می‌کند.
این جوان که خود را دانشجوی ارشد جامعه‌شناسی معرفی می‌کند در ادامه می‌افزاید: لازم است در روز طبیعت، احترام به طبیعت را جدی بگیریم و آن‌گونه که شایسته تمدن و فرهنگ غنی ایران است با آن رفتار کنیم و این شعار که ما جزئی از طبیعت هستیم و طبیعت جزئی از وجود ما است را تنها در حد یک شعار نگه نداریم و آن را عملی کنیم.
پیرمردی که گرد سپیدی روزگار بر موهای او نشسته است و همراه خانواده خود در دل طبیعت وقت می‌گذراند در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، می‌گوید: از قدیم دورهمی‌های خانوادگی در طبیعت گذشته است و می‌گذرد، اما در دوران جوانی ما از ساختمان‌های بلند، آلودگی‌ها، تخریب طبیعت خبری نبود و پدران خانواده یک روز قبل از برگزاری جشن "سیزده‌بدر" شاخه‌های خشکی را در محل مناسب بدون صدمه به طبیعت و درختان جمع‌آوری می‌کردند تا مادران با آرامش مشغول پخت و پز شوند و خوشی دیدن منظره‌های زیبای نصف جهان کنار رودخانه همیشه خروشان دوچندان می‌شد اما مشکلی که امروز بلای جان طبیعت شده، نابودی درختان و ریختن زباله در طبیعت است.
وی می‌افزاید: رهایی زباله‌ها باعث تخریب طبیعت و هم تجمع موش‌ها می‌شود و بیماری‌ها را افزایش می‌دهد، منابع آب محدود بوده و صرفه‌جویی در مصرف آب و حفظ پاکیزگی منابع آب و رودخانه‌ها، وظیفه همه است که در روز طبیعت باید بیشتر به این موارد توجه شود، طبیعت محل زندگی جانداران مختلفی است و ما به عناوین مختلف وارد حریم زندگی آنها می‌شویم و باید رعایت کنیم تا به آنها آسیبی وارد نشود. حیوانات جزئی از طبیعت هستند و نباید آنها را آزار دهیم.
دختر جوانی که به همراه خانواده در پارک جنگلی ناژوان حضور دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به آسیب زباله‌های پلاستیکی برای طبیعت و جانداران، می‌افزاید: فکر کنید در روز طبیعت با گردش و تفریح در کنار رودها، جنگل‌ها، مزارع، چشمه‌ها و آب‌های روان، چند لیوان یک‌بار مصرف استفاده می‌شود، چند بطری نوشابه، آب و آبمیوه را به سطل زباله می‌اندازید، از چند نی پلاستیکی استفاده می‌کنند، چقدر کیسه پلاستیکی برای جمع‌آوری زباله، چند ظرف یک‌بار مصرف غذا را استفاده می‌کنند و دور می‌ریزند، بالاخره همه این پلاستیک‌های یک‌بار مصرف جایی به شکل زباله جمع می‌شود و تأثیرات مخرب خود را بر طبیعت به جا می‌گذارد، طبیعت زخمی اشتباهات انسان است و باید بیشتر از قبل به فکر حفظ آن باشیم.
احساس تعلق به محیط‌زیست حلقه مفقوده حفاظت از طبیعت
رضا شیخ‌پور، کارشناس منابع طبیعی و پژوهشگر محیط زیست با اشاره به اهمیت پاکیزگی محیط زیست، اظهار می‌کند: در همه ایام سال وقتی مردم به طبیعت و جنگل می‌روند، شاهد رهاسازی زباله‌ها در سرتاسر طبیعت و جنگل هستیم و این امر تنها در روز طبیعت اتفاق نمی‌افتد بلکه در طول ایام سال شاهد این اتفاق ناگوار هستیم، چرا که هنوز فرهنگ عمومی کشور در حوزه حفاظت از طبیعت بسیار ضعیف است.
وی ادامه می‌دهد: بارها فعالان محیط‌زیست و رسانه‌ها به مردم هشدار دادند که رهاسازی زباله‌های پلاستیکی در طبیعت چه عواقب جبران‌ناپذیری دارد، اما مردم کشور ما هنوز با مقوله حفاظت از محیط زیست بیگانه هستند و گویا طبیعت را از آن خود و آیندگان نمی‌دانند.
این کارشناس منابع طبیعی با تاکید بر اینکه باید احساس تعلق به محیط‌زیست و طبیعت در مردم ایجاد شود، اظهار می‌کند: این حس تعلق باید از دوران کودکی افراد نهادینه شود که یکی از نهادهای تأثیرگذار در این امر آموزش و پرورش است. آموزش و پرورش باید به این مقوله به نحو جدی بپردازد، اما محیط زیست و حفاظت از طبیعت در آموزش و پرورش در آخرین اولویت‌های درسی قرار دارد.
شیخ‌پور تصریح می‌کند: فرهنگ‌سازی تنها در بعد نرم‌افزاری نیست و باید به بعد سخت‌افزاری آن هم توجه شود، وقتی در پارک‌های جنگلی کشور فاصله سطل‌های زباله از یکدیگر بسیار زیاد است، طبیعی است که افراد زباله خود را به حال خود رها کنند. باید از متولیان امر این سوال را پرسید، در مناطق طبیعی که شاهد حضور بیشتر گردشگر در آن هستند، چرا حداقل زیرساخت‌های لازم برای جلوگیری از رهاسازی زباله‌ها در طبیعت همچون تعبیه سطل زباله، بعد از گذشت دهه‌ها هنوز فراهم نشده است؟
وی می‌افزاید: در بعد نرم‌افزاری فرهنگ‌سازی حفظ محیط زیست، بیشترین سهم را نهاد آموزش و پرورش دارد و در بعد سخت‌افزاری وظیفه اصلی آن به عهده دولت است و باید اقدامات لازم در این خصوص را انجام دهد. جنگل‌ها و طبیعت کشورمان از حجم زباله‌های پلاستیکی رها شده به مرحله انفجار رسیده است که این امر حاکی از آن است که کشور در حوزه حفظ محیط زیست و جلوگیری از افزایش زباله‌های رها شده پلاستیکی ناکارآمد بوده است.
نظر شما