به گزارش خبرنگار ایمنا، صنایع‌دستی ایران نمادی از تاریخ، فرهنگ و هویت این سرزمین است، قدمتی دیرینه دارد که نه‌فقط در داخل بلکه همواره در میان کشورهای دنیا از جایگاهی ارزنده برخوردار است.
اما با توجه به وجود مشکلات چند سال گذشته، از کرونا گرفته تا تحریم‌ها و شرایط نامناسب اقتصادی، این هنر-صنعت نتوانست سهم بسزایی از درآمدزایی را به خود اختصاص دهد و شاید هم آن‌طورکه لازم بود، متولیان این عرصه اهمیت این هنر را مورد توجه قرار ندادند.
اکنون پس از گذشت چند سال از کسادی در این بخش، امسال، فعالان صنایع‌دستی در انتظار رونق این بازار در ایام نوروز هستند، درصورتی‌که با مقارن شدن ماه رمضان با این ایام، ممکن است از تعداد گردشگران کاسته شود و نتیجه مورد انتظار، برای فعالان به وجود نیاید.
فاصله صنایع دستی با جایگاه واقعی
طبق آمار ارائه شده افزون بر ۷۰ هزار هنرمند صنایع‌دستی در استان اصفهان فعالیت دارند، همچنین پنج هزار کارگاه صنایع‌دستی در این استان وجود دارد که فعالیت و صادرات آن‌ها طی سال‌های اخیر با موانع و محدویت‌هایی روبه‌رو بوده است.
مسئولان بر این باور هستند که بدون تردید توسعه اقتصادی شهرهای ایران به‌ویژه اصفهان که خود مهد صنایع‌دستی ایران محسوب می‌شود، وابسته به توسعه گردشگری و ترویج صنایع‌دستی است؛ هرچند دولت هم نگاه ویژه‌ای نسبت به این مقوله داشته اما ظاهراً مسیر رونق، دشوارتر و پرفرازونشیب‌تر از برنامه‌های فعلی است، چراکه باوجود دیدگاه‌های مثبت نسبت به توسعه صنایع‌دستی باز هم این حرفه با شرایطی که شایسته آن است فاصله زیاد دارد و نتوانسته ارزآوری قابل‌توجهی را ایجاد کند.
هنرمندان صنایع‌دستی بر این باورند که باید تدابیر اجرایی و جدی برای پویا شدن این بازار اندیشید، رفع موانع صادراتی، تقویت بازارهای بین‌المللی، برندسازی، حمایت‌های مالی و ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت از جمله نیازهای قطعی این بازار برای رونق است. چه‌بسا با وجود شرایط سخت کرونا و نبود گردشگر خارجی و داخلی در سه سال گذشته، فرصت زیادی از این بازار گرفته شد و اکنون باید در اندیشه بهبود شرایط بود.
درواقع با وجود نوسان نرخ دلار و کاهش توان مالی مردم به‌علاوه قرارگرفتن ماه رمضان در ایام نوروز، هنوز هم پس از گذر از بحران کرونا، چندان چشم‌انداز مثبتی نسبت به رونق این بازار برای ایام نوروز امسال وجود ندارد و بارها هشدار داده شده است درصورتی‌که تدبیری سریع و کارشناسانه برای رهایی از این معضل انجام نگیرد، در آینده‌ای نزدیک شاهد خروج تعداد بیشتری از هنرمندان صنایع‌دستی از این حرفه و زوال تدریجی این هنر- صنعت اصیل ایرانی خواهیم بود.
تدابیری برای رونق بازار صنایع‌دستی در نوروز
اما برای نوروز امسال چه تدابیری در راستای رونق صنایع‌دستی اصفهان، اندیشیده شده است؟ آیا باوجود گرانی‌های اخیر، گردشگران استقبالی از خرید این محصولات انجام خواهند داد؟
طبق آمار ارائه شده افزون بر ۷۰ هزار هنرمند صنایع‌دستی در استان اصفهان فعالیت دارند، همچنین پنج هزار کارگاه صنایع‌دستی در این استان وجود دارد که فعالیت و صادرات آن‌ها در سال‌های اخیر با موانع و محدویت‌هایی روبه‌رو بوده است.
مرتضی نصوحی مدیر پژوهش، خلاقیت و فناوری‌های نوین شهرداری اصفهان با اشاره به مشکلاتی همچون کمبود آب، آلودگی هوا و فرونشست زمین در اصفهان تأکید می‌کند: فعالیت در حوزه صنایع‌دستی آلودگی ایجاد نمی‌کند و اشتغال‌زاست، از سوی دیگر صنایع‌دستی با جذب گردشگر ارتباط نزدیکی دارد و رونق شهرها به‌واسطه آن شکل می‌گیرد، همچنین کمک می‌کند تا برای فرهنگمان ارزش قائل شویم و از توسعه صنعتی آسیب‌زا فاصله بگیریم.
وی با بیان اینکه مدیریت شهری به دنبال برگزاری ایده کاپ‌های مختلف است، می‌گوید: سیزدهمین ایده‌کاپ به موضوع گردشگری اختصاص دارد و فراخوان آن اعلام شده تا از ایده‌های شهروندان و نخبگان بهره‌مند شویم.
همچنین غلامعلی فیض‌الهی، رئیس اتحادیه شرکت‌های تعاونی صنایع‌دستی اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: امسال پس از گذشت چند سال که با شیوع کرونا و بی‌رونقی بازار صنایع‌دستی در ایام نوروز مواجه بودیم از سوی فعالان این حرفه انتظار می‌رود بازار شرایط پررونقی را تجربه کند.
وی تصریح می‌کند: اما با توجه به مصادف بودن ماه رمضان با ایام عید احتمال می‌رود مسافران کمتری وارد اصفهان شوند، در نتیجه احتمالاً بازار پویایی را نخواهیم داشت.
رئیس اتحادیه شرکت‌های تعاونی صنایع‌دستی اصفهان می‌گوید: از سویی هم به دلیل شرایط اقتصادی، قدرت خرید مردم پایین است و با وجود تأثیر دلار بر قیمت مصالح و مواد اولیه صنایع‌دستی، این محصولات گران‌تر عرضه شده و خریداران هم کمتر به سمت آن سوق پیدا می‌کنند.
فیض‌الهی یادآور می‌شود: اگرچه نرخ ارز تا حدودی فروکش کرده اما همچنان تأثیر این عامل، برگرانی صنایع‌دستی پایدار است، بر این اساس علی‌رغم آنکه هرساله فعالان صنایع‌دستی در انتظار ایام نوروز برای فروش محصولات خود به گردشگران بودند اما به دلیل موارد اشاره شده بازگشت شرایط بازارها به قبل از کرونا پیش‌بینی نمی‌شود.
وی در پاسخ به این پرسش که چه تدابیری برای رونق بازار صنایع‌دستی در ایام نوروز اندیشیده شده است، می‌گوید: قرار است از طریق سازمان صنایع‌دستی چند نمایشگاه در اصفهان برگزار شود که یکی از این نمایشگاه‌ها در محل چهل‌ستون واقع است.
رئیس اتحادیه شرکت‌های تعاونی صنایع‌دستی اصفهان اضافه می‌کند: در این حال شرایط اقتصادی مساعدی نداریم که توقع استقبال نسبت به خرید محصولات هنری را داشته باشیم، حتی اگر مسافری هم وارد شهرمان شود توان مالی در حدی نیست که خریدار صنایع‌دستی باشد و موجب رونق بخشی به این بازار گردد.
فیض‌الهی با اشاره به تأثیر گرانی صنایع‌دستی بر رکود این بازار می‌گوید: قیمت‌ها به‌خصوص در زمینه مس و رنگ افزایش ۲۱۰ درصدی داشته، واضح است به‌تبع رشد قیمت مواد اولیه محصول تولید شده هم با افزایش نرخ ۵۰ تا ۱۰۰ درصدی عرضه می‌شود.
برخی فعالان به‌طرف تولید محصولات ارزان قیمت روی آورده‌اند
به گفته وی، با توجه به گرانی نهایی آثار، برخی فعالان به‌طرف تولید محصولات با کیفیت پایین روی آورده‌اند تا نرخ نهایی تولید ارزان‌تر تمام‌شده و باقیمت کمتری عرضه کنند. درواقع وقتی فعال، کسادی بازار را می‌بیند، اثر خود را به‌گونه‌ای ارزان‌تر تولید می‌کند تا خریدار داشته باشد که این مورد بر اصالت صنایع‌دستی تأثیرات نامطلوبی می‌گذارد. با وجود شرایط نامناسب بازارهای داخلی متولیان باید امکاناتی را فراهم کنند تا محصولات صنایع دستی از طریق صادرات درآمدزایی ایجاد کنند.
رئیس اتحادیه شرکت‌های تعاونی صنایع‌دستی اصفهان خاطرنشان می‌کند: به‌ویژه آنکه از پتانسیل بسیار خوبی هم برای تولید صنایع‌دستی برخوردار هستیم و کشورهای دیگر خریدار محصولات ما هستند، زیرا علاقه‌مند به صنایع‌دستی ایران هستند و خرید برایشان به‌صرفه است.
فیض‌الهی می‌افزاید: اصفهان به‌عنوان یکی از مراکز پرآوازه تولید صنایع‌دستی با کشورهای زیادی خواهرخواندگی دارد و می‌تواند از این قابلیت خود برای عرضه آثارش استفاده کند اما مسئولان غفلت می‌کنند.
وی اظهار می‌کند: با برگزاری کنفرانس‌ها و همایش‌ها و شعارهای مسئولان، گامی برای رونق بازار صنایع‌دستی برداشته نمی‌شود؛ فعلاً بهترین راهکار روی‌آوردن به صادرات محصولات است.
گزارش از نفیسه زمانی‌نژاد، خبرنگار سرویس اقتصاد ایمنا
نظر شما