به گزارش خبرنگار ایمنا، طی چند سال اخیر نگاه دانشگاه‌ها به سمت مراکز علمی نسل سوم حرکت کرده است؛ این نسل از دانشگاه‌ها علاوه بر پژوهش به فعالیت‌های کاربردی، محصول‌محور و ثروت‌آفرین می‌اندیشند. در این بین انتظار امروز جامعه مراجعه بیشتر به دانشگاه‌ها برای رفع معضلات کشور است. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، پژوهش کاربردی یکی از ارکان‌های لازم برای افزایش اعتبار دانشگاه است و قطعاً افزایش اعتبار مراکز علمی یک کشور منجر به توسعه آن می‌شود.
حمایت؛ لازمه کاربردی‌سازی پژوهش
حمیدرضا یوسفی، یک دکترای شیمی آلی در رابطه با عوامل مؤثر در کاربردی نشدن پژوهش‌ها به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: یکی از مسائلی که در حوزه پژوهش اهمیت بسیار زیادی دارد، حمایت از پژوهشگران است.
وی می‌افزاید: توسعه پژوهش در کشور نیازمند حمایت است، زیرا پژوهشگر به‌تنهایی از نظر اقتصادی توانایی تأمین مخارج مربوط به پژوهش را ندارد و به همین دلیل نمی‌تواند در این حوزه فعالیت مطلوبی داشته‌باشد.
این دکترای شیمی آلی ادامه می‌دهد: در این راستا دولت می‌تواند طرح‌هایی برای حمایت از دانش‌آموزان و دانشجویان فعال در این حوزه ارائه دهد و با استعدادیابی برای فعالیت پژوهشگران سرمایه‌گذاری کند.
وی تاکید می‌کند: سرمایه‌گذاری برای توسعه پژوهش باید از سنین پایین شروع شود تا در نهایت منجر به رفع مشکلات صنایع کشور و ثبت اختراعات جدید شود.
یوسفی در رابطه با اهمیت سرمایه‌گذاری برای توسعه پژوهش در سنین پایین، می‌گوید: درواقع با سرمایه‌گذاری برای توسعه پژوهش، مشکلات کشور به واسطه نبوغ نخبه‌های داخلی مرتفع می‌شود و در کنار آن از مهاجرت نخبه‌ها و خروج ارز از کشور نیز جلوگیری خواهد شد.
وی می‌افزاید: علاوه بر این موارد پژوهش باعث می‌شود که دانش‌آموز برای تحصیل در دانشگاه تجربه کافی به‌دست آورد؛ درواقع سرمایه‌گذاری در این حوزه مزایای بسیار زیادی دارد و به بودجه محدودی نیاز دارد. به طور کلی پژوهش مهارتی آموختنی است زیرا این مهارت در آینده باعث رشد و پیشرفت جامعه علمی می‌شود.
کاربردی‌سازی پژوهش در دستان دانش‌آموزان
این دکترای شیمی آلی با اشاره به نقش پژوهش در رفع نیازهای جامعه می‌گوید: در حال حاضر اکثر ارگان‌ها و صنایع کشور با مشکلات مختلفی مواجه هستند و کمبودهایی دارند، اما متأسفانه این صنایع برای رفع مشکلات خود از شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده نمی‌کنند.
وی در همین رابطه ادامه می‌دهد: متأسفانه صنایعی که با مشکل یا کمبود تجهیزات مواجه می‌شوند، برای تأمین لوازم خود به بازارهای خارجی روی می‌آورند؛ بنابراین لازم است که به دانش پژوهشگران داخلی نیز توجه شود.
یوسفی تاکید می‌کند: به طور کلی پژوهش زمانی کاربردی می‌شود که مورد حمایت دولت قرار بگیرد. در صورتی که از پژوهشگران حمایت نشود آنان نیز رغبتی برای ورود به فضای اختراع نخواهند داشت.
این دکترای شیمی آلی با اشاره به عملکرد معاونت علم‌وفناوری کشور می‌گوید: در صورتی که زیرساخت مناسبی برای فعالیت پژوهشگران ایجاد نشود، احتمال توسعه صنایع دانش‌بنیان نیز کاهش می‌یابد.
وی می‌افزاید: در این راستا بخشی تحت عنوان معاونت علم و فناوری تأسیس شده است که تاکنون فعالیت مطلوبی داشته است؛ این مرکز با دانشگاه‌ها همواره تعامل داشته و از طرح‌های دانش‌بنیان، مسابقات علمی و ایده‌های مختلف حمایت می‌کند.
یوسفی در همین رابطه ادامه می‌دهد: فعالیت‌های معاونت علم و فناوری بسیار ارزشمند است، اما همچنان ضعفی که در ایران به شدت مشاهده می‌شود، بی‌توجهی به سنین پایه است.
وی تصریح کرد: در حال حاضر حدود ۲۰ میلیون دانش‌آموز در حال تحصیل هستند و تعداد دانش‌آموزان ایران بیش از کشورهای توسعه یافته است؛ بنابراین می‌توان از این پتانسیل به بهترین شکل ممکن استفاده کرد.
این دکترای شیمی آلی تاکید می‌کند: متأسفانه در ایران به دانش‌آموزان خیلی توجه نمی‌شود و این ضعف سیستم آموزشی است؛ این جامعه بزرگ منبعی ارزشمند برای توسعه کشور محسوب می‌شود که اگر در راستای توسعه آن سرمایه‌گذاری شود قطعاً نتیجه مطلوبی خواهد داشت.
وی می‌افزاید: متأسفانه نادیده گرفتن سنین پایه در کشور وجود دارد که برای دانش‌آموزان دختر مشهودتر است؛ در این راستا آموزش و پرورش می‌تواند نقش ویژه‌ای داشته‌باشد؛ درواقع این سازمان باید به پتانسیل عظیمی که در کشور وجود دارد، توجه داشته‌باشد و حتی برای اوقات فراغت دانش‌آموزان نیز برنامه‌ریزی کند.
الزامی بودن پژوهش از ارزش آن کاسته است
عیسی چراتی، یک دکترای جامعه‌شناسی در رابطه با علل کاربردی نبودن پژوهش‌های کشور به خبرنگار ایمنا می‌گوید: برای بررسی علل کاربردی نبودن پژوهش در کشور، ابتدا باید به این بپردازیم که چرا دانشجویان وقت خود را صرف پژوهش می‌کنند.
وی می‌افزاید: به طور کلی در ایران دانشجویان مقطع دکتری باید برای کسب مدرک نگارش مقاله داشته باشند، اما در دانشگاه کشورهایی مانند فنلاند اجباری به انتشار مقاله نیست و دانشجو براساس علاقه یا نیاز شغلی خود به مقاله‌نویسی می‌پردازد.
این دکترای جامعه‌شناسی ادامه می‌دهد: با توجه به این مسئله می‌توان گفت مقاله‌ای که به اجبار چاپ شود، ممکن است خطای بیشتری نسبت به مقاله‌ای که براساس علاقه نگارش شده است، داشته باشد همچنین احتمال نادرست بودن آن پژوهش نیز بیشتر خواهد بود.
وی تاکید می‌کند: زمانی که در دانشگاه دانشجو اجباری برای نوشتن مقاله نداشته‌باشد براساس علاقه یا نیاز شغلی خود مقاله می‌نویسد و به فعالیت خود اهمیت می‌دهد.
چراتی در رابطه با دیگر عوامل تأثیرگذار بر ارزش پژوهش می‌گوید: در ایران دانشجویان حقوقی بابت تحصیل دریافت نمی‌کنند و در بهترین حالت می‌توانند با تحصیل در دانشگاه دولتی از مزایای ویژه‌ای بهره‌مند شوند.
وی می‌افزاید: در دانشگاه کشورهای توسعه یافته دانشجو علاوه بر اینکه رایگان تحصیل می‌کند، حقوق نیز دریافت می‌کند. از طرفی به دلیل اینکه برای مقاله‌نویسی الزامی وجود ندارد، دانشجو می‌تواند مقاله باکیفیت‌تری منتشر کند.
این دکترای جامعه‌شناسی ادامه می‌دهد: متأسفانه در ایران دانشجویان بسیاری وجود دارند که برای تأمین نیازهای زندگی مجبور هستند به مشاغلی بپردازند که ارتباطی با تحصیلاتشان ندارد.
نبود نظارت زخمی بر ارزش پژوهش است
وی با اشاره به میزان کاربردی بودن پژوهش‌ها می‌گوید: یکی دیگر از مسائلی که باعث می‌شود پژوهش کشورهای توسعه یافته ارزش بیشتری داشته‌باشد، وجود موسسه‌هایی است که پژوهشگر را بورسیه می‌کند.
چراتی تاکید می‌کند: در کشورهای توسعه یافته موضوعاتی برای پژوهش وجود دارد که پژوهشگران برای پرداختن به موضوعات حقوق دریافت می‌کنند، اما در ایران چنین چیزی مشاهده نمی‌شود و دانشجو فقط در دانشگاه فعالیت می‌کند.
وی می‌افزاید: اخیراً مراکزی تحت عنوان شرکت‌های دانش‌بنیان در سطح کشور توسعه یافته است، اما ظرفیت این مراکز محدود است و از طرفی بودجه کافی برای مدیریت تمام دانشجویان کشور وجود ندارد.
این دکترای جامعه‌شناسی ادامه می‌دهد: یکی از مهم‌ترین دلایلی که منجر به کاربردی نشدن پژوهش‌ها در کشور می‌شود، ساختگی بودن نتایج آن‌ها است؛ درواقع در ایران به دلیل اینکه نظارتی بر پژوهش وجود ندارد، مقالات به طور دقیق نگارش نمی‌شود.
چراتی می‌افزاید: پژوهش به هر نحوی که انجام شود، هزینه بسیار زیادی نیاز دارد و قطعاً زمانی که دانشجو در دوران تحصیلات خود حقوق دریافت کند با خیالی آسوده می‌تواند به نگارش مقاله بپردازد و نهادی که حقوق پرداخت می‌کند نیز نظارت بهتری خواهد داشت.
وی تاکید می‌کند: در ایران این نظارت وجود ندارد و متأسفانه در برخی از دانشگاه‌ها نه تنها حقوقی به دانشجو پرداخت نمی‌شود بلکه دانشجو باید برای ادامه تحصیل هزینه‌ای بپردازد که در این شرایط به دلیل نبود نظارت، مقالاتی که نوشته می‌شود کابرد اندکی دارد.
نظر شما