به گزارش خبرنگار ایمنا، دولت‌های مختلف برای مسکن‌دارشدن دهک‌های اول تا سوم، وعده‌هایی دادند که ازجمله آن می‌توان به طرح مسکن مهر و اقدام ملی مسکن اشاره کرد، طرح‌هایی که روی کاغذ بسیار موفق بوده‌اند.
پس از گذشت چندین سال از شروع ساخت مسکن مهر، هنوز هم شاهد نیمه‌تمام‌ماندن تعدادی از این واحدها هستیم؛ این در حالی است که آن دسته از مسکن مهرهایی که تکمیل شد نیز زندگی باکیفیتی را برای ساکنان خود فراهم نکرده است.
البته مهرداد بذرپاش، وزیر راه‌وشهرسازی نیز اولویت خود را بر اتمام پروژه نیمه‌تمام مسکن مهر قرار داده و در این خصوص نیز اتفاقات خوبی افتاده است اما مسائلی همچون زیرساخت‌های شهری، خدمات زیربنایی و روبنایی و همچنین امکانات درمانی، آموزشی و خدماتی در مناطقی که مسکن مهر ایجاد شده، همچنان پابرجاست و همین موضوع مسکن مهر را به طرحی ناموفق تبدیل کرده است.
دولت سیزدهم نیز از ابتدای فعالیت خود وعده ساخت چهارمیلیون مسکن در چهارسال را داد که تاکنون درخصوص امکان تحقق آن صحبت‌های بسیاری شده اما به نظر می‌رسد آنچه از قلم افتاده، توجه به شهرسازی و الزامات آن برای ساخت این شهرهاست.
بارگذاری بیش از حد جمعیت بر کلان‌شهرها، امروز این شهرها را با مشکلات بزرگی ازجمله ترافیک مواجه کرده است. در بسیاری از کلان‌شهرها روزانه شاهد مهاجرت تعداد زیادی از نیروی کار از شهرهای اطراف به مرکز شهر هستیم، این در حالی است که زیرساخت مناسب نسبت به جمعیت برای حمل و نقل عمومی نیز همچنان فراهم نشده است.
در این خصوص، حمیدرضا نیلی، کارشناس شهرسازی و معماری به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: در همه شقوق مرتبط با شهر، برای آن برنامه‌ریزی می‌شود. در این برنامه‌ریزی با توجه به نرخ رشد جمعیت در دوره‌های مختلف تاریخی، برای آینده نیز، نرخ رشد جمعیت پیش‌بینی شده و بر این اساس شهری ایجاد می‌شود که پذیرای آن بوده و خدمات آموزشی، درمانی، فرهنگی، اداری، مذهبی و اجرایی را در اختیار این جمعیت بگذارد.
سکونت افراد در شهرهای جدید جدا از برنامه‌ریزی شهری نیست
وی با بیان اینکه برای احداث شهر جدید یا پروژه‌هایی مانند مسکن ملی باید برنامه‌ریزی دقیق صورت بگیرد، اضافه می‌کند: هر شهری برنامه‌هایی دارد و براساس آن رشد می‌کند. همچنین برنامه آینده همه شهرها با عنوان «طرح توسعه و عمران جامع شهرها» تدوین شده است.
موضوع خاص سکونت تعدادی از افراد جدای از برنامه‌ریزی شهر نیست و باید در ابتدای چنین تصمیماتی، سیاست‌گذاران، تصمیم‌گیران و مسکن‌سازان در طرح جهش تولید به طرح جامع شهر توجه داشته و از آن تمکین کنند.
این کارشناس شهرسازی و معماری می‌گوید: رشد صنعت، جمعیت، سطح سواد، کشاورزی، خدمات، شبکه معابر و بهترین جهت برای توسعه شهر در ۱۰ سال آینده، در طرح جامع تعیین شده است.
طرح جامع شهرها توسط بهترین متخصصان تدوین شده است
نیلی اضافه می‌کند: طرح جامع شهرها توسط تیم تخصصی مجربی متشکل از متخصصان اقتصاد شهری، جامعه‌شناس، جمعیت‌شناس، روان‌شناس محیطی، اشتغال، کشاورزی، حمل‌ونقل شهری، معمار و عمران شهری که توسط یک شرکت مهندسان مشاور شهرساز معرفی شده‌اند، تهیه و تدوین می‌شود. این تیم با بررسی همه ویژگی‌های گذشته و حال، برای آینده شهر برنامه‌ای داده که توسعه همه‌جانبه شهر در آن در نظر گرفته شده است.
وی ادامه می‌دهد: اگر برای طرح اقدام ملی مسکن از طرح‌های جامع موجود استفاده کنند، بازی را برده‌اند چراکه از یک طرح جامع تخصصی که از پیش آماده شده است استفاده کرده‌اند. طرح جامع شهرها پس از بررسی‌های فراوان در شوراهای استانی در شورای‌عالی مسکن و شهرسازی به تصویب رسیده است، بنابراین این طرح‌ها کاملاً قابل استناد بوده و بهترین رهنمود توسعه شهرهاست.
به گفته این کارشناس معماری و شهرسازی اگر طرح جامع، بستری برای ساخت مسکن ملی باشد اقدامی کارشناسانه انجام شده است. اما اشکالات از زمانی به وجود می‌آید که به این طرح‌ها توجه نشده و به یکباره تصمیم گرفته می‌شود عده‌ای را در مکانی سکونت دهند. در این طرح‌های مسکن‌سازی، بنا به دلایل محدودی، بارگذاری جمعیت بر نقطه‌ای خاص برنامه‌ریزی می‌شود.
تجربه ناموفق بی توجهی به طرح جامع در جهان
نیلی تاکید می‌کند: تاکنون در چند مقطع تاریخی در سطح جهان و کشورمان شاهد صدمات این تصمیمات ناگهانی بوده‌ایم که ممکن است امروز راهگشا باشد اما با توجه به نبود طرح‌های پشتیبان، پس از گذشت چندین سال از ساخت این سکونت‌گاه‌ها شاهد رشد و تبدیل آن به آنچه برنامه‌ریزان در نظر داشتند نخواهیم بود.
وی ادامه می‌دهد: این تجربیات با هزینه بسیاری به دست آمده و می‌توان از آن نتیجه گرفت که برای ایجاد سکونت‌گاهی برای جمعیت‌ها، باید در جهت و همسو با حرکت منطقی که برای ایجاد، رشد و توسعه شهرها تعریف شده است، حرکت کنیم.
بارگذاری جمعیت اضافه همه ساکنان شهر را به مخاطره می‌اندازد
این کارشناس شهرسازی اضافه می‌کند: در طرح جامع، سقف جمعیت‌پذیری شهرها نیز تعیین شده است اما اکنون شاهد بارگذاری جمعیت اضافه هستیم که همه ساکنان شهر را به مخاطره می‌اندازد.
نیلی ادامه می‌دهد: بارگذاری‌های اضافی و بدون برنامه قبلی حتماً تبعاتی به دنبال دارد که دامن همه شهر را می‌گیرد، بنابراین باید به دانش‌های موجود اعتماد کرد و نباید مطالعات پیشین کنار گذاشته شود.
بی‌توجهی به برنامه جامع، ساختار اقتصادی شهر را به هم می‌ریزد
وی می‌گوید: یکی از کلیدی‌ترین دانشمندان مدیریت برنامه‌ریزی شهری، اقتصاد شهری است که مجموعه فعالیت‌های ممکن برای ساکنان هر شهر را نیز در برنامه جامع شهر تعیین کرده‌اند. همچنین برای وضعیت معیشت مردم نیز کاملاً برنامه‌ریزی شده است؛ بنابراین بی‌توجهی به برنامه جامع، ساختار اقتصادی شهر را نیز به هم می‌ریزد.
نیلی اضافه می‌کند: مسیر توسعه شهرها در طرح جامع تعیین و معابر لازم برای آن نیز در نظر گرفته شده است. اگر در نقطه دیگری به جز مکان‌های پیش‌بینی شده، جمعیتی بارگذاری شود، حمل‌ونقل به این مناطق، بار اقتصادی مضاعفی برای ساکنان آن مناطق خواهد داشت. عملاً تصمیم‌گیری برای اسکان افراد بدون برنامه‌ریزی پیشین، تحمیل مشکلات اقتصادی به آنان است.
وی تصریح می‌کند: در این اقدامات، آینده‌ای برای سکونت‌گاه‌های جدید در نظر گرفته می‌شود که برای ساختن آن، مسئولان باید هزینه‌های بسیاری انجام دهند. این هزینه‌ها نوسانی بوده و ممکن است هر سال نتوانند آن را انجام دهند در نتیجه کیفیت مطلوبی در این فضاها ایجاد نمی‌شود. در ادامه ساکنان این شهرها از محیط زندگی خود رضایت نخواهند داشت که تبعات منفی اجتماعی به دنبال دارد.
به گفته این کارشناس شهرسازی اگر این تصمیمات همسو و منطبق با طرح‌های شهری فرادست نباشد، هزینه‌های اضافه و بیش از جدی ایجاد می‌کند و نمی‌توان انتظارات ساکنان شهرهای جدید را بر طرف کرد. معمولاً این افراد توان چندانی برای هزینه کردن ندارند. این در حالی است که خدماتی که طی سال‌ها در شهر ایجاد شده باید به یکباره در شهرهای جدید ایجاد شود که این کار را ناممکن کرده است.
نیلی خاطرنشان می‌کند: بنابراین حتی نمی‌توان خدمات شهری مناسبی به شهرهای جدید ارائه کرد که نارضایتی افراد را به دنبال دارد.
نظر شما