به گزارش خبرنگار ایمنا، مترو (قطار شهری) برای نخستین‌بار در لندن با افتتاح ایستگاه راه‌آهن متروپولیتن مورد استفاده قرار گرفت که با توجه به افزایش روزافزون جمعیت شهرها و لزوم توجه به شبکه حمل‌ونقلی ریلی زیرزمینی در دستور کار مدیریت شهرها قرار گرفته است.
در کشور ما نیز به‌رغم اینکه مطالعات احداث متروی اصفهان در دهه ۱۳۴۰ آغاز شد و قرار بود از فرودگاه بین‌المللی به فولادشهر و کارخانه ذوب‌آهن یک خط قطار شهری ایجاد شود، اما در تهران و شش سال پس از اولین اقدام، کلنگ احداث آن در سال ۱۳۵۶ به زمین زده شد.
پس از گذشت چندین سال و از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۷ مطالعات طرح اولیه خطوط اولویت‌دار قطار شهری اصفهان و حومه انجام شد و در سال ۱۳۷۹ بودجه احداث قطار شهری در پنج شهر کشور در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید.
ابتدای دهه ۱۳۸۰ طراحی تفصیلی خط شمال به جنوب (خط یک) قطار شهری اصفهان به طول ۵.۱۲ کیلومتر انجام شد و عملیات اجرایی ساخت تونل آن آغاز شد، سپس با اضافه شدن خط ۷.۷ کیلومتری کاوه تا پاسداران، اولویت اول قطار شهری اصفهان به طول ۲۰.۲ کیلومتر در دستور کار قرار گرفت.
با توجه به اینکه قطار شهری، از پرهزینه‌ترین بخش‌های مدیریت شهر است، یکی از موضوعات اساسی اجرا و توسعه خطوط این سیستم حمل‌ونقلی، بحث تأمین منابع مالی است؛ طبق گفته مسئولان احداث هر کیلومتر مترو در کلان‌شهرهای ایران بالغ بر ۱,۳۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد که تأمین آن از توان شهرداری خارج است و لازم است با کمک دولت و عقد قرارداد با شرکت‌های مختلف تأمین شود.
در راستای تکمیل خط دو قطار شهری، قراردادی EPCF میان شهرداری اصفهان و شرکت «مپنا» به ارزش ۵۹۴ میلیون یورو منعقد شد که مقدمات این قرارداد مشارکتی، نزدیک به چهار سال به طول انجامید.
پیش‌بینی بهره‌برداری از متروی اصفهان تا ۵ سال آینده
سیدمحسن واعظی‌فر، مدیرعامل سازمان قطار شهری اصفهان می‌گوید: اتفاق شاخص برای خط دو متروی اصفهان، امضای قرارداد با شرکت مپنا بود که هفدهم اسفندماه سال گذشته بین این شرکت و شهرداری اصفهان منعقد شد و بر اساس این قرارداد در طول ۴۸ ماه تمام خدمات طراحی و مهندسی، تأمین تجهیزات و قطعات یدکی، آموزش، بارگیری، نصب و راه‌اندازی تجهیزات و ناوگان خط دو به همراه تأمین مالی پروژه حدود ۶۰۰ میلیون یورو توسط این شرکت انجام شود.
وی با بیان اینکه تمام ۱۶ ایستگاه اولویت اول فاز خط دو، در حال اجرا است و تاکنون در بخش سازه و سیویل حدود ۳۹ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است، ادامه می‌دهد: طبق پیش‌بینی‌ها در صورت تأمین منابع مالی، پس از پنج سال این خط به‌صورت کامل به بهره‌برداری برسد.
مدیرعامل سازمان قطار شهری اصفهان خاطرنشان می‌کند: ساخت هر ایستگاه مترو حدود ۳۵۰ میلیارد تومان (بدون هزینه تملک و آزادسازی) اعتبار نیاز دارد؛ احداث و راه‌اندازی هر پروژه خط قطار شهری به صورت کلی شامل سه مرحله است.
وی اضافه می‌کند: پروژه عمرانی شامل ساخت تونل، ایستگاه‌ها و دپو، تأمین تجهیزات ریلی شامل ریل، برق و تأمین انرژی، سیگنالینگ، تابلو و ناوگان و قطار شهری مورد بهره‌برداری، مراحل احداث خطوط مترو است.
عملیات عمرانی خطوط مترو، ۴۰ درصد کل هزینه‌ها را شامل می‌شود
واعظی‌فر تصریح می‌کند: طبق تجربه خط یک و تجربیات سایر شهرها، برای خطوط مترو در اصفهان به‌طور معمول از لحاظ مالی مرحله نخست ۴۰ درصد و مراحل دو و سه در مجموع ۶۰ درصد از کل هزینه‌ها را شامل می‌شود؛ همچنین مرحله اول با توان و مصالح داخلی قابل انجام است، اما مراحل بعدی، اقلام خارجی و با تکنولوژی بالا، نیازمند تأمین ارزی و وارداتی است.
وی تاکید می‌کند: در خط یک قطار شهری اصفهان پس از اتمام مرحله نخست، برای اجرای مراحل بعدی به تفکیک نیازها قراردادهای متنوعی با پیمانکارانی همچون مپنا، صاایران و پلور سبز بسته شد که بسیار هزینه‌بر بود و پس از تحریم‌ها بعضی از شرکت‌ها نمی‌توانستند تعهدات خود را اجرا کنند و از طرفی هم شهرداری نیز هزینه تأمین تمام هزینه‌ها را نداشت و هنوز هم ندارد، لذا در حال حاضر نیز تجهیزات و ناوگان این خط نواقصی دارد و کامل نشده است.
مدیرعامل سازمان قطار شهری اصفهان می‌گوید: بر همین اساس و در راستای تأمین تجهیزات و ناوگان خط دو، تدبیری از سال‌های قبل اندیشیده شد که تمام مراحل دو و سه به یک پیمانکار داخلی و با همکار خارجی به صورت EPCF (قرارداد طراحی و مهندسی، تأمین، ساخت و تأمین مالی) واگذار شود تا علاوه بر مسائل مهندسی و تأمین قطعات به‌صورت فاینانس، تأمین منابع مالی بر عهده پیمانکار باشد و باری از دوش شهرداری برداشته شود.
وی تاکید می‌کند: از چند سال قبل مراحل انتخاب این پیمانکار و شریک خارجی در سازمان قطار شهری اصفهان پیگیری شد و شرکت «مپنا» با شرکت سیتیک چین با کمترین قیمت و بیشترین کیفیت انتخاب شدند.
واعظی‌فر تصریح می‌کند: پس از آغاز تحریم‌های اخیر از سال ۱۳۹۸، شرکت سیتیک چین به دلایلی همچون امکان نداشتن سرمایه‌گذاری و تأمین تجهیزات همکاری نمی‌کرد و قرارداد کار معطل مانده بود؛ در سال ۱۴۰۰ شرکت مپنا اعلام کرد که می‌تواند به جای شرکت سیتیک چین، از توان مالی شرکت مپنا بین‌الملل استفاده کند و تعهدات مالی و اعتباری را انجام دهد.
تعامل با «مپنا» برای تکمیل خط ۲ مترو
وی تاکید می‌کند: این شرکت همچنین نامه‌ای از بانک مرکزی برای ضمانت تعهدات مالی خارجی مپنا بین‌الملل به سازمان قطار شهری ارائه کرد و در نهایت این تصمیم مورد تأیید هیئت مدیره قطار شهری و سپس شورای اسلامی شهر قرار گرفت و تفاهم‌نامه همکاری در این زمینه به ارزش ۵۹۴ میلیون یورو منعقد شد.
مدیرعامل سازمان قطار شهری اصفهان می‌گوید: پس از تأیید شورای اسلامی شهر، قرارداد برای تنظیم به استانداری، وزارت کشور و بعد از آن سازمان برنامه و بودجه کشور ارسال و در نهایت در شورای اقتصاد کشور تصویب شد.
وی با بیان اینکه از جمله دستاوردهای این قرارداد، تأمین منابع مالی، تجهیزات و ناوگان خارج از شهرداری، مباحث مهندسی و اجرا و خرید خارجی به صورت متمرکز بوده است، اضافه می‌کند: شهرداری اصفهان در این قرارداد بسیار بزرگ و با این حجم مراودات ارزی برای نخستین بار تمام فعالیت‌ها و تجهیزات مراحل دو و سه احداث خط دو را به یک شرکت معتبر و با تعهد دولت واگذار کرد که با انعقاد آن از لحاظ مالی، اجرایی و زمان اجرای پروژه و کیفیت کار، سود بزرگی به شهرداری می‌رسد.
نظر شما