به گزارش خبرنگار ایمنا، با گسترش شهرنشینی و روند رو به رشد جمعیت آنها، شهرها با چالش‌های جدی مواجه شد که رفع مشکلات ریز و درشت آن با روش‌های سنتی، چندان امکان‌پذیر نبود، از این‌رو با دانش و علم بشری، تکنولوژی، فناوری اطلاعات و اینترنت اشیا به کمک شهرها آمد تا روند زندگی برای ساکنان شهر با کمترین چالش همراه باشد.
زندگی در یک شهر هوشمند برای همه ما رویایی و هیجان‌انگیز است؛ تصور کنید از لحظه خروج از خانه تا زمانی‌که دوباره به آنجا برمی‌گردید، همه چیز در سطح شهر تحت یک برنامه دقیق و مشخص پیش می‌رود و هیچ استرس و دغدغه‌ای از بابت ترافیک، پارکینگ، قرارهای کاری و خدمات شهری و اداری ندارید. به این ترتیب شما می‌توانید با خیال راحت کارهای خود را برنامه‌ریزی کنید و سر وقت به تمام امور روزمره خود برسید.
کارشناسان برنامه‌ریزی شهری معتقدند هر منطقه‌ای که برای ارائه خدمات و رفع مشکلات از فناوری استفاده کند، در تعریف شهر هوشمند قرار می‌گیرد. یک شهر هوشمند برای بهینه‌سازی کیفیت زندگی ساکنان با استفاده از فناوری و ادغام چندین کارکرد اساسی همچون مدیریت داده‌های شهروندان، حمل‌ونقل هوشمند، پارک حاشیه‌ای هوشمند، امنیت عمومی و امنیت در بین دیگران را در دستور کار خود دارد و مدیران آن برای هوشمندسازی شهر و ارتقای سطح کیفی زندگی شهروندان می‌کوشند.
با توجه به اهمیت این موضوع و به منظور بررسی چالش‌های مفهوم شهر هوشمند و جایگاه فعلی شهر اصفهان در هوشمندی، گفت‌وگویی را با همایون یزدان‌پناه، مشاور و دستیار شهردار اصفهان در امور هوشمندسازی انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
تفاوت شهر هوشمند با شهر الکترونیک چیست؟
در شهر الکترونیک، خدمات به‌صورت الکترونیکی به مردم ارائه می‌شود و فرایندها و حرکت‌های سنتی از جمله بردن نامه و جابه‌جایی افراد در داخل سازمان‌ها به‌صورت الکترونیکی و از طریق شبکه‌های کامپیوتری انجام و خروجی آن خدمت الکترونیکی محسوب می‌شود.
شهر الکترونیکی متشکل از سازمان‌های الکترونیکی از جمله شهرداری الکترونیکی و شهروندان الکترونیکی است؛ شهروندانی که قابلیت کار با رایانه و دستگاه تلفن همراه را داشته باشند و بتوانند خدمات الکترونیکی را دریافت کنند.
در شهر هوشمند، یک شهر الکترونیک داریم که علاوه بر ارائه خدمات با استفاده از سنسورهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری الکترونیکی، انواع حسگرها نیز در محیط‌های بیرونی و داخل سازمان‌ها و سیستم‌ها قرار داده شده و بازخورد گرفته می‌شود و بر اساس بازخورد، سیستم با کمک هوش مصنوعی به شما برای تصمیم‌گیری، کمک و راهنمایی می‌کند؛ در واقع سیستم الکترونیکی برای انتخاب مسیر بین دو نقطه تنها یک خط می‌کشد، اما سیستم‌های هوشمند با ارائه پیشنهادهای مختلف با مردم تعامل دارند.
چرا در هوشمندسازی شهری از سایر کشورهای پیشرفته جهان عقب ماندیم؟
از آنجا که شهر هوشمند به لحاظ سامانه‌های مختلفی که در آن باید با هم ارتباط الکترونیکی برقرار کنند، نیازمند یک مدیریت واحد یا حداقل یکپارچه شهری است، لذا این سیستم با نبود مدیریت یکپارچه در شهر دچار مشکل می‌شود و بی‌شک این یک مشکل اساسی است.
اصفهان به‌عنوان نخستین شهر در خاورمیانه از سال ۱۳۶۹ با نصب نخستین سامانه هوشمند کنترل ترافیک در تقاطع ابوذر_عباس‌آباد، دارای تقاطع هوشمند با سنسور شد و بر اساس عبور خودرو از هر مسیر، رنگ سبز و قرمز چراغ‌های راهنمایی تنظیم می‌شده است؛ این شهر در سال ۱۳۷۴ نیز دارای نخستین مرکز کنترل ترافیک رایانه‌ای در سطح کشور بود که به‌صورت شبکه‌ای انجام می‌شد.
با توجه به اینکه در صورت رعایت نکردن قوانین ترافیکی، سامانه نمی‌تواند به‌خوبی فعال باشد، می‌توان گفت که مشکل اساسی در این سیستم علاوه بر ابزار و فناوری، مشکلات فرهنگی، اجتماعی است. در واقع سیستم هوشمند زمانی درست عمل می‌کند که شرایط استاندارد ترافیکی با رعایت قوانین به‌وسیله تمام ذی‌نفعان همچون عابران پیاده یا شهروندان دوچرخه‌سوار ایجاد شود.
ضرورت هوشمندسازی را در چه می‌دانید و به نظر شما چرا شهر باید به این سمت حرکت کند؟
سیستم هوشمند مراتب مختلفی دارد؛ در حال حاضر شهرهای بزرگ جهان با تراکم جمعیت بالا و آلودگی‌های زیست‌محیطی مواجه هستند، از این‌رو دنیا به این نتیجه رسیده است که هوشمندی ضرورت دارد و البته مطلب مهم‌تر این است که هوشمندسازی موضعی تنها به صورت فناورانه نیست و حرکت‌های هوشمندانه نیز نباید صرفاً ابزاری باشند.
هوشمندی دارای دو بعد است، یک بعد غیرفناورانه (فرهنگی و اجتماعی) که ۷۰ تا ۸۰ درصد وزن هوشمندسازی زیست بوم‌های اجتماعی از جمله شهرها در دنیا به این بعد اختصاص دارد و بعد دوم، فناورانه شامل ابزارهایی است که بتوانیم با آنها به بررسی مشکلات و رفع آن بپردازیم.
ابتدا باید مسائل مربوط به بخش‌های فرهنگی، اجتماعی، مدیریتی، قوانین و ضوابط حل شود، در غیر این صورت با کاهش اثربخشی اقدامات فناورانه افزایش آلودگی‌های زیست‌محیطی روبه‌رو خواهیم شد؛ از طرفی تنها با هوشمندسازی می‌توان در این وضعیت اقتصادی با جهان وارد رقابت شد و تا زمانی که به عنوان مثال در صنعت خودروسازی هوشمندسازی انجام ندهیم، نمی‌توانیم با برندهای مهم دنیا رقابت کنیم.
میز خدمت الکترونیکی چه خدماتی را به شهروندان ارائه می‌دهد؟
بر اساس دستورالعملی که سال‌ها قبل توسط دولت ابلاغ و با شیوع کرونا ضرورت ایجاد میز خدمت الکترونیکی بیشتر احساس شد تا از این طریق مردم بتوانند با استفاده از اینترنت و شبکه‌های مجازی از راه دور خدمات دریافت کنند، این موضوع گسترش یافت. از این‌رو این حرکت در تمام شهرها و نهادها آغاز و پیشرفت خوبی نیز در این زمینه در شهرداری اصفهان حاصل شد. در حال حاضر حدود ۱۵۰ خدمت الکترونیکی روی میز خدمت شهرداری اصفهان قابل استفاده است.
به‌رغم اینکه وجود بیش از ۲۰۰ خدمت الکترونیکی مهم، یکی از مشکلات اساسی در این زمینه نبود تمام آنها روی میز خدمت شهرداری است، لذا طی برنامه‌ریزی‌های انجام شده مقرر شد تا سه ماه آینده و در نهایت پایان سال ۱۴۰۱ اکثر این خدمات روی میز خدمت الکترونیکی ارائه شود تا شهروندان بتوانند از راه دور خدمات خود را دریافت کنند.
البته به چند علت از وضعیت فعلی راضی نیستیم، زیرا به دلیل نبود آگاهی کافی و اطلاع‌رسانی مناسب یا ضعف در کیفیت ارائه خدمات، در حال حاضر آنچه در میز خدمت ارائه می‌شود، مورد استفاده شهروندان قرار نگرفته است و در واقع آنها مطالبه‌گر این خدمات نیستند، لذا در حال پیگیری و رفع این مشکل هستیم.
در عین حال خدماتی از جمله دریافت مجوز برای صنوف مختلف، بحث ملاقات‌های مردمی با شهرداران مناطق کلان‌شهر اصفهان که به‌صورت پایلوت در سه منطقه انجام شد، ثبت شکایات تخلف‌های ساختمانی، ثبت تخلفات فضای سبز و نیازسنجی محلات شهری، نیز وجود دارد که رضایت شهروندان را جلب کرده است.
صدور پروانه الکترونیکی در مناطق مختلف شهرداری اصفهان با چه مشکلاتی مواجه است؟
صدور پروانه الکترونیکی یک سیر تکاملی داشته و مشکلات آن در مجموعه شهرداری تا حدودی رفع شده است، البته گردش پرونده‌های شهرسازی داخل مجموعه‌های شهرداری به‌صورت الکترونیکی بین حوزه‌های مختلف در حال چرخش است و مدیریت‌ها برای یکدیگر ارسال می‌کنند.
ابتدای فعالیت این دوره مدیریت شهری، معاونت شهرسازی متولی اجرای یک سامانه جدید با معماری نوین با عنوان اصنو (سرا ۱۰) شد و در حال حاضر مراحل تکاملی خود را طی می‌کند که البته با مشکلاتی نیز مواجه شده است.
در حال حاضر مشکلات اولیه این سامانه در حال رفع است، اما مسئله اصلی، زیست‌بوم مطالبات و اولویت شهروندان و مردم است، زیرا از بودجه ۱۵ حدود هزار میلیارد تومانی، ۹۹ درصد مطالبات مردم مباحث عمرانی و غیرمرتبط با خدمات الکترونیکی است و شهروندان، نظافت و تمیزی شهر، فضای سبز، زیرسازی و روکش آسفالت و پیاده‌روها را می‌بینند و می‌خواهند.
برای رفع موانع استفاده از سامانه الکترونیکی، مجموعه کارکنان شهرداری از جمله (شهردار منطقه، معاون شهرسازی و کارمندان این معاونت) نیازمند یک تحول اساسی است، بدان معنا که باید نگاه خود را برای ارائه خدمات به شهروندان از این لحاظ که نخواهند شهروندان در محل حضور پیدا کنند، تغییر دهند و از آنجا که شهروندان، مدیران شهری را انتخاب می‌کنند، لذا بلوغ اجتماعی آنها در منطقه نیز در این انتخاب تأثیر بسزایی دارد.
بنابراین می‌توان گفت، سرمایه‌گذاری برای ارتقای فرهنگ شهروندی جهت الکترونیکی‌سازی و غیرحضوری کردن خدمات که موجب شفاف‌سازی، کاهش فساد و افزایش سرعت می‌شود، کافی نبوده است و به‌رغم افزایش سواد رسانه‌ای مردم و مسئولان، همچنان نسبت به بسیاری از شهرهای جهان عقب هستیم.
نظر شما