به گزارش خبرنگار ایمنا، حدود نیمی از دانش‌آموزان متوسطه در هنرستان‌ها تحصیل می‌کنند. فلسفه وجودی هنرستان‌ها، آموزش دانش‌آموزان برای بازار کار در رده‌های نیروی فنی ماهر و تکنسین بوده است، بنابراین آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و کار و دانش دوره متوسطه، به‌عنوان یکی از زیرنظام‌های آموزشی کشور، این توانمندی را خواهند داشت که به مثابه ابزاری قابل اعتماد، پل مستحکمی بین کلاس درس و اجتماع و بازار کار بنا کنند.
به گفته کارشناسان مهم‌ترین عاملی که باعث وضعیت امروز سیستم آموزشی کشور در خصوص مهارت‌آموزی شده است؛ نبود استفاده از آموزگاران و مربیان متخصص در امر مهارت‌آموزی است؛ زیرا برخی از معلمان و مربیانی که در هنرستان‌ها و مراکز فنی‌وحرفه‌ای مشغول به کار هستند، در رشته خود مهارت‌های لازم را نداشته و به تبع آن، دانش‌آموزان نیز دچار مشکل می‌شوند.
تربیت نیروی انسانی ماهر بر اساس نیاز جامعه علاوه‌بر اینکه از بیکار شدن دانش‌آموختگان رشته‌های مختلف تحصیلی و هدر رفتن سرمایه‌ها جلوگیری می‌کند، موجب سپرده شدن امور شغلی به افراد متخصص، متبحر و افزایش میزان بهره‌وری می‌شود. در این میان، آموزش و پرورش به عنوان دستگاهی که متولی تربیت و پرورش نیروی انسانی جامعه است با ایجاد هنرستان‌های فنی‌وحرفه‌ای و کار و دانش و ارائه رشته‌های متعدد و متناسب با بازار کار می‌تواند زمینه‌ساز توسعه کشور در حوزه‌های اقتصادی و صنعتی باشد و کمبود نیروی انسانی کارآزموده و متخصص را جبران کند.
اگرچه توسعه هنرستان‌ها و افزایش رشته‌های فنی‌وحرفه‌ای و کار و دانش در دستور کار آموزش و پرورش قرار گرفته است و مدیران برخی مدارس مقطع متوسطه، وظیفه هدایت دانش‌آموزان پایه دوم متوسطه را به این رشته‌ها دارند، اما این پرسش در ذهن متبادر می‌شود که آیا آموزش و پرورش، نیازهای دانش‌آموزانی را که در این هنرستان‌ها تحصیل می‌کنند را از نظر امکانات، تجهیزات و فضاهای آموزشی برآورده کرده است؟ و آیا می‌تواند امکانات مورد نیاز این بخش را برای تحقق برنامه توسعه فراهم کند؟
توسعه هنرستان‌های فنی‌وحرفه‌ای و کار و دانش، مهم‌ترین راهکار برای اشاعه فرهنگ کارآفرینی و رفع مشکل بیکاری جوانان تحصیل کرده در کشورهای توسعه یافته است که با تکیه بر دو محور آموزش علم و مهارت، باعث تقویت روحیه امید، اعتماد به نفس و افزایش انگیزش هنرجویان به ادامه تحصیل می‌شود.
تربیت نیروی کار ماهر با احداث هنرستان‌ها در جوار صنعت اصفهان
محمدرضا ابراهیمی، مدیرکل آموزش و پرورش اصفهان، در خصوص لزوم تربیت نیروی کار ماهر با احداث هنرستان در جوار صنایع، می‌گوید: بر اساس انعقاد تفاهم‌نامه بین آموزش و پرورش و صنایع، ساخت هنرستان‌های در جوار صنعت با هدف ایجاد نهضتی برای تربیت نیروی کار ماهر در این استان آغاز شده است.
وی در خصوص انعقاد قرارداد برای ساخت ۳۲ هنرستان همجوار صنعت، اظهار می‌کند: عملیات ساخت بخشی از این هنرستان‌ها به مرحله اجرا درآمده و طی مدت کوتاهی شاهد درصد قابل توجهی از پیشرفت فیزیکی آن‌ها بوده‌ایم.
وی با بیان اینکه تربیت نیروی کار ماهر تأثیر بسیاری در آینده شغلی جوانان دارد، می‌افزاید: این مهم در دستور کار آموزش و پرورش اصفهان قرار گرفته است.
مدیرکل آموزش و پرورش اصفهان خاطرنشان می‌کند: یکی از مهم‌ترین دلایل تحقق نیافتن سند تحول بنیادین، حاکم شدن تفکری است که نه تنها بر اساس سند تحول بنیادین نبوده، بلکه سندها و قراردادهای دیگری (سند ۲۰۳۰) مورد توجه قرار گرفته است.
وی با اشاره به اینکه در کشور ۲۳۰ تا ۲۴۰ میلیارد برای تجهیز هنرستان‌ها مد نظر قرار گرفته که سهم استان اصفهان یک هشتم آن است، می‌گوید: جلسه‌ای با صنایع برگزار و قرار بر ساخت ۳۲ هنرستان در جوار صنعت در این جلسه شد تفاهم‌نامه‌های بسیار خوبی در این زمینه منعقد شده و اکنون بخشی از ساخت این هنرستان‌ها آغاز و با سرعت بالایی پیش می‌رود.
رشد ۲ درصدی تعداد دانش‌آموزان فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش در اصفهان
سیداحمد بنی‌لوحی، معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه حدود ۴۵۰ هنرستان فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش در استان وجود دارد، می‌گوید: در سال تحصیلی جدید، حدود دو درصد به تعداد دانش‌آموزان فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش در استان اضافه شده است.
وی در خصوص تأمین اعتبار برای تجهیزات هنرستان‌های اصفهان طی سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ که نزدیک به ۲۳ میلیارد تومان بوده است، اظهار می‌کند: منابع دولتی این تجهیزات در سفر رئیس جمهوری به اصفهان در اختیار آموزش و پرورش استان اصفهان قرار داده شد و هنرستان‌های استان نیز با مشارکت‌های مردمی و اولیا در راستای تأمین و تجهیز، همکاری مطلوبی داشته‌اند. تجهیز هنرستان‌ها در مناطق محروم بیشتر مورد توجه بوده تا به دانش‌آموزان این مناطق نیز آموزش‌های لازم و در حد استاندارد ارائه شود.
معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان با اشاره به اینکه در سال تحصیلی جدید، دو درصد به تعداد دانش‌آموزان فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش در استان اضافه شده است، می‌افزاید: سال گذشته ۴۳.۳۸ درصد دانش‌آموزان متوسطه دوم در هنرستان‌ها تحصیل می‌کردند و با کمک تمام همکاران و رسانه‌ها که اهمیت ویژه‌ای به مباحث آموزشی و مهارت‌آموزی داشته‌اند، توانسته‌ایم در استان اصفهان این میزان را به ۴۵.۳۱ درصد برسانیم، آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای و تعداد دانش‌آموزان حدود ۱.۹۳ درصد رشد داشته است.
جذب هنرآموزان متخصص در هنرستان‌های اصفهان با کمبود نیروی ماهر
وی موضوع کیفیت بخشی را در هنرستان‌ها بسیار حائز اهمیت می‌داند و تاکید می‌کند: اگر تنها دانش‌آموزان را به سمت هنرستان‌ها ترغیب و هدایت کنیم، رسالت آموزش و پرورش دراین راستا اجرایی شده، کار اصلی، کیفیت‌بخشی به دانش‌آموختگان این مقاطع است که برای تحقق این امر مهم، امسال تعدادی از هنرآموزان متخصص را در رشته‌هایی که نیرو و کارکنان قابل توجهی نداشته‌اند، جذب کرده‌ایم.
بنی‌لوحی در خصوص کیفیت آموزشی در هنرستان‌های استان اصفهان، می‌گوید: بدون شک نمی‌توانیم نگاه یکسانی به این موضوع مهم داشته باشیم، چرا که از لحاظ جنسیت تا حدودی هنرستان دخترانه و پسرانه متفاوت است و کیفیت آموزشی در هنرستان‌های ناطق شهری با شهرستان‌ها و روستا به‌طور کامل تفاوت دارد، اما در قرارگاه "عدالت تربیتی و بسیج آموزشی برابر" که از تابستان در تمام استان‌ها به‌ویژه اصفهان تشکیل شده، لزوم پیگیری دغدغه‌های مدارس مناطق و شهرستان‌های محروم در دستور کار قرار گرفته است.
سال آینده با کمبود معلم و نیروی متخصص روبه‌رو می‌شویم
وی نبود ترغیب و تعامل تدریس توسط نیروهای انسانی با سابقه بالا در آموزش و پرورش استان اصفهان در مناطق محروم و روستاها را یکی از مشکلات این سازمان می‌داند و اظهار می‌کند: امسال شرط جذب و استخدام نیروهای انسانی در رشته‌های هنرستانی فعالیت آن‌ها طی پنج سال در مناطق است که با این ظرفیت پذیرش، اکنون وضعیت نیروها حدودی مناسب شده و امیدواریم نتایج و ارزیابی آن را در ماه‌های آینده شاهد باشیم.
معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان در خصوص کمبود نیروهای انسانی و متخصص در مدارس اصفهان، می‌افزاید: در تابستان امسال حدود هشت هزار نیروی متخصص در استان برای نخستین بار به‌عنوان "نیروی جدیدالورود" در در دوره‌های مختلف ابتدای، متوسطه اول و دوم نظری، فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش جذب کردیم که با این تعداد هیچ کمبود نیروی در سال تحصیلی جاری نداریم، اما طی سال آینده با بازنشستگی برخی از همکاران باید از اکنون به فکر جایگزینی نیروها باشیم.
وی با بیان اینکه تعداد نیروهای شاغل در مدارس استان اصفهان را حدود ۶۰ هزار نفر و فرهنگیان بازنشسته استان حدود ۳۰ هزار و معلمان مدارس غیردولتی را نزدیک به ۲۰ هزار معلم هستند، تصریح می‌کند: اکنون آمار دقیق از تعداد نیروهای شاغل هنرستان‌های استان در دسترس نیست، اما در سامانه‌ها استانی قابل استحصال است.
بهبود شرایط مهارت‌آموزی دانش‌آموزان در مدارس نیازمند عزم ملی است
بنی‌لوحی در خصوص فرسودگی هنرستان‌های استان اصفهان، می‌گوید: علاوه‌بر هنرستان‌ها تعدادی از مدارس اصفهان در حال فرسودگی است، به طوری که امسال اداره نوسازی مدارس استان از حضور دانش‌آموزان در بعضی مدارس جلوگیری کردند. بعضی از مدارس در سال‌های اخیر بازسازی شده، اما چنین موضوع مهمی برای حفظ ایمنی محصلان نیازمند اعتبارات دولتی و همکاری مجمع خیران مدرسه‌ساز استان است.
وی با تاکید بر اینکه وظایف ذاتی هنرستان‌ها مهارت‌آموزی است، اظهار می‌کند: اکنون اهداف وزارت آموزش و پرورش موضوع مهارت‌آموزی دانش‌آموزان در مدارس غیرهنرستانی است تا دانش‌آموز رشته نظری نیز بتواند بعد از فارغ‌التحصیلی مهارت آموزشی داشته باشد، اما از آنجا که آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای و مهارت‌آموزی، هزینه‌های بالا و تجهیزات خاصی را نیاز دارد، توسعه این امر مهم خارج از عهده آموزش و پرورش است. به‌طور حتم اگر می‌خواهیم مسئله مهارت آموزشی را بین تمام دانش‌آموزان مدارس پایه‌ریزی کنیم، باید دستگاه‌های حاکمیتی دولت و مجلس به کمک این سازمان بیایند.
معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش‌وپرورش استان اصفهان در خصوص تربیت نیروی کار ماهر با احداث هنرستان در جوار صنعت اصفهان، می‌افزاید: اکنون برای اشتغال جوانان با معضلاتی مواجه هستیم که بسیاری از این دغدغه‌ها با آموزش و مهارت‌آموزی در هنرستان‌های فنی‌وحرفه‌ای و کارودانش رفع می‌شود و به همین دلیل در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به موضوع هنرستان‌ها شده است و درصد بالایی از خانواده‌های اصفهانی از آن هم استقبال کردند.
وی با اشاره به اینکه نهضت هنرستان‌سازی در استان اصفهان از سال تحصیلی گذشته راه‌اندازی و مجمع خیران نیز مانند سال‌های گذشته وارد صحنه شده است، ادامه می‌دهد: مباحث آموزش بسیار پیچیده و تدریجی است، چرا که اکنون نمی‌توانیم برای مسئله‌ای تصمیم‌گیری کنیم و طی سه ماه دیگر ظرفیت هنرستان‌ها را افزایش دهیم.
بنی‌لوحی با بیان اینکه تأسیس هنرستان‌ها در جوار صنعت برای نخستین بار در استان اصفهان آغاز به کار کرد و دیگر استان‌های پس از اصفهان از آن استقبال کردند، می‌گوید: در این راستا تعدادی از صنایع و شرکت‌های صنعتی اصفهان با آموزش و پرورش همکاری می‌کنند.
وی اظهار می‌کند: احداث هنرستان‌ها در شهرک‌های صنعتی به علت دوری و بعد مسافت بیشتر از شهرها و خارج از شهرستان‌ها نیازمند برنامه‌ریزی و بررسی کارشناسی دقیق است، چرا که ضمن تأسیس و تأمین تجهیزات لازم با طولانی بودن مسیرها ممکن است به هیچ‌وجه مورد استقبال خانواده‌ها و دانش‌آموزان قرار نگیرد.
لزوم توجه نظام آموزشی به مهارت‌آموزی دانش‌آموزان
ناصر کوهستانی، کارشناس آموزش و پرورش در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، مجموع برنامه درسی را عامل اثرگذار در کیفیت و عدالت آموزشی مدارس می‌داند و می‌گوید: برنامه‌ها درسی نباید به سمتی حرکت کند که کنکور تمام هدف دستگاه تعلیم و تربیت باشد، تا به امروز کنکور به یک غول بسیار سنگین تبدیل شده است که دانش‌آموزان از دبیرستان‌های دوره اول و حتی اکنون از دوره ابتدایی در رقابت ناسالم و منفی که انتهای آن به آزمون کنکور ختم می‌شود، ورود می‌یابند.
وی اظهار کرد: دانش‌آموزان باید مانند دیگر کشورهای دنیا دانش‌آموزان وارد بازار کار شوند، لذا لازم است با ایجاد هنرستان‌ها، کار و دانش‌ها فرصت‌های مهارتی و شرایط برای آن‌ها فراهم شود. قرار نیست تمام افراد به دانشگاه وارد شوند، چرا که این بستر مهیا نشده است.
این کارشناس آموزش و پرورش با ابزار تأسف از اینکه نقش فرهنگ‌سازی در خانواده‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفته است، می‌افزاید: نباید انتظار داشته باشیم که تمام دانش‌آموزان وارد دانشگاه شوند. اگر در حوزه اشتغال و مهارت‌آموزی به درستی مدیریت کنیم و دیدگاه دانش‌آموزان و خانواده تنها کنکور و دانشگاه‌محور نباشد، افرادی موفق و مهارت‌آموز را در جامعه تربیت کرده‌ایم.
نظر شما