به گزارش خبرنگار ایمنا، در طول قرون متمادی شهرها همیشه جوامع بشری را در راستای دستیابی به اهداف خود به خدمت گرفته‌اند و در این میان یکی از مؤلفه‌های اصلی شهر هوشمند، زندگی هوشمند است که تأثیرات زیادی بر تصمیمات سیاست‌گذاران و تصورات ساکنان از شهرها و رضایتمندی آنها از شرایط زیست دارد.
هدف اصلی شهر هوشمند، بهینه‌سازی فعالیت‌های شهری و ارتقای رشد اقتصادی در کنار بهبود کیفیت زندگی شهروندان است. ارزش یک شهر هوشمند به کارایی فناوری‌ها است و نه تعداد آنها، لذا یک شهر هوشمند موفق زیرساختی قوی و بر پایه تکنولوژی دارد که امکان ایجاد ابتکارات محیطی را فراهم می‌کند. در این شهر حمل‌ونقل عمومی مؤثر و کارآمد است و برنامه‌های شهری به صورت مطمئن و پیشرو انجام می‌شود.
شهر هوشمند فراتر از یک بخش یا سازمان است و به نوعی یک مفهوم جدید از همکاری و حکمروایی توسعه یافته از طریق اتصالات و ارتباطات الکترونیکی دولت‌های چندسطحی و چندبخشی، همچنین سهامداران از جمله شرکت‌ها، سازمان‌های غیرانتفاعی و شهروندان است.
در کشور ما کلان‌شهرهای زیادی از جمله مشهد داعیه‌دار هوشمندی هستند که به منظور آگاهی از شرایط فعلی هوشمندی این شهر، زیرساخت‌ها و اقدامات انجام شده یا در حال اجرای آن، گفت‌وگویی را با مهدی بدیع‌فرخد، مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مشهد انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
با توجه به رویکرد این دوره مدیریت شهری مشهد و توجه به مباحثی همچون هوشمندسازی، برنامه سازمان فاوا در این باره چیست؟
هوشمندسازی شهرها، فرایندی پیوسته و مستمر است که در سازمان فاوای شهرداری مشهد این حرکت آغاز شده است و با توجه به اینکه مجموعه مدیریت شهری مشهد تاکید خاصی بر این موضوع دارد، با عزم جدی دنبال می‌شود.
در سازمان فاوای شهرداری مشهد چند اقدام شاخص را ادامه می‌دهیم؛ نخست اینکه تأمین زیرساخت‌های شهر هوشمند به لحاظ ارتباطات، شبکه فیبر نوری و مهیا کردن دیگر شبکه‌های مورد نیاز را به صورت جامع در دستور کار داریم و از سوی دیگر هدف‌گذاری کردیم که خدمات و سرویس‌های قابل ارائه شهرداری مشهد را در قالب شهروندسپاری به شهروندان این کلان‌شهر ارائه کنیم.
در طول یک‌سال اخیر حرکت خوبی در این راستا انجام و پرتال جامع خدمات شهروندی توسط شهرداری مشهد رونمایی شد که بیش از ۱۰۰ خدمت و سرویس را در حوزه‌های شهرسازی، حمل‌ونقل، خدمات شهری و پسماند شهروندسپاری کرده است.
شهروندان مشهد می‌توانند برای بسیاری از خواسته‌ها و تقاضاهای خود، بدون نیاز به مراجعه حضوری به شهرداری مناطق یا شهرداری مرکزی، از منزل یا محل کار با استفاده از تلفن همراه یا رایانه به پرتال شهرداری مراجعه کنند و از خدمات مورد نیاز بهره‌مند شوند.
در صدد هستیم که در حوزه پرداخت‌های خرد درون‌شهری در ناوگان حمل‌ونقل عمومی شامل مترو، اتوبوس و تاکسی نیز تحولی ایجاد کنیم و ضمن به‌روزرسانی تجهیزات و سامانه‌های این حوزه، مد پرداخت را از حالت آفلاین به آنلاین تبدیل و یکپارچه کنیم.
در حال حاضر جایگاه کلان‌شهر مشهد در حوزه هوشمندسازی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
شهر و شهرداری مشهد در حوزه هوشمندسازی در سطح کشور و منطقه جایگاه خوبی دارد، به عنوان مثال سال گذشته از سوی اتحادیه بین‌المللی مخابرات، مشهد به عنوان نخستین شهر هوشمند کشور و سومین شهر در سطح خاورمیانه معرفی شد که افتخار بزرگی برای مجموعه شهرداری مشهد است.
طی ارتباطاتی که با سایر کلان‌شهرها داریم، همتایان ما در سایر شهرهای کشور پس از بازدید از ظرفیت‌های ایجاد شده، مشهد را در زمینه هوشمندسازی نسبت به سایر شهرها شاخص و جلوتر می‌بینند؛ این افتخارات به همت همکاران من در طول سالیان گذشته تاکنون بوده است که در حال حاضر نیز این جایگاه برای شهر مشهد رقم زده شده است.
در نمایشگاه شهر هوشمند که دو ماه پیش در کشور کره جنوبی برگزار شد، شهرداری مشهد در بخش مسابقات شهری حضور یافت و بسته جامعی از سامانه‌های خود را ارائه و معرفی کرد که پس از ارزیابی‌های انجام شده، شهر مشهد، بارسلون اسپانیا و یک شهر از استرالیا به عنوان شهرهای برگزیده هوشمند انتخاب و معرفی شدند که نشان‌دهنده جایگاه ویژه مشهد در زمینه هوشمندسازی است.
اولویت‌ها، نیازها و چالش‌های هوشمندسازی مشهد کدامند؟
اولویت و چالش زیاد داریم؛ در حال حاضر یکی از مهمترین موضوعات برای توسعه فرایند هوشمندسازی، مباحث بودجه‌ای و اعتباری است که شهرداری‌ها درگیر این موضوع شده‌اند، اما مهم‌تر از بحث بودجه، قوانین دست و پاگیر است، یعنی اگر نهادهای بالادستی از جمله وزارت کشور و سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها بتوانند تسهیل‌گری مناسبی انجام دهند و مسیر را برای ما هموار کنند تا بتوانیم طبق پلان طراحی شده بدون مشکل پیش برویم، بزرگترین کمک به مجموعه شهرداری‌ها در فرایند هوشمندسازی شهرها انجام شده است.
در حال حاضر برای خرید بسیاری از تجهیزات درگیر بوروکراسی‌های اداری هستیم و سال گذشته به همین دلیل موفق به خرید بسیاری از تجهیزات مورد نیاز نشدیم، از این‌رو مکاتباتی را با اداره کل بازرسی و وزارت صمت برای رفع این مشکلات انجام داده‌ایم.
با توجه به اینکه لازمه تحقق شهر هوشمند، شهروند هوشمند است، در زمینه آموزش شهروندی چه اقداماتی انجام شده است؟
این صحبت کاملاً درست است، اما در مباحث مربوط به آموزش شهروندی نیز با چالش‌هایی مواجه هستیم؛ درگاه هوشمندی که در شهرداری مشهد آماده شده است، به نوعی در راستای شهروندسپاری است، اما اگر شاهد استقبال شهروندان این کلان‌شهر در استفاده از سامانه‌ها نباشیم، دلیل آن را باید در ضعف اطلاعاتی شهروندان بدانیم یا اینکه روابط عمومی و سایر مجموعه‌های دیگر باید شهروندان را با این فرایند آشنا کنند.
بر حسب عادت نه‌چندان مناسب، شهروندان احساس می‌کنند برای دریافت هر نوع خدمت اگر به صورت حضوری به شهرداری مراجعه کنند، زودتر به نتیجه می‌رسند، در حالی که امروزه با بسترهای فراهم شده این‌گونه نیست، لذا باید اعتمادسازی لازم در بین شهروندان و اطلاع‌رسانی لازم در این زمینه انجام شود تا هدف غایی که تمام شهروندان به صورت غیرحضوری از فرایند هوشمندسازی استفاده کنند، محقق شود.
سازمان فاوای مشهد برای ارتقای امنیت IT چه اقداماتی انجام داده است؟
فرایند امنیت شبکه و سایبری نیاز به نظارت و مانیتورینگ پیوسته دارد، برای کاهش احتمال آسیب‌پذیری سه ضلع نیرو، تخصص و تجهیز باید مورد توجه قرار گیرد که به لحاظ تخصص، همکاران من در سازمان فاوای مشهد و سازمان‌های فاوای سایر شهرهای کشور فعالیت‌های خوبی انجام داده‌اند و مشکل چندانی نداریم، اما در زمینه تأمین نیرو با توجه به قوانین دست‌وپاگیر برای جذب نیرو یا محدودیت‌های پرداخت، چالش جدی داریم.
جهت تأمین تجهیزات مورد نیاز نیز بسیاری از خریدها نیز با قوانین دست‌وپاگیر یا موانعی روبه‌رو است که مانع از تأمین تجهیزات مورد نیاز می‌شود. اگر موارد اشاره شده در فرایند امنیت شبکه و سایبری شکل بگیرد، ضریب امنیت سایبری در مجموعه‌های مختلف شهرداری افزایش پیدا می‌کند، ضمن اینکه واحدهای مانیتورینگ و نظارت شبکه به طور مستمر در بخش زیرساخت فعال است.
ما در بحث امنیت شبکه یک استراتژی امنیتی چند لایه داریم که در هر لایه به لحاظ تجهیزات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، سیاست‌های متفاوتی را پیگیری می‌کنیم تا در شرایط فعلی که با آماج حملات سایبری مواجه هستیم، ضریب امنیت شبکه‌های خود را افزایش دهیم.
در مشهد فضای کار اشتراکی برای افراد و استفاده از دانش‌بنیان‌ها ایجاد شده است؟
در کارخانه نوآوری مشهد فضای بسیار مناسبی فراهم شده است، این کارخانه بستری برای فعالیت‌های شرکت‌های حوزه IT است و در آن شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها مستقر هستند، همچنین فضای بسیار مناسب و بزرگی نیز برای فضای کار اشتراکی تخصیص داده شده است.
اولویت‌های سازمان فاوای مشهد چیست؟
مهمترین اولویت ما حفظ پایداری سیستم‌های سازمان است، زیرا مهمترین، اولین و بنیادی‌ترین وظیفه سازمان‌های فاوا در مجموعه شهرداری استقرار خدمات و سرویس‌ها شامل سامانه‌ها و شبکه‌های انتقال داده و زیرساخت‌ها است و در کنار آن توسعه کمی و کیفی این سرویس‌ها است که باید به طور پیوسته اتفاق بیفتد.
اولویت دیگر این است که درگاه جامع خدمت‌رسانی سرویس‌های شهرداری مشهد که اکنون در فاز استقرار است تا حد مطلوب توسط شهروندان شناخته شده و مورد استفاده قرار گیرد؛ بی‌شک اگر زیرساخت‌ها فراهم باشد، اما شهروندان استفاده نکنند، نشان می‌دهد که اهداف مدنظر ما به خوبی محقق نشده است.
اولویت دیگر ما توسعه شبکه ارتباطات ثابت مبتنی بر فیبر نوری به عنوان یک پروژه ملی و راهبردی است که تمام شهرها با اپراتورها و وزارت ارتباطات درگیر آن هستند؛ در این زمینه امیدواریم تا دو سال آینده حرکت‌های خوبی انجام دهیم و اینترنت مبتنی بر فیبر نوری را هر چه زودتر به در منزل شهروندان و کسب‌وکارها برسانیم تا شهروندان از اینترنت پرسرعت و کیفی بهره‌مند شوند.
گفت‌وگو از: راضیه کشاورز _ دبیر سرویس کلان‌شهرهای خبرگزاری ایمنا
نظر شما