به گزارش خبرنگار ایمنا، محیط‌زیست منطقه‌ای است که زندگی تمام موجودات به آن وابسته است. این منطقه مجموعه‌ای از عوامل خارجی و موجودات زنده را شامل می‌شود که با یکدیگر در ارتباط هستند و اقلیم بر نحوه زندگی آن‌ها تأثیرگذار است. امروزه شرایط زیست‌محیطی زمین برای تمام دنیا مورد توجه قرار گرفته زیرا تغییرات اقلیمی، افزایش دما و کاهش آب مسائل بسیار مهمی است که به‌طورمستقیم و غیرمستقیم بر زندگی جامعه تأثیر دارد.
درحال‌حاضر دنیا به‌سمت توجه به مشکلات زیست‌محیطی سوق یافته، زیرا بشر دریافته است که برای پایداری حیات در آینده باید از امروز به محیط‌زیست و طبیعت توجه کرد. برای بررسی بیشتر عوامل مؤثر در تخریب و تغییر محیط‌زیست و شناخت عوامل آلوده‌کننده با علی‌خان نصراصفهانی، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
منظور از محیط‌زیست چیست؟
به‌طورکلی اگر بخواهیم محیط‌زیست را شرح دهیم، باید آن را تحت عنوان عنصر یا ساختار ترکیبی در نظر بگیریم که مجموعه‌ای از آب، هوا، منابع طبیعی و موجودات زنده را در خود جای داده و بین آن‌ها ارتباطی برقرار شده است که در حوزه محیط‌زیست مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ بنابراین عملاً محیط‌زیست مجموعه‌ای از عناصری است که ارتباطی متقابل بین آن‌ها ایجاد شده است.
محیط‌زیست از چه عواملی تشکیل‌شده است؟
در حقیقت اگر به محیط‌زیست نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که این محیط متشکل از دو گروه موجودات زنده و غیرزنده است. موجودات زنده معمولاً تحت تأثیر محیط غیرزنده متشکل از آب، هوا و خاک هستند که ایجاد تغییر در هر یک از عناصر غیرزنده محیط‌زیست، می‌تواند موجب بر هم خوردن تعادل محیط‌زیست و به‌خطر افتادن شرایط برای حیات موجودات زنده شود به‌طوری که موجودات نتوانند به‌راحتی زندگی کنند.
هنگامی که تعادل محیط‌زیست از بین می‌رود، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
هنگامی که تعادل موجود در یک اکوسیستم یا سیستم طبیعی رخ‌دهد و رابطه بین آب و خاک یا انسان و خاک تغییر یابد آلودگی ایجاد می‌شود؛ درواقع تعادل موجود در طبیعت معمولاً با ورود یا خروج برخی از ترکیبات فیزیکی یا شیمیایی رخ می‌دهد و باعث می‌شود موجودات زنده و انسان‌ها فعالیت عادی خود را از دست داده و دچار بیماری شوند که این مسئله نشان‌دهنده ایجاد آلودگی در محیط‌زیست است.
منظور از آلودگی چیست؟
آلودگی عبارت است از پخش شدن یا در هم‌آمیختگی مواد خارجی که متعلق به محیط یا شرایط موجود نیست که این محیط می‌تواند آب، خاک یا هوا باشد. آلودگی در صورتی رخ می‌دهد که کیفیت محیط را از نظر فیزیکی، شیمایی و زیست‌محیطی تغییر پیدا کند؛ این تغییر معمولاً به انسان، محیط و سایر موجودات زنده ضرر می‌رساند و از این جهت به‌عنوان آلودگی شناخته می‌شود.
آیا برای تشخیص آلودگی حد استانداردی وجود دارد؟
بله؛ یکی از نکات قابل توجه در حوزه محیط‌زیست حد آلودگی است و باید توجه داشت که برای هر مسئله باید حد استاندارد را در نظر گرفت؛ در حوزه آب اگر مقدار نیترات از حد استاندارد بیشتر شود، خطرناک خواهد بود. متأسفانه گاهی شاهد افراط و تفریط در حوزه‌های مختلفی هستیم؛ شنا کردن در دریاچه برای جلوگیری از آلوده شدن آن ممنوع می‌شود از طرفی فاضلاب شهری در محیط رودخانه تخلیه می‌شود. این افراط و تفریط در رفتار با محیط‌زیست وجود دارد، اما به‌طور کلی مواد موجود در آب، خاک و هوا حد استانداردی دارند که این حد براساس تأثیر مواد بر زندگی موجودات زنده تعیین می‌شود.
چه منابعی می‌تواند در ایجاد آلودگی تأثیر داشته‌باشد؟
منابعی که می‌تواند منجر به ایجاد آلودگی شود به دو دسته طبیعی و مصنوعی تبدیل می‌شود. از جمله عوامل طبیعی مؤثر در آلوده شدن محیط‌زیست، می‌توان به آتش‌فشان‌ها اشاره کرد که به‌طور غیر عادی ترکیبات گوگردی زیادی را وارد جو می‌کند، علاوه بر آن زلزله، سیل و انتقال خاک نیز به‌عنوان عوامل طبیعی مؤثر در ایجاد آلودگی شناخته می‌شود.
یکی از عوامل مصنوعی که منجر به آلودگی می‌شود، افزایش جمعیت است. در کنار این مسئله وسایل نقلیه و صنایع نیز می‌توانند منجر به آلوده‌شدن محیط‌زیست شوند؛ درواقع هر عاملی که ترکیب فیزیکی یا شیمیایی خاصی را بیش از حد استاندارد وارد محیط‌زیست کند، آلودگی ایجاد کرده است.
آیا آلودگی همواره برای محیط‌زیست مضر است؟
آلودگی از نظر میزان قابل برگشت‌پذیر بودن و تجزیه شدن به دو دسته تقسیم‌بندی می‌شود؛ درواقع برخی از آلودگی‌ها مانند ورود مواد آلی به مسیرهای فاضلاب که به‌مرور تجزیه شده و از بین می‌رود از شکل آلوده‌کننده خود خارج می‌شود؛ این نوع آلودگی معمولاً خیلی مشکل‌ساز نخواهد بود و اگر از حد استاندارد خود بیشتر نشود، قابلیت بازگشت به محیط‌زیست دارد.
برخی از منابع آلوده‌کننده برگشت‌پذیر نیست؛ یعنی ترکیباتی در محیط‌زیست ایجاد می‌شود که قابلیت بازیافت ندارد. پلاستیک و ترکیبات پلیمری که بسیار خطرناک بوده و می‌تواند برای هزاران سال در محیط‌زیست باقی بماند. نوع خطرناک این منابع آلوده‌کننده، مواد شیمیایی است که اثرات آن تا هزاران سال باقی می‌ماند.
آیا منابع آلوده‌کننده تنها بر محدوده خاصی تأثیر می‌گذارد؟
خیر؛ درواقع برخی از آلودگی‌ها به‌طور غیرمستقیم می‌تواند به ایجاد اتفاقی جهانی منجر شود؛ عوامل آلوده‌کننده هوا که معمولاً از طریق کارخانه‌ها و وسایل نقلیه تولید می‌شود، می‌تواند به‌طور غیرمستقیم به افزایش اثر گلخانه‌ای که رخ‌دادی بین‌المللی است، کمک کند.
نظر شما