به گزارش خبرنگار ایمنا، در سال ۱۹۹۹ مجمع عمومی سازمان ملل، قطعنامه‌ای را تصویب کرد که به موجب آن، چهارم تا دهم اکتبر هر سال _سیزدهم الی نوزدهم مهرماه_ به عنوان هفته جهانی فضا، انتخاب شد که هدف از این تصمیم ترویج و توسعه دانش فضایی و آشنا کردن مردم و جوانان از نقش فناوری فضایی در زندگی انسان‌ها روی زمین است.
سازمان ملل و مسئولان انجمن هفته جهانی فضا از تمام گروه‌ها و تشکل‌ها در سراسر جهان خواسته‌اند تا در این هفته با اجرای برنامه‌های مختلف مانند برگزاری همایش‌ها، نمایشگاه‌های فضایی و اجرای مسابقات علمی، نظر جوانان را به دانش فناوری فضایی جلب کنند.
این هفته حد فاصل دو رویداد تاریخی است؛ درواقع در چهارم اکتبر ۱۹۵۷ «اسپوتنیک یک» نخستین ماهواره جهان توسط اتحاد جماهیر شوروی به فضا پرتاب شد و در دهم اکتبر ۱۹۶۷، نخستین معاهده استفاده صلح‌آمیز از فضای ماورا جو در سازمان ملل به امضا رسید.
برای شناخت بیشتر هفته جهانی فضا و بررسی اهمیت و لازمه برگزاری این هفته با عمران مرادی، پژوهشگر علوم فضایی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
برنامه هفته جهانی فضا از چه سالی آغاز شد؟
سال ۱۹۹۹ میلادی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، قطعنامه‌ای به‌تصویب رسید که براساس آن، هر سال از دوازدهم تا هجدهم مهرماه (چهارم تا دهم اکتبر) به‌عنوان هفته جهانی فضا نامیده می‌شد.
چرا از چهارم تا دهم اکتبر به‌عنوان هفته جهانی فضا اعلام شده است؟
نخستین ماهواره ساخت بشر یعنی اسپوتنیک یک توسط اتحاد جماهیر شوروی چهارم اکتبر به فضا پرتاب شده است و از آنجایی که این ماهواره آغازگر عصر فضا است و بشر با پرتاب این ماهواره برای نخستین‌بار توانست به فضا وارد شود؛ چهارم اکتبر به‌عنوان روز نخست هفته جهانی فضا در نظر گرفته شده است.
۱۰ سال پس از پرتاب ماهواره اسپوتنیک یعنی در دهم اکتبر سال ۱۹۶۷ نخستین عهدنامه پیرامون استفاده صلح‌آمیز از فضا در سازمان ملل متحد تصویب شد که این رویداد نیز بسیار حائز اهمیت است. این دو اتفاق مهم باعث شد که بشر به فضایی صلح‌آمیز دست پیدا کند و از همین جهت در سال ۱۹۹۹ چهارم اکتبر به‌عنوان نخستین روز هفته جهانی فضا و دهم اکتبر روز پایانی آن اعلام شود.
منظور از فضا چیست؟
یکی از پرسش‌هایی که همواره ذهن بشر را درگیر کرده، مکان فضا است؛ درواقع ممکن است برخی تصور کنند که فضا نقطه‌ای است که جو زمین به اتمام می‌رسد در صورتی که جو زمین تا فواصل زیادی در فضا ادامه دارد و تنها رقیق می‌شود، اما به صورت قراردادی، مشخص‌شده که از ارتفاع ۱۰۰ کیلومتر به‌بعد فضا نامیده شود. طبق این قرارداد اگر کشوری بتواند از این مرز ۱۰۰ کیلومتری خارج شود، به فضا دست‌یافته و نخستین کشوری که به فضا دست‌یافت، اتحاد جماهیر شوروی است.
به‌طورکلی هدف از برگزاری هفته جهانی فضا چیست؟
یکی از دلایلی که سازمان ملل متحد، بازه زمانی خاصی را برای هفته جهانی فضا در نظر گرفته، اهمیت حمایت‌های مردمی برای دستیابی به فضا است؛ درواقع حمایت‌های مردمی که به‌عنوان سرمایه اجتماعی شناخته می‌شود در دستیابی به فضا از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا هزینه مأموریت‌های فضایی معمولاً از مالیات‌هایی تأمین می‌شود که مردم پرداخت می‌کنند به همین دلیل باید مردم نیز از اهمیت مسائل فضایی و مزایای مأموریت‌های این حوزه آگاه شوند.
علاوه بر این مسئله با برگزاری برنامه‌های هفته جهانی فضا مردم به این علم علاقه‌مند شده و می‌توان از استعداد مردم و به‌خصوص کودکان و نوجوانان در این حوزه استفاده کرد؛ بنابراین هفته جهانی فضا را می‌توان به عنوان یک رویداد ترویجی برای آشنایی بیشتر مردم با این صنعت معرفی کرد.
چرا استفاده صلح‌آمیز از فضا حائز اهمیت است؟
یکی از دلایلی که تفاهمنامه استفاده صلح‌آمیز از فضا را حائز اهمیت کرد، شرایط موجود در زمان ارائه آن بود؛ در آن زمان کشورها همواره به‌سمتی حرکت می‌کردند که از فضا برای جنگ استفاده کنند که این رویکرد در دو کشور بزرگ آمریکا و شوروی که قصد داشتند از فضا برای افزایش قدرت نظامی استفاده کنند، بیشتر دیده می‌شد، اما به مرور زمان مسائلی مطرح شد که بشر تصمیم گرفت جنگ و دشمنی را از فضا دور کنند، زیرا می‌دانستند جنگ‌های فضایی مخاطرات بسیار بدی برای زمین خواهد داشت.
این مسئله باعث شد جنگ و دشمنی بین کشورها از فضا دور شود و تنها روی زمین باقی بماند؛ البته این تفاهمنامه دستاورد دیگری نیز داشت که آن اتحاد تمام کشورهای دنیا برای دستیابی به کرانه‌های فضا بود. به‌طورکلی صنایع فضایی هزینه‌های بسیاری را برای کشورها به‌دنبال دارد به‌همین دلیل یک کشور نمی‌تواند امور مالی این صنعت را برعهده بگیرد؛ بنابراین لازم است کشورها با یکدیگر متحد شوند تا بتوانند به تکنولوژی‌های پیچیده این حوزه دست یابند.
نظر شما