به گزارش خبرنگار ایمنا، یکی از حیطه‌های علم که بسیار مورد بحث قرار گرفته، نساجی است. این رشته بسیار پول‌ساز است، اما متأسفانه در کشور ما کسی به این موضوع اهمیت نمی‌دهد. در مبحث پالایش توانایی به دست آوردن جایگاهی خوب در این زمینه برای ایران وجود دارد، اما خام‌فروشی نفت به کشورهایی مانند آلمان و دیگر کشورهای توسعه یافته یکی از مشکلات اساسی در این زمینه است. اگر خواستار پیشرفت جایگاه کشور در زمینه شیمی هستیم، باید در زمینه‌های مختلف مانند آرایشی‌بهداشتی، شوینده‌ها، دارویی، محیط زیست، پلیمر، نانو، رنگ، نساجی و تمام شاخه‌های شیمی محقق پرورش دهیم تا متخصصان با ایده‌ها و اختراع‌ها جایگاه خود و کشور را مرتفع‌تر کنند.
در راستای توسعه صنعت نساجی، الیاف اهمیت بسیاری دارد، زیرا جزو مواد اولیه صنعت نساجی محسوب می‌شود. الیاف از دو دسته مصنوعی و طبیعی تشکیل می‌شود که الیاف طبیعی مانند پشم و پنبه است، اما الیاف مصنوعی ریشه شیمیایی دارد؛ البته به‌تازگی دسته دیگری به الیاف افزوده شده که تحت عنوان الیاف بازیافتی شناخته می‌شود و جایگزین بهتری برای الیاف مصنوعی و طبیعی است. برای شناخت بیشتر الیاف و بررسی اهمیت و کاربرد انواع آن با حمیدرضا یوسفی، دکترای شیمی آلی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
رشته «شیمی‌نساجی» چیست؟
شیمی از شاخه‌های زیادی تشکیل شده است که یکی از شاخه‌های مهم آن نساجی است. افرادی که در این علم تحصیل می‌کنند، معمولاً از طریق مهندسی شیمی به این گرایش روی آورده‌اند؛ درواقع دانش‌آموزان ابتدا در رشته ریاضی تحصیل و سپس در مقطع دانشگاه مهندسی نساجی را انتخاب می‌کنند و در مقاطع بالاتر گرایش «شیمی‌نساجی» را انتخاب می‌کنند.
جایگاه رشته نساجی در کشور چگونه است؟
رشته نساجی در ایران به تولید محصولات مختلفی از جمله پوشاک، لباس و انواع تولیدات ریسندگی می‌پردازد. در شهر اصفهان نیز صدها کارخانه ریسندگی وجود دارد، اما متأسفانه به‌دلیل وجود مشکلات بسیار این حوزه از صنعت پیشرفت مطلوبی نداشته است. در گذشته پارچه‌های تولیدی ایران به سراسر جهان صادر می‌شد، اما متأسفانه امروزه این بخش از صنعت پیشرفت خاصی نداشته است و تولیدی‌های باکیفیت موجود و فعال نیز در حال ورشکستگی است.
متأسفانه شرایط کنونی صنعت نساجی در ایران بسیار ناراحت‌کننده است؛ تحریم‌ها و مشکلات در ابتدایی‌ترین مسائل صنعت نساجی مشکل‌ساز شده است. متأسفانه فاصله دانشگاه با صنعت بسیار زیاد است، در صورتی که دانش موجود در کشور می‌تواند در شرایط کنونی بسیار تسهیل‌کننده باشد.
الیاف در چه دسته‌بندی‌هایی قرار می‌گیرند؟
افرادی که در حوزه نساجی فعالیت می‌کنند به الیاف مختلف نیاز دارند تا تولیدات داشته باشند. به‌طور کلی الیافی که در این حوزه مورد استفاده قرار می‌گیرد، به دو دسته طبیعی و مصنوعی طبقه‌بندی می‌شود؛ البته امروزه دسته سومی تحت عنوان الیاف بازیافتی نیز معرفی شده است.
دلیل به‌وجود آمدن الیاف مصنوعی چیست؟
الیاف طبیعی مانند پنبه و پشم ریشه زیستی دارد، اما الیاف مصنوعی از مواد شیمیایی به‌دست می‌آید. از آن‌جایی که جامعه نساجی نمی‌توانست از الیاف طبیعی برای تأمین نیازهای تمام مردم استفاده کند، الیاف مصنوعی شکل گرفت زیرا بسیاری از حوزه‌ها به محصولات الیافی نیاز داشتند؛ از طرفی منابع طبیعی محدود بود به همین دلیل پلی‌استر، نایلون و دیگر الیاف مصنوعی به چرخه نساجی وارد شد؛ البته استفاده از این مواد مخالفان و موافقان خود را دارد.
چرا برخی از افراد مخالف الیاف مصنوعی هستند؟
الیاف مصنوعی موافقان و مخالفان بسیاری دارد و موافقان آن عقیده دارند که ترکیبات طبیعی نمی‌تواند به تنهایی پاسخگوی نیازهای مردم باشد، از طرفی مخالفان این الیاف به آلاینده‌های ناشی از تولید الیاف مصنوعی و تناسب نداشتن آن‌ها با شیمی سبز اشاره می‌کنند.
در حال حاضر کدام یک از انواع الیاف بیشتر حائز اهمیت است؟
درحال‌حاضر بهتر است به سمت استفاده و توسعه الیاف بازیافتی هدایت شویم زیرا اگر بتوانیم منابع طبیعی را بازیافت کنیم به الیاف مطلوبی دست پیدا خواهیم کرد؛ در مکزیک که از منابع کاکتوس برخوردار است، افراد کیف و کفش چرم را از طریق گیاه کاکتوس تولید می‌کنند؛ بنابراین استفاده و بهره‌بندی از الیاف طبیعی و بازیافتی بسیار توصیه می‌شود.
اهمیت استفاده از الیاف بازیافتی چیست؟
امروزه در صنعت چرم از پوست حیوانات استفاده می‌کنیم و اگر بخواهیم چرم طبیعی را کنار بگذاریم، نوع مصنوعی آن کیفیت مناسبی ندارد؛ بنابراین بهتر است جایگزین بازیافتی باکیفیتی تولید کنیم؛ از طرفی الیاف طبیعی نیز قیمت بالایی دارد و توسعه الیاف مصنوعی نیز موجب افزایش آلاینده‌ها می‌شود. با توجه به این مسائل نیاز است الیاف جایگزینی پیدا کنیم که در این مسیر نانوذرات، کامپوزیت‌ها و پلیمرها نیز مطرح شده است.
استفاده از الیاف مصنوعی چه مشکلاتی دارد؟
الیاف مصنوعی به دلیل اینکه ریشه پلاستیکی دارد، موجب تعریق و افزایش دمای بدن می‌شود از طرفی کیفیت مناسبی ندارد؛ الیاف طبیعی و ابریشمی نیز بسیار گران است و تولید آن مشکل‌ساز خواهد بود. از طرف دیگر در صورتی که الیاف مصنوعی به‌تنهایی در صنعت نساجی گسترش یابد، بازار با مشکل مواجه می‌شود زیرا الیاف مصنوعی کیفیت و بازده مناسبی ندارد.
نظر شما