به گزارش خبرنگار ایمنا، علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در هشتمین جلسه ستاد ملی سیاست‌گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار، اظهار کرد: کانون‌های داخلی منشأ گردوغبار مطالعه و کاملاً شناسایی شده است و در قالب برنامه ۱۰ ساله و با تخصیص اعتبارات، اقدامات مناسبی در جهت کنترل و تثبیت گردوغبار در حال انجام است.
وی با ابراز تأسف از اینکه پدیده بیابان‌زایی در کشور ما در حال پیش‌روی است و روند آن در حال پیشی گرفتن از سرعت بیابان‌زدایی است، افزود: بر اساس برنامه ۱۰ ساله، دستگاه‌های ذیربط در حال عمل به تکالیف خود هستند و با تخصیص اعتبارات، سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور نیز در حال انجام کار است. با این وجود برای سرعت در انجام کار باید تمام فعالیت‌های دستگاه‌های اجرایی به صورت یکپارچه انجام شود.
سلاجقه بر پیگیری دستاوردهای نشست مسئولان محیط زیست کشورهای منطقه تأکید کرد و گفت: دستاوردهای این نشست بر اساس تقویم زمانی برای دیگر کشورهای منطقه ارسال و داده‌های عملیاتی کشورها تبادل شود. تجربیات باید ساماندهی و از تمام ظرفیت‌ها استفاده شود، سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور باید نقش اول را در مدیریت این کار داشته باشد و سازمان برنامه و بودجه هم در کنار کار بایستد.
معاون رئیس جمهور افزود: در قالب یک طرح جامع تمام دستگاه‌های اجرایی پای کار بیایند و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور شناسایی ایستگاه‌هایی که قرار است نصب شوند را در دستور کار قرار داده و در یک بازه زمانی مشخص اقدام کند. سازمان هواشناسی کشور هم باید در کنار کار باشد تا ایستگاه‌ها در مکان‌های مناسب قرار بگیرد و نقشه‌های پر فشار را برای تعیین وضعیت، با داده‌های اتمسفری انطباق دهد.
وی ادامه داد: برای مدیریت بحران گردوغبار نقشه راه جامعی ترسیم شود و برمبنای نقشه راه، محل تأمین اعتبار و بازه زمانی اجرای آن مشخص شود تا بتوان عملیات تثبیت و کنترل گرد و غبار را به صورت عالمانه انجام داد. دستگاه‌ها با قدرت تکالیف خود را انجام دهند و گزارش دستگاه‌ها به صورت متوالی اخذ تا با برنامه‌ریزی‌های مناسب فعالیت‌ها به شکل مناسبی انجام شود.
حذف کامل بخشی از گازهای مخرب لایه ازن در ایران تا سال ۲۰۳۰
ایرج حشمتی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در مراسم گرامیداشت سی و پنجمین سالگرد پروتکل مونترال و روز جهانی ازن، با اشاره به دستاوردهای پروتکل مونترال در ایجاد همکاری و همراهی کشورهای مختلف با هدف حذف تدریجی مواد مخرب لایه ازن، اظهار کرد: اکنون این پروتکل، فعالیت‌ها و اهداف وسیع‌تری از جمله کند کردن روند تغییرات آب و هوایی را در پیش گرفته است.
وی، اصلاحیه کیگالی را فرصتی برای بهبود بهره‌وری انرژی در بخش سرمایش و استفاده از فناوری‌های جدید دانست و افزود: پروتکل مونترال از طریق اصلاحیه کیگالی موجب کاهش مصرف هیدروفلوروکربن‌ها می‌شود که این امر، کند شدن روند گرمایش جهانی کره زمین را در پی دارد.
حشمتی با اشاره به شعار امسال روز جهانی ازن با عنوان همکاری جهانی برای حفاظت از زندگی روی زمین، تصریح کرد: پیروی از این شعار یادآور این اصل مهم است که باید عزم خود را برای سلامتی بشر و تمام موجودات روی زمین جزم کنیم.
وی خاطرنشان کرد: امروز پس از گذشت بیش از سه دهه از تصویب عضویت ایران در کنوانسیون وین و پروتکل مونترال در مجلس شورای اسلامی، مصرف بخش عمده‌ای از مواد مخرب لایه ازن به میزان حدود ۹۸۰۰ تن در ۱۳۷۸ واحد تولیدی و خدماتی حذف شده است.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: با اجرای مرحله دوم حذف هیدروکلروفلوروکربن‌ها در ایران و انتقال فناوری به واحدهای تولیدی در جهت حذف کامل این مواد مخرب لایه ازن تا سال ۲۰۳۰ گام بر می‌داریم.
ساخت سکونتگاه‌ها بر روی گسل، ایران را جزو ۱۰ کشور حادثه‌خیز قرار داده است
محمدرضا ابراهیم‌پور کارشناس ارشد شبکه شتابنگاری زلزله کشور اظهار کرد: قرارگیری بسیاری از شهرها و مراکز جمعیتی، سکونتگاه‌ها و تأسیسات انسانی بر روی گسل یا در مجاورت آنها، ایران را به‌عنوان یکی از ۱۰ کشور حادثه خیز جهان قرار داده است. داشتن یک شبکه متراکم از دستگاه‌های شتاب‌نگار و لرزه نگار مهم‌ترین ابزار ثبت و مطالعه زمین لرزه‌هاست و بدون یک شبکه متراکم، امکان مطالعه زمین‌لرزه‌ها فراهم نمی‌شود.
وی افزود: با توجه به توسعه شبکه شتابنگاری زلزله در آذربایجان شرقی، شناخت دقیقی از گسل‌های فعال و رعایت فاصله سازه‌ها از آنها وجود ندارد بنابراین رعایت استانداردها و ضوابط اجرای آئین نامه ۲۸۰۰ باید مورد توجه دستگاه‌های اجرایی و نظارتی در استان قرار گیرد.
ابراهیم‌پور با بیان اینکه گسل‌ها از پدیده‌های مهم ژئومورفولوژیکی هستند که از حرکات تکنونیکی ناشی می‌شوند، گفت: گسل‌ها با فعالیت و حرکات خود علاوه بر اینکه می‌توانند زمین‌لرزه ایجاد کنند، باعث جابجایی عمودی یا افقی مناطق شده و اثرات تخریبی زیادی را روی ساختمان‌ها و سایر تأسیسات برجای می‌گذارند.
وی با بیان اینکه وقوع زلزله اجتناب‌ناپذیر است و نمی‌توان از وقوع آن جلوگیری کرد، ادامه داد: باید نقاط پرمخاطره و با ریسک بالای زلزله را شناسایی کرد و با عملیاتی کردن برنامه‌های مدیریت کاهش خطرپذیری لرزه‌ای در سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های شهری، اقدامات پیشگیرانه را به منظور کاهش خسارات و تلفات ناشی از زلزله انجام داد.
کارشناس ارشد شبکه شتابنگاری زلزله کشور تصریح کرد: بر این اساس ضروری است دولت و مردم پیشگیری از زلزله را جدی بگیرند و این مهم نیازمند ایجاد فرهنگی غنی و باروسازی در بین تک تک افراد جامعه بوده که با آموزش تحقق پیدا می‌کند. مقاوم‌سازی و افزایش ایمنی اگر با قاطعیت و سنجیده انجام شود به مرور تبدیل به یک جریان همه‌گیر می‌شود بنابراین باید آن را به‌طور جدی دنبال کرد و مقاوم سازی مراکز دولتی، خانه‌های روستایی، اماکن عمومی، مدارس و بیمارستان‌ها را در اولویت قرار داد.
ابراهیم‌پور با بیان اینکه دولت نیز از طریق سازمان‌های دولتی با نظارت بر اجرای صحیح نقشه‌های مهندسی و یکسان سازی مهندسین طراح و ناظر و نظارت جدی بر امور اجرایی آنها می‌تواند به پیشگیری از خسارات جبران ناپذیر زلزله کمک کند، افزود: توجه به بیمه در ساختمان به منظور جبران سریع خسارات و استانداردسازی نیز امری ضروری است.
وی گفت: آذربایجان شرقی به‌عنوان یکی از استان‌های صنعتی و مهم که نقش به‌سزایی در توسعه کشور ایفا کرده و سرمایه گذاری‌های کلان اقتصادی در طرح‌های مختلف عمرانی و گسترش قطب‌های صنعتی داشته است باید خطر زمین لرزه در استان و شهرهای مهم آن مانند تبریز، مراغه، مرند و میانه که دارای پتانسیل لرزه خیزی بیشتری هستند را با توسعه شبکه شتابنگاری زلزله مورد توجه ویژه قرار دهد.
کارشناس ارشد شبکه شتابنگاری زلزله کشور با بیان اینکه بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری بخش قابل توجهی از تبریز و سایر شهرهای کشور را تشکیل می‌دهند، اظهار کرد: اگر زلزله‌ای در تبریز رخ دهد، امکان امدادرسانی به ساکنان بافت فرسوده به حداقل می‌رسد بنابراین با اجرای طرح‌های تشویقی باید فرهنگ مقاوم سازی، بهسازی و نوسازی بافت فرسوده مورد توجه مردم و مدیران شهری قرار گیرد.
وی ادامه داد: خطرات زلزله به‌طور همزمان و یکسان متوجه بخش‌های خصوصی و عمومی می‌شود با تشریک مساعی این دو بخش، ضمن تقویت حرکت برای کاهش خطرات احتمالی موجب جلب حمایت بیشتر منابع دولتی است. دولت بخش عمده‌ای از سازه‌های مهم و حیاتی را در اختیار دارد که از نظر لرزه‌ای نیز آسیب‌پذیر هستند، می‌تواند در این حرکت که به مقاوم‌سازی و ایمنی لرزه‌ای منتهی شود، نقش اصلی و محوری را بر عهده بگیرد.
خشکسالی در کشور تا سال ٢٠٢۵ ادامه دارد / وسعت بسیار کانون‌های گردوغبار داخلی
احمدرضا لاهیجان‌زاده مسئول پیگیری اجرای سیاست‌های ابلاغی رهبری در حوزه محیط زیست، اظهار کرد: ۵٢ میلیون هکتار از اراضی کشور قابلیت تبدیل شدن به کانون‌های گرد و غبار را دارند که از این میزان ٣۴ میلیون هکتار تبدیل شده‌اند. این وسعت از کانون گردوغباری نسبت به وسعت کشور بسیار زیاد است.
وی اظهار کرد: در ٢٠ سال گذشته به جز یک یا دو سال کشور با خشکسالی مواجه بوده که مشکلات زیادی به همراه داشته است. از این رو تمام برنامه‌های توسعه‌ای باید منطبق با شرایط باشد. از ١٣٠ میلیارد مترمکعب آب تجدید شونده به ١٠٠ میلیارد متر مکعب رسیده‌ایم این نشان می‌دهد اگر سرانه مصرف از ١٧٠٠ متر مکعب کمتر شود یعنی وارد تنش آبی شده‌ایم که البته اکنون بیشتر استان‌های کشور وارد این مرحله شده‌اند.
مسئول پیگیری اجرای سیاست‌های ابلاغی رهبری در حوزه محیط زیست افزود: همچنین وضعیت آب‌های زیرزمینی هم بحرانی است و آبخوان‌های کشور سالانه به طور متوسط ۵۵ سانت افت دارند. با توجه به این شرایط بحث سازگاری با با کم آبی برای سال‌های ١۴٠۴، ١۴٠۵ و ١۴٠۶ هدف گذاری شده است و بر اساس آن تکالیف دستگاه‌ها در بخش آب مشخص شده است.
لاهیجان‌زاده افزود: بحران فرونشست زمین نیز به یکی از چالش‌های بزرگ تبدیل شده است، این مسئله در استان اصفهان بسیار نگران‌کننده است چون فرونشست را در شهر اصفهان هم داریم، در تهران، البرز و دامغان هم وضعیت بهتر نیست. تأثیر اقتصادی کمبود آب ناشی از تغییرات اقلیمی خاورمیانه را بیشتر از هر مکانی تحت تأثیر قرار می‌دهد که ایران هم در این منطقه واقع شده است.
مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، اظهار کرد: در ١٠٠ سال گذشته دمای کره زمین افزایش یافته است، دمای کشور نیز در چند سال اخیر ١، ١ درجه گرم‌تر شده، پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد خشکسالی در کشور تا سال ٢٠٢۵ ادامه خواهد داشت بنابراین اگر مدیریت نشود مشکلات زیادی به وجود خواهد آمد.
وی افزود: در تمام دنیا شدت مصرف انرژی در حال کم شدن است اما در ایران همچنان بالا می‌رود، در تولید گازهای گلخانه‌ای جزو ١٠ کشور اول دنیا هستیم، این آمارها نشان می‌دهد از تمام آستانه‌ها عبور کرده‌ایم و توقف این شرایط باید هر چه زودتر نسبت به اجرای سیاست‌های ابلاغی رهبری در حوزه محیط زیست اقدام کنیم و به قانون تبدیل شود.
لاهیجان‌زاده خاطر نشان کرد: مطابق بند ١۵ گانه سیاست‌های ابلاغی قرار بود سال ١۴٠۴ از محیط زیست مطلوب بهره‌مند باشیم اما آمارها شرایط دیگری را نشان می‌دهند بر این اساس معاون اول رئیس جمهوری سال ١۴٠٠ این سیاست‌ها را اختیارات بیشتری به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ کرد و آن را لازم‌الاجرا دانست.
خشکی هامون، دامن افغانستان را هم می‌گیرد
محمدرضا شهبازبگیان رئیس انجمن هیدروپلیتیک ایران در رابطه با مناقشات آبی ایران و افغانستان، اظهار کرد: از سال ۱۸۵۷ میلادی تاکنون شاهد سه ابتکار عمل در حوضه آبریز هیرمند بوده‌ایم که چالش‌هایی را در حوزه هیدروپلیتیک پیش روی دو کشور گذاشته است. اولین ابتکار عمل در این حوضه آبریز جدایی افغانستان از ایران وفق عهدنامه پاریس است که این موضوع عامل اصلی تبدیل حوضه آبریز هیرمند از یک حوضه آبریز نرمال به یک حوضه آبریز فرامرزی است.
وی ادامه داد: دومین ابتکارعمل در این حوزه آبریز، معاهده ۱۳۵۱ هیرمند بین دو کشور و تعیین ۸۲۰ میلیون مترمکعب آب در سال بوده است. این مقدار حقابه عدد بسیار ناچیزی برای زنده ماندن دریاچه‌های هامون است و برای زنده بودن هامون‌ها حداقل به ۳ هزار میلیون مترمکعب آب در سال نیاز است. سومین ابتکار عمل تکمیل پروژه سد کمال خان و قابلیت انحراف حجم زیادی از منابع آب رودخانه هیرمند در کشور افغانستان به تالاب گودزره است که هر مقدار آبی که به سمت این تالاب جاری شود، هیچ‌گونه کارکرد محیطی زیستی و انسانی نداشته و تبخیر می‌شود.
رئیس انجمن هیدروپلیتیک ایران گفت: در این خصوص قول و وعده رسمی مقامات افغانستان را برای جاری ساختن حقابه ایران به سمت پایین دست به جای جاری ساختن به تالاب گودزره که انعکاس گسترده رسانه‌ای برای مردم دو کشور داشت، یک تعهد سازنده، هرچند غیر رسمی از سوی کشور افغانستان است. مناقشه هیرمند یک مسئله دو طرفه است و به هیچ عنوان تنها متوجه ایران نیست. حل نشدن این مناقشه دامن‌گیر افغانستان نیز خواهد شد.
شهبازبگیان تصریح کرد: در حال حاضر به ابتکار عمل چهارم و طراحی یک مکانیزم همکاری خودسامان بین دو کشور نیاز داریم. تئوری هیدروپلیتیک خودسامان به عنوان یک تئوری علمی شناخته شده است که وفق تئوری مزبور در صورتی‌که دو کشور در یک حوضه آبریز مشترک موفق شوند ساز و کاری طراحی کنند که که جاری شدن آب از کشور بالادست به سمت کشور پایین دست موجب رونق و شکوفایی کشور بالادست شود، این تئوری محقق شده است.
وی در رابطه با چگونگی عملکرد این تئوری در خصوص رود هیرمند، تصریح کرد: باید ساز و کاری پیاده شود که با جاری شدن آب از کشور افغانستان و زنده شدن تالاب‌های هامون، کشور افغانستان نیز به صورت مضاعف از مزایای جاری شدن آب در هامون بهره‌مند شود. در این خصوص می‌توان به آثار زیان‌بار افزایش گرد و غبار منتج از خشک شدن دریاچه هامون به سمت منطقه زرنج افغانستان اشاره کرد؛ ادامه خشکی دریاچه‌های هامون خسارات جبران‌ناپذیری به خصوص در حوزه سلامت برای کشور افغانستان به همراه خواهد داشت.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، لازمه استخراج و الزامات طراحی مکانیزم همکاری وفق تئوری هیدروپلیتیک خودسامان را برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‌های مشترک حول محور تالاب‌های هامون با دانشگاه‌ها، انجمن‌ها و جوامع علمی دو کشور و تعریف پروژه‌های تحقیقاتی علمی مشترک دانست و گفت: انجمن هیدروپلیتیک ایران نقش بسیار مهمی در این خصوص خواهد داشت و در حال حاضر شاهد مواردی از استقبال و ابراز حسن نیت بین جوامع علمی دو کشور هستیم.
شهبازبگیان خاطرنشان کرد: با برگزاری کنفرانس‌ها و سمینارهای مشترک بین جوامع و انجمن‌های علمی و دانشگاه‌های دو کشور می‌توان الزامات مورد نیاز برای همکاری حول محور احیای تالاب‌های هامون و به تبع آن رونق و شکوفایی دو کشور را احصا کرد.
وضعیت تالاب‌های کشور در شرایط خطرناک است
مجتبی ذوالجودی معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست در دیدار با مدیر کل حفاظت محیط زیست استان خراسان رضوی، اظهار کرد: وضعیت تالاب‌های کشور به دلیل خشکسالی متوالی، توسعه کشاورزی و حفر چاه‌های غیر مجاز در حاشیه این تالاب‌ها شکننده و در شرایط خطرناک قرار گرفته است.
وی افزود: در مدیریت تالاب‌ها باید از ظرفیت جوامع محلی استفاده شود چرا که یکی از اصلی‌ترین ظرفیت‌ها برای کنترل و حفاظت از تالاب‌ها، جوامع محلی و مردم بومی حاشیه تالاب‌ها هستند. توجه به موضوع آب، تالاب و رودخانه یکی از سیاست‌های راهبردی دولت سیزدهم است.
ذوالجودی تصریح کرد: متولی اصلی مدیریت تالاب‌ها سازمان حفاظت محیط زیست است و باید دستگاه‌های ذیربط هم طبق برنامه مدیریت جامع تالاب، تحت نظارت اداره‌های کل حفاظت محیط زیست اقدامات اجرایی خود را انجام دهند.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به اهمیت موضوع آب، تالاب و رودخانه‌ها در دولت سیزدهم به عنوان یک موضوع حیاتی، به عنوان یکی از سیاست‌ها و راهبردهای اصلی در دستور کار حفاظت، مدیریت و احیا و پایش سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است.
نظر شما