به گزارش خبرنگار ایمنا، بسیاری از نیازهای کشور، با فعالیت‌های روستاییان برطرف می‌شود و به همین علت با درنظر گرفته شدن تسهیلاتی مناسب، ادامه فعالیت برای آنها راحت‌تر خواهد بود؛ به همین منظور بیمه روستایی در سازمان بیمه کشور تعریف شده است تا نیازهای افراد را پاسخ دهد که به این بیمه، بیمه روستاییان و عشایر نیز گفته می‌شود. بیمه روستایی در واقع جوان‌ترین صندوق بیمه اجتماعی است و برای قشرهایی از جامعه که جزو دهک‌های پایین درآمدی، ساکن روستا یا از عشایر هستند و از حمایت بیمه‌ای برخوردار نیستند، تشکیل شده است.
عواملی نظیر توزیع نامناسب امکانات، افزایش مهاجرت عشایر و روستاییان به شهرها، کاهش محصولات کشاورزی و افزایش حاشیه‌نشینی، سبب شد که حاکمیت تصمیم به تأسیس صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر بگیرد و اکنون این صندوق در سه حوزه مستمری ازکار افتادگی، مستمری بازماندگان و مستمری بازنشستگی درحال خدمت‌رسانی است.
در واقع بیمه روستاییان و عشایر با اهدافی نظیر کاهش اختلافات طبقاتی، بالا بردن سطح زندگی روستاییان، تأمین امنیت اجتماعی با توزیع عادلانه درآمد، افزایش و توسعه زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی در روستاها و جلوگیری از مهاجرت بی‌رویه روستاییان به شهرها تشکیل شد. پیرامون خدمات، شرایط عضویت و چشم‌انداز بیمه روستاییان و عشایر با مهدی ابارشی؛ گفت‌وگویی داشتیم که در زیر می‌خوانید.
بیمه فراگیر به چه معنی است؟
طرحی که درحال‌حاضر در دولت مطرح است، برخوردار شدن همه اقشار جامعه از مزایای نظام تأمین اجتماعی است. قانون جامع رفاه و تأمین اجتماعی سال ۱۳۸۳ مصوب و به دولت ابلاغ شد و شاه‌بیت قانون مذکور مکلف بودن دولت برای ایجاد صندوق‌های بازنشستگی مختلف به منظور فراهم کردن زمینه فراگیری و بهره‌مندی عموم جامعه از نظام تأمین اجتماعی، است. متعاقب قانون مذکور و سیاست‌های کلی ابلاغ شده از سمت رهبر جمهوری اسلامی، دولت برنامه‌ای جدی در دستور کار دارد تا بیمه‌های اجتماعی را به صورت فراگیر به عموم جامعه تعمیم دهد و در راستای آن از همه ظرفیت‌ها استفاده می‌کند.
بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر به چه منظور تشکیل شد و چه افرادی تحت پوشش این بیمه هستند؟
بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر، اولین ثمره قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و اولین صندوق بیمه بازنشستگی تشکیل شده پس از انقلاب اسلامی است. در واقع این صندوق یکی از دستاوردهای ارزشمند نظام مقدس جمهوری اسلامی محسوب می‌شود که نشان از توجه دولت و نظام به اقشار محروم، توسعه انسانی کشور، تأمین رفاه و برطرف کردن فقر مطلق توأم با حفظ کرامت انسانی دارد.
بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر، مطابق قانون نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی که سال ۱۳۸۳ مصوب شد، شروع به کار کرد که اکنون بیش از دو میلیون نفر (سرپرست خانوار) تحت پوش این خدمت قرار دارند و نزدیک به ۲۰۰ هزار خانوار از مستمری‌ها و تعهدات قانونی این صندوق شامل بازنشستگی، از کارافتادگی و مستمری فوت برای بازماندگان برخوردار هستند و روزانه مستمری خود را دریافت می‌کنند؛ در واقع روستاییان، عشایر و کشاورزان امروز همانند کارمندان دولت از مزایای این صندوق بهره‌مند هستند.
قریب ۱۰۰ هزار خانوار در استان اصفهان تحت پوشش این بیمه هستند و حدود ۱۰ هزار خانوار نیز از مستمری‌های سه‌گانه مذکور استفاده می‌کنند. نزدیک به همین تعداد، افرادی در ایام جوانی تحت پوشش این بیمه قرار داشتند که اکنون که به سن اشتغال رسیدند و صاحب شرایط اشتغال مزدبگیری شدند و تحت پوشش سایر صندوق‌های بازنشستگی به خصوص تأمین اجتماعی قرار گرفتند، سوابق بیمه روستایی خود را به بیمه تأمین اجتماعی منتقل کردند و با پرداخت مابه‌التفاوت، این سوابق جزو سوابق بیمه‌ای آنها محسوب شده است.
برای افراد خارج شده از پوشش این بیمه، امکان بازگشت وجود دارد؟
در نظر گرفته شدن دو صندوق بیمه‌ای عام از سمت نظام مقدس جمهوری و دولت برای جامعه هدف روستایی، عشایری و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر جمعیت، فرصتی بسیار ارزشمند است و افراد جزو جامعه هدف بیمه روستاییان و عشایر، تا زمانی که مشمول صندوق تأمین اجتماعی هستند با پرداخت حق بیمه تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی قرار می‌گیرند و در صورتی که به هر علتی نظیر مسائل کاری و رابط کارگری و کارفرمایی، دچار نفی بیمه‌پردازی شدند و امکان بیمه‌پردازی برای آنها وجود نداشت، تحت پوشش بیمه روستایی و عشایری ادامه می‌دهند و در نهایت می‌توانند سوابق خود را تکمیل کنند.
این فرصت برای جامعه شهری وجود ندارد، عموماً تنها از یک صندوق بیمه تأمین اجتماعی برخوردار هستند و اگر به هر علتی بیمه آنها قطع شود باید منتظر شاغل شدن مجدد و به دست آوردن قدرت بیمه‌پردازی باشند اما نفس وجود دو صندوق بیمه برای جامعه عشایر، روستاییان و کشاورزان فرصتی بسیار خوب است که جامعه شهری از آن برخوردار نیستند.
چند درصد حق بیمه در بیمه روستاییان و عشایر توسط خود افراد پرداخت می‌شود؟
یکی از اتفاقات بسیار مهم در بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر، درنظر گرفته شدن یارانه غیرنقدی برای جامعه هدف است. پرداخت ۷۰ درصد حق بیمه جامعه هدف بر عهده دولت است و بدین لحاظ این بیمه یک صندوق بازنشستگی بی‌نظیر در کشور محسوب می‌شود که بیمه شده تنها ۳۰ درصد آن را پرداخت می‌کند که می‌تواند یک‌جا یا به صورت اقساط باشد.
در این صندوق، دولت حکم کارفرما را ایفا می‌کند و امید است همه روستاییان، عشایر و کشاورزان از امکان فراهم شده توسط دولت به منظور حفظ رفاه، آسایش، امنیت اجتماعی، تأمین حداقل معیشت توأم با حفظ کرامت و قرار دادن یارانه غیرنقدی در کنار یارانه نقدی، استفاده کنند.
اقدامات انجام شده در راستای تحقق آن، شامل چه مواردی است؟
دولت به همه سازمان‌های حاضر در نظام تأمین اجتماعی، سیاست‌هایی را ابلاغ کرده است که آئین‌نامه آن طی یک تا دو هفته گذشته مصوب و ابلاغ شد و بخشی از آن را سازمان تأمین اجتماعی برعهده می‌گیرد که در همین راستا مقرر شد برخی دهک‌ها به صورت رایگان بیمه شوند. بیمه روستاییان و عشایر نیز مکلف شد در سال ۱۴۰۱، یک میلیون نفر از جامعه هدف را تحت پوشش قرار دهد که می‌توان این اقدام را اقدامی کم‌نظیر تلقی کرد.
برنامه‌های جامعی برای تحقق این تکلیف اندیشیده شده که مهم‌ترین آن تشکیل کارگروه بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر ذیل قرارگاه محرومیت‌زدایی استان اصفهان با ریاست استاندار است. طبق دستور معاونت مناطق محروم ریاست جمهوری و تفاهم‌نامه منعقد و ابلاغ شده به استانداران، استان‌ها باید ستاد بیمه روستاییان و عشایر را تشکیل دهد تا سهمیه مقرر شده برای هر استان محقق شود.
سهمیه استان اصفهان ۲۷ هزار نفر در سال ۱۴۰۱ است که ذیل قرارگاه محرومیت‌زدایی استان کارگروه ویژه روستاییان و عشایر تشکیل شده و خود اتفاقی کم‌نظیر در کشور محسوب می‌شود و نشانگر شاخص و عامل اثرگذار بودن بیمه اجتماعی در محرومیت‌زدایی است. در کارگروه تشکیل شده همکاری بیش از ۲۶ دستگاه طلب شده، جلسات کارشناسی درحال برگزاری، مصوبات درحال انجام و سهمیه‌های تکلیفی به فرمانداران ابلاغ شده است.
میزان موفقیت استان اصفهان در تحقق پوشش بیمه‌ای مکلف شده چقدر است؟
استان اصفهان بیشترین درصد تحقق یعنی نزدیک به ۲۵ درصد سهمیه تکلیفی سال ۱۴۰۱ را به دست آورده است و علی‌رغم اینکه به نسبت سایر استان‌های بزرگ کشور نظیر آذربایجان شرقی و غربی، خراسان و فارس، جمعیت روستایی کمتری دارد، از لحاظ تعداد بیمه شده در سال ۱۴۰۱ تاکنون رتبه یک یا دو کشور را دارد که این رتبه به علت رصد شدن روزانه گزارشات متغیر است. رتبه استان در گذشته در پوشش جامعه هدف ۲۹ بود و اکنون به رتبه یک و دو کشور رسیده است و این امر نشانگر نرخ رشد بسیار جمعیت هدف تحت پوشش، به واسطه اطلاع‌رسانی‌ها، میز خدمت‌ها و کارگزاری‌های فعال در سطح استان است.
با همکاری بسیج و سایر دستگاه‌ها خدمت‌هایی در سطح روستاها و مناطق عشایری درحال برگزاری است، میز خدمت‌ها به صورت روزانه در سطح استان درحال خدمت‌رسانی هستند و کارشناسان در مناطق روستایی حضور پیدا می‌کنند که این نیز اقدامی بی‌نظیر و استان پیشرو در این حوزه بوده است. سعی بر این است که در بیست‌ودوم بهمن‌ماه به مناسب سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، ۲۲۰ میز خدمت در استان اصفهان برگزار شود.
افراد متقاضی با چه شرایط و روشی می‌توانند تحت پوشش این بیمه قرار گیرند؟
اولین اقدام برای ثبت‌نام بیمه روستاییان و عشایر مراجعه به کارگزاری‌ها است. حدود ۶۳ کارگزاری در سطح استان دایر است و افراد می‌توانند برای دریافت اطلاعات نزدیک‌ترین کارگزاری عدد ۵۴۱ را به ۳۰۲۷ پیامک کنند؛ همچنین افراد باید هنگام مراجعه به کارگزاری‌ها شناسنامه، کارت شناسایی و یک قطعه عکس همراه داشته باشند. افرادی مشمول این بیمه می‌شوند که سن آنها بین ۱۸ تا ۵۰ سال باشد؛ لذا افرادی که خارج از بازه سنی مذکور هستند تحت پوشش این بیمه قرار نمی‌گیرند.
افراد بین بازه سنی ۱۸ تا ۵۰ سال، ساکن مناطق روستایی، عشایری و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر، براساس محل سکونت و افراد ساکن در شهرهای بالای ۲۰ هزار نفر جمعیت به شرط اشتغال در مشاغل کشاورزی، صنایع دستی، قالی‌بافی، مشاغل خانگی، مشاغل فصلی و کارگران ساختمانی می‌توانند با ارائه کارت عضویت خود در شرکت تعاونی یا ارائه معرفی‌نامه از واحدهایی نظیر اداره کل میراث فرهنگی، جهاد کشاورزی، اتحادیه‌های فرش دست‌بافت یا واحد فرش اداره صنعت معدن تجارت و به ویژه کارت فعال بسیج، تحت پوشش قرار گیرند؛ در واقع کارت فعال بسیج برای بیمه روستاییان و عشایر به عنوان مقام تاییدکننده است.
از سایر شرایط عضویت در این بیمه، پرداخت حق بیمه است. فرض بر این است که جامعه هدف، درآمد معین و مشخصی ندارند و بر این اساس شورای عالی رفاه و تأمین اجتماعی، سالانه هشت سطح را به عنوان سطوح درآمدی معرفی می‌کند که این سطوح مبنای دریافت حق بیمه قرار می‌گیرند. مبلغ تعیین شده سطح یک در سال ۱۴۰۰ یک میلیون تومان و سطح هشت دو میلیون و ۶۶۰ هزار تومان بوده که پنج درصد این سطوح حق بیمه سهم بیمه شده است که برابر با سالانه ۶۰۰ هزار تومان تا یک میلیون و ۵۹۶ هزار تومان می‌شود. حق بیمه پرداختی ماهانه بیمه شده در بیمه روستاییان و عشایر، تقریباً ۱۰ درصد حق بیمه پرداختی بیمه شده سازمان تأمین اجتماعی است که علت آن، حمایت دولت و در نظر گرفته شدن یارانه غیرنقدی است.
روشی تحت پوشش قرار گرفتن افراد ساکن شهرهای بالای ۲۰ هزار نفر جمعیت محروم از بیمه چیست؟
ممکن است افرادی تمایل در عضویت در این بیمه داشته باشند تا از فرصت ایجاد شده برخوردار شوند اما ساکن شهرهای بالای ۲۰ هزار نفر جمعیت و محروم از این خدمت باشند؛ بنابراین توصیه می‌شود عضو شرکت‌های تعاونی نظیر قالی‌بافی، صنایع دستی، مشاغل خانگی شوند، دوره‌های مهارتی آموزش ببیند و براساس کارت عضویتی که از شرکت‌های مذکور دریافت می‌کنند می‌توانند به کارگزاری‌ها مراجعه و تحت پوشش این بیمه قرار گیرند. با این شرایط بیمه روستاییان و عشایر می‌تواند در جهت افزایش مهارت‌های فنی و حرفه‌ای کشور نیز مشوق باشد.
بیمه روستاییان و عشایر چه خدماتی به زنان خانه‌دار یا شاغل ارائه می‌دهد؟
قانون حمایت از خانواده مصوب سال ۱۳۹۲ کشور، صراحتاً در باب حمایت از بانوان خانه‌دار یا شاغل است و مهم‌ترین بند آن در حوزه تأمین اجتماعی این است که اگر خانمی خود به طور مستقل بیمه شده صندوق بازنشستگی و تحت کفالت همسر خود است، حتی اگر همسر وی در صندوق دیگری بیمه شده باشد، در صورت فوت همسر و حتی در صورت ازدواج مجدد، مستمری وی به خانم می‌رسد؛ در واقع یک خانم علاوه بر دریافت مستمری خود، مستمری همسر خود را نیز دریافت می‌کند.
قانون مذکور در سال ۹۲ عمدتاً برای بانوان شاغل کاربرد داشت اما با وجود بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر، زنان خانه‌دار نیز می‌توانند با عضویت در این بیمه از قانون مذکور حداکثر استفاده را داشته باشند؛ در واقع بانوانی که همسر آنها بیمه شده بیمه‌ای دیگر باشد، می‌توانند با حفظ باقی ماندن تحت کفالت همسر، به صورت مستقل تحت پوشش بیمه روستاییان و عشایر قرار گیرند و از خدمات این بیمه بهره‌مند شود. در راستای حمایت‌های انجام شده، ضریب امنیت خانواده افزایش یافت، اکرام خانواده صورت گرفت و اقتصاد خانواده نیز تقویت شد.
تحت پوشش بیمه قرار گرفتن افراد چقدر حائز اهمیت است؟
همه بیمه‌های موجود، فرصت‌ها و خدمات ارزشمند نظام مقدس جمهوری اسلامی برای ایجاد حداقل رفاه و تأمین حداقل معیشت در ایامی که به علت پیری افراد دچار کاهش توانایی در کار می‌شوند، با ازکارافتادگی توانایی خود را از دست می‌دهند یا سرپرست خانوار فوت می‌کند، هستند. بیمه‌های اجتماعی متولی ثروتمند کردن مردم نیستند اما مسئول تأمین حداقل معیشت مردم هستند که با کمترین هزینه توسط مردم و با پذیرش بیشترین هزینه توسط دولت، این تأمین حداقل معیشت رخ می‌دهد.
دولت به ازای هر نفر سه میلیون و ۲۰۰ هزار تومان یارانه غیرنقدی منظور کرده است و مردم با اطلاع از این موضوع باید طلب‌کننده آن باشند. توصیه می‌شود، افراد در صورت داشتن وسع مالی کافی، در سازمان تأمین اجتماعی بیمه شوند و هر فرد دارای توان مالی کمتر و دارای شرایط ذکر شده، در بیمه روستاییان و عشایر عضو شود.
نظر شما