به گزارش خبرنگار ایمنا، «ماده تاریک» گونه‌ای از ماده است که نظریه وجود آن توسط اخترشناسان و کیهان‌شناسان ارائه شده است؛ این ماده برای توضیح پدیده‌هایی که به نظر می‌رسد ناشی از وجود میزان خاصی از جرم در جهان است، ارائه شده است؛ انرژی و ماده تاریک دو اصطلاحی است که در اخترشناسی و کیهان‌شناسی از آن استفاده می‌شود و درواقع بخش عظیمی از جهان را تشکیل می‌دهند.
ماده تاریک چیست؟
احسان تمنده، کارشناس ارشد فیزیک سامانه‌های پیچیده در رابطه با چیستی ماده تاریک به خبرنگار ایمنا می‌گوید: ماده تاریک در اخترشناسی و کیهان‌شناسی یک ماده فرضی است که از خود نور یا امواج الکترومغناطیسی بازتاب نمی‌کند.
وی می‌افزاید: رصد مستقیم این ماده امکان‌پذیر نیست، اما می‌توان با توجه به اثرات گرانشی که در سایر اجسام مرئی مانند ستارگان یا کهکشان‌ها وجود دارد به وجود این ماده پی‌برد.
این کارشناس فیزیک سامانه‌های پیچیده ادامه می‌دهد: ماده تاریک با استفاده از تلسکوپ قابل مشاهده نیست و درواقع می‌توان گفت این ماده واکنشی نسبت به نور نشان نمی‌دهد.
وی با اشاره به مقدار ماده تاریک می‌گوید: طبق داده‌های تیم مأموریت پلانک در سال ۲۰۱۳ و بر پایه مدل استاندارد کیهان‌شناسی تمامی جهان شناخته شده از ۴.۹ درصد ماده معمولی (قابل مشاهده)، ۲۶.۸ درصد ماده تاریک و ۶۸.۳ درصد انرژی تاریک تشکیل شده است.
تمنده تاکید می‌کند: طبق این داده‌ها ماده تاریک ۲۶.۸ درصد تمامی ماده موجود در جهان را تشکیل داده است و اگر با انرژی تاریک آن را حساب کنیم حدود ۹۵.۱ درصد کل جهان از ماده و انرژی تاریک تشکیل شده است.
وی اشاره می‌کند: چیزی که در بین کیهان‌شناسان وجود دارد این است که ماده تاریک عمدتاً از نوع ذره زیر اتمی ناشناخته تشکیل شده است و جست‌وجو برای یافتن این ذره با استفاده از وسیله‌های بسیار پیشرفته و گوناگون از تلاش‌های اصلی فیزیک ذرات بنیادی است.
ماده تاریک چگونه کشف شد؟
عمران مرادی، پژوهشگر علوم فضایی در رابطه با نحوه کشف ماده تاریک به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: مبحث ماده تاریک به زمانی باز می‌گردد که منجمان حرکت ستارگان در کهکشان‌ها و حرکت کهکشان‌ها در خوشه‌ها را مورد بررسی قرار دادند.
وی می‌افزاید: هنگامی که منجمان حرکت اجرام را مورد بررسی قرار دادند، متوجه شدند که این حرکات از نظم و قانونی که انتظار می‌رفت، تبعیت نمی‌کند.
این پژوهشگر علوم فضایی تصریح می‌کند: در علم نجوم قوانینی بر حرکت اجرام در فضا که عمدتاً به دلیل تأثیرات گرانشی ایجاد می‌شود، حاکم است، اما با بررسی اجرام دانشمندان متوجه شدند که این حرکات مطابق قوانین نبوده و اندکی اختلاف داشته است.
وی در همین رابطه ادامه می‌دهد: این اختلال که در حرکت ستارگان و کهکشان‌ها مشاهده می‌شد، نشان‌دهنده وجود عاملی بود که می‌توانست گرانش را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به ایجاد چنین اختلالاتی شود.
مرادی اشاره می‌کند: در همین زمان دانشمندان تلاش کردند که با بررسی آسمان، عاملی که این اختلالات را به‌وجود آورده است، مشخص کنند، اما نکته مهم این بود که با رصدهای فراوان هیچ جرم یا ماده‌ای مشخص نشد.
وی می‌افزاید: طبق این نتیجه، دانشمندان متوجه حضور ماده‌ای در کیهان شدند که مشاهده نمی‌شود، اما اثرات گرانشی دارد و باعث ایجاد اختلال در حرکت اجرام می‌شود؛ البته اینکه ماده تاریک قابل رصد نیست، به معنای مرئی نبودن، آن نخواهد بود.
این پژوهشگر علوم فضایی در رابطه با دلیل نام‌گذاری ماده تاریک می‌گوید: این ماده الزاماً غیر مرئی نیست، بلکه تنها مانند ستارگان از خود نوری منتشر نمی‌کند و به همین دلیل تحت عنوان ماده تاریک شناخته می‌شود.
وی می‌افزاید: این ماده هیچ تابشی ندارد و به همین دلیل نمی‌توانیم آن را آشکار کنیم، اما اثرات گرانشی آن قابل رصد است و از همین طریق می‌توان وجود این ماده را اثبات کرد.
مرادی تاکید می‌کند: ماده تاریک هنوز یکی از رازهای کیهان محسوب می‌شود و تاکنون موارد بسیاری از جمله سیاه‌چاله‌ها و اجرام ریز کوانتومی به عنوان کاندیدهای ماده تاریک مورد بررسی قرار گرفته، اما هنوز این معما حل نشده است.
وجود ماده تاریک در ابعاد بالاتر کیهان
محسن منتظری، منجم و ستاره‌شناس در رابطه با نظریه جهان‌های چند بُعدی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: جهان چند بُعدی از کنار هم قرار گرفتن فضا و زمان ایجاد می‌شود که اصطلاح فضا و زمان از زمانی که نسبیت انیشتین مطرح شده، شناخته می‌شود.
وی می‌افزاید: اگر تصور کنید که جهان چهار بُعدی ما در قالب یک زمان یا بُعد دیگری در حال حرکت باشد عملاً بُعد پنجم ایجاد می‌شود. برای درک این موضوع می‌توان فرض کرد که جهان چهار بُعدی ما مانند قوطی کبریتی در بادکنک است و در جهت مشخصی حرکت می‌کند.
این منجم و ستاره‌شناس ادامه می‌دهد: در این مدل شبیه‌سازی شده بادکنک بُعد دیگری است که به قوطی کبریت تحمیل می‌شود و تمام حرکت کبریت منوط به بُعد بالاتر یا همان بادکنک است.
وی اشاره می‌کند: حرکات کبریت مانند جنبش سلول‌های مایعات و جامدات است که بسیار کوچک و در مقیاس ماکرو بوده و حجمی را شکل می‌دهد؛ این جنبش در مقایسه با حرکت بُعد بالاتر مانند مقایسه صفر به بی‌نهایت است.
منتظری تاکید می‌کند: در ابعاد نیز این مسئله وجود دارد، یعنی هنگامی که یک فضای چهار بُعدی را در قالب بُعد دیگری حرکت می‌دهیم، حرکت بُعد چهارم ما بسیار کوچک‌تر می‌شود و بُعد پنجم قالب بر جهان چهار بُعدی ما است.
وی در رابطه با اینکه چه چیزی در ابعاد بالاتر وجود دارد، می‌گوید: طبق پیش‌بینی‌های انجام شده احتمال داده می‌شود که انرژی و ماده تاریک در ابعاد بالاتری از جهان قرار گرفته باشد، زیرا انرژی و ماده تاریک بر جهان چهار بُعدی ما قالب است.
این منجم و ستاره‌شناس می‌افزاید: درواقع انبساط کل جهان توسط ماده تاریک مدیریت می‌شود و ماده تاریک نیز تحت تأثیر انرژی تاریک است، اما این دو مؤلفه بسیار ناشناخته است زیرا دانشمندان در قالب یک جهان چهار بُعدی نمی‌توانند بعد پنجم را درک کنند.
نظر شما