به گزارش خبرنگار ایمنا، «برادران لیلا» سومین اثر سینمایی سعید روستایی بعد از «ابد و یک روز» و «متری شیش و نیم» است که در آن بازیگرانی همچون ترانه علیدوستی، نوید محمدزاده، فرهاد اصلانی، پیمان معادی، محمدعلی محمدی، مهدی حسینی‌نیا و سعید پورصمیمی به ایفای نقش پرداخته‌اند.
این فیلم، یک درام اجتماعی درباره آسیب‌های اقتصادی ناشی از التهابات بازار طلا و روایتگر داستان زندگی زنی به نام لیلا است که در ۴۰ سالگی، تمام زندگی خود را صرف مراقبت از والدین و چهار برادرش کرده است و خانواده پرتنشی دارد که زیر فشار قرض‌های متعدد است. در حالی‌که برادران او به‌شدت تلاش می‌کنند خرج زندگی خود را دربیاورند، لیلا نقشه‌ای می‌چیند.
با توجه به آن که ساخته‌های قبلی روستایی با اقبال زیادی میان مخاطبان داخلی و خارجی و همچنین منتقدان مواجه شده بود، پیش‌بینی می‌شد «برادران لیلا»، سه‌گانه این کارگردان را با درون‌مایه اصلی فقر و اعتیاد کامل کند و به همان اندازه در گیشه موفق باشد؛ اما این بار ماجرا طور دیگری رقم خورد تا آخرین ساخته سعید روستایی، حداقل تاکنون، سر از بایگانی درآورد.
از تهران تا کن
همه‌چیز از اعلام رسمی آثار پذیرفته شده در بخش اصلی مسابقه جشنواره کن آغاز شد؛ زمانی که «برادران لیلا» نیز در این فهرست حضور داشت. درحالی‌که این فیلم هنوز موفق به دریافت پروانه نمایش نشده و پیش از آن نیز جزئیاتی جز تنها یک عکس از آن منتشر نشده بود. چند روز مانده به آغاز جشنواره کن، اخباری مبنی بر آن که هیچ‌کدام از متصدیان وزارت ارشاد این فیلم را ندیده‌اند و فاقد پروانه نمایش است، منتشر شد. طبق قوانین، آثار سینمایی تنها در صورتی اجازه حضور در جشنواره‌های بین‌المللی را خواهد داشت که موفق به اخذ پروانه نمایش در داخل شده باشد.
از آنجایی‌که فیلم روستایی، بدون طی تشریفات و روند قانونی و همچنین بی‌توجه به مقررات و برخلاف آئین‌نامه حضور در محافل و جشنواره‌های بین‌المللی به این جشنواره ارسال شده بود، معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی با هدف مساعدت، تسهیل و تصحیح حضور و حل مشکل فیلم از تهیه‌کننده و کارگردان آن خواست تا طی جلساتی وضعیت و شرایط فیلم و فرآیند آن را بررسی کنند.
برادران لیلا، در سازمان سینمایی مورد بازبینی قرار گرفت و به‌منظور کمک به فیلم و در نظر گرفتن اهمیت حضور آن در یک جشنواره معتبر بین‌المللی، توافق بر آن شد که تهیه‌کننده و کارگردان با انجام اصلاحاتی، نسخه نهایی که قرار بود در جشنواره کن به نمایش درآید را جهت دریافت پروانه نمایش ارائه دهند؛ اما حتی یک مورد از این اصلاحات انجام نشد و فیلم در جشنواره کن به نمایش درآمد.
در جشنواره کن چه گذشت؟
اولین حاشیه برای «برادران لیلا» در کن زمانی رقم خورد که ترانه علیدوستی عکسی از خود در کنار فرهاد اصلانی، دیگر بازیگر این فیلم در اینستاگرام خود منتشر کرد. این در حالی بود که علیدوستی یکی از اعضای هیئت کمیته پنج‌نفره رسیدگی به موضوع آزار زنان در پروژه‌های سینمایی انتخاب شده و اصلانی نیز یکی از سینماگرانی بود که با اتهاماتی مواجه شده بود. هرچند علیدوستی اعلام کرد که این عکس مربوط به خود فیلم است و تنها برای اطلاع‌رسانی ساعت نمایش فیلم آن را در صفحه‌اش بارگزاری کرده است، اما هجمه‌ای از اعتراض‌ها به سویش روانه شد.
دومین حاشیه، حضور عوامل «برادران لیلا» روی فرش قرمز جشنواره کن و حرکت خارج از عرف نوید محمدزاده و همسرش فرشته حسینی بود که سوژه عکاسان و خبرنگاران شد، آن‌هم درست زمانی که ایران سوگوار و سیاه‌پوش حادثه متروپل آبادان بود.
در نشست خبری این فیلم نیز هیچ‌یک از عوامل، اشاره‌ای به این حادثه نداشتند و با مردم داغدیده، ابراز همدردی نکردند. البته بعدها پیمان معادی گفت که آن‌ها از اخبار دقیق ایران در آن زمان بی‌اطلاع بوده‌اند و ای‌کاش فردی تسلیت گفتن را به آن‌ها گوشزد می‌کرد!. درنهایت «برادران لیلا» توانست جایزه فدراسیون بین‌المللی منتقدان (فیپرشی) این جشنواره را از آن خود کند.
توقیف «برادران لیلا»
درنهایت و پس از اتفاقات کن، توقیف فیلم برادران لیلا در خردادماه سال جاری، به‌طور رسمی اعلام شد. اداره نظارت بر عرضه و نمایش فیلم سازمان سینمایی با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «پروانه نمایش فیلم سینمایی «برادران لیلا» به دلیل تخلفات و سرپیچی از مقررات صادر نمی‌شود.»
در بخشی از این اطلاعیه آمده بود: «به‌رغم تأکید و تذکرات برای رعایت قانون و با علم و آگاهی تهیه‌کننده و کارگردان نسبت به تبعات هرگونه تخلف، متأسفانه فیلم مذکور بدون هیچ‌گونه همکاری و انجمن اصلاحاتی در جشنواره کن به نمایش درآمد.»
ازاین‌رو فیلم «برادران لیلا» به تأسی از اصل قانون‌گرایی، استانداردسازی و عدالت‌محوری و به دلیل تخلفات آگاهانه و رفتار مغایر با قوانین و مقررات و اعلام رسمی کارگردان محترم مبنی بر عدم پذیرش اصلاح فیلم، این فیلم تا اطلاع ثانوی و تا رفع موانع ایجاد شده، صلاحیت اخذ پروانه نمایش را نخواهد داشت.»
واکنش سعید روستایی به توقیف فیلمش
سعید روستایی که پیش‌تر گفته بود حاضر نیست حتی یک فریم از فیلمش را حذف کند، پس از اعلام توقیف فیلمش در اینستاگرام خود نسبت به این موضوع واکنش نشان داد و نوشت:
«برادران لیلا را با خون دل ساختم، با جگر سوخته، برای ساختنش تمام روحم زخمی شد! لطفاً بیش از این نسوزانیدم!» و در کپشن اضافه کرد: «تحقیر و تهدید را تمام کنید لطفاً!»
آیا محرومیت بازیگران به اکران فیلم لطمه می‌زند؟
در حاشیه آخرین جلسه هیئت دولت، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در جمع خبرنگاران پیرامون فیلم‌های توقیفی سخن گفت. محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت فیلم‌های نوید محمدزاده که به‌طور غیررسمی این روزها ممنوع‌الکار است و چگونگی نمایش «برادران لیلا» گفت: اگر فیلمی در نوبت اکران است تلاش می‌کنیم محرومیت‌های احتمالی بازیگران به اکران فیلم لطمه نزند. ما به این امر مقیدیم و به دوستان هم تذکر می‌دهیم که در چنین مواردی حتماً به نفع جامعه هنری توجه کنند نه یک مورد خاص.
وی افزود: هر فیلمی بدون اخذ پروانه نمایش در خارج از کشور نمایش داشته باشد و به‌طور حتم از نظر ما مشمول محدودیت‌های قانونی می‌شود. هیچ درنگی در این زمینه وجود ندارد و سابق بر آن شاید مماشات می‌شده است، اما من به همکاران تأکید کردم در این زمینه کوتاه نیایند.
درست بعد از سخنان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سعید روستایی با انتشار پستی به مناسبت سالروز تولدش در اینستاگرام نوشت: «پارسال ۳۲ سالم بود، امسال ۵۰ ساله‌ام. پیرم کردن»
به نظر می‌رسد روستایی با این پست تلویحاً اشاره‌ای به آنچه بر «برادران لیلا» گذشته، داشته است.
از طرفی روز گذشته _سه‌شنبه بیست‌وپنجم مردادماه_ محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی کشور گفت که تا هفته آینده اسامی هنرمندانی که به‌احتمال ممنوع‌الکار می‌شوند، اعلام خواهد شد.
وی درباره اینکه ممنوع‌الکاری درباره عوامل اصلی «برادران لیلا» یعنی تهیه‌کننده، کارگردان و چند بازیگر اتفاق افتاده است؟ گفت: خیر، هفته آینده وضعیت همه افرادی که مطرح هستند مشخص می‌شود؛ اما برای «برادران لیلا» سازمان سینمایی همه‌گونه همکاری و مشارکت را با دوستان حتی قبل از اعزام به کن داشته است. مواردی را گفتیم اصلاح کنند که دوستان قبول نکردند و در حقیقت بدون پروانه نمایش در جشنواره کن حضور پیدا کردند.
رئیس سازمان سینمایی کشور افزود: سخت‌گیری با عوامل «برادران لیلا» صورت نگرفته است، اما من از روز اولی که به سازمان سینمایی آمدم سه مسئله را مدنظر داشتم و برخی از بحران‌های ما نیز در ارتباط با این سه مسئله است؛ یعنی قانون‌گرایی، استانداردسازی و عدالت‌محوری. وقتی قرار باشد این سه مورد اجرا شود، شما باید در حق نزدیکان خود نیز اجرا کنید.
نظر شما