به گزارش خبرنگار ایمنا، هتل‌های فضایی آرزویی است که از گذشته تاکنون بشر به فکر به‌دست‌آوردن آن است و تا به امروز تلاش‌هایی در این رابطه انجام داده که یکی از آن‌ها ساخت ایستگاه‌های فضایی برای کاوش و شناخت دنیایی خارج از جو زمین است. سازمان فضایی شوروی از جمله مراکزی بود که سرمایه و وقت بسیاری صرف ساخت و پرتاب ایستگاه‌های فضایی کرد و نمونه‌های بسیاری نیز تولید کرد، اما فروپاشی این کشور موجب نابودی مهم‌ترین سازه آن و در نتیجه ساخت ایستگاه فضایی بین‌المللی با همکاری بیش از ۱۵ کشور شد. ایستگاه فضایی بین‌المللی که برگرفته از ایده هتل‌های فضایی موجود در فیلم‌های قدیمی است، بزرگ‌ترین و بهترین همکاری میان چندین کشور در صنعت فضا بود که با موفقیت چشمگیری روبه‌رو شد.
ایستگاه فضایی بین‌المللی چه ویژگی‌هایی دارد؟
علیرضا بیات، کارشناس فضایی مجموعه آسمان‌سرای سُها در رابطه با ایستگاه فضایی بین‌المللی به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: ایستگاه فضایی بین‌المللی توسط ۱۵ کشور ساخته شده و از سال ۱۹۹۸ در فاصله ۴۰۰ کیلومتری از زمین در حال فعالیت است.
وی می‌افزاید: این ایستگاه معمولاً از سال دو هزار همیشه دارای خدمه بوده و از سه تا ۱۲ نفر فضانورد همواره در آن مستقر بوده‌اند؛ ایستگاه فضایی بین‌المللی دارای ماژول‌های مختلفی است که ماژول مرکزی توسط روسیه ساخته شده است.
این کارشناس فضایی مجموعه آسمان‌سرای سُها ادامه می‌دهد: ایستگاه فضایی بین‌المللی با تمام ابزارها و پنل‌های خورشیدی خود تقریباً به اندازه یک زمین فوتبال بوده و با توجه به فاصله‌ای و سرعتی که دارد در طول شبانه‌روز ۱۶ بار به دور زمین می‌گردد.
وی در رابطه با بازنشستگی ایستگاه فضایی بین‌المللی می‌گوید: هر سازه فضایی طول عمر مشخصی دارد که این طول عمر برای ایستگاه فضایی بین‌المللی تا سال ۲۰۲۴ بود، اما به دلایل مختلفی ناسا اعلام کرد که این ایستگاه تا سال ۲۰۳۰ فعالیت خود را ادامه می‌دهد.
بیات می‌افزاید: در رابطه با جایگزین ایستگاه فضایی بین‌المللی می‌توان به ایستگاه‌های تجاری که قرار است تا اواخر سال ۲۰۲۹ ساخته شود، اشاره کرد. احتمالاً این ایستگاه‌های تجاری جایگزین ایستگاه فضایی بین‌المللی شود، اما این امکان وجود دارد تا پایان این زمان، ایستگاه‌های تجاری به مدار نرسد.
وی تاکید می‌کند: درحال‌حاضر تنها نگرانی این است که ایستگاه زودتر از زمان مقرر فرسوده شود و دیگر کاربردی نداشته‌باشد، زیرا این سازه بسیار قدیمی است و امکان دارد تا آن زمان دچار اختلال شود.
این کارشناس فضایی مجموعه آسمان‌سرای سُها ادامه می‌دهد: هنگامی که ایستگاه فضایی از مدار خارج شود، برای بازگرداندن آن به زمین مرگ کنترل‌شده در نظر گرفته شده است و این سازه به صورت کنترل‌شده در بخشی از اقیانوس آرام سقوط می‌کند.
وی افزود: ایستگاه فضایی بین‌المللی قرار است به صورت کنترل‌شده در بخشی سقوط کند که از مناطق خشکی بسیار فاصله دارد و به عنوان قبرستان مصنوعات فضایی شناخته می‌شود؛ این مکان در گذشته نیز فضاپیماهای زیادی را در خود دفن کرده و ایستگاه فضایی میر نیز در همین منطقه سقوط کرده است.
ایستگاه فضایی بین‌المللی؛ محلی برای انجام آزمایشات فضایی
عمران مرادی، پژوهشگر علوم فضایی در رابطه با پیشینه ایستگاه فضایی به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: ایستگاه فضایی بین‌المللی حدود ۲۳ سال پیش یعنی بیستم نوامبر ۱۹۹۸ فعالیت خود را آغاز کرد و به بهره‌برداری رسید.
وی اشاره می‌کند: این ایستگاه با سرعت ۲۷ هزار و ۶۰۰ کیلومتر در ساعت حرکت می‌کند و طبیعتاً برخی اوقات از آسمان ایران نیز می‌گذرد و با چشم غیرمسلح می‌توان آن را به صورت جسم نورانی مشاهده کرد.
این پژوهشگر علوم فضایی ادامه می‌دهد: ایستگاه فضایی بین‌المللی بخش‌های مختلفی دارد که به‌صورت فاز به فاز به ماژول مرکزی افزوده شده و وزن نهایی آن ۴۵۰ تن است که به ۱۲۰۰ متر مربع فضای کاری نیاز دارد.
وی می‌افزاید: این ایستگاه توسط ۱۵ کشور ساخته شده است و محصول همکاری مشترک سازمان فضایی روسیه، ناسا، اروپا، ژاپن و کانادا بوده که برزیل، چین و ایتالیا نیز در ساخت و تکمیل ایستگاه فضایی مشارکت داشته‌اند.
مرادی در رابطه با کاربرد ایستگاه فضایی بین‌المللی می‌گوید: این ایستگاه معمولاً مکانی برای انجام آزمایش‌های مختلفی بوده است که نیازمند فضایی بدون گرانش است؛ البته در فاصله‌ای که ایستگاه فضایی بین‌المللی حضور دارد، گرانش صفر نیست، اما نیروی گریز از مرکز ناشی از سرعت ایستگاه، گرانش زمین را خنثی می‌کند.
وی تاکید می‌کند: ایستگاه فضایی بین‌المللی به عنوان آزمایشگاه فضایی شناخته می‌شود و علاوه بر آن مکانی برای رصد زمین و خورشید نیز است؛ این ایستگاه به عنوان یک مرکز حمل و نقل نیز کاربرد دارد و می‌توان در آن فضاپیما، بار و قطعات گوناگونی را نگهداری و به نقاط مختلف فرستاد.
این پژوهشگر علوم فضایی ادامه می‌دهد: علاوه بر کاربردهای ذکر شده، ایستگاه فضایی بین‌الملی به عنوان مرکز سرویس‌دهی به فضاپیماها و ساخت و مونتاژ سازه‌های بزرگ نیز استفاده می‌شود و میزبان برخی از توریست‌های فضایی نیز بوده است.
بازنشستگی ایستگاه فضایی مشکلی در روند توسعه صنعت فضا ایجاد نمی‌کند
وی در رابطه با بازنشستگی ایستگاه فضایی بین‌المللی می‌گوید: طبق صحبت‌های سازمان فضایی ناسا این ایستگاه فضایی در سال ۲۰۳۰ بازنشسته می‌شود؛ البته عمر سازه‌های فضایی معمولاً بیش از مقداری است که تعیین می‌شود و این مقدار به مسائل اقتصادی وابستگی بسیاری دارد.
مرادی تصریح می‌کند: اگر شرایط اقتصادی مطلوب باشد، می‌توان جایگزینی برای سازه فضایی در نظر گرفت و در غیر این صورت بیش از حد از سازه موجود استفاده می‌شود، اما به طور کلی طبق اخباری که از سمت ناسا منتشر شده، فعالیت ایستگاه فضایی بین‌المللی در سال ۲۰۳۰ به پایان می‌رسد.
وی می‌افزاید: ایستگاه فضایی بین‌المللی تاکنون هزینه‌های بسیاری داشته است و برای کنترل و نگهداری آن در مدار حدود ۱.۸ میلیارد دلار همچنین بیش از ۱.۳ میلیارد برای عملیات‌ها و حدود ۳.۱ میلیارد دلار نیز برای برنامه‌های آن هزینه می‌شود؛ بنابراین ناسا به‌دنبال جایگزینی مناسب‌تر برای ایستگاه فضایی بین‌المللی است.
این پژوهشگر علوم فضایی ادامه می‌دهد: این هزینه‌ها تا سال ۲۰۲۷ ادامه خواهد داشت و از سال ۲۰۲۸ ناسا روند بازنشستگی ایستگاه فضایی را آغاز می‌کند که این روند تا سال ۲۰۳۰ زمان می‌برد و قطعاً هزینه‌هایی خواهد داشت.
وی در رابطه با جایگزین ایستگاه فضایی بین‌المللی می‌گوید: با توجه به رویکرد ناسا و بسیاری از کشور مبنی بر توسعه فعالیت‌های بخش خصوصی و افزایش این شرکت‌ها در پژوهش‌های فضایی، سکوهای تجاری جایگزین ایستگاه فضایی بین‌المللی می‌شود.
مرادی اشاره می‌کند: سکوهای فضایی ممکن است به عنوان مکانی برای تحقیقات علمی استفاده شود و به دلیل اینکه ایستگاه‌های فضایی هزینه‌های بسیاری به همراه دارد، قطعاً مشارکت بخش خصوصی در این زمینه بسیار حائز اهمیت است.
وی خاطرنشان می‌کند: طبق شرایط کنونی بازنشستگی ایستگاه فضایی بین‌المللی مشکلی در روند توسعه تکنولوژی فضایی نخواهد داشت و از به دلیل رشد فعالیت‌های شرکت‌های خصوصی روند توسعه تکنولوژی فضایی ادامه‌دار خواهد بود.
این پژوهشگر علوم فضایی در همین رابطه ادامه می‌دهد: با توجه به فعالیت شرکت‌های خصوصی و عزم آن‌ها در توسعه توریسم فضایی در آینده شاهد ایستگاه‌های فضایی متعددی برای کاربردهای گوناگون خواهیم بود.
نظر شما