غلامرضا فتح‌آبادی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: ارتباط مؤثری بین سیمای شهری و آسیب‌های اجتماعی وجود دارد و این موضوع را مطالعات جامعه‌شناسان در سراسر جهان ثابت کرده است.
وی افزود: در مکانی که سیمای شهری نامناسب و آلودگی بصری وجود دارد، شاخص‌های مهم اجتماعی همچون سرمایه اجتماعی و مشارکت اجتماعی کاهش می‌یابد و انواع آسیب‌های اجتماعی روندی افزایشی پیدا می‌کند. این پیوند بین سیما و منظر شهری با مؤلفه‌های اجتماعی از دو بعد ایجابی و سلبی قابل بررسی است؛ بدین معنا که هر قدر زیبایی‌های بصری شهرها بهبود یابد، به همان میزان ویژگی‌های مثبت در زندگی و رفتار شهروندان ارتقا پیدا می‌کند؛ البته عکس این موضوع نیز صادق است.
بی‌نظمی و آشفتگی شهری؛ کاهش‌دهنده تاب‌آوری شهروندان
این مدرس دانشگاه ادامه داد: رفتارشناسی شهروندان در محیط‌های شهری ناآراسته با منظر و سیمای نامناسب، ناهنجاری‌های بسیاری در محیط زندگی شهروندان پدید می‌آورد؛ به‌گونه‌ای که آسیب‌های اجتماعی و اختلالات روحی و روانی را افزایش می‌دهد. قتل، خشونت و خودکشی در فضاهای آشفته بیشتر دیده می‌شود و دلبستگی و احساس تعلق اجتماعی در این فضاها به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.
وی افزود: آلودگی بصری، امید به آینده، مشارکت و اعتماد اجتماعی و در کل، سرمایه اجتماعی را تضعیف می‌کند و مسئولیت‌پذیری و تعهد شهروندان را از بین می‌برد، بی‌نظمی و آشفتگی شهری آستانه تحریک و تاب‌آوری شهروندان را کاهش و آمار جرم و جنایات را افزایش می‌دهد.
ارتباط بین سیمای شهری و آسیب‌های اجتماعی
فتح‌آبادی اضافه کرد: امروزه ما آلودگی بصری را در بخش‌های مختلف شهرهای خود شاهد هستیم و در این میان، مبلمان شهری، نمادها، المان‌ها، تابلوهای شهری، تبلیغات شهری، نمای ساختمان‌ها، مغازه‌ها، پیاده‌روها، وسایل حمل‌ونقل شهری، نظافت شهری و حتی خط‌کشی و کیفیت آسفالت در زیبایی محیط شهری نقش مهمی دارد.
وی تأکید کرد: برای کنترل خشونت و نزاع‌های دسته‌جمعی باید شاخص‌های امنیت در جامعه به‌درستی تبیین شود؛ زیرا رابطه‌ای مستقیم بین حس امنیت در جامعه با کاهش خشونت وجود دارد بحث کالبد شهری، نبود زیرساخت‌های مناسب نظیر پارک در پیشگیری از خشونت و نزاع‌های فردی و دسته‌جمعی مهم است.
این دکترای جامعه‌شناسی توسعه ادامه داد: نکته‌ای که همیشه از آن غافل مانده‌ایم و هنوز به‌درستی بررسی نشده، اینکه چرا آستانه تحمل در جامعه پایین است؟ وقوع آسیب‌های اجتماعی همچون خشونت، نزاع فردی یا دسته‌جمعی همگی مولود پایین بودن آستانه تحمل افراد است و متأسفانه برای ارتقای آستانه تحمل افراد در جامعه هنوز اقدام مناسبی صورت نگرفته است.
وجود حس ناکامی اجتماعی عامل افزایش خشونت
وی گفت: از نظر معماری و بافت شهری در بسیاری از استان‌های کشور و اصفهان به میزان بالایی فاصله طبقاتی بین محله‌های مختلف مشخص و واضح است که این امر مصداق بروز نابرابری اجتماعی در برخی شهرها و استان‌ها است.
فتح‌آبادی ادامه داد: این نابرابری اجتماعی در مقابل رفاه و زندگی مادی قرار می‌گیرد و حس ناکامی اجتماعی را در بین شهروندان آن شهر به‌ویژه شهروندان طبقه متوسط به پایین، افزایش می‌دهد؛ درنهایت این ناکامی به شیوه‌های مختلفی همچون خشونت بروز می‌کند.
وی تأکید کرد: مهندسان و مدیران شهری با رعایت اصول مهندسی و زیبایی‌شناسی، نه‌تنها در توسعه شهری نقش مؤثری ایفا می‌کنند بلکه به لحاظ ویژگی‌های یاد شده می‌توانند در توسعه اجتماعی شهرها نیز نقش‌آفرین باشند و آرامش و آسایش را برای شهروندان به ارمغان آورند.
نظر شما