به گزارش ایمنا، آمارهای نشان می‌دهند امروزه بیش از ۲۸۱ میلیون مهاجر در سراسر جهان وجود دارند که زادگاه خود را ترک کرده‌اند، پناهجویان کشورهایی که به‌رغم ثروت کشورشان، به دلیل جنگ‌افروزی‌های قدرت‌های بیگانه با اهداف اقتصادی در کشورشان، از داشته‌های خود محروم شده‌اند و سرانجام در راه یافتن فرصت‌های زندگی بهتر جلای وطن پیشه کرده تا شاید دولت‌های دیگر و به‌ویژه همین کشورهای مهاجم آن‌ها را پناه دهند.
به اعتقاد کارشناسان، امروزه مهاجرت‌ها در سطح جهان بیشتر به دلیل گسترش مشکلاتی است که مردم کشورها به‌طور روزمره در کشورشان با آن‌ها مواجه هستند ازجمله تغییرات آب و هوایی و بیکاری ناشی از رکود اقتصادی طولانی‌مدت؛ اما جنگ‌های بین کشورها، جنگ‌های داخلی، سرکوب‌ها، قربانی کردن گروه‌های به لحاظ نژادی سرکوب شده نیز ازجمله مهم‌ترین دلایل مهاجرت شهروندان یک کشور به خارج از مرزهای کشورشان است.
به همین جهت بیست ژوئن (سی خرداد) هرسال در سراسر جهان پاس داشته می‌شود و از مظلومیت افرادی که برای گریز از درگیری یا آزار مجبور به فرار از کشورشان شده و می‌شوند، تجلیل می‌شود تا فرصتی برای ایجاد همدلی و درک مشکلات پناهندگان و ارج نهادن به تاب‌آوری آن‌ها در بازسازی زندگی‌هایشان باشد.
این روز برای اولین بار در بیست ژوئن سال ۲۰۰۱ میلادی با گرامیداشت پنجاهمین سالگرد کنوانسیون ۱۹۵۱ مربوط به وضعیت پناهندگان در سطح جهان نام‌گذاری شد، اما در ابتدا و قبل از آنکه مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسماً در دسامبر سال ۲۰۰۰ میلادی آن را به‌عنوان یک روز جهانی تعیین کند، این روز به‌عنوان «روز پناهندگان آفریقا» شناخته می‌شد.
این در حالی است که آمریکا در هفتم اکتبر همان سال (پانزدهم مهر ۱۳۸۰) به بهانه واهی سرکوب گروه تروریستی القاعده و حذف گروه طالبان از قدرت در افغانستان بعد از حوادث بیست شهریور ۱۳۸۰ (یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱) در آمریکا و فروریختن برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی در نیویورک در قالب یک ائتلاف (به‌اصطلاح) جهانی به افغانستان لشکرکشی کرد تا زمینه آوارگی تعداد بیشتری از شهروندان آن کشور به خارج از میهنشان را فراهم آورد، جنگی که دو دهه طول کشید و بیش از یک‌سوم جمعیت این کشور آسیای میانه را به آوارگی کشاند.
علل بحران انسانی و اقتصادی امروز افغانستان
در واقع باید اذعان داشت که بخش عمده‌ای از بحران انسانی و اقتصادی امروز افغانستان، ناشی از اشغال ۲۰ ساله این کشور توسط آمریکا و حضور بیگانگان بوده است درحالی‌که برخی از کشورهای همسایه به‌ویژه جمهوری اسلامی ایران از معدود کشورهایی بوده و هست که صادقانه خواهان حل بحران افغانستان از طریق گفت‌وگوهای سیاسی بدون مداخله خارجی هستند، چراکه به‌خوبی به آینده اقدامات اشغالگرانه غربی‌ها در این کشور و ابعاد آوارگی شهروندان این کشور در کشورهای همسایه آگاه است.
به‌خوبی شاهدیم که چگونه همین مدعیان حقوق بشری با جنگ‌افروزی در نقاط مختلف جهان ازجمله در اوکراین و عراق و به‌طور مشخص در افغانستان با صدور قطعنامه‌هایی تنها به ابراز نگرانی برای وضعیت مردم افغان و پناهجویان آن بسنده می‌کنند و نه‌تنها برای حل واقعی مشکلات مردم آن و مقابله با بحران انسانی در این کشور اقدامی صورت نمی‌دهند و اموال و دارایی‌هایی مردم این کشور را بلوکه می‌کنند حتی به کشورهایی چون جمهوری اسلامی که سال‌ها با مهرورزی میزبان میلیون‌ها شهروند کشور همسایه است نیز کمک نمی‌کنند.
نقص حقوق پناهجویان توسط مدعیان حقوق بشر
درهر حال غربی‌ها جنگی را در افغانستان به راه انداختند، جنگی که با اهداف اقتصادی و سیاسی خاص توسط دولت وقت آمریکا در افغانستان شکل گرفت تا امنیت شهروندان آن را زیر سوال ببرد، درحالی‌که بر اساس توافق بین‌المللی، هرکسی همچون یک افغانستانی که به خاطر بحران اجتماعی و اقتصادی و آزار و اذیت، درگیری و نقض حقوق بشر ناشی از آن از میهن خود فرار کند، به‌عنوان یک پناه‌جو این حق را دارد تا امنیت را در کشور دیگری جست‌وجو کند. چون در واقع آنچه همچنان جهانی باقی می‌ماند حق «به دنبال امنیت بودن» است.
میزبان بیش از سه میلیون پناه‌جو از همسایه شرقی در ایران
مسئله پناهجویان افغانستان به حدی بغرنج است که به بحث اصلی روز جهانی پناهجویان تبدیل شده است اما نهادهای بین‌المللی و دولت‌های مدعی دفاع از حقوق پناهجویان، به جای عمل به وعده‌های خود، بیشتر به فکر ژست‌های جدیدی برای تکرار شعارهای انسان دوستانه هستند.
ایران از همان سال‌های سخت و آغازین پیروزی انقلاب اسلامی، پذیرای پناهجویان افغان بود، امروز میزبان بیش از سه میلیون پناه‌جو از همسایه شرقی است که رقم قابل‌توجهی از آن‌ها حتی بدون داشتن مدارک و بدون این‌که در فهرست پناهجویان ثبت‌شده باشند، مشغول کار و زندگی در ایران هستند و جمهوری اسلامی ایران تمام تلاش خود را برای تأمین نیازهای پناهجویان ازجمله اسکان، اشتغال، بهداشت و درمان و تحصیلات آن‌ها را فراهم کرده است.
اقدام جمهوری اسلامی در پناه دادن به مردم کشور دوست و همسایه شرقی خود در شرایط است که ایران از زمان پیروزی انقلاب اسلامی به دلیل هشت سال جنگ تحمیلی و بلافاصله پس‌ازآن، به دلیل فشارهای اقتصادی و سیاسی بی‌وقفه آمریکا و برخی هم‌پیمانانش، در جنگ اقتصادی تمام‌عیار به سر می‌برد و بدتر آنکه در چنین شرایطی، نهادهای بین‌المللی مسئول تأمین هزینه‌های لازم برای میزانی از پناهجویان، با بستن چشمان خود به روی خدماتی که ایران به پناهجویان می‌دهد، از جبران این هزینه‌ها برای ایران سرباز می‌زنند و به ارائه بسته‌های حمایت حداقلی بسنده می‌کنند.
به باور کارشناسان، در حال حاضر بحران افغانستان به دلیل وقوع جنگ در اوکراین به دست فراموشی سپرده شده است و پناهجویان افغان به‌ویژه در کشورهای اروپایی با رفتارهای شدید تبعیض‌آمیز روبه‌رو هستند. دستور حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران مبنی بر ضرورت دسترسی فرزندان تمام پناهجویان افغانستان در ایران به خدمات تحصیلی، تنها یکی از مصادیق میهمان‌نوازی ایران از مردم کشور همسایه شرقی است.
میزبانی ایران از میلیون‌ها پناه‌جو از افغانستان
نگاهی به تاریخ نشان می‌دهد جمهوری اسلامی ایران در چهار دهه اخیر میزبان بزرگ‌ترین جامعه پناهندگان دنیا به‌خصوص شهروندان افغان بوده و حتی در دوران جنگ تحمیلی عراق و تحریم‌های ظالمانه دهه‌های اخیر هم حاضر به قطع ارائه خدمات به شهروندان افغانستان به کشور همسایه شرقی خود نشد.
از دیگر سو، به دنبال به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان پس از خروج «اشرف غنی»، رئیس‌جمهور متواری این کشور، در تاریخ بیست و چهارم مرداد ۱۴۰۰ آینده پرابهامی را پیش روی افغانستان قرار داد و میلیون‌ها تن از مردم این کشور را آواره کرد. در میان کشورهای جهان؛ جمهوری اسلامی ایران در اقدامی بشردوستانه و برخلاف بسیاری از کشورهای مدعی حقوق بشر، پذیرای این مهاجران با آغوش باز شد.
نگاهی به تاریخ نشان می‌دهد ورود افغان‌ها به ایران در تاریخ معاصر در چندین موج صورت گرفته است؛ از سده ۱۹ میلادی که ناآرامی‌های داخلی ده‌ها هزار نفر از مردم افغانستان را به سمت ایران روانه کرد تا هجوم سیاسی و سپس نظامی کمونیست‌ها به افغانستان که هم‌زمان شد با پیروزی انقلاب اسلامی و گشایش درهای ایران به روی آوارگان همسایه شرقی.
در ادامه و درپی تحولاتی مانند جنگ داخلی پس از خروج ارتش شوروی از افغانستان، روی کار آمدن طالبان، حمله آمریکا و بازگشت طالبان که تابستان ۱۴۰۰ توانست بار دیگر حکومت را در دست گیرد، امواج دیگری شکل گرفت و هزاران نفر از افغانستان راهی ایران شدند.
آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل متحد، در آبان ماه ۱۴۰۰، در پیامی ویدئویی درباره اوضاع افغانستان و وضعیت پناهجویان افغانستانی، از جمهوری اسلامی ایران برای برگزاری نشست همسایگان افغانستان قدردانی کرد و گفت: من از دولت جمهوری اسلامی ایران برای برگزاری این نشست در چنین برهه حساسی تشکر می‌کنم.
در روزهای پایانی سال ۱۳۹۹ نیز، آژانس پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) از جمهوری اسلامی ایران به خاطر اعطای تابعیت به کودکان دارای مادر ایرانی و پدر خارجی تشکر کرد. این سازمان در گزارشی که در سایت خود منتشر کرده است ضمن استقبال از تصویب این قانون توسط جمهوری اسلامی ایران نوشت با تصویب این قانون ۷۵ هزار کودک بدون تابعیت، رسماً دارای تابعیت می‌شوند.
نماینده آژانس پناهندگان سازمان ملل در ایران نیز در حساب توییتری خود از این اقدام ایران تشکر کرد و نوشت: ما از این اقدام ایران استقبال می‌کنیم و آن را یک گام روبه‌جلو برای افراد بدون تابعیت در ایران و در کل جهان می‌دانیم.
مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری تهران روز بیست و چهارم آبان ۱۳۹۹ اعلام کرده بود ریال نخستین شناسنامه فرزند حاصل ازدواج زنان ایرانی با اتباع خارجی طبق مصوبه سال ۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی ایران، صادر و تحویل شد.
باوجود برخی اعمال‌نظرهای سلیقه‌ای نسبت به قوانین ایران که برخی از آن برای مخدوش کردن تلاش‌های این کشور برای حمایت از پناهجویان افغانستانی استفاده می‌کنند، ایران به شکلی روشنگرانه از مردم همسایه، میزبانی می‌کند. این رسم دیرینه ایران‌زمین و نیز سفارش پیامبر اکرم (ص) به ارج نهادن همسایه است که در کنار یکدیگر، جمهوری اسلامی ایران را به یکی از مهم‌ترین پناه دهندگان تبدیل کرده است.
نظر شما