به گزارش خبرنگار ایمنا، اگرچه روز افتخار به اوتیسم هجدهم ژوئن است، اما می‌تواند در هر زمانی در طول سال برگزار شود. روز غرور اوتیسم اولین بار در سال ۲۰۰۵ توسط Aspies For Freedom (AFF) جشن گرفته شد که هجدهم ژوئن را انتخاب کرد زیرا در آن روز تولد جوان‌ترین عضو گروه بود.
سازمان‌ها در سراسر جهان روز غرور اوتیسم را با رویدادهایی در سراسر جهان جشن می‌گیرند تا از طریق رویدادهای اوتیسم با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و به افراد وابسته (آن‌هایی که در طیف اوتیسم نیستند) نشان دهند که افراد اوتیستیک افراد منحصربه‌فردی هستند که نباید به‌عنوان مواردی برای درمان درنظر گرفته شوند.
غرور اوتیستیک به این نکته اشاره می‌کند که افراد اوتیسمی همیشه بخش مهمی از فرهنگ بشری بوده‌اند، اوتیستیک بودن نوعی از تنوع عصبی است؛ مانند همه انواع تنوع عصبی، بیشتر چالش‌هایی که افراد اوتیستیک با آن روبه‌رو هستند از نگرش دیگران در مورد اوتیسم و کمبود حمایت و تسهیلات (توانایی) ناشی می‌شود، نه اینکه برای شرایط اوتیسم ضروری باشد.
اختلال اوتیستیک چیست؟
اختلال اوتیستیک یا اوتیسم شرایطی مرتبط با رشد مغزی است که بر چگونگی ادراک فرد و ارتباط برقرار کردن او با دیگران تأثیر می‌گذارد و موجب بروز مشکلاتی در تعاملات اجتماعی و ارتباط برقرار کردن می‌شود. این اختلال همچنین شامل الگوهای رفتاری تکراری و محدود است. اصطلاح «طیف» در اختلال طیف اوتیسم اشاره به محدوده گسترده‌ای از علائم و شدت آن‌ها دارد.
اختلال اوتیسم شامل شرایطی نظیر اوتیسم، سندرم آسپرگر، اختلال تجزیه‌ای دوران کودکی و اختلال فراگیر رشد طبقه‌بندی نشده می‌شود که پیش‌از این به‌صورت جداگانه درنظر گرفته می‌شدند، برخی از مردم هنوز از اصطلاح «سندرم آسپرگر» استفاده می‌کنند که تصور می‌شود در انتهای اختلال طیف اوتیسم قرار دارد.
درمانگر بالینی گروه همراه اختلال اوتیستیک را در بخش مشاوره کودک بیشتر مورد توجه قرار می‌دهد. این بیماری نخستین بار توسط کانر در ۱۹۴۳ معرفی شد و به همین علت به سندرم کانر نیز شهرت دارد. این بیماری یک مورد در هر پنج هزار کودک گزارش‌شده است؛ و در اکثر کتب روان‌پزشکی بیماری را یک مورد در دو هزار تولد می‌دانند و تعداد پسران چهارتا پنج برابر بیشتر از دختران گزارش می‌دهند و دختران بیمار دارای علائم عقب‌ماندگی شدیدتر و دارای سوابق خانوادگی اختلالات درکی هستند.
اختلال اوتیستیک از چه سنی ایجاد می‌شود؟
علائم اختلال اوتیستیک در سال‌های اول زندگی شروع می‌شود. والدین اغلب در سال‌های دوم و سوم به ناراحتی کودک پی می‌برند، ولی آنچه مسلم است بیماری قبل از سی‌ماهگی شروع می‌شود. کودکان، اغلب علائمی از اوتیسم را در اولین سال زندگی خود نشان می‌دهند. تعداد کمی از کودکان در سال اول رشد طبیعی دارند و بین ۱۸ و ۲۴ ماه، زمانی که علائم اوتیسم ظاهر می‌شوند، یک دوره رگرسیون (از دست دادن عملکرد اکتسابی) را در پیش می‌گیرند. باوجوداینکه، هیچ درمانی برای اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد، درمان اولیه می‌تواند تغییر بزرگی را در زندگی بسیاری از این کودکان ایجاد کند.
علائم اوتیسم چیست؟
برخی از کودکان، علائم اختلال طیف اوتیسم را در اوایل نوزادی نشان می‌دهند، مانند کاهش ارتباط چشمی، نبود واکنش به اسم خودیابی تفاوتی نسبت به اطرافیان خود. دیگر کودکان ممکن است اولین ماه‌ها یا سال‌های زندگی خود، به‌طور طبیعی رشد کنند، اما سپس به‌طور ناگهانی عقب‌نشینی می‌کنند، پرخاشگر می‌شوند یا مهارت‌های زبانی خود را که از پیش کسب کرده‌اند، از دست می‌دهند. علائم به‌طورمعمول باسن دوسالگی نمایان می‌شوند. هر کودکی با اختلال طیف اوتیسم، احتمال دارد که الگو و سطح شدت منحصربه‌فرد خود را از عملکرد پایین گرفته تا عملکرد بالا داشته باشد.
برخی از کودکان مبتلابه اختلال طیف اوتیسم دارای مشکل در یادگیری هستند و برخی از آن‌ها دارای نشانه‌های هوش کمتر از حد طبیعی هستند. دیگر کودکان مبتلابه این اختلال، از بهره هوشی طبیعی رو به بالایی برخوردارند. آن‌ها به‌سرعت یاد می‌گیرند، اما هنوز در ارتباط برقرار کردن و به کار گرفتن دانسته‌های خود در زندگی روزمره و مطابقت با موقعیت‌های اجتماعی با مشکل مواجه‌اند.
گاهی اوقات تشخیص شدت این اختلال به دلیل ترکیب علائم خاص در هر کودک دشوار است. به‌طورکلی این موضوع، بر اساس سطح نقص و چگونگی توانایی آن‌ها بر عملکرد است. در بخش زیر برخی از علائم رایج نشان داده شده توسط افراد مبتلابه اختلال طیف اوتیسم آمده است: همه ما در زندگی با روزهای خوب و بدی روبه‌رو می‌شویم و حال ما همیشه در حال تغییر است، ولی باوجود اختلال بای پولار (اختلال دوقطبی) سپری کردن روزهای تلخ به‌شدت آزاردهنده‌تر می‌شود. فردی که با این نوع اختلال درگیر است در انجام کارهای روزانه دچار مشکل شده و ارتباط برقرار کردن با دیگران برایش چالش‌برانگیز می‌شود.
ارتباط و تعامل اجتماعی
یک کودک یا بزرگسال مبتلابه اختلال طیف اوتیسم ممکن است دارای مشکلاتی در مهارت‌های اجتماعی و تعاملات اجتماعی باشد که شامل هر یک از نشانه‌های زیر می‌شود:
به اسم خود واکنش نشان نمی‌دهد یا گاهی اوقات آن را نمی‌شنود.
در برابر نوازش کردن و بغل کردن مقاومت نشان می‌دهد و به نظر می‌رسد که تنهایی بازی کردن را ترجیح می‌دهد و در دنیای خود سیر می‌کند.
ارتباط چشمی ضعیفی دارد و احساسات در چهره او پیدا نیست.
صحبت نمی‌کند یا با تأخیر صحبت می‌کند یا توانایی پیشین برای گفتن کلمات یا جملات را از دست می‌دهد.
نمی‌تواند گفت‌وگو را آغاز کند یا آن را ادامه دهد، یا مکالمه را فقط برای درخواست کردن یا برچسب زدن به وسایل شروع می‌کند.
با لحن یا ریتم غیرطبیعی صحبت می‌کند و ممکن است از آواز یا صحبت‌های روبات مانند استفاده کند.
کلمات یا عبارت‌ها را کلمه به کلمه تکرار می‌کند اما نحوه استفاده از آن‌ها را درک نمی‌کند.
به نظر نمی‌رسد که سوالات یا راهنمایی‌های ساده را درک کند.
احساسات خود را بیان نمی‌کند و به نظر می‌رسد که از احساسات دیگران بی‌خبر است.
برای نشان دادن علاقه‌ی خود به اشیا، به آن اشاره نمی‌کند و آن را نمی‌آورد.
به‌طور نامناسب و منفعل، پرخاشگر یا خشن وارد یک تعامل اجتماعی می‌شود.
در تشخیص نشانه‌های غیرکلامی، همچون تفسیر حالات چهره دیگران، وضعیت بدنی یا تن صدا با مشکل مواجه است.
الگوهای رفتاری اختلال طیف اوتیسم
یک کودک یا فرد بزرگسال مبتلابه اختلال طیف اوتیسم ممکن است علایق، فعالیت‌ها، یا الگوهای رفتاری تکراری و محدودی داشته باشد که شامل هر یک از علائم زیر می‌شود:
حرکات تکراری مانند تاب خوردن، چرخیدن یا دست زدن انجام می‌دهد.
فعالیت‌هایی را مانند گاز گرفتن یا ضربه به سرانجام می‌دهد که می‌تواند موجب آسیب خودش شود.
روتین‌ها و یا تشریفات خاصی را انجام می‌دهد و با کوچک‌ترین تغییر آشفته می‌شود.
در هماهنگی مشکل دارد و یا الگوهای رفتاری عجیب‌وغریب، مانند دست‌وپا چلفتی بودن یا راه رفتن روی پنجه پا دارد و زبان بدن اغراق‌آمیز و عجیبی دارد.
علاقه‌مند به جزئیات یک شیء مانند چرخ‌های یک ماشین اسباب‌بازی است، اما هدف کلی یا عملکرد آن وسیله را متوجه نمی‌شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
هر نوزادی با سرعت منحصربه‌فرد خود رشد می‌کند و بسیاری از آن‌ها در زمان‌بندی دقیق مطابق با برخی از کتاب‌های والدگری رشد نمی‌کنند؛ اما کودکان مبتلابه اختلال طیف اوتیسم به‌طورمعمول برخی از نشانه‌های رشد تأخیری را پیش از دو سالگی نشان می‌دهند. اگر شما نگران رشد کودک خود هستید یا مشکوک هستید که کودک شما ممکن است مبتلابه اختلال طیف اوتیسم باشد، در مورد نگرانی‌های خود با پزشکتان صحبت کنید.
علائم مربوط به اختلال می‌تواند مرتبط با دیگر اختلالات رشدی باشد.
علائم اختلال اوتیسم، اغلب در اوایل رشد کودک درزمانی که تأخیرهای آشکاری در مهارت‌های زبانی و تعاملات اجتماعی وجود دارد، ظاهر می‌شوند.
پزشک شما ممکن است چند آزمایش مربوط به رشد را برای شناسایی تأخیر رشدی کودک شما در مهارت‌های شناختی، زبانی و اجتماعی، توصیه کند:
در سن شش ماهگی، با لبخند یا ابراز خوشحالی واکنش نشان نمی‌دهد.
در سن ۹ ماهگی، صداها یا حالات چهره را تقلید نمی‌کند.
در ۱۲ ماهگی صداهای نامفهوم یا زمزمه تولید نمی‌کنند.
در ۱۴ ماهگی حرکاتی مانند اشاره کردن یا دست تکان دادن انجام نمی‌دهند.
در ۱۶ ماهگی، تک کلمه نمی‌گویند. در ۱۸ ماهگی بازی باور کردن یا وانمود بازی انجام نمی‌دهند.
در ۲۴ ماهگی عبارت‌های دوکلمه‌ای نمی‌گویند.
فاقد مهارت‌های زبانی یا اجتماعی در هر سنی هستند.
کودکان مبتلابه اوتیسم چه خصوصیاتی دارند؟
در شروع بیماری کودک علاقه‌ای به وقایع اطراف خود حتی محرک‌ها شنوایی، محبت پدر و مادر و اطرافیان نشان نمی‌دهد. به‌طوری‌که بعد از مدتی والدین نسبت به شنوایی کودک مشکوک می‌شوند؛ اما آزمایش‌ها، اختلال شنوایی را نشان نمی‌دهند. کودک صدا را می‌شنود ولی نسبت به آن توجهی ندارد و به قول روانکاوان درک صدا را انکار می‌کند و وانمود می‌کند که صدایی نشنیده است. درحالی‌که در مقابل بعضی اصوات آشنا به‌خوبی واکنش نشان می‌دهد و حتی ممکن است از شنیدن آن خوشحال شود. همین مسئله نمایانگر سالم بودن شنوایی است.
از خصوصیات همیشگی این کودکان گوشه‌گیری و تمایل شدید به‌تنهایی، وسواس، اضطراب است. وجود مادر یا اطرافیان و حتی در آغوش گرفتن و نوازش کودک، واکنشی در او ایجاد نمی‌کند. این کودکان اغلب ازنظر مادران کودکانی آرام و بدون دردسرند. بعضی مادران شکایت می‌کنند که کودکشان لبخند نمی‌زند، نوازش کردن و بوسیدن را دوست ندارد و چنانچه در آغوشش بگیرند مانند مجسمه می‌ماند و تقلا می‌کند تا هر چه زودتر رهایش کنند.
اگر راه رفتن را آموخته باشد همیشه در حال فرار از دیگران است و اگر مادر وارد اتاق شود کودک خوشحال نمی‌شود و بعد از خارج شدن مادر از اتاق ناراحت نمی‌شود. صدا، گفت‌وگوی دیگران و حتی حرکت اسباب‌بازی‌ها در اطراف کودک نظر او را جلب نمی‌کند. به‌طورکلی این کودکان خیلی خونسرد و در مقابل محبت دیگران واکنش‌های جسمی و روانی از خود نشان نمی‌دهند. بسیار ساکت هستند و اگر آن‌ها را تنها بگذارند راحت‌تر به نظر می‌رسند، ولی در مواقعی بی‌نهایت ناراحت و بی‌قرار و پرخاشگر می‌شوند و صداهای عجیب‌وغریب از خود درمی‌آورند.
این کودکان خود را به‌طور غیرطبیعی بی‌نیاز از دیگران می‌دانند. مثلاً اگر کودک مبتلابه اوتیسم خود را زخمی کند کمتر گریه می‌کند و اگر تب کند و یا ناراحتی داشته باشد از دیگران تقاضای کمک نمی‌کند. این علائم نمایانگر اختلالات حسی در این کودکان است. ارتباط عاطفی با این کودکان به‌سختی امکان‌پذیر است. نبود واکنش از طرف کودک اغلب باعث می‌شود که والدین او را کودکی خودخواه قلمداد کنند.
در این کودکان صحبت کردن تکراری و یکنواخت و جمله‌سازی همیشه ناقص است، فرهنگ لغات بسیار ضعیف است و حتی کودک معنی: بله را نمی‌داند. به همین جهت در مکالمه با دیگران اغلب جملات گفته‌شده را به‌طور طوطی‌وار و بدون درک مفهوم تکرار می‌کند. بیمار برای خود از ضمیر شما و برای دیگران ضمیر من را استفاده می‌کند. این کودکان به اسباب‌بازی بازی با مهره‌ها علاقه عجیبی دارند و جالب اینکه طرز چیدن مهره‌ها و تعداد آن‌ها در خاطر کودک باقی می‌ماند به‌طوری‌که اگر یکی از آن‌ها گم یا مهره‌ای جابجا شود کودک با یک نگاه متوجه آن می‌شود. این کودکان حتی به وضع یکنواخت وسایل خانه و طرز چیدن آن‌ها عادت می‌کنند و هر تعویض یا تغییری در اثاثیه باعث ناراحتی او می‌شود.
کودکان مبتلابه اوتیسم بعضی کارها را از روی عادت یا براساس آداب مخصوصی انجام می‌دهند مانند راه رفتن روی نوک انگشتان، تکان دادن دست‌ها در مقابل چشم، پیچیدن نخ و سیم به دور انگشت و همچنین حرکات تکراری. این کودکان در یادگیری مقاومت زیادی به خرج می‌دهند و منفی‌گرایی فراوانی دارند به‌عنوان نمونه کمتر غذا خوردن با قاشق و چنگال را یاد می‌گیرند. کودکان مبتلابه اوتیسم معمول زیبا، خوش‌هیکل و دارای نیروی بدنی زیادی هستند و در برخورد اول باهوش به نظر می‌رسند.
عوامل بیماری اوتیسم چیست؟
اختلال طیف اوتیسم هیچ علت شناخته‌شده‌ای ندارد. با توجه به‌شدت اختلال و این حقیقت که علائم و شدت اختلال متفاوت است، علت‌های احتمالی بسیاری وجود دارند. هم ژنتیک و هم محیط می‌تواند نقش مهمی را ایفا کند.
ژنتیک
چندین ژن مختلف در اختلال طیف اوتیسم درگیر هستند. برای برخی از کودکان، اختلال طیف اوتیسم می‌تواند مربوط به اختلال ژنتیکی همچون سندرم Rett یا سندرم x شکننده باشد. برای برخی دیگر، تغییرات ژنتیکی (جهش‌ها) ممکن است احتمال خطر اختلال طیف اوتیسم را افزایش دهند. هنوز ژن‌های دیگر ممکن است بر رشد مغزی یا روش ارتباطی سلول‌های مغزی تأثیر بگذارند یا شدت علائم را تعیین کنند. برخی از جهش‌های ژنتیکی به نظر می‌رسد که ارثی باشند، درحالی‌که دیگر موارد خودبه‌خود رخ می‌دهند.
عوامل محیطی
محققان در حال حاضر در جستجوی این هستند که عواملی همچون عفونت‌های ویروسی، داروها یا عوارض در طول بارداری یا آلاینده‌های هوا نقش مهمی در ایجاد اختلال طیف اوتیسم ایفا می‌کنند. هیچ ارتباطی میان واکسن‌ها و اختلال اوتیسم وجود ندارد.
یکی از بزرگ‌ترین بحث‌ها در مورد اختلال طیف اوتیسم، در مورد این است که آیا ارتباطی میان اختلال و واکسن‌های کودکی وجود دارد. علیرغم تحقیقات وسیع، هیچ پژوهش قابل‌اطمینانی، ارتباط بین اختلال طیف اوتیسم و هر نوع واکسنی را نشان نداده است. در حقیقت، پژوهش اصلی که سال‌ها پیش جرقه‌ای برای این بحث بوده است، به علت طراحی ضعیف و روش‌های تحقیق سؤال‌برانگیز کنار گذاشته‌شده است. اجتناب از واکسیناسیون در دوران کودکی می‌تواند کودک شما و دیگران را در معرض خطر ابتلاء به بیماری (سیاه‌سرفه، سرخک یا اوریون) و سرایت آن به دیگران قرار دهد.
تعداد کودکانی که مبتلابه اختلال طیف اوتیسم تشخیص داده می‌شوند، روبه افزایش است. مشخص نیست که این امر مربوط به شناسایی دقیق‌تر و گزارش آن است یا افزایش واقعی در تعداد موارد و یا هر دو. اختلال طیف اوتیسم، کودکان تمام قشرها و ملیت‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما عوامل خاصی، احتمال خطر ابتلای کودک را افزایش می‌دهند.
این عوامل شامل موارد ذیل است:
جنسیت کودک شما: پسران، چهار برابر بیشتر از دختران در معرض ابتلای اختلال طیف اوتیسم قرار دارند.
سابقه خانوادگی: خانواده‌هایی که یک کودک مبتلابه طیف اوتیسم دارند، احتمال بیشتری وجود دارد که کودک دیگر آن‌ها نیز مبتلابه این بیماری شود. حتی این امر غیرمعمولی نیست که والدین یا خویشاوندان کودک مبتلابه اختلال طیف اوتیسم، دارای مشکلات جزئی در مهارت‌های ارتباطی یا اجتماعی خود باشند یا رفتارهای خاص این بیماری را انجام دهند.
سایر اختلالات:
کودکانی با دیگر شرایط پزشکی خاص دارای احتمال بیشتری برای ابتلاء به اختلال طیف اوتیسم یا علائمی مشابه با اوتیسم هستند. به‌عنوان نمونه، می‌توان به سندرم x شکننده، (یک اختلال ارثی که موجب مشکلات ذهنی می‌شود)؛ توبروس اسکلروز، (شرایطی است که در آن تومورهای خوش‌خیم در مغز رشد می‌کنند)؛ و سندرم Rett، (یک شرایط ژنتیکی که تقریباً منحصراً در دختران اتفاق می‌افتد و باعث آهسته شدن رشد سر، ناتوانی ذهنی و از بین رفتن توانایی استفاده هدفمند از دست می‌شود) اشاره کرد.
نوزادان فوق‌العاده نارس:
نوزادانی که پیش از ۲۶ هفته سن جنینی به دنیا می‌آیند ممکن است در معرض خطر ابتلاء به اختلال طیف اوتیسم بیشتری قرار داشته باشند.
سن والدین: ممکن است میان کودکان متولدشده از والدین مسن‌تر و اختلال طیف اوتیسم ارتباطی وجود داشته باشد، اما به تحقیقات بیشتری برای تثبیت این ارتباط نیاز است.
مشکلاتی که اوتیسم در زندگی ایجاد می‌کند وجود مشکلاتی در رفتار، ارتباطات و تعاملات اجتماعی می‌تواند منجر به مسائل زیر شود: مشکلاتی در مدرسه و در یادگیری موفق مشکلات اشتغال ناتوانی در مستقل زندگی کردن انزوای اجتماعی استرس در خانواده قربانی شدن و مورد اذیت و آزار قرار گرفتن
پیشگیری از بیماری اوتیسم
هیچ راه پیشگیری از اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد، اما گزینه‌های درمانی موجود است. تشخیص زودهنگام و مداخله درروند بیماری می‌تواند بسیار مفید باشد و رشد رفتاری، مهارتی و زبانی کودک را بهبود بخشد. گرچه، مداخله در هر سنی می‌تواند سودمند باشد. علیرغم اینکه کودکان، به‌طورمعمول از این علائم اختلال طیف اوتیسم، فراتر نمی‌روند، اما ممکن است یاد بگیرند عملکرد درستی داشته باشند.
درمان بیماری اوتیسم
روان‌درمانی کودک به خصوص به‌صورت رفتاردرمانی، اقتصاد ژتونی و شرطی کردن برای کمک به این افراد لازم است. تحقیقات نشان می‌دهد که حرکات تکراری و یکنواخت این کودکان نسبت معکوس با اکتساب رفتارهای اجتماعی دارد، یعنی هرقدر این کودکان رفتارهای اجتماعی بیشتر بیاموزند اعمال غیرعادی در آن‌ها کمتر مشاهده می‌شود.
همچنین ملاحظه شده است که هرچه بیشتر به اعمال غیرعادی آن‌ها توجه شود باعث تشدید این اعمال می‌گردد. با ایجاد تقلیدهای کلامی و غیرکلامی این کودکان می‌توانند حرف زدن بزرگ‌سالان را تقلید کنند و به‌تدریج صحبت کردن را بیاموزند؛ و خواندن و نوشتن و رفتارهای اجتماعی را با تقلیدهای غیرکلامی بیاموزند.
نظر شما