به گزارش خبرنگار ایمنا، جراحی رباتیک یکی از نتایج حاصله از پیشرفت این صنعت است که طی آن متخصص، ربات را کنترل می‌کند و توسط ربات عمل جراحی را انجام می‌دهد. از جمله فواید جراحی رباتیک می‌توان به کاهش خونریزی، کوتاه شدن دوره نقاهت بیمار، افزایش اطلاعات و دقت بیشتر عمل جراحی اشاره کرد. جراحی رباتیک به منظور غلبه بر محدودیت روش‌های جراحی و افزایش توانایی‌های متخصصین توسعه یافته است. در صورت انجام عمل جراحی به وسیله ربات دیگر نیازی به جابه‌جایی متخصص وجود ندارد؛ بلکه جراح می‌تواند از راه دور به صورت مستقیم ربات را کنترل کند یا از طریق کامپیوتر و به صورت غیرمستقیم عمل جراحی را انجام دهد.
در روش مستقیم حرکات دست جراح به ربات منتقل می‌شود و عمل جراحی طبق این حرکات انجام می‌شود، اما در سیستم‌های کنترل کامپیوتری، جراح از یک رایانه برای کنترل بازوهای رباتیک و پایانه‌های انتهایی استفاده می‌کند. به طور کلی با کمک تکنولوژی جراحی رباتیک، می‌توان عمل جراحی در اتاق عمل را با راحتی و دقت بیشتر انجام داد و علاوه بر آن با پیشرفت تکنولوژی پزشک می‌تواند در تمام نقاط جهان از راه دور جراحی را انجام دهد. برای بررسی و شناخت بیشتر تکنولوژی جراحی رباتیک با حامد شهبازی، دکترای هوش مصنوعی و رباتیک گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
جراحی رباتیک چیست؟
جراحی رباتیک فناوری نوینی در حوزه پزشکی است که مبتنی بر ارتباط از راه دور توسعه یافته و از طریق تجهیزات پیشرفته رباتیک و ارتباط از راه دور شکل می‌گیرد. در این نوع از جراحی، متخصص جراح توسط تجهیزاتی که به بدنش متصل شده و عینک مخصوصی که بر چشم‌هایش قرار گرفته است، می‌تواند به ربات جراح از راه دور متصل شود و با کنترل تجهیزات مورد نظر عمل جراحی را انجام دهد.
در جراحی رباتیک کنترل تجهیزات چگونه صورت می‌گیرد؟
در جراحی رباتیک کنترل تجهیزات مورد نیاز از طریق حسگرهایی انجام می‌شود که در ربات تعبیه شده است؛ این حسگرها قادر خواهد بود که میزان گشتاور، نیرو و موقعیت‌های مختلف را به جراح منتقل کند و عملاً حس واقعی جراحی را در وجود شخص تداعی کند.
توسعه جراحی رباتیک چه تأثیری دارد؟
ویژگی قابل توجهی که جراحی رباتیک دارد، فراهم ساختن شرایطی مناسب برای انجام عمل جراحی از فاصله دور و در تمام نقاط کشور است. جراحی رباتیک به فرد متخصص این قابلیت را می‌دهد که بدون نیاز به جابه‌جایی و بودن در کنار بیمار عمل جراحی را انجام دهد؛ این ویژگی بسیار مفید و حائز اهمیت است، زیرا جراح متخصص در تمام نقاط دنیا وجود ندارد، اما با توسعه جراحی رباتیک بیماران می‌توانند به راحتی جراحی‌های خود را انجام دهند.
ویژگی دیگری که در جراحی رباتیک مشاهده می‌شود، این است که ربات‌ها می‌توانند توسط تجهیزات لاپاراسکوپی به بدن انسان وارد شده و تصاویری از شرایط داخلی بدن را برای جراح ارسال کند؛ این ویژگی به دلیل اینکه میزان جراحات را به حد بسیاری کاهش می‌دهد، مزیت‌های بسیاری دارد و عملاً میزان تهاجم بیمار را کاهش می‌دهد.
آینده جراحی رباتیک چگونه خواهد بود؟
یکی از ویژگی‌هایی که در جراحی رباتیک وجود دارد، مباحث مرتبط با خودکارسازی و خود یادگیری ربات‌ها است. در حوزه جراحی رباتیک، ربات‌ها می‌تواند از طریق جراحان متخصص، عمل جراحی را به تدریج یاد می‌گیرد و پس از مدتی بدون نیاز به وجود متخصص جراحی را به صورت کاملاً خودکار انجام می‌دهد که این مسئله عملاً نشانگر آینده خوبی برای جراحی جهان است.
ربات چگونه عمل جراحی را فرا می‌گیرد؟
در این شکل از یادگیری، ربات جراح عملیات جراحی که توسط انسان انجام شده را به همراه تصاویر و اطلاعات به‌دست آمده ضبط و ثبت می‌کند سپس در زمان دیگری می‌تواند اطلاعات را با یکدیگر منطبق سازد و از طریق مکانیسم‌های یادگیری ماشین، عمل جراحی را با سرعت و کیفیت بیشتری بیاموزد. طی این فرآیند عملاً می‌توانیم تخصص انسان را که طی سالیان بسیار طولانی شکل گرفته است در تعداد بسیاری ربات قرار دهیم تا نیاز به جراح انسانی را به حداقل برسانیم.
در حال حاضر چه مشکلاتی پیش روی جراحی رباتیک وجود دارد؟
یکی از مسائلی که امروزه در جراحی رباتیک وجود دارد مربوط به بازخوردهایی است که از طریق حسگرها، نیروسنج‌ها و گشتاورسنج‌ها به انسان منتقل می‌شود. بازخوردهایی که از طریق ربات به متخصص منتقل می‌شود، هنوز به طور کامل طبیعی و واقعی نیست و عملاً با شرایطی که در جراحی متداول وجود دارد، بسیار فاصله است، زیرا در حسگرها محدودیت‌هایی وجود دارد و نمی‌توان گشتاورهای بسیار ظریف را انجام داد؛ البته این مشکل قطعاً با پیشرفت تکنولوژی رفع خواهد شد.
آیا ایران در حوزه جراحی رباتیک فعالیت داشته است؟
بله؛ طی سال‌های اخیر ایران نیز در حوزه جراحی رباتیک فعالیت داشته و یک شرکت‌های دانش‌بنیان با همکاری یکی از بیمارستان‌های تهران ربات جراح سینا را طراحی و توسعه داده است؛ این ربات در حال حاضر قابلیت استفاده دارد و در حال به‌کارگیری است.
سخن آخر...
ربات‌های جراح تکنولوژی بسیار حساس و پیشرفته‌ای دارد و خوشبختانه ایران نیز با طراحی و ساخت ربات سینا به جمع کشورهای فعال در حوزه جراحی رباتیک پیوسته است، اما به طور کلی گسترش این تکنولوژی در تمام جهان نیازمند زمان است.
نظر شما